NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
1909
Dinsdag 8 Juni,
23e Jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISeH
No. 208
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONG £-VERWEST, ie Goes
F. P. DVUÜ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIÉN
Jhr. Mr. A. F. DE SAVORNIN
LOKMAN,
Waar te meer tegen dient gewaakt, dewijl
jhr. de Muralt zieh als Christen aandient,
met zijn lidmaatschap der Hervormde kerk
en zijn diakensohap zwaait, en de oude
leus der vaderen van „God, Nederland en
Oranje" doet weerklinken.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Pri.3 per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers 0,02°.
UITGAVE DLR FIRMA
!_N VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ''ent.
e
De Zeeuw steunt krachtig de navolgende
oandidataren
MIDDELBURG,
I H. BLUM.
GOES,
(aftredend lid.)
ZIERIKZEE,
H. CH. VEGTEL.
HONTENISSE,
P. F. FRÜIJTIER,
(aftredend lid.)
OOSTBURG,
Mr. P. DIELEMAN.
7 Juni 1909.
Hontenisse.
Wg oonstateeren met genoegen dat onze
vrienden ia dit district zoo krachtig op
treden en vol goeden moed zijn.
N», voor beide is dan ook oorzaak.
Immers reeds eenige maanden voert de
heer v. Dalsum, die zich zelf oandidaat
heeft gesteld, en, gelijk een kip die haar
eigen eieren opeet, ziohzelven in kies ver
gaderingen staat te verheerlijken, de agi
tatie tegen de Roomsohe Kiesvereeniging
en den oandidaat Fruijtieren wordt in
zijn aotie, zij 't ook langs anderen weg,
al sedert weken, dapper bijgestaan door
den vrijzinnigen oandidaat jhr. de Muralt.
En na willen onze vrienden op Zuid
Beveland beletten dat hier zou gelden
behoudens het derde der vergelijking
dat
Twee honden vechten om een been,
De derde loopt er ras mee heen.
Hetgeen zeggen wit dat, terwijl twee
Roomsehe eandideten elkander den zetel
betwisten, de vrijzinnig democraat er zieh
van zou meester maken.
Nat als in 1901 voor v. Deinse zullen
ook thans de Baarlandsohe en Krabben-
dijksohe vrijzinnig demoeraten met dat
ohristenschap én diakensohap en dat lid
maatschap van de Hervormde kerk in de
hand voor jhr. De Muralt opkomen.
Daarom moet reeds nu op 't voornemen
van deze schalken de aandacht gevestigd
wonden.
Omdat door deze valsohe leuzen, door
deze politieke zeesehuimerij allicht eenige
houderden eenvoudigen zouden worden
afgetrokken van den Rechteehen oandidaat.
Geen antirevolutionair mag zijn stem
geven aan den sohraodereD Zierikzeeënaar
die er zioh op beroemt in 1905 in 't district
Zierikzee zoo'n groot aandeel te hebben
gehad in de uitwerping van jhr. mr. J. J.
Fompa van Meerdervoort, ook een Her
vormde, maar van een ander slag.
Het verwondert ons dat er van de
antirevolutionairen nog ééa man oaadidaat
wil zijn in 't district Zierikzee.
Zierikzee is sedert drie kwart eeuw be
werkt door de Zierikzeesche Nieuwsbode,
tot voor weinige jaren een der minst
hooggeboren organen der vrijzinnige partij.
Revolutionair begonnen, in de dagen
van '48, is dit blad, allengs tot een winst
gevend zaakje verlaagd, zioh al Bpoedig
gaan toeleggen op de kunst om zioh po
pulair te maken door gemengde beriohieD,
waarin vaak de vuigste luster over te
goeder naam en faam bekende personen
werd uitgegoten.
Met deze schunnige taktiek hebben de
uitgevers van dat blad nu gebroken de
gemoogde berichten zijn afgeschaft, en er
voor in de plaats is gekomen een redacteur
die zijn teak nogal kalm opvatmaar in
verkiezingslijden een grooten mond opzet
egen politieke tegenstanders j of dit doen
laat door «onbekende* in tenders.
En u «igenaardige is dat de redactie zelve,
die jg§ I «danig tooaeel heef' gaande ge-
CHtta,,,., er met den rug ozwr toe gaat
staan, met den beminnelijlten lach der
naastenliefde op 't gelaat.
Zoo ®ok weer in de Nieuwsbode van 29
Mei, Eerste blad.
Daar laat de redactie een inzender, die
zieh „geen paganist" noemt in een inge
zonden stuk allerlei hatelijkheden zeggen
aan 't adres van den heer Vegtel.
Deze moet Zondags te voren gekerkt
hebben des voormiddags te Elkerzoe bij
ds. Pols, en des namiddags ia de geref.
kerk, en nu vertelt een inzender in De
Nieuwsbode daarbij iets leeliifcs van dhr.
V. en o.a. dat deze in een sloot gevallen
zou zijn. Het verhaat wordt: door dien
inzender geïllustreerd op zoodanige wijs,
dat het publiek er het zijne van kan
denken.
Alles erg persoonlijk I
En zie, nagenoeg vlak er onder schrijft de
redactie in een correspondentie„Inge
zonden stukken van persoonlijken aard kun
nen niet geplaatst worden"
In haar jongste no. speelt de redactie
van datzelfde blad ons als de fatsoenlijke
christelijk historische ie iaotie nit tegen de
onfatsoenlijke antirevolutionaire Bruinisser
Courant, en laat eenige kolommen
verder, in 't verslag van een debat den
heer F/aokel ach en wee roepen over 't
politieke boerenbedrog da* een anti
revolutionair (en dat zijn wij ook zij
weet dit, kan 't althans weten I) zioh
ohristelijk historisch noemt.
Wat is dat nu tooh voor taktiek
Of liever, zouden wij haast vragen, aan
de voeten van welken politieken tarizeër
heeft de redaotie vau de Zierikzeesche
Nieuwsbode haar politieke wijsheid opge
daan
De Doopplechtigheid van
Piinses Juliana.
Zaterdag had deze plaats, de Prinses
was den vorigen dag vijf weken oud ge
worden.
Reeds een paar uren vóór het aange
kondigde tijdstip, waarop do Vorstelijke
stoet voor de doopplechtigheid in de
Willeaiskeik van het Koninklijk Paleis zou
vertrekken, heerrchte er ia de cmgeving
van het Paleis een buitengewone leven
digheid. En allengs groeide de menigte
aan, die zioh in tiendubbele rijen schaarde
laügs den weg, welken de stoet zou vol
gen. Op versohilllende plaateen waren
tribunes opgesteld en tot zelfs op de daken
zaten de toeschouwers.
Een koene waaghals had positie ge
nomen boven in de korf van eon telefoon
paal, ja een nog koenere stond op het
fleuron van de spits der katholieke kerk
in de Parkstraat en zwaaide lustig zijn
pet.
Even vóór H. M. de Koningin-moeder in
Haar galatijtuig van het Paleis eed, ver
soheen H. M. de Koningin or een der
vensters, vergezeld van den Prins der
Nederlanden. Nauwelijks had de menigte
onder den kastanjeboom en daarnaast op
de trottoirs de minzaam neigende Vorstin
bemerkt, of uit duizende» kelen sing een
donderend boerah op. H. M. maakte den
Prins attent cp de enorme menigte voor
Haar Paleis, en na nog eens vriendelijk
gegroet te hebban, trad Zij terug om na
eenipe oogenblikken uit de vestibule te
verschijnen aan den arm *an Haar ge
maal.
Inmiddels had de menigte de in stap
voorbij rijdende Koningin Emma en zuster
een geestdriftige ovatie genranbt.
Toen kort daarna H. M. de Koningin en
Z. K. H. de Prins zioh naa-- <te galakoets
begaven, zette de Militaire Kaoal, onder
leiding van dec directeur luiunant Bouw
man, hat Wilhelmus io. De hoe ah's daver
den door de luoht, toen het Vorsfeljjk
Echtpaar tusschen de diohte haag van
toeschouwers doorreed.
Een kwartier uurs nadat deze Vorste
lijke personen het Paleis hadden verlaten
reed de mooie rïjkgebeeldhouwde en bo-
sohilderde gouden koets het bekende
Amsterdamsche geschenk het voorplein
op. Dadelijk daarop werd de stoet gefor
meerd.
Een spontaan gejuich ging uit de menigte
op toen de waarnemende grootmeesteres,
mevrouw Groeninx van ZoeleD, met de
PrinBes op het bordes verscheen en met
Hr. Ms. grootmeester en de verpleegster
in de gouden koets plaats namen. Wederom
werden door de eerewaoht de geweren
gepresenteerd en hief de Kapel het Wil
helmus aan, ditmaal echter eecigssins ge
dempt.
Dadelijk daarop zette de stoet zioh in
beweging naar het kerkgebouw. En overal
een blij juiohen en wuiven en hoerageroep,
dat telkens weer opnieuw losbrak en zioh
voortplantte, niet 't minst wanneer me
vrouw GroenÏDx van Zoelen de jonge
Prinses een weinig in de hoogte hield,
zoodat de menigte Haar beter kon zien.
Zeer eigeaaardig was ae physionoraie
en de houding van de menigte, die het
voorreoht hac' de Prinses onmiddellijk voor
zioh te zien voorbijgaan. Allerlei kreten
werden gehoord, die betrekking hadden
op het lieftallig uiterlijk van Prinses Ju
liana. Hoewel men daar weinig van zien
kon, daar natuurlijk het vorstelijk wicht
sluimerde en Haar gelaat bedekt was door
den sluier, werkte het beeld, dat men daar
voor zieh zag van de jongste Oranjetelg,
in die mate suggestief, dat vrouwen en
jonge meisjes zich niet konden weerhou
den te roepenO, hoe snoezig, wat beel
dig 1 Kijk, se slaapt, Wat een lief rose
gezichtje
En dan vernam men weer een aanzwel
lende kreet, door duizenden overgenomen,
van hoera 1 en van leve de Prinses 1
Uit de vensters langs de Parkstraat en
uit de villa's op Plein 1813 zag men niets
dan opgetogen geziobten, stralende van
vreugde en nationalen trots zag men niets
dan handen- en zaadoekengewaif, dat
telkens verlevendigd werd en van kreten
vergezeld ging, als de grootmeesteres het
lieve kind even omhoog hief en het blijde
volk vertoonde.
Te kwart voor tweeën werd onder het
luiden der klokken de Willemskerk be
reikt. Zoodra de stoot in 't gezicht kwam
werd ook hier door de militaire muziek
korpsen in gedeaapten toon het Wilhelmus
aangeheven.
Eenigen tijd vóór de aankomst van de
gouden koets met de Prinses reed onder
luide toejuiohicg'n het rijtuig van H. M.
de Koningin-moeder het zijhek van de
Willemskerk door. Koningin Emma was
nauwelijks uitgestapt, toen vernieuwde
juichkreten de komst van het Vorstelijk
Ouderpaar aankondigden.
Eenige angstige oogenblikken maakten
de toeschouwers door, toen het rijtuig, dat
in draf kwam voorrijden, op het nog vóór
den ingang van de kerk staande rijtuig
der Koningin-moeder reed. Het linker
voorwiel van het aanrijdende rijtuig ge
raakte bekneld in bet reohter achterwiel
van het andere. Het bovenstel van het
koninklijk rijtuig helde door den schok
naar achteren en, terwijl politie en bur
gers toesnelden, om de paarden te grijpen,
stapten Koningin en Prins in alle haast
uit en traden, toen bleek dat er gelukkig
geen ernstig gevaar te duchten was, kalm
de kerk binnen.
Het achterste rijtuig was sleohts licht
beschadigd, o. a. was een der ruiten van
de linkerlantaarn verbrijzeld.
Toen de eerste schrik van het publiek
voorbij was, braken opnieuw juichkreten
los, als ware 't om uiting te geven aan
de blijdsohap, dat het ongelukje zoo goed
was afgeloopen.
Het ongeluk was veroorzaakt doordat
van de vóór 't Paleis geplaatste huzaren
het paard «en trap tegen 't stilstaande
rijtuig van H. M. de Koningin gegeven
bad, de paarden waren hierdoor schichtig
geworden, en stonden nu niet zoo tijdig
als de koetsier wilde stil.
Slaan wij nu een blik in de kerk.
Aan den ingang werden Koningin en
Prins door den oppe: ceremoniemeester van
.Et. M.baron 'v. Paliandt v. Neerycen en
verschillende autoriteiten onder welke een
commissie uit den kerkeraad, bestaande
nit ds. H. Zsydner, voorzitter, dr. H. Th.
Obbink, scriba, dr. G. J. Brutel de la Ri-
vióre, emeritus-predikant, ouderling, jhr.
mr. L van den Berch van Heemstede, ad-
vooaas diakan, ontvangen, terwijl de com
missie uit kerkvoogden bestond uit dhrn
jhr. O. J. A. Rspaïaer van Driel, voorzitter,
jhr. W. Hoanfft, lid, jhr. mr. J. A. de Jonge,
secretaris van het college van notabelen.
Deze commissie van ontvangst geleidde
het Koninklijk Echtpaar door de met kost
bare loopers belegde en met laurierboomen
en sierplanten getooide vestibule, naar de
vertrekken, waar zich de overige vorste
lijks personen bevonden.
Een gedeelte dar banken in de kerk was
weggenomen tot 't vormen van een ruimte
vóór de» preekstoel, ter plaatsing van elf
zetels in boogvormige lijn, en bestemd voor
bet Koninklijk Ouderpaar en de overige
vorstelijke gasten.
De vloer vau deze ruimte was belegd
met een karmozijnrood karpet, met goud
gegaloneerd, welk tapijt zich uitstrekte tot
aan den preekstoel-
Tegenover de hofzetels, dicht by den
kansel, bevond zich het zilveren doopvont
in nieuw gotischen stijl, den stijl van het
goheele kerkgebouw. De kerk zeifis, 51
jaar geloden, door wijlen den Grootvader
van Prinses Juliana aan de Nederdnitsch
Hervormde Gemeente ten geschenke aan
geboden.
Naast hat doopbekken, rechts van den
katheder, was de plaats voor de twee ouder
lingen van dienst, zijnde de heeren H. de
Mol! van Otterloo en Hagedoorn.
Da ruimte achter den preekstoel en de
open vakkon daarachter waren geheel ge
vuld met groote palmen uit de koninklijke
kweekeryen.
De zich daarboven verheffende gaanderij
die onbezet moest blijven, was eveneens
door een groepeering van gewasBen aan het
oog onttrokken.
Verder waren kroonvormige laurieren
over verschillende punten van het kerkge
bouw verspreid, zoodat de eenvoudige ver
siering dor kerk uitsluitend uit levend
groen bestond en het oog nergens bloemen
ontdekte.
Een schitterenden aanblik leverde
daarentegen het kerkgebouw op, toen het
zich gevuld had met het aanzienlijk aantal
genoodigden in gala- en ambtskleedy uit de
befde hofhoudingen, 't corps diplomatique
de kringen der regeering, de hooge St&ats-
collegiën, de Staten-Generaal, gewestelijk
en gemeentebestuur en de kerkelijke instel
lingen.
Tegen halfeen was de kerk al bijna vol,
beraden met do genoodigden, boven met
de toegelaten toeschouwers.
In de bank der Ministers, rechts vau de
Vorstelijke zetels, miste men alleen den
minister van Financiën, mr. Kolkman. De
bank vlak vóór die der Ministers werd in
genomen door den minister van buitenland-
sche zaken, de ministers van Staat, mr. E.
baron Mackay. dr. A. Kuyper en jhr. mr.
A. P. C. vao Karnebeek en de Voorzitters
van de beide Kamers der Staten-Generaal,
J. E. N baron Schimmelpenninck van der
Oye en jhr mr. J. Röell, do meeste leden
van de beide Kamers hadden gevolg gege
ven aan de uitnoodiging om de plechtig
heid bij te wonen Slechts enkelen hunner
waren, evenals by de opening der Staten-
Generaal, niet in ambtskostuum versche
nen.
Ook de commissarissen der Koningin van
bijna alle provinciën waren aanwezig en,
behalve de burgemeesters van Amsterdam,
Den Haag, Rotterdam en Apeldoorn, bene
vens prof. Kouwer en dr. Roessingh, ook
enkele hoofden van gemeenten in de omge
ving van de Residentie.
Eenige minuten vóór half twee besteeg
ds. Gerretsen, terwyl het orgel begon te
preludeerec, den kansel. De op gedempten
toon gevoerde gesprekken werden nu ge
staakt en in greote spanning aller blikken
gericht naar den ingang.
Op eens werd de plechtige stilte verbro
ken door don lofzang, aangeheven door het
koor van Excelsior, dat n:\aat hst orgel was
opgesteld. De luisterrijke Hofstoet trad
nu binnen.
Aan den arm van Haar Gemaal, den Prins
der Nederlanden, die de groote teDue van
vice-admiraal droeg,schreed Koningin Wil-
helmina, v ol gracie en met een vriendelijke
buiging naar rechts en links de eerbiedige
groeten van de leden van het corps diplo
matique met hun dames en van de Hooge
Collegiën van Staat, die ter weerszijden van
den doorgang hun plaatsen hadden gekre
gen beantwoordende naar Haar zetel.
Hare Majesteit, die er tot aller vreugde
zeer welvarend en opgewekt uitzag, was
gekleed in een toilet „style empire", waar
in men zoowel de hoogste elegance als een
bij deze plechtigheid volkomen passende
stemmigheid en eenvond op de gelukkigste
wyze vereenigd vond. Kleed en hoed wa
ren beide in een teere nuanceering der
champagnekleur; het kostuum rijk gegar
neerd met point dl Alen con, de hoed, in het
model «Turban Empire", smaakvol opge
maakt van tulle in dezelfde zachte tint en
bekroond met een witte aigrette.
Zoowel de Koningin als de Prins droegen
het lint vaD het Grootkruis der orde van
den Nederlandsohen LeeuwH. K. H.
Groothertogin Marie van Meoklenburg het
Grootkruislint der Huisorde van Oranje.
H. M. de Koningin-moeder die binnen
geleid werd door Z. H. Johaon Albreoht,
Hertog van Meoklenburg en Regent van
Bronswijk, droeg een robe van zwarte
kant op lioht onderkleed
Onmiddellijk nadat de ganeobe Vorste
lijke stoet, de fauteuils tegenover den
preekstoel had ingenomen, opende ds.
Gerretsen, de waarnemende Hofprediker,
de plechtigheid in den Naam des Vaders,
des Zoons en des Heiligen Geestes, om
daarna zijn voorbereidende rede aan te
vangen.
Terwijl het koor der Kon. zangvereeni-
ging Excelsior Gezang 2 I zong, en alle
aanwezigen opstonden schreed deVorsto-
lijke Stoet de kerkruimte binnen in deze
volgorde
1. H. D. H. de Vorstin van Erbaoh
Sohönberg en H. D. H. de Prinses Louise
van Wied
2. Z. D. H. de Vorst van Erbaoh en H.
D, H. Prinses Thekla van Sohwarzburg
RudoLtadt
3. H. K. H de Groot-Hertogin-moeder
Marie van Meoklenburg-Srhwerin en Z. H.
Adolf Friedrioh Hertog van Meoklenburg
met H. K. K. de Vorstin-wed uwe van Wied
4. Hare Majesteit de Koningin-moeder
met Z. H. Johann Albreoht, Hertog van
Meoklenburg
5. Hare Majesteit de Koningin en Z. K.
H. de Prins der Nederlanden.
De Vorstelijke Familie cam de.halfronds-
gewijs geplaatste zetels voigenderwijze in
Eerst Prinses Louise v-in Wiednaast
Haar de Vorstin van. Erbaoh, vervolgens
Hertog Adolf van Meoklenburg, nevens
Hem de Groot-Hertogin-moeder van Meok
lenburg, dan Z. K. H. de Prins en H. M.
de Koningin, nevenB Haar H. M. de Konin
gin-moeder, voorts de Hertog Regent -Johan
Albreoht, de Vorstin van Wied, PrinseB
Thekla en de Vorstin van Erbaoh.
Thans nam de gewichtige plechtigheid
een aanvang.
De waarnemende hofprediker, dr. J. H,
Gerretsen, riep van den kansel allen aan
wezigen een hartelijk welkom toe. In het
bijzonder riohtte h' zioh tot de Vorstelijke
Ouders de Koningin moeder en de Groot-
Hertogin-moeder, en sprak hierop naar
aanleiding van Luoas VII Vs. 15ö: „En
Hij (o.l. Jezus) gaf hem zyne goeder",
