NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND,
No. 219.
1909
Maandag 21 Juni,
23e jaargang.
EEN KLINKEND METAAL
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Binnenland.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JÉNGt-VERWEST, ie Goes
F. P. DV.ü:;, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
UIT DM i'EOVIM'lE.
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Pri.s per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,02!.
UITGAVE DLR IRMA
SiN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ''ent.
Wie zich met 1 Juli op ons blad
abonneert, ontvangt 't tot dien datum
gratis.
19 Juni 1909.
Politieke kleur onzer provinciën.
|,Ken enkele maal sohoift do districts,
grens over de provine'ale grens heen, maar
veel heeft dat niet te beduiden.
Verwaarloost men nu dit kleine verschil,
dan l ijkt dat op 11 Juni Reohts de meer
derheid van de kiezers bleef in de pro
vincies Zeeland, Noord Brabant, L'mburg,
Gelderland, Zuid-Holland, Utrecht en
Orerijsel, en dat daarentegen Links de
meerdetheid haalde in Noord-Hcliand.
Groninger», Friesland en Drenthe. Alzoo
«even provinciën mot ear meerderheid
Reohts, en eleohta vier met een meerder
heid Links, waaronder het kleine Drenthe.
De meerderheden aan de aij van Links
bedroegen
in Friesland
in Groningen
in Drenthe
en in Noord-Holland
2.804 stemmen
10493
6.118
17 645
8» am 37.060 stemmen
Daarentegen bedroeg de meerderheid
aan de aij van Rechts
in Zeeland 4.143 stemmen
in Noord-Brabant 46.425
in Limburg 30.621
in Zuid-Holland 9,780
in Gelderland 19 234
in Utrecht 9.372
en in Overijeel 4.844
Safim 124.419 stemmen
Rechts alzoo een absolute meerdorheid
van ver over de 85000 stemmen. (Stand.)
Gestadige vooruitgang.
Ia 1891 haalde Reohts een meerderheid
van 30.000 stemmen. Ia 1897 een meer
derheid van 50 000 stemmen. In 1S05 een
Meerderheid van 70 000 stemmen. En nu
in 1909 een meerderheid van 87.359.
43
FEUILLETON.
DOOR
BUN A..
Op Vallarglirde brak eene besmettelijke
riekte ait. Zij was zoo pijnlijk en gevaarlijk,
dat zij, die nog gezond warei),engs tig warén
om te biijven bij hen, die er door werden
aangegrepen.
Toen Henrik dat hoorde, ging hij zonder
de minste vrees naar de huizen en hutten
waar de ziekte was uitgebroken en de zie
ken, die aan «iohzalf overgelaten waven,
bracht hij in zijn huis om ze daar te ver
pier». Men begon eecs na te denkenen
sommige mannen en vrouwen, die het hart
op de rechte plaats droegen, boden hun
slotvoogd hunne hulp aan.
Door zorgvuldige verpleging werden velen
gered van den dood de ziekte verminderde
langzamerhand, en eischte steeds minder
c fiers.
Op een avond liep Henrik door do zie
kenkamers hij ontmoette daarbij menigen
dankbaren blik, en menige zegenbede werd
vernomen. Maar de gewetenspijnen waar
onder hij voortdurend leed, werd daardoor
niet minder. "Wat hij ook deed, niets bracht
hem den vrede, waarnaar hij verlangde. Hij
voelde,;dat er meer van hem werd geëisoht
dooh wat Harald Braa's woorden hadden
een vaag vermoeden bij hem doen ontstaan,
maar verder was het bij hem nog niet ge
komen. Eene stem in aiio binnenste z jide
hem, dat datgene wat hij zocht er wel
washet was slechts de zaak, het te vin
den. Hjj voelde dat hem iets gewichtigs
psfbrak, maar wat dat was, wist hij niet.
Een gestadige vooruitgang alzoo, die in
1913 ons op een meerderheid van 100 000
bre'g n kat*.
Bij de Socialisten neemt men hetzelfde
verschijnsel waar.
Zij klommen thans tot 83.174 Een cijfer
dat evenzoo m 1913 dicht aan de 100.000
oaderen kar.
Beide accressen gaan ten koste vso de
drie liberale groepen.
Op 11 Juni hadden deze drie groepen
raain niet meer dan 197.426 stemmen.
Hiertegenover stonden voor de drie Recht-
sche groepen 367 959 stem men.
Laat men dus een oogenhlik de Socia
listen er buiiOD, dan brachten de drie
groepen Reohts 170.533 stemmen meer uit,
dan de drie groepen der Liberalen.
En toch maken deze drie liberale groe
pen nog altoos de pretentie, dat zij het
bewind moeten vroren.
Nu, we spreken elkander in 1913 nader.
(Standaard
Men schrijft over den uitslag uit
Enschedé
De uitslag der verkiezing te dezer plaatse
heeft Nederland verrast. Daar was niet op
gerekend en tooh, wij hadden niet anders
verwaehb Wie echter mat de toestanden in
ons district op de hoogte was, wist dat de
strijd voor den heer Var Kol haoheüjk was.
Onze oandidaat, de heer G. Elhorst, is ge
boren Twentenaar, ia heel hei; district
geaohf, een bekwaam gemeenteiaads- en
een verdienstelijk Staterdid, daarbij popu
lair in den besten zin van het woord.
Ook het anti-papisme, dat inzonderheid
onder de boeren in Lonneker gevonden
wordt, vond tbans geen voedsel. Wel be
hoort de heer Elhorst tot de Geref. kerk en
zijn de boeren Ned. Hervormd, maar de
persoon van Eihorst was borg, dat voor
de Ned. Herv. Kerk geen nadeel was te
wachten.
Vooits is hier krachtige propaganda
gemaakt. We hebben niet aan de groote
In 'n hoek van de ziekenzaal zat een jong
meisje, dat beterend was, in bed op, en las
in een grooten Bijbel. Zij wasesnvar.de
meisjes aan wie de graaf het lezen had
geleerd. Toen Henrik naast haar ging zit
ten, keek zij met een blik vol eerbied en
blijdschap tot hem op.
«Heb je gedurende je ziekte het lezen
niet vergeten, Greta vroeg hij.
„Neen, heer graaf', antwoordde zij
zachtjes.
„Lees mij een paar yerzen voor, zoodat
ik het hooien kan".
„Wat zal ik lezen vroeg h.3 meisje.
z/Dat doet er niet toelees ma:.*, wat je
net voor je hebt".
Zy gehoorzaamde en las met luide een
tonige stem
»A1 wa,ie het dat ik ds talen der mensohen
en der engelen sprak en de liefde niet had,
zso ware ik een klinkend me'asl of een.
luidende schel geworden. En al ware het
dat ik de gave dor profetie had, en wist al
de verborgenheden en al de wetetsohap, en
al ware het dat ik al bet geloof had, soodat
ik bergen verzette, en de liefde niet had,
zoo ware ik niets. En al ware het dat ik al
mijne goederen tel onderhoud der armen
uitdeelde,ea al ware het,dat ik mjjn lichaam
vergaf opdat ik verbrand zou worden,
en had da liefde niet, zoo zou het mij geen
nuttigheid geven".
Hier hield zy op, en keek met eenen vra-
genden blik naar den graaf, onzeker ot
zij nog verder zou lezen.
Henrik zat onbewegelijk. Een diepe rim
pel was tusschen zijne wenkbrouwen ge-
komen, en het soheen wel, dat hij niet
merkte, dat zij met lezen had opgehouden.
Het meisje begreep niet wat hem uit 't
voorgelezene zoo boos kon maken, of vond
hij misschien, dat zij slecht las
Hij stond op, en liet sijDe hand zachtjes
over haar haren gaan. //Dank je, Greta",
klok gehangen wat we in het belang van
onzen eandidaat hebben gedaan. Geen
tijd wBs er om near buifeu te beriohteD,
hoe onze ««arisen racht en dsg hebben
gewerkt. Tijd, moeite inüoh geld werd
ontzien, omdat we wisten, dat bij eerste
stemming de strijd moest worden beslist.
Toen de klok Vrijdagmiddag 5 uur sloeg,
leefie hij velen t i -t slechts de stille hoop,
maar bij enkelen zelfs de stellige ver
wachting, dat onze candid&at was gekozen.
Iu ouzo verwachting, en rekenende op
de goede trouw der Katholieken en. Ohr.
nislorischea, zijn we niet teleurgesteld.
De opoffering der Katholieken is ontegen
zeggelijk groot en wordt door de Anti
revolutionairen hier op hoogen prijs gesteld.
Voor een deel heeft de heer Van Kol
zijn Dederlaag aan zijn vrienden te wijten.
Er is hier ditmaal door de socialisten een
in-het-oog-loopende onhandige propaganda
gemaakt voor de oandidatuur-Van Kol. De
onhandigheid bestond hierin, dat wen den
persoon van onzen oardidaal ging be-
leedigen. Ia de socialistische Verkiezings
bode werd b.v. gezegd, dat de heer Eihorst
geen recht had op een Kamerzetel omdat
zijn opvoeding, zijn werkkring en zijn
geringe kennis hem toiaal ongeschikt
maakten.
Iets wat koren op onzen molen was.
Om geestig te zijn vertelden da socialisten
in hun VerkiezingsbodeJat de heer Eihorst
voortvluchtig wes, en dat hij niet durfde
optreden in vergaderingen met vrij debat.
Daarop is door ons in woord en geschrift
hun leugens bekend gemaakt en zijn de
heeren op onze vergaderingen zoo onder
handen. genomen, dat het voor een ieder
duidelijk werd hoe leugen en laster door
de socialisten als verkiezingswapen niet
werd versmaad.
Bij Kon. Besl. is H. P. J. Tutein
Nolthenius, burgemeester der gemeente
Apeldoorn, benoemd tot lidder in de orde
van den Nederlandeehen Leeuw.
De in ons vorig no. gewaagde onder
stelling als zou de gearresteerde te Scher-
zei hij verstrooid, en voegde er, weggaande,
als tot zich zelf bij: „Nu weet ik, wat mij
altijd heeft ontbroken".
Zij keek hem verbaasd na. Wat kon hij
bedoelen
Hij ging naar zijn kamer, en ging voor
't raam staan. Hij keek naar het landschap,
dat schoon was in zijn woestheid,maar zijne
gedaohten zagen terugop zijn vroeger leven.
Ja, hij had met de »taal der mensehen"
gesproken zijn groot redenaarstalent had
de harten der mensohen getroffen, en daar
wonderen gewerkt; hij bad zijn levensgeluk
opgeofferd, hij had een groot deel zijner
goederen den armen gegeveD, en au
dagelijks zijn leven voor anderen. Maar
ondanks dat alles had hij niet gevonden
wat hij zoo ijverig zoeht; den vrede; bij
zijn levenstaak had de liefde ontbroken.
Om zijn vader ta trotseeren was hij er
toe gekomen den God van den Bijbel te
zoeken.Later was zijne ziel vol bewondering
voor dion heiligen God, e.n daardoar ont
stond zjn streven om Gods welbehagen te
verkrijgen. Met, toorn ea hardheid was hij
te velde getrokken tegen tie zonden van
anderen; en in zelfvcrhs fficg had hij door
tucht ea zware offers het hcoge ideaal der
meusehheid willen bereiken hij had zijn
eigene eer gezoehf. En daarom was hij
gevallen en ongelukkig geworden. Hoe
kon hij God liefhebben, voor Wiens
rechterstoel hij zou moeten verschijnen
Zijne zonde stond tueschëh hem en God
hij mocht niat wagen den Heilige te na
deren. „Godmijn beste daden zijn be
vlekt. Ik verdien door u ta worden ver
worpen 1" riep hij in zijn zielsangst, en
zonk op de knieën met het hoofd tegen
het raamkozijn geleund. Het bloed ruisohte
hem in de ooren, het was hem als hoorde
hij het klapwieken van den doodsengel.
Toen Sara later in de kamer kwam,
vond zij haren meester bewusteloos liggen.
penisse de dader zijn van den fkitsdiefst&l
door onze berichtgevers to Kloetinge en
Krabbendijke gemeld, was onjuist. Immers
bedoelde gearresteerde wss een marskra
mer, verdacht van te hebben gesto'en een
fiets van de weduwe Wijnen te Tholen.
Zierikzee. Bij het lossen van beton
platen aaneFlaauwers, visl.door het breken
van ven plank, één der plateis in het ruim
van het schip, waardoor vier werklieden op
vrij ernstige wijze gewond werden. Hun
toestand is nut levensgevaarlijk.
Zierikzee. Te Teteringen is mej. D.
Donders, modiste bij mej. Verbeke-vRn
Woorkens alhier, met verlof zijnde bij hare
familie, bij het koken van eten in brand
geraakt. Zij kreeg daarbij zulke ernstige
brandwonden, dat z\j onmiddellijk in het
ziekenhuis moest worden opgenomen, al
waar zij aan de gevolgen overleden is.
O. en W.-Souburg. In een Vrijdag ge
houden gemeenteraadsvergadering, onder
voorzitterschap van den heer P. 8. Buteux,
waren alle leden tegenwoordig. Onder de
ingekomen stukken waren reolames i. z
den H. O die in geheime zitting behan
deld werden. Verder een schrijven van
den Minister van binnenlandsche zaken,
verzoekende wijziging ta brengen in de
verordening van belasting op de honden,
zoodat honden van beroepsjagsrs vallen in
de 2e klas3e van f 1. Besloten werd de ver
ordening in dier voege te wijzigen.
Nog hadden plaats af- en overschrijvin
gen op de begrooting 1908 en werd goed
gekeurd een wijziging in de begrooting
voor 1909.
Hierna kwam aan de orde de kwestie der
straatklinkers.
De kwestie is dat door den heer D M.
Boone, firma Ws van Uya Zn. van Mid-
delbnrg, aan de gemeente een partij steen
is geleverd, die niet aan de vereischte
voorwaarden voldoet.
Alvorens tot bespreking dier quaestie
over te gaaD, ging de Raad over tot ge
heime zitting. Na heropening stelde de
voorzitter voor de goede steen die aan het
monster voldoet te laten uitzoeken en te
Angstig boog zij z»ch over hem en riep
om hulp. Graaf Henrik was als de laatste
door de ziekte aangesast.
Toen Staffan zag dat zijn meester dood
ziek wes, liet hij den vlogelen jongen uit
het dorp komen, gaf hem het beste paard
dat op het goed was en zeide //Rijd nasr
mevrouw Ingrid Bretfe op Skaras en nsar
gravin Blanoa Falkenhorn op Kcrsvik, en
zeg haar, dat het edele gesiaoht der Von
Falkenhorn's aan 't uitsterven isgraaf
Henrik is doedziek".
De jongen gehoorzaamde, en reed wet
hij kon.
Op Skaras waren gasten. Barbara Braa
was er met haren man en hare kleine
kinderen gelogeerd. Maj woonde daar ook
sedert een jaar. Zij was niet meer in den
rouw. Zij had bijna geheel haar vroolijk-
heid ea luehtigen toon teruggekregen,
sedert zij van den eersten schrik was be
komen slechts af en toe verzonk zij in
diep gepeins, waarin echter, te oordeelen
naar de uitdrukking harer oogen, evenveel
hoop als herinnering opgesloten lag.
Barbara's kinderen speelden op de bin
nenplaats, en bouwden burchten van zand
zij zat zelf met een handwerk naast hare
stiefmoeder onder een grooten eik Af en toe
wierp Barbara een blik op het tuinpad,
waar Maj's gestalte door de struiken heen
zichtbaar was. «Als ik maar wist, waar
Maj aan denkt, als zij zoo alleen rond
loopt 1" zei Barbara.
„Waarschijnlijk treurt zij over haren
man", meende mevrouw Brette.
Barbara soheen die meening niet te
deelen. «Ik zou wel eens willen weten,
waarom Henrik hier nooit komt", zei zij.
„Hij is hier geen enkele maal geweest,
sedert Maj hier is".
Op dat oogenblik kwam Harald aan,dook
bleef staan en keek de laan af, daar hij
hoefslagen hoorde. Ëu daar galoppeerde
aanvaarden, terwijl de rest door den leve
rancier moet worden weggehaald. Dit werd
aangenomen met 6 stemmen, tegen dhr.
De Pagter. Daarop werd voorgesteld om
de kosten te betalen van den keurmeester
daar dit van gemeentewege dient te ge
schieden. Dit werd met 5 stemmen tegen
2 die van de heeren Arendse en De Pagter
aangenomen. Hierop werd besloten dat de
steen na gesorteerd te zijn door dhr. Boone,
nogmaals door den van gemeentewege aen-
gestelden deskundige zal worden gekeurd.
De kosten der Hcrteering blijven voor reke
ning van dbr. Boone.
De voorzitter deelde mede dat de andere
kenoodigde steen besteld is bij den heer
De Pulter, te Neuzen. De kosteD daarvan
zijn iets hooger, evenwel kan de leening
deselfde blijven, daar enkele posten des-
aangaande zijn verminderd.
Bij de rondvraag vroeg dhr. Arendse
verplaatsing van een lantaarn uit den Ver
bindingsweg naar tiet z.g n. Steenen Padje.
Hierop sal door B. en W. worden gelet.
Ook vroeg spr. nog eecige opheldering
betreffende het ophalen der asoh en vuilnis,
daar de zware bakken worden gemeden
door den gemeente-werkman.
De voorzitter antwoordde dat de vuilnis
man niet dergc'ijke te groote bakken, met
da schop diert te werken, maar dat B. en
W. hebben laat gegeven om deze te laten
ufaan.
Hierop ging de vergadering over in ge
heime zitting. Heropend zijnde niets meer
aan de orde z nde werd zij gesloten.
Gedurende de maand Mei werden uit
Zeeland verzonden: door Bergen op Zoom
1677 kg. oesters en 10 i0 kg. mosselen;
Kruiningen-Yerseke 27.392 kg. oesters,
246 kg. mosselen en 21.655 kg. alikruiken;
door Vlake 12.178 kg. oesters en 45 kg.
mosselen; door Bruinisse 2205 kg. oesters
en 182.140 kg. mosselen.
Kloetinge. De wagen van de firma
Van der Hoek uit Goes, die met ongeveer
2G00 K.G. pitroleum geladen was, reed
hedenmorgen, doordat de paarden baDg
waren van den molen, in de lrot. Eender
dan ook al een met schuim bedekt paard
de binnenplaats op, en de fllinke jonge
man uit Vallarsarde sprong uit den zadel.
Graaf Harald herkende hemhij had een
voorgevoel dat de jonge man een treurmare
bracht, Dam hem wat ter zijde en vroeg
wat hem hier heen braeht.
„Ik moet mevrouw Ingrid Brette de
boodschap brengen, dat graaf Henrik Fal
kenhorn op sterven ligt", zei hij.
Deor eeniga haastige vragen, hoorde
Harald, hoe liet op Vallargiirde stond en.
toen hij een knecht bevel had gegeven
om voor den vermoeiden reiziger en diens
paard te zorgen, ging hij naar de dames om
haar de boodschap mee te deelen.
Mevrouw Brette wilde dadelijk naar ha
ren neef toegaan, maar de majoor verbood
dat, omdat zijne vrouw sedert eenige jaren
veel last van jicht had, en het reizen haar
bijna onmogelijk was. De anderen vonden
dat ook, en lus moest mevrouw Brette
zich er bij neerleggeD. Harald besloot,
dadelijk naar Vallargiirde te gaan, en
Barbara stond er op met hem mede te gaan.
Eerst wilde Harald er Diets van hooren.
„Falkenhorn heeft eene besmettelijke risk
te. Ik neem je onder geene voorwaarde
meel"
>Maar zij gaf niet toe, en zeide«Gij
weet, dat ik met zieken om kan gaan
laat mij maar meegaanik zal hem op
passen. Gij meent het missobien wel goed,
maar hebt tooh geen vrouwenhand".
„Maar als je 'tnu ook eens kreeg,
Barbara? Bedenk dat onze kleinen je ook
noodig heöbsn'
„God zei mijn leven beschermen".
Harald dacht aac het laatste onderhoud,
dat hij met zijn vriend had gehad en hoe
hij toen gewensaht had, dat Barbara er bij
was»Je hebt gelijk, ga maar meezei hg
ernstig.
Wordt vern Ig.l,
