No. 236.
1909.
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
il u ijs?
Zaterdag 10 Juli
23e jaargang.
ht,
HISTORISCH
GHRISTELIJK-
leider
Binnenland.
tIJVING
in bij CORN9
Middelburg.
den ontvau-
orgen negen
)LDERD1JK
Stier
joskerke
s wordt e-
100.-, be-
vasschin en
smeester den
leclvt
bg P.AAR-
weg,
sing en.
m hoog loon
lecht
Mr. Smid te
leclit
Brigdamme.
Tllbary te
)ctober
1SE, West-
id.
loodigd bjj F.
id.
!ER, Segeers-
lcL
3E, Oost-Sou
lid.
30ELEN Iz.,
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONOx-VERWEST, te Goes
F. P. D'r!U'J, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
mr. L. v. Andel en
J. A. Vertregt
Jhr. mr, E. P. Schorer en
C. Verhage.
urg
A
Bemd om met
>t te zijn, waar
ilegenheid om
ad zij niet. Ook
af was gegaan
een werkelijk
tussohen hen
e had er streng
alleen waren,
pijnlijk dat zij
je dagen haar
ied* vreemder
r, dat zij hem
ia om daar met
renseh'e zij het
liever, en toch
bang voor. Zij
ijne gedachten
Zij voelde zich
angeD, dat zij
te spreken. Hij
;end aaD, alsof
ïaar opmerkte,
lamen alleen in
mis te rijden
t hij haar niet
zij in de toe
wat hij van
dacht zij, »als
onverbeterlijk
k toch zijn kon,
die hier staat
j dan een aartje
:n na naar het
larrekors, toen
er zag, die, in
rap was blijven
jn open gelaat
ïaar lievelings-
jn stem alleen
ireidwillig ging
trdt vervolgd.
wl
4(
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Pri.s per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,02'.
UITGAVE DER FIRMA
2N VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ''ent.
MIDDELBURG VL1SSINOEN
Wij hebben de aanbeveling der candida-
ten voor de gemeenteraden overgelaten
aan de Kiesvereenigingen, die zeiven
't best op de hoogte zijn wie zjj bekwaam
oordeelen voor 't lidmaatschap van den
Raad en waarom-
Voor zoover zij nog niet hebben plaats
gehad, bevelen wij de stemmingen in de
aandacht van al onze geestverwanten man;
en wijzen daarbij op de zedelijke verplich
ting die op de leden der Kiesvereenigingen
rust om zich bij 't stemmen te honden aan
de door de Kiesvereeniging aanbevolen
oandidaten.
Waar wij ons nu van aanbeveling voor
iedere gemeentj afzonderlijk onthouden,
moeten wij toch een uitzondering maken
voor Middelburg en Vlissingen.
Allereerst Middelburg.
Daar zal een ernstige strijd gevoerd
worden in twee districten: I en III, om den
zetel van den aftredenden geestverwant
Verhage te behouden, en, kon 't zij», een
of twee zetels te winnen voor mr. v. An
del en J. A. Vertregt.
Voor district I vragen wij de stemmen
voor beide laatstgenoemden.
Voor mr. Van Andel den bekwamen ju
rist die 't rechtsgeleerd element in den
Raad onzer hoofdplaats waardig zou ver
sterken; en voor J. A. Vertregt den practi-
schen bouwkundige, die vooral sedert de
aftreding van den heer V. d, Reeeen erken
de, deskundige vraagbaak en werkkracht
zou zqn op het terrein der fabricage. Deug
delijke adviezen op rechtskundig, en goede
voorlichting op bouwkundig technisch ge
bied zjjn door deze heer en buiten den Raad
al zoo menigmaal gegeven, dat wij met vrij
moedigheid op hunne verkiezing tot leden
van den Raad mogen aandringen. Zij zou
den in den Raad een flink figuur maken,
en hunne verkiezing zou in 't belang der
gemeente zijn.
Voor district III staat de zaak eenigs-
zins anders.
Daar is slechts één oaudidaat gesteld, er
wel het aftredend lid, de heer Verhage.
Dien eaadfdaat bevelen wij dan ook
mede krachtig aan. Hij heeft al vele jaren
met nauwgezetheid zijn plaats als ge
meenteraadslid waardig vervuld. Zelfs
van liberale zijde is dit erkend en bij de
jongste oandidaatstelling getoond. Reden
te meer dat de onsen dan ook zoo krachtig
mogelijk voor hem in het vuur gaaD.
Maar dan meenen wij ook dat 't ge-
weueoht is dat al onze geestverwanten,
voorzoover zij niet door hun lidmaatschap
der Kiesvereeniging aan het besluit dier
Kiesvereeniging zedelijk gebonden zjjo,
steun bieden aan de oandidatuur van 't
andere altredend lid den heer Schorer.
Wel is deze heer liberaal; en stemt hij
in den Raad niet altijd gelijk wij, princi
pieel gesproken, van hem zonden verlan
gen. Maar in tal van gemeentezaken,
waarbij 't in de eerste plaats om hel
stofialijk goed der gemeente gaat, wordt
zijn optreden ook door onze vrienden zeer
gewaardeerd.
Het zou inderdaad jammer zijn, indien
door onze onthouding dit hoogst ver
dienstelijk gemeenteraadslid zou uitvallen.
Daarom meenen wij uit een oogpunt
van takliek, in afwijking van het advies
der Kiesvereeniging, naast den heer Ver
hage ook jhr Sohorer te moeten aanbevelen.
Het gemeentebelang van Middelburg zal,
naar onze bescheiden meenicg, 't best ge
diend zijn wanneer bij de stemming van a s.
Dinsdag de meeste stemman ten deel vallen
in district i aan
en in district lil aan
En nu wat Vlissingen betreft.
Voor district I is een geheel nieuwe ver
kiezing uitgeschrevendus daarover later.
Doch voor district II steunen we met
groote ingenomenheid den aftredenden
flinkon antirevolutionair den heer F. v d-
MEËR, die zich tijdens zjjn wèlbasteed
lidmaatschap de rechte man op de rechte
plaats betoond hesft, zich het respect, ook
van den tegenstander, verwierf voor zjjn
vaak zeer juiste critiek op het gemeente-
beheer,zj)n krachtig ingrjjpen waar het het
belang der ingezetenen gold, en zijn door
wrochte adviezen.
In district III zijn twee candidaten ge
steld tegenover de aftredendenen wel de
heer T. MAN3E, dien we mede aanbevelen
als den bekwamen pleitbezorger voor den
middenstand; en de heer v. d MEER,
dien men o verblindheid der vrijzinnig
heid toch in zjjn eigen district tracht
te wippen.
Teneinde nu te voorkomen dat onver
hoopt dit nitnemende raadslid door party-
waan van den tegenstander buiten de* Raad
rake, stelden de onzen hem ook in het meer
vaste district IIIofschoon ze weten dat er
in II nog wel eerljjke liberalen zullen zjjn,
die aan het uitwarpings-systeem hunner
geestverwanten niet zullen meedoen.
Daarom stemme men eenparig
in district II
2?. tr. d.
en in district III
<37. SffAXffM.
v. d. X& ES
9 Juli 1909.
De beschuldiging.
Hare Hoogheid de Middelburgsche Cou
rant, die steeds zoo kruiperig bsleefd is
tegen Het Centrum, omdat zjj bljjkbaar ge
voelt, die, ondanks hare hooge wjjsheid
niet aan te kunnen, doch altijd van uit de
hoogte, met opgetrokken neus, hare «cleri-
cale" perszuejes in haar omgeving vcorbjj
treedt, de Midd. Crt. heeft zich verwaardigt
van ons onderschrift onder 't ingezonden
stuk van X notitie te nemen.
Haar waanwjjze antwoord vinde hier een
plaats
De claricale pers, ook in onze omgeving,
tracht door allerlei praatjes de aandacht
af te leiden van do lintjes-geschiedenis.
In verband hiermee wanschen wjj
alleen dit op te merken
Aan anonieme beschuldigingen schen
ken wjj geen aandacht
De heer P. Tidemaa heeft zjjne mede-
ieelingen met zjjn naam gedektwie dus
een bsschuldiging tegen een gewezen
liberaal minister of tegen wien ook heeft
in te brengen, doe dat ook op dezelfde
wjj ze.
En hij noeme man en paard.
Is er iets afkeurenswaardigs gebeurd,
en wordt dit door bewijzen gestaafd, wjj
zullen niet nalaten daarover ook onze
verontwaardiging uit te spreken.
Maar dit zon toch niets afdoen aan het
immoreele dat de beruchte zaak ken
merkt.
Aan anonieme beschuldigingen schenkt
de Midd. Crt. geen aandacht, zegt zjj.
Zij heeft dus nooit gehoord, dat in Mid
delburg publiek, onder getuigen verteld
wordt, en reeds lang geleden verteld werd,
van twee haar wè'bekende Middelburgers
en een liberalen minieter I
Zjj noemt dat «anonieme" beschuldigin
gen, ea stelt daar tegenover het «immo
reele" der «beruchte zaak".
Wij noodigen den inzender van het inge
zonden stuk iu ons laatste no. uit, zoodrs de
»beruchte zaak" achter den rug is, de «ano
nieme beschuldiging" nogmaals aan de
orde te stellen.
Opdat bljike of ar gelogen is. En zoo
niet, opdat dan bljjke, aan welke zijde de
«immoraliteit" woont.
Met twee maten.
De vorige week heeft 't C( mité voor
de PriDsessefeesten te Goes rekening en
verantwoording gedaan. Do goede woorden
aan 't adres van hoofdbestuur en sub-
oomité's zijn ook ons uit 't hart gegrepen.
Mannen ah dr de Ruyfer de Wildt,
meer nog Boluijt, en voorts J. de Jor.ge
Jr., S. Duvekot, Bittor eD euderen hebben
den lof der burgerij en van de pers dub
bel en dwars verdiend.
Wij waren niet in de gelegenheid de
vergadering van Donderdagavond bij te
wonen, derhalve waren wij verplicht een
verslag op te nemen dat ons door een
vriendenhand werd bezorgd.
Dat verslag, waarvoor wij den inzender
danken, was niet volledig doch ook voor
die onvolledigheid zijn wij hem dankbaar.
Immers het kan onmogelijk de bedoeling
van het Hoofdoomifé geweest zijn dat al
wat daar gesproken nn beoordeeld werd,
in de courant zou worden opgenomen.
Maar daarom moeten wij er ook tegen
opkomen dat een ander blad in zijn
verslag melding maakte van twee gevallen
die, naar wij meenen, niet hadden mogen
vermeld wordeü, dewijl 't hoofdoomité
zich niet eerst, bad vergewist van de juist
heid der aangevoerde beschuldigingen.
Eén feit werd al heel breed uitgemeten,
namelijk de weigerachtigheid van een der
ingezetenen om zjjn bijdrage te betalen.
Wij meenen zeker ta weten dat bij per
soonlijke bespreking met dezen >plichtigec
die bijdrage wel zou zijn losgekomen.
Het verslag maakt trouwens ook geen
melding van de verwerping van een voor
stel van een lid van een der subcomité's om
alsnog die bijdrage in ontvangst te nemen,
en ook niet van den laffen uitval door een
der aanwezigen, nog wel een gemeente
raadslid, op den afwezigen, «weigerachti-
gen" betaler.
Dan is er in 't verslag gewaagd van een
leverancier wiens rekening te hoog zou
zyti. Ook dit schijnt minder oorbaar. Dit
was een dubieuse quaestie. Zij liep over
een opgaaf aan enkele comité leden al dan
niet gedaan. En wijl bjj pnbüceeren van
dergeljjke geschillen onwillekeurig naar
den naam geviacht wordt, was 't nog veel
beter geweest namen te noemen dan bedek
te beschuldigingen nit te spraken .tegen
wie zich, als zijnde niet genoemd, niet kan
nen verdedigen.
Maar bovendien, nu 't verslag in bedoeld
vrijzinnig blad zoo uitvoerig was, had nog
een ander punt daarin niet mogen verzwe
gen zjjn.
Door verschillende leden toch van het
comité voor de Kinderuitvoering werd ge
klaagd over sommige openbare onderwij
zers, die geen medewerkiug hebben ver
leend. Enkele sc olen werden geprezen
omdat zij 't Comité-Boluijt con amore had
den gesteund; maar anderen waren niet
zoo toeschietelijk geweest.
Er werden een paar staaltjes van opge
lezen. Aan één dier scholen had men
slechts tweemaal gerepeteerd, soodat de
kinderen er al heel weinig van kenden.
Het hoofd eencr andere sohool had een
sink van 't Comité eenvoudig niet aan de
hoofden van andere scholen doorgezonden.
(Wij voegen hieraan toe vernomen te
hebben, dat een paar onderwijzers tijdens
de uitvoering op de Groote Markt dapper
hun sigaartje stonden te rookeo.)
Wij vinder, dergelijke klachten van wel
zoo groot gewioht.
Zal een volgend Juliana-feest goed
slagen, dan is vooral noodig, dal de
onderwijzers, mannen van invloed, staiid
en talent, eenparig meedoen. Anders kan
men 't beter laten. Want 't publiek heeft
ook de oogen niet ia den zak, en een
slecht voorbeeld werkt, vooral op de
kinderen ven ons volk, aanstekelijk.
Wij zeggen niet dat dit alies in 't ver
slag had moeten voorkomen. Maar, nu
men aan 't uitbreiden ging, had, volledig
heids- en onpartijdigheidshalve, dit er niet
in mogen ontbreken.
Al de bovengenoemde feiten waren ons
bekend toen wij ons verslag ontvingen,
dooh meenden, dat aan geen van alle
ruohtbaarheid behoefde gegeven te worden.
Nu dit ten opzichte van enkele tooh ge
schied is, meenden wij op onze beurt otk
van de andere melding te moeten maken.
XXII.
Een pijnlijk verschijnsel.
Wanneer wij onze oogen laten gaan
over het breede terrein der Maatschappij,
dan zien en hooren wij soms dingen die
ons pijnlijk treffen. Zoo was het oas ook
nu weer opvallend dat een landbouwar-
beider, die reeds tot een tamelijk hoogen
ouderdom gekomen is, en oen groot aan
tal jaren op dezelfde hofstede heeft gear
beid, ik zeg opvallend, hem andere werk
zaambeden te zien verrichten 'k Heb den
man gekend jaren lang en daarom trof
het mjj te meer. Bij onderzoek bleek dat
hij nog werken kon, wanneer de vrouws
personen arbeid hadden. Dat trof mij,
boewei ik met den man niets te maken
heb, en het riep gedachten bij mij op van
sociale omeohtvaardigheid, van bitter leed
gevoel voor diegenen wien zulk een lot
beschoren is. Want het iB hard,'wanneer
men het overgrootste deel van zijn arbeids
kracht verbruikt heeft in het bediijf en
men wordt (als men oud wordt) niet ont
slagen, maar op één lijn gesteld met het
zwakke geslacht. Nu willen wij dit geval
niet op zichzelf beoordeeleu. Daartoe zij a
wij trouwens ook niet bevoegd. Wij willen
alleen slechts wijzen op het beginsel dat
er aan ten grondslag ligt. Wijzen ook op
de rechtsonzekerheid en bestaansonzeker-
heid bij den arbeider. «Oud en Arm", het
moge droevig en meewarig klinken uit
den raoad van de mannen der >Staats-
pensioneeriDg", dit alies geeft geen bate.
Sleohts het zedelijk gevoel van de meer
deren móet hier spreken. En wanneer
men dan op zijn plaats is, dan kan het
niet anders of het zedelijk gevoel zal een
anders gedragslijn doen volgen dan nu
tot heden bij velen het geval is. 't Gaat
tooh niet aan om te zeggen dat de man
versleten is Die aroaidskraeht is te loor
gegaan in het bedrijf, heeft aan hetzelve
voordeel en winst geschenken in niet
geringe mate. En daarom is het een pijn
lijk verschijnsel dergelijke personen aan
le treffen en dient er naar middelen ge
zocht dit zooveel mogelijk te verzachten.
En onze hope is ook voor dergelgke per
sonen op de toekomst. Zijn Excellentie,
Minister Talma zal ook hiervoor hebben
te zorgen da* deze hoogst noodige zaak
geregeld worde. En daaram nu is de
waardij van een Rechtsch Kabinet niet
hoog genoeg te schatten.
Door deszelfs eenheid op dit terrein is
't in staat goeden arbeid te leveren. In
dien arbeid zal ook zijn kracht liggen en
dat niet alleen, maar 't zal ook den dank
oogsten van velen in den lande, die nu
lijden onder de bestaans-onzekerheid waar
aan zjj blootgesteld zijn. Die bestaans-
onzekerheid is een der ernstige feiten d'e
den werkman drukt. Hij is afuaakelijk in
alle opzichten zoowel van bedrijf als
patroon en dat is het wat hem pijnigt.
Hij weet maar al te goed, de ervaring
leert het hem zoo dikwijls, en op zoo
droeve wijze, dal geen arbeid ook geen
loon is, dat ziekte cf ongeval voor hem
-.an die bitterheden zjjn in het leven.
Evenwel mag ook hier niet alles over één
kaai geschoren worden en vermelden wij
ook met dankbaarheid de uitzonderingen
dienaangaande. Maar juist omdat het uit
zonderingen sija, blijkt bet dat de regel
is zooala wij boven besebreven. «Gerech
tigheid verhoogt een volk maar de zonde
is een schandvlek der natiën". Gerechtig
heid, ook op sooiael terrein, zal het volk
verhoogen zoowel persoonlijk als massaal.
Verhoogen in dien edelen zin zooals Gods
Woord ons dat leert. Niet alleen een ver
hooging in stoffelijk goed, want dan ware
ze duur gekocht, en zou ze niet de winste
brengen die hier in hat woord verhoogen
opgesloten ligt. Het verruimen van strffe-
Iijk bezit brengt dikwjjls afval en ver
zaking mee. Neen I verhooging in den
strangsten zin van het woord, zal het deel
van het volk zijn, dat de gereohtigheid
najaagt. Wanneer deze voorzit in hooge
en lage kringen, gewis, dan zal onze
maatschappij meer vertoonen het beeld
van den Sohepper en zal menige wanstand
opgeruimd worden. Niet de beginselen
der sooia&l-demon-atie leiden daartoe.
Hun klassenBtrijctlt.er duldt geen liefde
en harmonie tussohen de standen. Ook niet
de leer van hen Ban ik mijns broeders
hoeder kan bate geven. Alleen zij die
gerechtigheid willen oefenen, als door
Gods Woord geboden, kunnen medearbei-
den om zoo menig pijnlijk verschijnsel
terug te brengen tot de kleinste afmetin
gen. Wie dit weet en niet betracht, zal
door de toekomst op wreede wijze ont
nuchterd worden. C. H.
Gemeenteraadsverkiezingen.
Amsterdam I. Gekozen 2 liberalen,
onder welke de heer Lambreohtsen, oud
lid van den gemeenteraad van GoesII.
Herstemming 2 aftr. leohteohe, en een
ene. en vrijzinnig-democraat. III. Gekozen
Gulden, soo ontslagen gemeente-ambte
naar met 4722 stemmen tegen 3959 op
Polak, aftr. lib., gesteund door deReoht-
sohe partijen. IV. Gekozen 2 lib. V. Ge
kozen de lib. aftr. VI. Herkozen Kuys (a.)
en Perquin 'k.). VII. Harstemming Fabius
(a. aftr.), de Man (1. aftr.) Kooien (k en
v. Kujjkhof (a). VIII. Herstemming de
Vries (a. aftr. wethouder), ter Haar (o.h
KI. de Vries (vrijz.-dem en Boissevain (id
IX. Herstemming tussohen 2 soo., 1 lib.
en 1 kath.
Dordt. Niemand gekozen. In herstem
ming komen van rechts o. a. mr. Rens,
en Wisboom Verstegen (aftr.)
Groniagen. Herkozen v. Bruggen o.h.
Alle anderen in herstemmingo. a. de
aftr. Bomers (a.),Zijletra (a.) en Hessels (k.).
Gedeputeerde Staten van Friesland.
Naar De Nederl. uit vertrouwbare bron
verneemt, heeft de club van liberale leden
der Staten van Friesland zioh bereid ver
klaard een oandidalnur van het Prov.
Slatenlid den heer L. W. de Vries, burge
meester v&d Berradee', oud-lid der Tweede
Kamer, te Minnertsga, te steunen voorde
vacature in het college van Ged. Stalen
ontstaan door bet bedanken van den heer
Wittoveen. Dezen wensohte men te zien
aangewezen als suppletoir lid van dit
ooilege. Het thans zitting hebbend lid, de
beer mr. J. J. Croles, heeft verklaard deze
benoeming van den heer Witteveen voor
suppletoir lid te willen steunen. De heer
L. W. de Vries is lid der ohr.-bist. partij
wordt hij als Gedeputeerde gekozen, dan
zal hij in 1910 weer moeten aftreden.
Maar ook dan is voor zijn herkiezing alt
zoodanig de steun der liberale Statenleden
toegezegd.
In De Standaard komt een ingezonden
stuk van Dr. Kuyper voor, van den vol
genden inhoud Liefst was ik niet op r6it
gegaan, zonder in de bekende zaak nader
van mij te hebben doen hooren. De wijze
echter wseiop men, als ware 't bij drup
pels, zijn ondersteld bewijs-materiaal pu
bliceert, maakte mij dit niet wel doenlijk.
Ik kan niet nogmaals het woord nemen,
zoolang ik niet weet, of nu al de stukken
voor mij liggen.
De Nederlander bevat een boeiend
verslag van het 46e Chr. Nat. Zendings-
feest tien 7 Juli opMiddachten gehouden.
Het volgende is er aan ontleend
Dr. J. R. Callenbach leidde met harte
lijke begroeting den vader der Zendings-
feesten in, den 89 jarigen ds. Buytendijk.
Aandoenlijk reeds was het dezen jeug
digen grijsaard in 't eerwaardige gelaat te
zien, maar ook hem te hooren over „het
nochtans des geloofs", hem aan den avond
van zjjn leven te hooien belyden van „het
geloof, een bewijs der zaken, die men niet
ziet." Ontegenzeggelijk deze zeldzame ver
schijning boeide en nam voor zich in, als
hij met de stem des ouderdoms, nochtans
met den gloed der jeugd naging de wonder-
