NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 217.
1909
Vrijdag 18 Juni,
23e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Tariefsherziening.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JÖNGt-VERWEST. te Goes
F. P. D'HiKJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Tengevolge van do steeds
grooter wordende oplage
van ons blad, verzoeken wij H.1I.
Adverteerders de advertentiën zoo
vroeg mogelijk in te zenden; vooral
voor de nummers, die Vrijdags en
Zaterdags verschijnen, gelieve men
te zorgen, dat de annonces vóór 12
uur iu ons bezit zijn, wijl anders
plaatsing in de 1ste editie van dat
nummer niet kan verzekerd worden.
DE ADMINISTRATIE.
Ook ia Frtnktljk begréép de ïègééring,
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
PrijS per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,02'.
UITGAVE DER FIRMA
LN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 «'ent.
Wie zich met 1 Juli op ons blad
abonneert, ontvangt 't tot dien datum
gratis.
(81 o t.)
Natuurlijk geldt ook hier de regel, dat
de vetstandige tijd en wijze waarnemen zal.
Nooit is onzerzijds om wijcigiug van
het tarief van invoerreobten gevraagd, om
de protectie zelf. Een industrieel leven,
dat uit zioh zelf krachtig genoeg is, om
zich zonder overheidsbescherming staande
te houden en aan buitenlandeche concur
rentie het hoofd te bieden is een ideaal.
Overheidshulp en overheidsbescherming
wijst altijd op zwakheid. Maar nu is bet
eenmaal zoo dat onze verschillende indus
trieën niet alle sterk geboren worden. De
meeste hebben óf in den aanvang, óf bp
den voortduur noodig beschermd te wor
den tegen verdervende invloeden uit den
vreemde.
En het afweren van die invloeden kan
de Overheid doen, en dat moet ze doen,
zal het productievermogen van ons volk
geen schade lijden.
Zeker, er zjju op dit oogenblik indus
trieën, gelijk de Twentfche textielindustrie,
die geene bescherming meer vraagt, maar
als we in de geschiedenis nagaan, hoe
deze nijverheid tot de tegenwoordige
sterkte is gekomen, dan blijkt, dat ze iet
bare opkomst in bijzondere mate van de
bescherming, vooral in Indië, geprofileerd
heeft.
Zonder het befehermend schild der
Oveiheid zou er van eene krachtige tex
tielnijverheid in Twente geen sprake ge
weest zijn.
En wat nu met deze nijverheid zoo
gunstige gevolgen gehad heeft, zou allicht
met andere industrieën geprobeerd kunnen
worden.
Verleden jaar hebben we uit bet ver
slag van onze Nijverheid eene lange reeks
van klaohten opgenomen, die alle hierop
neerkwamen, dat onze nijverheid eener-
zijds overstelpt wordt door de buitenland-
aohe productie en anderzijds belemmerd
wordt bij hare pogingen tot uitvoer.
Van vrijhandel is in oas laad geen sprake,
men kan hoogstens spreken van eei> een
zijdig stelsel van vrijen invoer, waarvan
onze nationale arbeid ai de nadeelen on er-
vindt Meer en meer gaan dan ook de
oogen open voor de gevolgen van het
volgehouden dogma der vrijzinnigheid, dat
in ons tarief voor invoorreehten is be
lichaamd.
Zeer duidelijk is dit onlangs nog aan
getoond in eene broohnre van jhr. Van
Citters.
Met cijfers aan de werkelijkheid ont
leend wees hij aan, dat ons tegenwoordig
tarief niet alleen technisch verbetering
behoeft, maar ook aangevuld en gewijzigd
moet worden tot bescherming van onzen
nationalen arbeid.
De grondslagen van ons tegenwoordig
tarief zijn
5 pCt. der waarde voor volledige fabri
katen. 2 A 3 pCt. voor fabrikaten, die
voornamelijk dienen, als hulpmiddelen bij
dp nijverheid, of die hier verder worden
bëwerkt; en
vrijstelling voor eerste levensbehoeften
en grondstoften.
B j de uitwerking van deze grondrege
len is men evenwel tot de zonderlingste
uitkomsten gekomeD.
Of een artikel voor luxe gebruikt wordt,
of tot de dagelijksoha behoeften behoort,
komt niet in sa-inserking, voor fabrikaten
is het recht 5 i Cl-, voor automobielen
zoowel als voor kaarsen. Zeildoek, Iter
stijfsel, ateenen, dakpannen enz. komen
vrij binnen, ze worden nog niet eens
onder de halffabrikaten opgenomen.
Fabrieks- landbouw- en stoomwerktui
gen worden beoordeeld naar de bestem
ming. Gaat eene draaibank naar eene
fabriek, dan is ze vrij, gaat ze naar eene
werkplaats, dan komt er 5 pCt. op. Een
blaasDalg voor eene eenvoudige smederij
is belast, die voor eene fabriek is vrij.
Al wat door stoom wordt of kan be
wogen worden komt vrij binnen, en zoo
zien wij jaarlijks allerlei machines, waar
aan voor millioenen arbeidsloon zit, ons
land binnenkomen voor groote en kleine
eleotrisohe instal'atier, motoren cdz.
Natuurlijk steen, meer of minder be
werkt is vrij, maar deze vrijdom van
rechten uit te breiden tot de meest kost
bare marmeren schoorsteenmantels is tooh
verre van wijs.
Aan den anderen kant zijn enkele in
dustrieën weer beschermd en we kunnen
zieD, dat deze bescherming gunstig werkt.
Verduurzaamde levensmiddelen b. v.
worden belast mot f25 de 100 K.G of
25 ot. per K.G.gevolgonze fabrieken
voor verduurzaamde levensmiddelen heb
ben de kans gekregen er boven op te
kom on.
Onze bierbrouwerijen bloeien dank zij
de bescherming door een invoerrecht van
15 tot 23 pCt.
Onze sigarenfabrikanten genieten eene
bescherming van ongeveer 10 pCt. en nie
mand zal beweren, dat tengevolge van den
verslappenden invloed der bescherming
deze industrie kwijnt.
Zoo is er meer te noemen.
Inderdaad is hier een terreiD, waar de
Overheid hare aandacht wel eens op mag
vestigen.
Boven alles heeft ons land behoefte aan
versterking van zijn voortbrenhiagsver-
mogen.
Het getal werkloozen is in de laatste
jaren schrikbarend toegenomen en zou nog
grooter zijn had<i°» niet vele arbeiders
over de grenzen heul geaoeht.
Het getal nationalifeilsbewijzen, jaarlijks
door de Commissarissen der Koningin af
gegeven is de beste maatstaf voor het
toenemend gebrek aan werk in ons land.
Deze cijfers zijn voor de jaren 1903
tot 1907
1903 15.749
1904 19.254
1905 20 658
1906 30.385
1907 49 018
En waar zijn deze mensohen heenge
gaan
Naar landen, waar, tengevolge van de
vrijhandelspolitiek der regeering alles even
goedkoop is P
Geenszins, maar voor het overgroofe
deel naar Duitsohland, waar de regeering
tijdig maatregelen genomen heeft, om het
economisch leven krachtig te maken.
Men late zioh dijs niet door den boeman
van dure klompen en dergelijke van de
wijs brengen.
Er is meer dan overvloedige reden om
van de regeering te vrageD, dat zij ont-
werpe zoodanige belemmerende bepalingen
voor den invoer van bewerkte artikelen
uit het buitenland, dat de Nederlandsohe
industrie aan de buitenlandsohe het hoofd
kan bieden. Patrimonium.
17 Juni 1909.
De uitspraak van de Middelburgsche
Courant.
Deze redactie is verstandiger dan haar
1 öoescHe zuster. Zij zegt haar indruk, die
overigens dezelfdeis, een beetje anders.
Wij lezeo daar:
Wat zullen nu de gevolgen van die over
winning der coalitie wezen Dat wij weer
jaren achteruit zijn. Dat van een herziening
der grondwet geen sprake zal wezen, evenmin
als van algemeen kiesrecht. Dat flinke her
vormingen op sociaal gebied tot de vrome
wenschen zullen behoorenmeer dan waar
schijnlijk ook ten genoege van vele zich noe
mende liberalen, die nu, ook uit tegenzin voor
verbeteringen op dat terrein, omdat die allicht
geld kosten, aan de overwinning der rechter
zijde meewerkten. De Kuyperpartij zal nu
grooten invloed uitoefenen, maar de Katho
lieken hebben in de Kamer ook een over
wegende macht en zullen wel opkomen tegen
buitensporigheden der Calvinisten. Daarom
gelooven wij ook niet dat dr Kuyper, die den
Roomsehen niet welgevallig is, als minister
zal optreden. Het huidige kabinet zal wel
blijven. Voor ons, vrijzinnigen, neemt dit alles
echter weinig of niets weg van de onaangename
gewaarwording, dat Rome en Dordt ons land
zullen regeeren. Wij gaan nu in volle vaart den
weg der reactie op. Dat kan voor ons vader
land een harde les worden. Van ons stand
punt zouden wij zeggenhoe harder hoe liever.
Des te eerder komt, hopen wij, een krachtig
verzet.
Men ziet wel; iets kan op hetzelfde
neerkomen, en tooh veel netter gezegd zijn.
Overigena mag als eigenaardigheid wor
den geboekt dat de MiddMurgsche Cou
rant vreest dat van Grondwetsherziening
mets komt, en de Nieuwe Rolterd. Crt. dat
er wel wat van komt; en dit door beiden
even gevaarlijk en slecht gevonden wordt.
Voorts blijkt weer dat de Middelburgsche
Crt. nog steeie rondloopt met haar beken
de wiggetje in de hand. De „Katholieken"
worden bereids opgezet tegen de „Calvi
nisten".
De Nieuwsbode van heden bevat een in
gezonden stuk van den heer De Muralt,
„mede in opdracht van vele anderen",
aan //de redactie van den Nieuwsbode den
heer Waale te Zierikzee", waarin hjj den
heer Fr tinkel dankt „voor de krachtige
wijze waarop hij de candidatuur van mr
I'atijn verdedigde en tevens de vrijzinnige
beginselen diendeDe hoop wordt er bij
uitgesproken dat hjj nog dikwijls „voor de
beginselen der vrijzinnigen zal opkomen".
Wy hebben nog nooit in verkiezings
dagen iemand voor f/de vrijzinnige begin
selen" hooren opkomen. Die beginselen
zijn ook bij de jongde verkiezing in De
Nieuwsbode steeds achterwege gebleven;
tenminste van verdediging door wien ook
hebben we niets gemerkt.
Wel is er met straatvuil naar onzen can-
didaat gegooid.
Indien dit somwijlen „vrijzinnige begin
selen" zijn, dan is oen felicitatie daarvoor
geen eere.
Het klinkt dan ook zoo maldo Nieuws
bode enbeginselen I
Wanneer een partjj in de minderheid
geraakt dan is 't aardig hare manoeuvres
te volgen bij herstemmingen, en na den
uitslag de versohillende soorten van blijd
schap te zien, die zioh op haar gelaat
aftekenen.
Zao herinneren wij ons de nanbevelirgeD,
die het conservatieve //Dagblad voor Zuid'
Holland en 's-Gravenhsge" bij de Kamer
verkiezing in 1877 deed uitgaan, en hoe
blij dit blad was na de herstemmingen
met de verkiezing van marigen door haar
bestreden, althans niet aanbevolen can-
didaat.
Liberalen, anti-revolutionairen, Koom-
sohen en conservatieven werden met eren
groote warmte door haar naar voren ge
schoven, en zij was even blij, bijvoorbeeld
met de verkiezing van den liberaal Patijn
in Gouda, ala met die van den anti-revo
lutionair Biohon van IJselmonde in dat
zelfde district; liberalen als Roëll, anti
revolutionairen als Teding v. Berkhout,
conservatieven als Ir,singer en Katholieken
van beiderlei richting werden door haar
gelijkelijk aanbevolenzoodat zij tenslotte
't méést v'au alleh fev'redën was.
Een herhaling hiervan ziet men in de
vrij Libera'e Nieuwe Courant.
Zij beveelt thans aan öe vrij Liberale,
unie-liberale en vrijxinnig-demooratisohe
candidates, uitgezonderd Treub, (die nogal
zoo krachtig met haar de stnafspensionee-
ing fopperij der Liberale Unie heeft be
streden) en Thiel.
Warm vooral is hasr aanbeveling van
den driekwart republikein Ketelaar, en
den ohristelijk-historisohen v. Lannep.
Voor Ede beveelt 't blad Sohimmal-
penninok aau, die „een bekwaam en geaoht
lid der Christelijk-historisohe Kamergroep"
zal zijn tegenover de sooiaal-demoeraten
beveelt zij de Christelijk-Historisohen aao,
dooh laat de kiezers vrij inzake de anti
revolutionairen („Kuyperianen noemt zij
die).
Dit alles doet 't blad om „Kuyper te we
ren" en de positie van het Kabinet Heems
kerk te sterken!
Wij schrijven hier hot slot van zijn para
doxaal betoog over:
vHet ministerie Heemskerk heeft
dit is gebleken veler sympathie. Wel
nu, geen enkele kiezer die bij da her
stemmingen op een vrijzinnigen candi-
daat zijn stem uitbrengt of, da eerste
maal rechts gestemd hebbende, zich
thans onthoudt, handelt daarmede nu
meer tegen dat Kabinet. Integendeel,
men kan er zich van verzekerd houden
dat, hoe geringer het succes der antire
volutionaire herstemmingen, die Woens
dag de grooto meerderheid der 36 geval
len uitmaköD, wezen zal, des te vaster
het ministerie zal staan, des te zekerder
het zal kunnen regeeren in den geest,
waarvan het bij zijn optreden in Maart
1908 een gelukkig getuigenis aflegde.
Moge dan op indrukwekkende wijze de
kiezers van allei gezindheid medewer
ken om, nu de eerste stembus eenmaal
duidelijk voor een bswind van rechts
gesproken heeft, de Regeering tot het,
vervullen van de toen jegens het land
afgelegde belofte in staat te stellen:
tl Het, Kabinet wil trachten door de tos
passing zijner beginselen zooveel mogelijk
bevrediging te schenken.1"'
De indruk van dit misleidende siot
wordt, gelukkig 1 geneutraliseerd door
de vileine opmerkingen aan 't adres tier
antirevolutionairen. Zoo sohiijft het blad
„De Kuyperpartij mag geeD positie inne
men welke aan haar leider de feitelijke
heerschappij over de coalitie verzekert."
Zij moet »de medewerking van het mati
gende element tier Ohristelijk-historisohen
niet kunnen missen". De herstemmingen
mogen „ddirin geen wijziging ten gunste
van de antirevolutionaire partij brengen
eu aan de Christelijk-historisohen niet de
maohtige evenwiohts-positie ontnemen,
welke de 11de Juni hun bezorgde". In
Ede »gaat het om de versterking van het
Cbristelijk-historische element ten koste
van de Kuyper partij en wie onzer zou
dan aarzelen? Tengevolge van allerlei
gescharrel en geBohaoher met andere dis-
trioten, heeft diar de antirevolutionaire
partij zioh genoodzaakt gezien voor den
zetel van haar gematigd lid Van Citters
den fanatieken doleerenden predikant Ru
dolph oandidaat te stellen, die op de ver-
kiezingsmarkt reeds sedert ettelijke jaren
onder den min ohristelijken naam vaD „de
beul" bekend staat".
Genoeg van dit alles.
Hoe dankbaar zijn wij dat het ministerie-
Heemskerk in 1908 voorden sirenen-zang
dezer oude Kappeyueanen doof is gebleven,
en dat de anti-revolutionaire party juist
door deze aotiolerioalen uit de oude school
zelfs nu nog 1 zoo fel wordt weerstaan.
Wij vertrouwen dat niemand van Rechts
door hun zuurzoet gevlei sioh aal lafen
van de wys brengen. Rechts ging 11 Juni
saam uit, en zal ook 23 Juni saam thuis
komen.
Geen genade.
De vry-liberalen vinden in de oogen van
-de sociaal-demoeraten geen genade.
Het socialistisch partijbestuur adviseert:
„Waar vrijliberalen in herstemming
komen met den kerkelijken kandidaat,
dienen onzas inziens de socialistische
kiezers zich van Btemming te onthouden
en wij wekken onze afdeelingen op, hen
daartoe aan te sporen.
Liep de stryd by de stembus voor ons
tegen het klerikalisme, wy zouden hen
moeten steunen; maar hjj loopt tegen het
kapitalisme. By de herstemmingen moet
voor ons de ekonomische en politieke ver
heffing der arbeidersklasse den doorslag
geven. Welnu, wy kennen geen beslis
ter dragers van het kapitalistisch belang,
geen verwonder tegenstanders van da-
mokratie en sociale wetgeving dan de
vrij-liberalen. Bij groote ekonomische
konflicten in de groote havensteden en
de Twentsche districten vindt men hen
steeds tegenover de strijdende arbeiders,
tegen welke zij hunne macht op de meest
roekelooze wijze misbruiken. Zij zyn
het, die in den Werkgeversbond en het
door dezen gesubsidiëerde orgaan vanaf
de aanneming der Ongevallenwet een
voortdwenden strijd tegen de sociale wet
geving voeren en hunne kandidaten wer
den openlyk aanbevolen aan makelaars
en huisjesmelkers als tegenstandera der
Woningwet. Zij zyn het, die de bewe
ging tot grondwetsherziening willen
dienstbaar maken aan de vervalsohing
van ons gansche parlementaire stelsel
door de beteekenis der Tweede Kamer ten
gunste der Eerste te verzwakken. Zy vor
men in één woord de voorhoede der reak-
tie in politiek en sociaal opzicht in ons
land.
Wy meenen, dat geen socialistisch
kiezer de verantwoordelijkheid kan dra
gen, voor deze lieden naar de stembus te
gaan en daardoor hunne keuze door sen
eigen direkt optreden te bevorderen.
Het is ons niet onbekend, dat indien
ns advies algemeen wordt opgevolgd,
in enkele distrikten een kerkelijke zal
worden verkozen, dien wy evenmin wen
schen als den vry-liberaal; maar deze
wordt dan niet door socialisten, doch
door onze tegenstanders verkozen. Voor
die keuze dragen wij dan geen verant -
woordelijkheid; terwijl dat niet het ge
val is, als door onze kiezers de vry-libe
raal in de Kamer wordt gebracht."
Zoo is het advies.
Wjj zullen nu maar weer eens zien, wat
komende week Woensdag in de practyk er
van terecht komt. Rotterdammer
Leerrijk.
Men heeft Frankrijk wel eens genoemd
het revolutionaire proefveld van Europa.
En inderdaad is er geen land waar de re
volutionaire theorieën zoo veelvuldig en
consequent zijn toegepast als daar.
Wat daar geschiedt is voor andere lan
den dan ook leerrijk, zoowel ten goede als
ten kwade.
Daar kan men zien wat er terecht komt
van een ontkerstend volk, dat den band der
concientie verbroken en de lichten des he
mels naar overmoedig zeggen van een der
tegenwoordige ministers gedoofd heeft.
Van Frankrijk geldt in'zedelyk religieus
opzicht: „een schip op strand, een baken in
zae."
Maar ook voor de ontwikkeling der soci
ale verhoudingen levert Frankryk een
leerzaam voorbeeld. Wat er tijdens da
jongste staking van de ambtenaren der
post en telegrafie is voorgevallen, heeft oc k
voor ons zijne beteekenis.
In de eerste plaats, om de overeenkomst
tusschen de Fransche poststaking en onze
spoorwegstaking van 1903.
De eerste staking brak uit, om vermeen
de of wezenlijke grieven, de tweede
staking was, als hier, een machtsuiti&g
tegen de regeering.
