NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
fkens
lansknecht
23e Jaargang.
Ipimaterslnecbt
No. 209.
!909
Woensdag 9 Juni.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
EEN KLINKEND METAAL.
P
)P
iaarstalTers.
>P
foP
dbuvg*
lp
[ALVEREH.
lengstveulen
[ngstveulen
iet Winkel,
raarzen
|de Knecht
511de Meid
MomA ffleiü
:©icL
leid.
:©id.
jienstbodeu
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JON(=C'VERWEST, te Goes
F. P. DV'.U'J, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
LOHMAN,
FEUILLETON.
de rekening of
0 RN E LI S
1 urg.
van haar 3e
gstveulen
s k e rk e.
i, rek. 16 en
ISSER,
s k e r k e (W.)
de rek.en 2
N DER MAAS,
1 uur
I, Volderq laagte
bensdag één uur
tjaarda.
IS Pz.,
st) Serooskerke.
1LLEMSE,
uwepolder.
3, Nieuw- en
^tond TEiHUUR
omburg.
)jj H. DEKKER.
14 Juni, by Wed.
\tdekerke,
Westhoek.
rraagd
kRDE, Nisse.
ber
ER Hz., 't Zand.
I
oudekerke.
?d-
stkapelle.
[INELISSE, Veer-
rg-
sber
tSSER, S e r o o s-
ober
IE R A N C K E te
lober
en een Hand-
Ibij A. DE WITTE,
■lijk voor de keuken
ig „Bloemendaal"
instemmende met
der Vereen. Niet
ivangloon f 120»-"
br. of persoonlijke
ISMEESTERES.
le-Verwest Go**'
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Pr^s per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,02'.
UITGAVE DLR FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 '•ent.
De opgaaf van den spoordienst
komt in dit nommer voor op de ge
bruikelijke plaats.
De Zeeuic steunt krachtig de navolgende
candidaturen
MIDDELBURG,
I. H. BLUM.
G O E 8
Jhr. Mr. A. F. BE 8AVORNIN
(aftredend lid.)
ZIERIKZEE,
H. CH. VEGÏEL.
HONTENISSE,
V. F. FRUIJTIER,
(aftredend lid.)
OOSTBURG,
Mr. P. DIELEMAN.
HERINNERING.
Na de stembusstrijd nadert mag nog wel
evea ia herinnering gebraoht worden, wat
zich in de viei laatste jaren heeft afgespeeld
Dank tij de felle aotie van Links tegen
het Reohtsohe Kabinet, en voornamelijk
i/tegen Kuyper" gevoerd, was de meerder
heid in de Tweede Kamer met 52 tegen
43 Links geworden.
Goeman Borgesius had met lijn blanoo
artikel het pleit gewonnen.
Na lang tobben braoht hij een kabinet
van Links bijeen, dooh zelf nam hij er
geen zitting in.
Het kabinet De Meester trad op. Of
eigenlijk een kabinet was 't niet, maar
een stel knappe mannen, zonder leider.
Een zwak geheel, dat met den vredepalm
naar Links en naar Rechts zwaaiend, een
zwakke hoop bad, de vierjarige periode
te sullen doorscharrelen.
Het blanoo artikel werd naar 't einde
36
DOOR
BUNA.
DU eerste bezoek bij de gravin was niet
het laatste, want hij merkte, dat hij haar
welkom was. Al schertste zij ook soms over
zijne ernstige woorden, zij luisterde er tooh
naar, en soms schenen zij zeifs indruk op
haar te maken. In stilte triomfeerde zij,
als zij zag, dat zij hem, hoewel hij er zich
niet van bewust was, juist dooi de ocquet-
terie, die hij afkeurde, steeds meer boeide.
Oat amuseerde haar, eu zij daoht er niet
over, dat dit gevaarlijk worden kon. Zij
deed alsof zij de ijverzucht van haren man
niet bemerkte, want dat vermeerderde in
hooge mate haar genoegen. Het had haar
vaak verdroten, dat zij bem door niets ja-
ioersoh had kunnen maken. Nu was haar dit
eindelijk gelukt. Graaf Johan had altijd een
hekel aao Henrik gehad, en bem een onuit-
ataanbaren sedepreekergenoemd. Ea nu be
haalde die afkeer zijn toppunt, en zoeht hp
eene gelegenheid om in openlijken strijd te
komen met zijn vroegeren medeminnaar.
Het gepraat over zijne vrouw en Falken-
horu kwam hem ter oore en maakte hem
woedend, en toen hij op een keer weer
'8 avonds thuis en den graaf alleen bij zijne
vrouw vond, kon hij zijn toorn niet meer
baas en overlaadde Henrik met scheldwoor
den, welke diens eer raakten.
Een uitdaging was het gevolg. Maj sebrok
en traobtte hen te verzoeneD zóó ver had
ïy hst niet willen drijven, en welk plan
tot wraak zij ook tegenover Henrikgesmeed
hsd, zyn bloed wilde zij niet zien vloeien.
Haar trachten om eene verzoening tot stand
te brengen, maakte de zaak slechts erger.
„Ben je misschien in angst voor rayn
leven F" vroeg haar man spottend. „Wees
der vierjarige periode verschoven en naar
voren gebraoht werd de andere Linksohe
ft 'T>vu8leus vaD bezuiniging op de Oor
logsuitgaven.
Minister Staal had hiermee aanvankelijk
weinig op.
De eerlijke soldaat kwam er rondborstig
voor uit. Het kind in de wieg roept tegen
woordig al van bezuinigingen, zoo «ohet-
ste hij.
Het was in December 1905 bij ds ver
dediging zijner eerste begrooting. Maar de
aandrang der Linksche partijen, op welke
dit »kraakporseIein''-kabinet (de fcwali-
fioeering is van een orgaan der vrijzinnigen
zelve !j moest steunen bracht bjj dezen
bewindsman aanvankelijk eenige bekee-
riüg Hij verminderde 't blijvend gedeelte
van 6500 tot 2100 manen beloofde 't
blijvend gedeelte bij de bereden wapens
geheel te zullen afschaffen. Maar dit was
ook de eenige blijvende bezuiniging welke
hij kon toezeggen.
En daartegenover stond Dog de mede-
deeling, dat de minister de lichting wilde
uilbreiden van 17500 op 21500 man. Dit
stelde de socialisten teleur en ook de
R-mhterzijde, de eerste omdat Staal te
militairistisoh was, de laatste oaidat hij
de Kamer onkundig liet van zjjn bezuini
gingsplannen en de g.volgen daarvan.
Ten slotte beloofde de minister dat hij
vóór 1 April de Kamer ciededeeling zou
doen van de door hem genomen maat
regelen, opdat men, voor de tweede ploeg
van 't blijvend gedeelte werd opgeroepen,
uitspraak over haar sterkte zou kunnen
doen.
Zijn begrooting werd hierop aangenomen.
Edooh de minister keerde niet terug. De
Eerste Kamer verwierp zijn begrootiog
met haar onzekere plannen.
Hij werd vervangen door Van Rappard.
De minister van marine, Cohen Stuart,
was reeds vroeger doorWentbolt opgevolgd.
Zoo naderden allengs de Statenverkie
zingen in 1907.
maar niet bezorgd, ik ben een goel schutter
en het eerste schot is aan mij, ik ben de
uitgedaagde
Maj kon niet sn'woorden en haarman
ging voort„naak je tooh niet zoo beangst,
liefje, naar alle-waarschijnlijkheid vallen
wij sleohtB een van beiden; dus voor jou
blijft er in elk geval één man over. Dat is
degeen die in 'tleven blijft!
//Nu is 't genoeg, Braa", zei Henrik vol
medelijden met Maj. „Ik ben tot je d enst,
maar laat je vrouw er buiten".
z/Het moet met scherpe wapens worden
uitgevochten. Ik vind het beste pistolen te
kiezen. Onze secondanten kunnen de klei
nigheden bepalen. Maar weet dit welhet
gaat op laven en dood I"
Hsnrik Falkenhorn knikte toestemmend
en verliet het huis.
Op den avond van den dag, waarop bet
bovenvermelde had plaats gevonden,
dwnaide Henrik, die onder deze omstandig
heden geen lust hsd, iemand te ontmoeten,
doelloos door de straten en daoht aan de
laatste dagen en den volgenden morgen.
Een onrust, die hij niet kon weg rede
neeren, hsd zich van hem meester gemaakt.
Reeds sedert het gesprek met zjn valer
nk den dood van zijn moeder, bad die
onrust hem gekweld en hem tegen zijn
zin in de wereld teruggebracht. Hij was niet
tevreden over zijn levenstaak, ja, er waren
uren, dat hij meende niets te hebben ver
richt, en zijn geluk te vergeefs te hebben
opgeofferd. En nu? Waarom had hij Maj
Brette terug willen zien P Wat had hij be
oogd met zijn herhaalde bezoeken aanhaar?
Op die vragen kon hij geen bevredigend
antwoord geven. Hedenavond soheen z n
leven bem mislukt toe,nu hij er opterugzag,
en een dorre woestijn, als hij in de toe
komst blikte. Wat had hij nog te hopen,
wat te winnen Hij was lev ensmoede, en
zijn streven naar een ideaal soheen hem
belachelijk. Eea vurig verlangen naar ge
luk ontwaakte in bem.
„Morgen ben ik dus óf dood, en is aan
alle verlangen een einde óf Maj is vrjj 1"
Het kabinet hoopte, en rekonde blijk
baar, op een overwinning bij de provin
ciale stembus; doob die hoop werd niet
verwezenlijkt. De Rechterzijde kwam ver
sterkt uit den strijd.
Zoo werd de militaire quaestie het blok
aan zijn been Dooh eenmaal radioaal
opgezet, in den geest van het vryzinnig-
demooratiich program, moest 't daarmede
wel voortgaan. En toen nu de Vredes
conferentie geen ontspanning braoht, maar
in alle landen tot steeds krachtiger in
richting van het nationaal zelfverweer
drong, geraakte het Kabinet in steeds
onhoudbaarder positie. Waar nog bij komt,
dat Van Rappard met zijn circulaire over
het blijvend gedeelto tegenover de Kamer
in eea erger den dwaas parket geraakte,
Minister v. Rappard toch verviel in
dezelfde fout van zyn voorgangerDe
quaestiebezuiniging door vermindering van
het blijvend gedeelte stelde hij aanhangig
bij de oorlogsbegrooting. Zij wilden door
verlagingen der desbetreffende cyfora tot
vermindering van het blijvend gedeelte
komen.
Terecht kwam men deatijdi daartegen
van de rechterzijde op. Immers het ging
niet e*n, om het blijvend gedeelte, dat ais
int egret rend deel van ons legersysteem ia
de Militiewet 1901 opgenomen was, zoo
maar by begroolingswljziging van karakter
te doen veranderen. Wilde men het blij
vend gedeelte inkrimpen, het werd keer op
keer gezegd, dan kon dit althans zonder
schade voor de defensie-belangen niet
anders gebeuren, dan door wijziging van
de Militiewet. Zelfs gaf men van rechts den
weg aan, waardoor men tot inkrimping van
het blijvend gedeelte zou kunnen geraken.
De MiliFewet zou daarvoor in dier voege
moeten gewijzigd worden, dat de militie
ploegsgewijze voor eerste oefeDiag onder de
wapenen werd geroepen Het was dus niet
om der wille van het behoud van het blij
vend gedeelte op zijne tegenwoordige
sterkte, dat tegen het stelsel Siaal-Van
Hier werden zijn gevaarlijke gedaohten
door een paar dronken jongens afgebroken,
die nit eeu herberg komend, voor hem uit
slenterden. Hij bleef staan en merkte nu
pas dat hij ver buiten in eea der voor
steden was. Hij keerde om, dooh nauwelijks
had hij een paar passen gedaan, of een
gil en hst ruwe lachen der dronkaarde,
deed hem stilstaaD. H jj zag een jong meisje,
bijna nog een kind, te vergeefs trachten
om los te komen uit den greep van een
der twee dronken jongensdie had zijn
arm om haar heen geslagen, terwijl de
andere op een onhandige manier probeerde
een groot pak te openen, dat hij hst arme
kind had afgerukt.
Met van toorn fonkelende oogen spoedde
graaf Henrik zioh er heen, en t óór de
twee rustverstoorders er op bedacht waren,
lagen zij, beroofd van hunne buit op den
grond.
„Welke richting moet je uit vroeg hij
het bevende meisje.
De kleine wees hem de straat. „Daarheen
h9t is nog ver!''
Zij zag er zoo vermoeid en verschrikt
uit, dat Henrik medelijden met haar kreeg,
haar bij ds hand Dam, en met haar mee
ging het pak droeg hij onder zijn arm.
De vloeken en bedreigingen van de twee
jongens lieten hem koud. Het jonge meisje
liep vertrouwelijk met hem mee, alsof zij
hem reeds kende. Dat roerde zijn ridderlijk
hart, en hij keek haar nu iets oplettender
aaD. Zij had een eenvoudige donkere japon
aan, om de schouders een ouden doek, en op
het hoofd een klein mutsje, waaronder het
bruine haar uitkwam. Het fijn besneden
gelaat was bleek maar aantrekkelijk, en de
groote donkerbruine oogen hadden voor
iemand van bare jaren een zeer weemoedige
uitdsukkiog Toen zij angstig omkeek, daoht
baar begeleider onwillekeurig aan een
opgejaagd hert,en zeide «zij vervolgen ons
met, en al deden zij dat ook, dan hiuderde
het nog nietsik zou bet gauw met bem
k a«\rspelen
Met een blik vol dankbaarheid keek zy
Rappard oppositie gevoerd werd, maar
eenig en alleen gold dit verzet, de wijze
waarop tot inkrimping iverd overgegaan.
Inmiddels begonnen de vrijzinnige toon-
aangevers, na den ongelukkigen stembus-
uitslag van 1907, ongerust te worden op de
verkiezingen van 1907.
En zoo kwam'ter van dat 't kabinet, en zjjn
onzichtbare leider, het blanco loslieten, de
vrij -liberalen van zich stootten.en de liberale
unie voor algemeen stemrecht kooster
wijl het Kabinet op eenmaal zijn plan voor
Grondwetsherziening indiende, en met pak
en zak overiiep naar den radioalen kant.
Tooh ken dit 't innerlijk zwakke kabi
net door uittreding van Cohen Stuart en
Staal niet versterkt niet op de been houden.
Van Rappards begrooting werd, om
hierboven genoemde redenen door een deel
van Rechts en een deel van Links, een
toevallige meerderheid vormend, verwor
pen. Hij nam zijn ontslag. Het Kabinet,
volgens sommigen Dlij dat 't eerlijkeD
aftocht dekteen kan, gicg heenen de
Liuksohe partijen waren onmachtig een
ander kabinet te leveren. Esn Kameront
binding dorst men niet eau daartoe had
den de kiezers in 1907 te duidelijk go-
sproken en daartoe was 't Kabinet, ook
in zijn werkkracht en door zijn partijbe-
noemingeu te zeer tegengevallen. Immets
het had al dien tijd geteerd op de nala-
teneohip van hat vorig Kabinet, en van
eigen makelij schier nog niets tot stand
gebreoht.
En zoo stortte 't
Goeman Borgesius in
den anderen.
Al spoedig bleek, dat de staatslieden
vau rechts, mee voor den val verantwoor
delijk, z oh aan die verantwoordelijkheid
niet wilden onttrekken. We kregen dus
een Christelijk Ministerie, een Ministerie-
Heemskerk, waarin van anti-revolutionaire
zijde, behalve de premier, Talma en Iden-
burg plaats namen.
Dese loop der zakan stelde in zeker
politieke huis van
Geen steen bleef op
tot hem op.
„God beeft u gezonden", zei zij.
»Hoe weet gij dat?" vroeg hij, geroeid
door haren ernst.
„Ik bad tot Hem, om mij te helpen, toen
ik die dronken mannen zag 1"
»lk ben blij, dat ik de opdracht van je
God heb mogen vervullen", zei Henrik
ernstig. Eu als antwoord kio eg hij slechts
een vroolijke, zij 't dan ook verlegen blik,
„Hoe kon je moeder je hier zoo alleen
laten loopen vroeg hij.
«Ik was niet alleen; Gert, mija broer,
was bij mij, hij is alleen maar een kat
achteri)a geloopen,en zal zeker gauw terug
komen". Het jonge meisje keek intusschen
zoekend in elke steeg waar zij langs
kwamen.
«Is Gert jonger dan jij
«Je, hij is pas twaalf jaar".
„En jij
»Ik ben veertien
»Dan zal ik je wel juffrouw moeien
noemen", vond Henrik.
„O, neeD, zeker niet", antwoordde zij
met grappige waardigheid.
Hij glimlachte. »Wet heb je in dat pak
Het sonijut zwaar te zijn 1"
„O, u moogt het niet dragenu zijt
een echte heerriep zij en strekte de
handen naar het pak uil, dat zij blijkbaar
bad vergeten.
„Onder geen enkele voorwaarde" zei bij
beslist. //Ik geef hel pas bij je huis'.
Zij bedankte hen verlegen. „Het is lin
nen. Moeder en ik naaien voor geld I"
Henrik keek met klimmende verbazing
Daar het teere kind, wier gelaat van te
inspannenden arbeid spTak. Zij soheen
haar lot te beschouwen als iets dat van
zelf sprak.
„Waarom denkt gij dat ik een eohte
heer ben vroeg hij. »Daar ziet myn
kleeding tooh niet naar uit".
„Ik weet het niet; men ziet het aan
alles", zei zij.
„Gjj de'nkt zeker even als de meeste
opzicht de anti-re vol utionaire partij teleur
Men had liever in 1909 na een overwin
ning een sterk Minieterie-Kuyper gezien,
met een goede meerderheid in de Tweede
Kamer achter zich.
Nu werd immers een Christelijk Kabinet
geroepen op te treden, terwijl het in de
Tweede Kamer een meerderheid tegen
over zieh zag, een abnormale omstandig
heid, die onze kracht zou kunnen breken.
De liberalen begroetten het Ministerie
met groota ingencmerheid en over't alge
meen poogde men links van de politieke
situatie gebruik te maken om de Christe
lijke politieke aotie duurzaam te schaden,
door een tegenstelling tusschen het Ka
binet-Heemskerk en het Ministerie Kuyper
te formeeren, een tegenstelling, die als
bewijs zou gelden, dat het Christelijk
beginsel op het politieke terrein tooh
eigenlijk contrabande is.
Deze poging van Links is totaal mislukt.
Wel legde het kabinet op 10 Maart 1903
bij zyn intrede in de Kamer geen alle/zins
bevredigende verklaring af; doch bjj de
verdediging van de Staatsbegrooting voor
1909 was zijn optreden zoo positief, en zijn
aansluiting aan de beide vorige kabinetten
zoo ondubbelzinnig, dat de anti revolutio
naire partij van harte voor dit ministerie
koos; en heel de pers der Rechterzijde
sterker dan ooit voor dit Kabinet in het
vuur ging.
Hetwelk het ook verdiende. Immers al
dadelyk na zijn optreden gaf het blijk de
quaestiën te durven aanpakken. Allereerst
loste het, zij het ook nog slechts aanvanke
lijk, het militie-vraagstuk op. Minister
Sabron diende een voorstel tot voerloopige
wijziging der militiewet in, strekkende om
den dienst van het blijvend gedeelte by de
onbereden wapens delinitief te regelen, en
wel door een opkomst der militie bij de
onbereden wapens in twee ploegen moge
lijk te maken.
Dit voorstel werd door de Kamer aange
nomen.
mensohen „l'habit e'est l'homme I" zei
hij lachend.
>Neen dekleeren maken den man nieil"
gal zjj vlug ten antwoord.
„Wat is dat? Kent gij Fransoh zei hij
verbaasd.
«Ja, moeder spreekt Fransoh met ons
„Ea hebt gij daarvoor bij al het werk
nog tijd
„Moeder wil, dat wij zooveel mogelyk
naar onzen stand zulleD worden opgevoed,
voor 't geval dat het ons nog eens goed
mooht gaan" antwoordde het meisje.
«Dus zijt gijlieden niet altijd arm ge
weest".
„Neen teen vader neg leefden, woonden
wij in een groot slotmaar hij is ai lang
dood. Ik herinner mij een waterval, waar
voor ik bang was, en waar ik tooh weer
altijd heen wilde, en ook een groot groen
boeoh, wa&r ik altijd in 't voorjaar ane
monen plukte. Gert herinnert zieh nog
maar alleen een boom, waar hij inklom
en Karei weet heelemaal niets meer",
»Hoe heet je dan F" vroeg Henrik wien
het eigenaardig te moede werd.
Mar gare te Sparrekors" zei het meisje, en
bleef voor een onaanzienlijk,dooh net huisje
staan. >Hier wonen wij I" zei zij. Wilt u
niet binnenkomen, zoodat myn moeder u
kan bedanken dat u het linnen en mij hebt
gered vroeg zij verlegen, dooh vriende
lijk.
«Dank je, nu niet 1" zei hij zenuwachtig.
»Wat ik voor je gedoan heb, is niets"..
Vol verbazing keek bet meisje naar de
verandering die er in zijn gedrag was.
Waarom wees hij nu haar dankbaarheid
zoo heftig afP
»Wil je voor mij 'oiddeD, Margaiete
Sparrekors vroeg hy haastig.
«Ja, dat wil ik doen 1" zei zij blij, en
hare zaobte oogen straalden. Toen nam
zij bet pak van hem ov9r.
Wordt vervolgd
De kleeren maken den min.
