STEMBILLET
D
D
Vóór of Tegen
den Christus?
Mr.A F. de Savornin Lohman
No. 209
Woensdag 9 Juni 1909.
28e Jaargang.
Chrisfelijk-Hisforisch Nieuwsblad voor Zeeland.
BIJ VOEGSEL
Vrijdag 11 juni 1909-
v. d. Brink
J.A.H.
Goeman
Borgesius
H.
de Savornin
Lohman
A. F-
INLICHTINGEN.
Aan de Kiezers in het
Kiesdistrict Goes.
verkiezing van een lid voor
de Tweede Kamer
Zoo moet uw stemkaart er
uitzien als u ze in <le stembus
gooit eu u voor (leu Rechtschen
candidaat zijt.
De stembus is open a s.
VRIJDAG van 85 uur.
Onze Candidaat.
De Savornin Lobman.
Jhr. Mr. A. F. de Savornin Lohman.
De Candidate n.
Vóór en na de Stembus.
Wie niet stemt, bevordert daar
door de verkiezing van een Libe
raal of Socialist.
Kunt gij dat met uw geweten
overeenbrengen
Eigen Christelijk merk.
DE ZEEUW
voor de
in liet Kiesdistrict GOES
op
Aanwijzing
der keuze.
Namen.
Voorletters.
m
lu Gij hebt een oproepingskaart ont
vangen, daar gaat u mee naar het
Gemeentehuis waar 't Stembureau
<s
zit en u ontvangt daar van't Stem
bureau een stemkaart, en dan gaat
gij naar den lessenaar, waar gij
met een potlood dat daar hangt,
het puntje voor den naam van
uw candidaat zwart maakt.
2o. Wie zijn oproepingskaart kwijt is,
kan op de secretarie gratis een
andere bekomen.
3o. Wie zich vergist heeft door den
verkeerden candidaat zwart te
maken, of een kras of naam op
zijn stemkaart schreef, die kan
aan 't Stembureau een andere kaart
krijgen in ruil voor de onbruikbaar
geraakte.
4o. Het ONDERSTE witte puntje
zwart maken, zoodat het wordt
zooals op 't stembiljet hierboven.
Wéér worden wij geroepen tot de ver
vulling van onzen Kiezersplicht.
Weer vraagt onze geëerbiedigde Ko
ningin va,n ons dat wij als stemgerech
tigde Nederlanders getuigenis zullen af-
leggen van ons wenschen en hegeeren
omtrent de hoogste belangen van ons volk,
omtrent de beginselen die het staatkundige
leven in dé komende parlementaire pe
riode zullen beheeirschen,
Van dlien," plicht gaan wij1 ons Vrijdag
'1 dlezer tusschen 8 en 5 uur kwijten.
De Zeeuw staat, als alle vier jaren,
dat by tot u komt, om u voor te lichten,
ook thans weer gereed om u dat, duidelijk
te maken, en u op te wekken, waarom 't
noojdig is dat gij vooral nu,! de oogen
goed open houden zult, om u niet te laten
misleiden door valschc leuzen of voor
stellingen.
Want waar 'took hij deze slembuswor
steling om gaat, ligt weer zoo vlak voor
ons openhet is vóór of tegen de Revo
lutie; vóór of tegen hef Christelijk be
ginsel.
De candidaat die door de „vrijzinni
gen" of liberalen wordt aanbevolen en
zichzelf met de witte das om onder ons
heeft vertoond, behoort tot die partij,
welke zelve verklaard heeft te zijn een
kind der FVansche Revolutie. Is een geeste
lijke zoon van datzelfde liberale geslacht
dat voor driekwart eeiuv, ook o)p ons
eiland, de belijders van den Christus, de
Afgescheidenen, de Buddings en v. Dijkes,
de Bakkers en v. d. Meulens heftig heeft
vervolgd.
Ook ons district heeft voor nog geen
eeuw de vervolging gekend, hun aange
daan, die God wilden dienen naar de
inspraak van hun hart.
Toen was het hittere haal, die ons
iegengrimde. Toen werden onze mannen
met hoon én smaad overladen.
'1 Is waar de toestanden zijn veranderd.
God gaf Zijn Kerke ook hier rust. En
voor vervolging kwam er vrijheid.
Maai' meent men dat de strijd tegen
de ons heilige beginselen feitelijk van ka
rakter veranderd is?
In waarheid draagt die strijd een nog
veel droever karaklei'.
De vroegere mannen der Revolutie bal
den de vuist tegen den Christus Gods.
Een hunner riep uit: verpletter dien eer-
looze. Jïn hij bedoelde daar den Christus
mee.
Maar nu gaat men met een schouder
ophalen, met een minachtend gelaat onze
belijdenis voorbij.
Dal, Is 't grootste gevaar dal ook ons be
dreigt; en waartegen wij ernstig moeten
waarschuwen; en dat ons dringt om ons
te krachtiger te wapenen.
Blijf met uw antithese van het politieke
erf, roept do liberaal. E,n de sociaal-demo
craat zegt minachtend: godsdienst is pri
vaatzaak. Een private liefhebberij voor die
daar lust in heeft. Maar op het terrein
van het publieke leven geldt de religie
voor niets; en is de dienst van God on
bruikbaar.
Dat is dè houding der revolutie in onze
dagen.
Voor de ballende vuist het kleineerend
't geeft immers niels en het be leek ent
niets.
O moet dit ons nog niet dieper te
kwetsen
Klemt nu de roeping niet des te meier
om uw G(«l te belijden?
Voor God en Zijn Woord te strijden als
de vervolging dreigt, als de haat u tegen-
griml op het publieke terrein, het is moei
lijk. Maar erger is in menig opzicht deze
leus der onverschilligheid. Dit kleineeren
van uwe belijdenis.
En daarom bovenal is onze strijd een
beginselstrijd.
Dit prikkelt ons immers te méér om met
ons stembiljet een getuigenis van ons be
lijden te geven.
De leuze: scheiding van politiek en
godsdienst; godsdienst is privaatzaak; is
voor staat en maatschappij veel gevaar
lijker dan vervolging om der religie wil
ooit kan zijn.
En omdat wij innig overtuigd zijn door
Gods genade dat onze samenleving te
gronde gaat, ons volk het beste wat. het
bezit verliest, onze nationale veerkracht
verslijt, als de belijdenis van Gods sou-
vereiniteit, als het verband tusschen onze
nationale instellingen en de Christelijke
beginselen verdwijnt, daarom strijden wij
met ijver en geestdrift en trekken als één
man op ter stembus.
En wij buigen voor alles de knie en
bidden van God dat Hij land en volk
genadig zij en dat de uitkomst moge too-
nen dat ook nu weer in Zijne gunst de
overwinning beschoren zij aan de Recht-
sche partijen, die in hun wapenschild
voerenGods eene in het StaatsrechtVrij
heid van OuderwijsSociale Hervormingen
met inachtneming van ieders recht, en
belang I
Onze candidaat is, als voor dertig jaren,
en sedei'l 1879 onafgebroken, de heler
Wij mieenen hem op de beste wijze aan
Ie hevelen, door weinig van hem te zeggen.
Thorbecke kon zeggen: wacht op mijn
daden. Maar hij kan zeggen: zie terug
op mijn daden.
Ofschoon niet tot onze partij behooren-
dc, heeft hij de oude liefde voor 'tGoe-
scbe district en zijn oude kiezers en
vrienden, ook onder de Liberalen, nóóit
verloren.
Hij is de staatsman, aan wiens eerlijk
heid, oprechte vaderlandsliefde, heginsel-
lrouw en Christenzin ook zelfs zijn felste
tegenstander niet twijfelt.
Hij is de werkzame, al lijd strijdvaar
dige volksvertegenwoordiger, wiens wa
kend oog gaat over de rechten des volks,
maar ook over 't recht, der wel, en wiens
streven er voortdurend op gericht is deze
met, elkaar te verzoenen.
Hij is de belijder des Heeren, wiens
staatkunde door 'tgewicht van 'L Alziend
Oog wordt beheerschl, wiens richtsnoer
is het onfeilbare Woord onzes Gods; wiens
hart warm klopt voor de vrijheid, zoowel
voor de persoonlijke vrijheid als voor de
vrijheid van consciëntie; wiens streven
gerichl is op do behartiging der belangen
van gansch een volk.
Wij vragen op grond hiervan met volle
vertrouwen opnieuw uw slem voor
Itaron van H al deren Reugers
heeft onlange in een vergadering
van Vrijliberalen te Leeuwar
den gezegd, dat de Vrijzinnigen
verplicht waren de rcchtsclie
partijen te bestrijden; Oül)AT
de rechtsche partijen het woord
van den Christus, dat het den
gehuwden niet geoorloofd is uit
allerlei oorzaak van elkaar te
scheiden, bindend achtend voor
onze huwelijkswetgeving.
Hierdoor is OPNIEUW open
haar geworden, dat de Vrijzin
nigen strijden tegen het gezag
van den Christus in de Staat
kunde.
Wie op staatkundig gebied voor
den Christus bnigt, wordt diiiiv-
oni door de vrijzinnigen be
streden.
I>e vrijzinnigen hebben den
Christns uit de openbare school
gebannen. Zij wenschen Hem
tfók te bannen uit onze wet
geving.
In den grond der zaak gaat ook
thans de strijd weer: Vdór of
tegen den Christus!
Candidaten zijn ditmaal de heeren dir.
v. d. Brink, Goeman Borgesius en ons
aftredend lid De Savornin Lohman.
Beide eers (genoemden treden naar
voren met 'I beginsel van hieit Staatssocia
lisme, laatstgenoemde met 't beginsel dier
hoogste vrijheid.
Tusschen deze beginselen zal 'tin de
toekomst gaan.
Onder hen die dil verkiiezingsnommer
in handen krijgen zijn er velen, die voor
zich de keuze al gedaan hebben. Welnu,
zij hebben dan ook onze voorlichting niet
noodig. Zij leggen dil blaadje eenvoudig
Ier zijde.
Maar er zijn or ook, die nog nader
wenschen ingelicht Ie worden.
Voor hen is deze courant bestemd, -als
zij komt met de vraag :wienkiestgij?
Over den candidaat dr. v. d. Brink
zwijgen wij. Zijn partij stelt zich op 't
standpunt van den klassenstrijdzij heeft
zich in 1903 van 't gezag meester gemaakt,
de slaking doorgedreven, welke de maat
schappij in gevaar bracht, duizenden men-
schen dupeerde, het verkeer stop zette;
onze jongens noodzaakte den huisielijkcn
haard te verlaten, ten einde, desnoods met
't geweer, haar misdadige woeling te
stuiten.
Dit zullen wij nooit vergeten.
Wat wij van een partij, die uil zulk
een beginsel leeft, en tot zoodanige prak
tijken dc toevlucht neemt, te verwachten
hebben, is in 1903 gebleken.
Geen enkele huisvader die toen de last
en 'I nadeel er van gehad heeft dat zijn
jongen ontijdig onder dienst moest komen
om spoorwegdiensten of wat ook te komen
doen, tengevolge va,n dit fanatiek bedrijf
der sociaal-democraten, zal '1 ook maar
in de gedachte komen, zijn slem aan v.
d. Brink te geven.
Maar ook Goeman Borgesius kan onze
man niet zijn.
Wel is hij een bekwaam slaatsman en
partijleider, een schaakspeler eerste klas,
die naar de omstandigheden 't 'meebrengen
de stukken op 't politieke schaakbord
weet te verzetten; maar van een staats
man wordt meer verwacht dan schran
derheid en gewiekstheid, twee eigenschap
pen die niet zelden de staatkunde in dis-
crediet hebben gebracht; maar er wordt
ook va,n hem verwacht een leven uit een
zelfde beginsel met hen die hem afvaar
digen.
En nu heeft mr. Borgesius 't nooit ver
heeld dat hij is liberaal; en de liberale
partij zoo sprak mr. Cort v. d. Linden
die eenigc jaren minister is geweest
Iegelijk met dezen candidaat de li
berale partij is voortgekomen uit die E ran -
sche Revolutie.
Die beginselen der Revolutie zijn door
mr. Borgesius al de 30 jaren dat. hij
Kamerlid was, steeds verdedigd. Daarvoor
heeft hij altijd gestreden. Onder anderen
bij de Grondwetsherziening van 1887
kwam dit. uil. Het zou ons te ver voeten
om dat alles op te sommen. Hij heeft
'took getoond bij de behandeling van die
Schoolwet van Mackay in 1889 die hij
met groqle felheid bestreed, |en waar
tegen hij dan ook tot den einde princi
pieel is gekant geweest.
De vrijheid die hij voor zijn partij eischte
gunde hij aan de voorstanders der vrijte
school niet.
Gelukkig dat hij een poos minister is
geweest, en toen wel een weinig tot andere
gedachten is gekomen.
Maar 't ongelukkige is bij dergelijke
knappe staatsliedenzij komen in den
regel pas tol andere gedachten wanneer
't Ie laat is.
Zoo heelt mr. Borgesius die mlet zijn
blanco artikel den val van het laatst vorige
Kabinet bewerkte, 'took op zijn geweten
dat van al de prachtige sociale wets
ontwerpen van dal Kabinet niets terechl
gekomen js.
Het door hem in 't leven geroepen Ka
binet toch trok alle wetsontwerpen van
zijn voorganger in; en toen.'tin 1907
aftrad had 'ter niets voor in de plaats
gegeven, dan 'I arbeidscontract, dat nog
van een vorig Kabinet afkomstig is.
Wie nu onzen candidaat
kiest, helpt daardoor 't Rechtsche mini
sterie, dat nu sinds zeventien maanden
tot veler genoegen aan het roer is, be
stendigen.
De verkiezingscampagne is iin vollen
gang. Wees voorzichtig, met niet alles
te gelooven, wat men u in deze dagen
wijs maakt.
Herinner u (dén stembusstrijd van 1905.
Vóór de stembus was er eigenlijk geen
leugen te ,goied om maar het door de
vrijzinnigen gehate Kuyper-Kabinet. ten val
(ie brengen.
N a, |de stembus zag men, dit eeniger-
matie in, en werd het meermalen ietwat
bedekt uitgesproken.
Doch het kwaad was toen gesticht, en
de bedrogen kiezers kregen niet wal hun
was beloofd.
Inderdaad, ook nu bij die aanstaande
stembus van 1909 mag wel terdege wor
den herinnerd pain de onzedelijke actie,
waardoor in 1905 het Christelijk Mini-
sterie-Kuyper werd weggebannen.
Vóór de stembus zongen de jonge
liberalen hun opzettelijk vervaardigd
„stembuslied, te zingen in paganistische
vergaderingen", waarin o. m. voorkwamen
idieze door-em-door leugenachtige woorden
„In naam vau de vrijheid moet Kuyper
d'r uitDe man, die zooveel heeft be
loofd; Die vier jarien niets voor
h e t v o 1 k h e e f t g e d a a h. Maar t volk
van zijn rechten berooft."
N a die slembus aanvaardde in Septem
ber 1905 Jhr. Roëll het voorzitterschap
der Tweede Kamier met deze woorden:
„Mijne Heeren, het parlementair tijidvak,
dat wij zijn ingetreden, zal van ons blijk
baar veel vorderen, tot geregelde behan
deling van m enig gewichtig on t-
werp van wel, dat getuigl van
de werkkracht van hiet onlang s
af g e treden minis ter ie".
Vóór dei stembus spotte men van vrij
zinnige zijde allerwegen met „den sim-
pelen rijksdaalder", dien Dr. Kuyper voor
de 70-jarigen zou bestemd hebben; uitte
de heer Raodhüyzen zijn bekenden uit
roep: „Wat heeft. een dooie aa|n;
pensioen?" en beloofde men als het
were ^.koeiein, met gouden ho
rens."
N a de stembus kwam in December
1905 dc vrije-liberale Nieuwe Cou
rant verklaren„Hel is waar, dat er
van links vtórkiezingscritiek pp Kuyper's
omwerp van ouderdoms- en invaliditeits
verzekering is geoefend, die luchtspiege
lingen van uil de schal kist be
schikbaar sl el De in, mil li oenen
guldens deden r ij z e n voor die
oogen icter behoeftigen en aan dit vraag
stuk een beangstigenden omvang hebben
gegeven, welke de oplossing des te moei
lijker maakt."
V r die stembus heette de lageromder-
wijswet een ramp voor het land, die on
gedaan moest wordein gemaakt.
N a de stembus schreef het Liberale
Kabinet: „De heropening van dien strijd,
bij de jongste wijziging van de wet op
bet lager onderwijs gevoerd, ligt niet
in de bedoeling der regeering."
Vóór de stembus protesteerde schier
de ganscbe vrijzinnigheid tegen de Hoo-
g e r Onder w ij j s w e t
N k d'e stembus kwam de liberale Prof.
van Geer verklaren, dat er 1hans meer
waarborgen waren voor het weten
schappelijk gehalte van dc studenten der
Vrije Universiteit, dan van die der Open
bare Universiteiten, en dat men zich moest
haasten dat het nu weer gelijk kwam.
Vóór die stembus daverde geheel Ne?
derlamid van ld© leuzen, dat er moest, wor
den bezuinigd op de uitgaven voor
militaire doeleinden.
N k de stembus dreef de liberale oor
logsminister met bezuiniging den spot.
Een kind in de wieg riep al om bezui
niging, zoo verklaarde hij spottend. En
de vrije-liberale Nieuwe Courant
schreef in December 1905: „Het is waar,
dat van links dén kiezers bezuinigingen,
vooral op militair gebied, (ook van der
Zwaag sprak daarvan met snijdende stem),
zijn voorgespiegeld, die men geenszins
wist fe zullen kunnen 'doorvoeren, en
die dan a o k d oor dil K a b fi 'n e 'It
zeer stel lig n i e I aangebracht
zullen worden".
Vóór de stembus hekelde de vrijzin
nige Mr. van Raalte de door Minister
Harte voorgestelde 5 opcenten op de ver
mogens- en bedrijfsbelasting als „ondeug-:
'dielijk en gevaarlijk".
N a de stembus nam dezelfde Mr. van
Raalte zitting in bet ministerie-De Mees
ter, dat een voorstel doordreef tot hef
fing vanniet 5maar 10 opcen
ten, terwijl achteraf bleek, dat dit vol
strekt qnmoodig wasEn toch stemden
zelfs 'de Sociaal-democraten pr voor!
SC HANDELIJK I I
Zoo ziet gij, hoe 't. in 1905 is gegaan.
Past dan op, dat men u niet wederom bij
den neus neemt
Men smaalt, dat bet. verzekeringsstel
sel door Minister Kuyper geboden, doch
geheel buiten zijn toedoen niet tol. stand
gekomen, copie van het Duitsche is.
Laat dit zoo zijn. Eien stelsel, het
welk den arbeider een pensioen (geen aal
moes) verzekert van minstens f2.52 tol,
f6.12 pier week (in de hoogste klasse)
is zeer aanbevelenswaard, en niet ver
werpelijk, omdat het ook in Duitschland
bestaat. Dat. hindert immers niets.
Doch wat. dr. Kuyper bood, is méér
dan een copie vain bet. Duitsch model.
Want. in bet stelsel-Kuyper werd óók'
gezotrgd voor de weduwe en den
wiecS', hetgeen in Duitschland ;niet bet.
geval is.
Volgens bet ontwerp-Kuyper zou de Wé-
duwte ontvangen f2 per week. Voor elk
knid beneden de 16 jaar en daar boven
nog f 0.50 per week. Een wteduwe met.
6 kinderen beneden de 16 jaar zou dim
wekelijks .o)ntvangen f4.
Daardoor onderscheidt het stelsel-Kuy-
per zich gunstig van bet Duitsche stel
sel, om nu tie zwijgen van wat de Bond
voor Staatspiensiomeering wil, (die den iin-
valiede, de weduwe en den Wtees on
barmhartig voorbijgaat.
Zorg voor (de weduwe en den wees
is volkomen naar 'dé Schrift, dié
ons op schier plkle bladzijde toeroepl
