christelijk-
NIEUWSBLAD
historisch
VOOR ZEELAND
No. 214. 1909.
23e Jaargang.
EEN KLINKEND METAAL
Dinsdag 15 Juni.
Tariefsherziening.
ERSGHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed
S, J. DE JC NPc-VERWEST, te Goes
F. P. DVU:;, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Pri.s per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ''ent.
Wie zich met 1 Juli op ons büad
Abonneert, ontvangt 't tot dien datum
gratlB.
Met groote beslistheid heeft ons Ver
bond op de laatste jaarvergadering aange
drongen op eon zoodanige wijziging van
ons Tarief van Invoerrechten, dat onze
nationale arbeid een kans zou kunnen krij
gen, orn zich meer en beter te ontwikkelen,
dan bij de nu gevolgde handelspolitiek.
Letterlijk staat er in punt 2 van ons ver
kiezingsprogram, dat Patrimonium, ter be
scherming van onzen nationalen arbeid,
zoodanige belemmerende bepalingen voor
den invoer van bewerkte artikelen uit het
buitenland vraagt, dat de Noderlandsche
industrie het hoofd kan bieden aan de bui-
tenlandsche. Daartegen wordt nu van links
ook b\j deze stembus weer alarm geblazen.
Wel niet zoo geweldig meer als voor vier
jaren,toen de dure klompen bijna eiken dag
een begeerlijk strijdmiddel vormden tegen
het kabinet- Kuyper, maar toch met vol
doende kracht, om er rekening mee te
houden.
Blijkbaar heeft men deze wapenen voor
de laatste dagen bebaard.
De herinnering aan het succes van 1905
heeft moed gegeven om de meest verroeste
pieken weer voor den dag te halen, ten
einde het rechtsche leger er mee te keeren.
We behoeven voor die dingen echter niet
bang te wezen Als W9 ze maar goed be
kijken blijkt wel,dat ze weinig kwaad meer
kunnen doen.
De punten zijn er af.
Daarom wijst men van links niet met
juistheid aan,waarin onze leuze van tariefs
herziening falen zal, maar bepaalt men zich
tot algemeenheden en dikke woorden.
Vooral Het Vaderland, dat zich in eiken
verniezingsstryd kenmerkt door felheid en
verblinden hartstocht, ia nn ook weer gaan
lospakken en beweert zoo maar bij haar
nees langs, dat beschermende rechten niet
ia 't belang van den nationalen arbeid zijD,
maar „dat ze de werkloosheid vermeerde
ren, de emigratie doen toenemen, de vlucht
van de industrie belemmeren, de levensbe
hoeftes duurder maken, de loonen doen
dalen, den handel een blok aan het been
binden,en het weerstandsvermogen van het
volk verminderen".
39
FEUILLETON.
door
BUNA.
Een poos lag de zieke met gesloten
oogenplotseling keek hij op, en zag
zyn zoon strak nan. „Ik zegen je zonde™
zij moge dan zijn, wat zij ia", zei hij, »waut
zij heeft je hart zacht gemaakt. Geloof mij,
wijn zood, de vergeving, die gjj mij nu
schenkt is meer waard, dan je vroegere
strenge deugdzaamheid".
Op het hooren van die woorden werd
het Henrik vreemd te moede, Lag er waar
heid in? Kon uit het kwade iets goeds voort
komen P Maar de graaf ging voort. »WiR
gij van je stervenden vader een raad aan
nemen P Doe niemand onrecht, verrijk je
zelf niet op andermans kosten, ga niet om
met valsohheid anders ontmoet gij bij het
naderen van den dood een ij sing wekkende
sohaar van geesten, die je aanklagen eD
naar je grijpen 1"
»Vader 1" riep Henrik opgewonden.
„Verspil je medelijden niet aan mijik
heb mijn lot zelf zoo gemaakt en klaag
niet. Maar zeg mij nu eens, welke zonde
gij begaan hebt?"
Henrik vertelde in weinige woorden van
het duel, wat hem er toe gebracht had
en hoe daardoor zijne oogen geopend waren.
„Er is een teer geweten voor noodig,
Met zoo'n stelletje gevaren kunnen we
het voorloopig wel doen.
A's dat altenaas! zoo komt als Het Vader'
land beweert, dan gaat ons lieve Nederland
gewoonweg naar den kelder. Dan blijft er
geen grassprietje groeien voor eenig koe
beestje, dan is het gewoon uit met ods maat
schappelijk bestaan.
Wie dus onder den indruk mooht komen
van dergelijke bewering, kan niet meedoen
aan de gevaarlijke politiek van rechts, die
het toelegt op den ondergang van het eco
nomisch leven.
Maar gelukkig is het zoo erg niet. 'fis
slechts verkiezings-alarm van Het Vader
land en bij elke stembuscampagne leert
men beter op welke waarde hare argu
menten in zulke dagen geschat moeten
worden.
Zelfs al tooit het blad zieh voor deze
gelegenheid met de //elders opgedane
ervaring", bet slaat niet meer in, want"
de ervaring in ons eigen land opgedaan
doet het leger dergeneD, die de nood
zakelijkheid eener tariefsherziening toe
stemmen, dagelijks groeien.
Eq elders? Wa zullen Het Vaderland
niet kwalijk nemen, dat het in gebreke
blijft aan te wijzen, waar t,elders" te
vinden is, en waar men er van terug-
gekomen is, om de nationale industrie te
beschermen.
Wel weten we, dat zelfs in Engeland,
het land van den zoogecsamden vrijhandel
bij uitnemendheid, de groep, die den natio
nalen arbeid door een tarief van invoer
rechten bevorderen wil, voortdurend in
kracht toeneemt.
Het iB ook te kwaas om los te loopen,
dat men van de Overheid bescherming
vraagt voor allerlei belangen, maar dat
men baar niet toelaten wil de levens
bronnen van ons nationaal bestaan te
besohenmen.
Zoodra het aan dit laatste toe is, laten
de linksche politiekers allerlei spoken
opkomen, die later blijken slechts gelegen-
heidsfantasiëen te zijn.
We herinneren ons bijv. boe in 1897
in ons land een verwoede strijd gevoerd
is over de graanrechten.
Wanneer het meel per kilo anderhal-
ven eent duurder werd zou dat eene
meerdere nitgave van de volksklasse vor
deren, die onmcgelijk betaald kon worden.
Links won, de graanreohten bleven uit,
om daarin zonde te zien", zeide zijn vader.
z/Dat men zijn vroegere aanstaande uit zijn
eerste jeugd liefheeft, en zijn medeminnaar
in een eerlijken strijd doodt, wie kan daar
nu iets slechts in zien
„Ik houd het voor roekeloos en godde
loos", antwoordde Henrik.
„Je eisohen schijnen inderdaad siensche-
lijke krachten te boven te gaan".
»Dat kan zyo, maar ik kan 't mij zelf
niet vergeven".
«Hoe zal 'tje dko gaan P"
„Slecht", zei Henrik somber.
»Net als mij, al heb ik ook geen hooge
eiïchen gesteld het helpt niets, ho8 men
ook leeft
«Maar er is nog een Ander dan wij, Die
ons eisohen stelt,en dat ie God 1" zei Henrik.
«Gij erkent Zijn recht en zijt veel onge
lukkiger dan ik, die Hem dat reeht niet
toeken zei de gtaaf, „en toch hebt gij
minder gefaald. Wilt gij mijne bekentenis
hooren
Graaf Falkenhorn haalde van onder zijn
hoofdkussen een verzegelden briefte voor-
schijn, dien hij zijn zoon overhandigde.
„Open dat nA mijn dood", zei hij. „Het
bevat een opgave van degenen, die ik in
'tspel of in zaken heb bedrogen, en het
zijn er niet weinigen. Doe met hen wat gij
wilt. Weet gij, dat ik vaisch heb gespeeld
„Ik verdacht er u van 1"
„Sedert dien nacht in de spookkamer,
cd daarna, den dood van Sparrekors?"
Henrik bevestigde het.
»Ik merkte je achterdocht wel, en het
ergerde mij. Ik wilde je vereering niet ver
liezen en hield daarom mijne daden zoo
en nauwelijks was het licksohe kabinet
een jaar aan het bewind geweest, of, uit
andere oorzakeD steeg de prijs van het
meel wel met twee oenten per kilo.
Van rampen of iets dergelijks is sinds
niets vernomen, Meer nog, de prijzen zijn
neg hooger geworden, en in plaats dat de
armoede toegencmsB is, kan juist van dien
tijd af gesproken worden van eene kente
ring ten goede, vooral op het platteland.
Wie zieh de jaren 18871897 herinnert,
toen de graanbouw in ons land nauwelijks
loonend was en het brood overal goedkoop
te krijgen was, weet ook dat die jaren
zioh geitenmarkt hebben door groote dien
de. En daartegenover staan de jaren 1897
1907 als jaren van langzamen, maar
gewensehten vooruitgang.
Bij de laatste algemeene verkiezingen
werkte men ook in Engeland met het
spook van „duur brood".
Toen was daar in Londen een man,
die bij wijze van verkiezingsreolame een
papegaai had buiten gehangen, die den
ganeehen dag den voorbijgangers toeriep
„Uw brood ral duur worden". Da zooge
naamde vrijhandelaars wonnen, maar de
papegaai bleef roepen: „Uw brood zal
duur worden". En 't werd zoo. Het brood
werd duur, maar tegelijkertijd verminder
de het werk, zoodat de ijverige vrijhan
delaar het geraden vond zijn beestje binnen
te halen. Het wapen keerde zich tegen
zijne eigen partij.
En zoo is het ook bier.
Het brood is al duur genoeg, en nie
mand denkt er aaD, om het door wette
lijke maatregelen nog duurder te maken.
Alles heelt zijne grenzen. Maar om dat
dura brood in voldoende mate te kunnen
koopen is werk noodig, veel werk en regel
matig werk.
Daartoe moet onze nationale arbeid be
schermd worden.
En het ligt op den weg der Overheid c m
dat te deen. Patrimonium
Slot volgt.)
De Stemmingen.
Wjj brengen onzen dank aan de leiders
der verkiezing in de verschillende distric
ten voor hun tactisch, actief werken, en aan
de kiezers voor hun eenparig optreden in
het belang onzer candidates bij de Kamer
stembus.
Middelburg gaf een prachtige meerder-
geheim als 't maar mogelijk was, voor je.
Ik hoopte dat je mettertijd zelf op den
verkeerden weg zoudt komeD, vóórdat je
nog mijn handelwijze kondt doorzien, en
dan moest je oordeel over mij wel minder
hard worden. Ik bracht ja in je jonge
lingsjaren in allerlei verleiding, zonder dat
gij dat bemerktet; maar gij doorstondt de
proef, en in plaats van je te doen vallen,
staalde ik slechts je karakter. Ik hoopte
veel van je reis in 't buitenland, omdat zij
juist viel in de meest gevaarlijke jonge
lingsjaren, en gij geheel aan je zeif waart
overgelaten, maar gij keerdet even onbe
vlekt terug ais gij waart heengegaan en ik
begreep dat je liefde voor mij en je dwe
pende wen8ch om mijne goedkeuring te
verkrijgen, je beste bescherming waren
geweest. Zoo ironisch is het leven vaak.
Gij versierdet mij met de deugden, die in
je eigen binnenste woonden. Je reinheid
was mij een doorn in't oog, daarom wilde
ik ze je ontnemen, en tools was ik er ook
trotsoh op,dat je je zeif zoo wist te bewaren.
Zoo tegenstrijdig was mija eigen bert".
„Maar nu ben ik gevallen", viel Henrik
hem in de rede.»Zijt u nu tevreden vader
»Tevredenar tenminste dan toen gij mij
vervloektet en naar Vallargji-de giogt."
Henrik zat stil, terwijl zijn vacler met
gesloten oogen lag om te rusten.
„Mijn zoon 1" zei de graaf eindelgk
zacht.
Henrik boog zioh over hem om te
luisteren naar zijn woorden,
»Dat ik jou op den verkeerken weg beb
willen lokken, komt mij, nn ik op alles
terugzie, voor, als het zwaarste van al
heid aan Blum, een meerderheid waaruit
blykt hoezeer kerkelijke gevoeligheden
in vroeger jaren daar ons stemmeneyfer
laag gehouden hebben. Mr. Lucasse moest
niet zelden zich met een minieme meerder
heid tevreden stellen hier dhr. Bium ver
slaat al zyn mededingers met ruim 1100
stemmen.
Zeker heeftYlissingen aan deze uitkomst
veel toegebracht.
Vlissingen heeft een organisatie, vooral
door zijn propagandaclub, om jaloersohop
te worden.
Zij 't anderen gemeenten ten voorbeeld 1
Wat nimmer gebeurd is, in alle drie de
stemdistricten van Vlissingen behaalde
Blum de meerderheid.
Van de 3 stemdistricten in Middelburg
gaven, gelijk te verwachten was, 1 en II
een flinke meerderheid aan de Linksche
candidatenIII daarentegen schonk een
kleine meerderheid aan Blum. De cyfers
hebben echter bewezen dat III al meer
naar Licks afzakt, zoodat heel Middelburg
al meer Liberaal wordt. Natuurlijk kunnen
de viy-libaralea dit nog een poosje tegen
houden, wanneer de candidaten hunner
geestverwanten hun niet bevallendoch op
den duur valt Middelburg, wat de stem
mingen voer den gemeenteraad aangaat,
den vrijzinnig en soc.-democraten ten buit.
Van de dorpen, die overigens allen hun
goeden naam hoog hielden, gaven Seroos-
kerke, Souburg, en Koudekerke mooie cij
fers aan onzen candidaatSouburg 287 van
de 460 Kondekerke 369 van de 533Se-
rooskerke 245 van de 281
Niettegenstaande de uitslag in sommige
andere dorpen nog veel mooier was. Dat
toonen Grijpskerke, Meliskerke, Aagte-
kerke, Sri Laarens en andere wel beter.
Maar wij zoemen alleen de drie eerstge
noemde gemeenten, omdat daar nog wel
eens met de Liberalen wordt geooquetteerd
en de kerkelijke gescheidenheid dergenen
die op staatkundig gebied bijeen behoor
den daar nog maar al te vaak parien
speelt.
In 't district Goes mag met trots op den
gevoerden strijd worden teruggezien.
Onze vrienden hebben rustig de vrij
zinnigen laten vergaderen en speeohen, en
z:eh door de socialisten doen bedebatteeren.
Zij zijd stil hun eigen weg gegaan, en de
uitslag was nog boven de verwachting.
De stad schork een groote meerderheid
mijne misdrijven ik noem het zoo, ver
onderstellend dat er een God bestaat
en tooh was ik daarbij het meest machte
loos. Vergeef mij het kwaad, dat ik je
wilde aandoen 1"
„Ja vaderzei Henrik van harte.
„Dan vrees ik al die anderen cieil"
mompelde de graaf,
„Wat helpt u mijne vergeving? Het is
God, die richt", zei Henrik.
„Als er een God bestaat, dan ben ik
verloren", zei graaf Falkenhorn kortaf.
Henrik voelde bij die woorden eene
di f£j smart in zijn binnenste. Hij tastte in
't duister naar troost, dooh vond niets. Wat
moest hy zija vader na een mislukt leven,
en terwijl hij op sterven lag, dan ook
zeggenbij, die gemeend had, dat de
eenige weg tot het leven bestond in strenge
deugdzaamheid P Hij was op dezen weg
verkeerd uitgekomen, en begreep steeds
beter, dat dit zoo meest. Bij trachtte te
spreken over het eeuwige leven, en over
de redding ter elfder ure, maar in zijne
woorden ontbrak de kraoht der overtui
ging, en zij deden den zieke slechts glim
lachen. Graaf Falkenhorn droeg zijn lijden
zonder een enke'e klacht en zag met koude
kalmte den dood tegemoet. Henrik bleef
tot het laatste oogenblik bij hem. Diep
en ernstig waren de gedachten, die zioh
in die uren aan hem opdrongen, en zijn
zielsoog zocht om een licht te vinden, dat
het donker kon verlichten.
HOOFDSTUK X.
Henrik was de eenige erfgenaam van
de goederen van zijn vader, met uition-
aan Lohman 548 tegenover de 456 Link
sche stemmen een mooi oijfer, al loopen
er ook nog wel enkele liberale stemmen
onder. Als van ouds hielden Tooien en
omliggende gemeenten zieh weer kranig
het mooist Poortvliet: 87 pCt. der opge-
komenen stemde Rechts. Maar ook de
overige gemeenten en St Philipslaod deden
hun best. De gezamenlijke stemmen op
Lohman bedroegen ei: 1502 en op Borgesius
slechts 553; dat is nagenoeg duitend meer.
Voeg hier nu bij dat Camperland en
Nieuwdorp, sinds jaren door kracht van
aotie uitmuntend, met hun 143 tegen 20, en
190. tegen 35 een schitterend figuur maakten
en ge ziet terstond welke gemeenten tot
dezen mooien uitslag het meest hebben
bijgedragen. Gezwegen natuurlijk van
plaatsen als 's-Gravenpolder, Heinkecs-
zand, Kloetinge en Wissenkerke waar de
meerderheid, ook zonder actie of organi
satie, overwegend, schoon minderend;
Reonts is.
In Hontenisse hebben onze geestverwan
ten (linken steun geboden aan Fruijtier.
Aan deze zijde werden, vergissen wij ons
oiet.oirea 1600 stemmen op hem uitgebracht,
waarvan 660 van Katholieken; de overi
gen waren derhalve van antirevolutionnai-
ren en Chr. historieohen dat is ruim 500
stemmen meer dan aan dezen kant onzer
zijds voor de eerste maal, in 1901, op
Fruijtier werden uitgebiaeht. De papen
vrees bij de politieke stembus vermindort.
Dat in de districten Oostburg en Zierik-
zee onze candidaten vielen, spijt ons zeer
vooral in Oostburg had de groote krachts
inspanning van Rechts, niet 't minst aan
de zijde der Roomsohen, een beteien uit
slag verdiend. Ook wat gehalte, alzijdige
kennis en ontwikkeling en belofte voor de
toekomst betreft zou Oostburg met onzen
oandidaat beter af zijn geweest dan met
den nu gekozene.
Ga men intusaehen er maar voort mat
't ordenen der brachten. Er valt met name
te Neuzen en Zaamslag, en in hel land
van Cadzand voor de reohtsohe partijen
nog wel wat te doen.
Over 't district Zierikzee zwijgen wij
liever.
Liberale partytyrannie heeft indertijd
van 't district Dordt, hetzelfde waar nu de
worsteling om Kuyper of De Kanter in
vollen gang is, het mooiste stuk afgesneden
dering van éan klein landgoed, voor gravin
Blanoa, om als weduwe te kunne» wonen.
Gedurende den eersten tijd na den dood
van zijnen vader was Henrik's tijd geheel
bezet om op de hoogte te komen van de
uitgebreide zaken van zijn vader, waarover
hij zich tot nu toe nog sleohts weinig had
bekommerd. Hij vond de papieren van
zijn vader in de grootst mogelijke orde,
en was verbaasd over de grootte van het
vermogen, dat hem nu behoorde.
Op een avond zat hij in gedachten verdiept
in de hooge ruime kamer van den over
ledene. In de hand hield hij de bekentenis
van zijn vader, het document dat deze hem
op zijn sterfbed had overhandigdzijn
oog rustte peinzend op den naam Sparre
kors, die een van de eersten op de lijst
stond. Er werd geklopt.
Op zijn „binnen" trad gravin Blanoa
binnen. Het zwarte rouwkleed, en de
ongewoon treurige uitdrukking van haar
anders altijd zoo vroolijk gelaat, ontroer
den Henrik. Hij stond op, en den brief
van zijn vader in den zak stekend, noo-
digde hij zijne stiefmoeder uit plaats te
nemen.
„Stoor ik o?" zei zij. „Gij hebt nu zooveel
te doen".
«O, neen, ik ben altijd tot uw dienst,
mevrouw", zei hy hoffelijk.
Zij ging zitten. „Ik kom om je te vragen
of het nu niet tijd wordt dat ik naar mijn
landgoed verhuis", zei zij weemoedig glim
lachend.
Hij keek haar onderzoekend aan,en scheen
er over te denken,
Wordt vervolgd,
