:r N1EUWSBLAD VOOR ZEELAND. Jop No. 206. 1909. Zaterdag 5 Juni. 23e Jaargang. 1 RHRISTELIJK- HISTORISCH Idelburg* vertegenwoor- id en volk, met Secretaris, ingmeester. :©id. leid. Lknecht dknecht -sknechts bij M. G E E N E, Idküecht houdster, VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. J. DE JONGE VERV/EST, te Goes F. P. DVU'-J, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN Jhr. Mr. A. F. DE SAVÖRNIN LOHMAN, UIT DE PROVINCIE. Middelburg. Donderdag waren, gevolg gevende aan de oproeping van den Zuivel- oou8ulent, een 50 tal landbouwers uit ver schillende gemeentes van Walcheren in een der zalen van 't Schuttershof samen gekomen. Na eene uiteenzetiing van het doel der bijeenkomst door den xuiveloon- salent, was men bet er algemeen over eens, dat het wensohelijk zou zijn te trach ten eene excursie te organiseeren, waarvan de bedoeling zou zijn eenigc modern in gerichte boterfabriekeD en veestapels van daarbij aangesloten boeren te bezichtigen. De heer Da Savorrrn Lobman te Goes. HEEST GOD, heeft besloten Idat district op edend lid sr. |elt mede, dat alle relke van die Ver. Jrden, derhalve ge- Inties als anderzins, i m d Voorzitter. Secretaris. by JOS. DE GOF- St. Joosland, fcober pONE, Moesboscb, (tober flSSER, Seroos- net October èn kan, bü LIJE, Koudekerke. htober ELIS SIMONSE te JE, Klevers kerksche bn boerenstand, be- ben wonend persoon, Mrh. FANOY,Afid'&. >eg zij schertsend. haar peinxend aan. Lsultaat van je waar- lachend, eene vrucht J, Maj, en toeh ben je Ixelf tegen", aan vroeger dagen ik altijd ernstig", brij dan dezelfden ge- beetaat dan de ver- j ooquet. sr, wat gij vroeger rein en onschuldig", per dien blik. k, word weer, wat gij een kind op de armen woordde zij met een igeling van weemoed e geschilde perziken ie hem aan en voegde je blieft, waarde neef. t durft te wagen om lie eene doohter Eva's Ltwoorden, toen het phoven en graaf Joh an aoot, binnentrad. H\j jet koele beleefdheid, jn afkeer groeien, die d had tegen den broe- vriend. litten, en het gesprek ende dingen, totdat afscheid nam. Wordt vervolgd IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. p1,25. Enkele nummers 0,025. UITGAVE' DLR FIRMA :.N VAN van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 '-ent. De Zeeuw steunt krachtig de navolgende candidaturen MIDDELBURG, I. H. BLUM. GOE8, (aftredend lid.) ZIERIKZEE, H. CH. VEGTEL. HONTENISSE, V. F. FitUIJTIER, (aftredend lid.) OOSTBURG, Mr. P. DIELEMAN. 4 Juni 1909. Staats- Vlaanderen. Beniewd zijn we naar den uitslag in Staats-Vlaanderen van de districten Honte nisse en Oostburg. Hontenisse kan voor de Rechterzijde te loor gaan, zoo de Antirevolutionairen den Room8Ch Catholieken candidaatniet krach tig steunen, en Oostbnrg kan gewonnen worden,zoo de Roomech-Catholiekekiezers zich als één man opmaken, om den Antire volutionairen can iidaat een mandaat te be zorgen. In beide districten bleven nog in 1905 een duizendtal kiezers thuis. Op de nieuwe lijst zal het getal kiezers wel weer geklom men zyn, zoodat het getal dat zich nog niet uitsprak, en van wi ir gezindheid men dus niet op de hoogte is, wel weer grooter zal zijn geworden. Ook bestaat tuechen beide districten al toos zekere saam hang. Invloeden uit Oost burg werken op Honteaisso, en omgekeerd uit Hontenisse op Oostburg. Veel Belgen kochten in Staats-Vlaande ren grondbezit, en hierdoor zijn Belgische Roomaoh-liberale usantiën ia dit zuidelijk deel van ons land doorgedrongen. Van twee kanten zal er dus moeten ge ijverd worden. Wij zullen in Hontenisse al onze kiezers moeten dringen om als één man op den heer Fruytier nit te komenmaar ook van RoomscECatholieke zijde zal men een meer dan gewone inspanning moeten aanwenden om heel wat R.-Cath. kiezers van den libe ralen candidaat af te houden, en op onzen candidaat te doen stemmen. Glinderman, een uitnemend antirevolutio nair, heeft eens voor Oostburg in de Kamer gezeten, maar toen is de invloed van Mr. Hennequin dit schoon begin komen breken. Doch jnist daarom is, ru Mr. Hennequin terugtrad, de baan weer vrij voor ons. Slaagt men ditmaal niet,dan is weer voor langen tijd alle uitzicht op herwinning van dit district verkeken. Standaard. Er werd besloten dat de excursie zal worden gehouden op Vrijdag eu Zaterdag 25 en 26 Juni a s. De eerste dag zal een bezoek gebraoht worden aan de boterfa- brieken en aau eenige boerderijen te Ettcn- Leur en te Roosendaal in NoordbrabaDt. Voor hen die meer wensohen te zien, *al de gelegenheid bestaan 's avonds nog door te reizen naar Roermond in Limburg. Ia den omtrek van deze plaats zulten den 'eigenden dag den of meer fabrieken, bepevgps enkele boerderijen worden be zichtigd. Uitvoerige omschrijving van de exoursie en de daaraan verbonden kosten benevens de adressen waar wen zioh voor deelnaming zal kunnen aanmelden, zullen nader bekend worden gemaakt. Aan het postkantoor te Krabbendijke en de, daaronder ressorteerende, hulpkan toren werd gedurende de maand Mei 1909, ingelegd f 6568,44, terugbetaald f 5281,38 Het laatste, door dat kantoor uit gegeven, boekje draagt het nummer 963. Voorts bedroeg het aantal verzonden tele grammen 92ontvangen telegrammen 117 totaal 209uitgaande telefoongesprokken 41inkomende 22 totaal 63. Rilland Bath. In de Donderdagmorgen gehouden gemeenteraadsvergadering werd in de plaats van wijlen dhr. Jac Dronkers, tot lid van de Commissie tot wering van Sohool verzuim te Bath met algemeen e slem- men benoemd dhr. Jacob Dansen Pz. Be halve deze benoeming had ook nog de be- ëadiging plaats van den heer W. Griep tot secretaris en ontvanger dezer gemeente. Den afgeloopen naoht is 't maans verduistering geweest. "Wjj hebben ons een paar maal buiten begeven, om te trachten iets er ven te zien ie krijgen doch 't is mis geweest. Wij zagen wel donkere wolken, dcch maan en sterren bleven voor 't oog verborgen. Donderdag 10 Juni zal, na atloop van het vuurwerk, uit Krulningeti een extra-trein rijden naar Viissiogen, stop pende aan aile tussohenstatiocs. In de week van 26 Mei tot eD met 1 Juni 1909 zijn in Zeeland voorgekomen 8 gevallen van roodvonk, wsarvao 1 te Hoek, 1 te O. en W. Souburg, eu 1 te Zaamslag; 2 van diphteritis, waarvan 1 tè Yerseke en 1 te Zonnemaire. Middelburg, De eerste-luitenant G. H. O. W. van der Nagel van hst 2e bat. 3e reg. icf. wordt ®p 1 September a.s. ge detacheerd ton bureele van den Intendant in de stelling van Amsterdam, aangezien op vermelden datum zijne studiën voor den Intendanoe-dienst aan de Hoogere Krijgsohool eindigen. VllasingCn Met ingang van 15 dezer wordt de machinist der Staatsspoorwegen H. de Blij overgeplaatst van Rotterdam naar hier. O:- en W -Souburg. Alhier is eeü groote partij steen bestemd voor den ver bindingsweg door dan gemaentebouw- kundige goedgekeurd en gelost. De raad evenwel van oordeel zijnde dat de steen niet voldoet aan bet monster werd de zaak in geheime zitting behandeld. Alge meen ziet men zeer belangstellend uit voor wie de steen zijn zal. Afkoop van Tiendrechten. In het verslag van den administrateur van het Kroondomein in 1908, door den mi nister van Financiën aan de Tweede Kamer ingezonden, wordt omtrent de tiendafkoo- pen het volgende bericht Van de gelegenheid tot vrijwillige op heffing van tiendplichtigheid, ingevolge artikel 83 der Tiendwat 1907, werd vooral in de provincie Zeeland ruim gebruik ge maakt. Zoo zijn o. a. afgekocht in rentambt Middelburg 98 tbl.rentambt Tholen 4 tbl. rentambt Goes 10 tbl.rentambt Zierikzee 35 tiendblokken. Bovendien kwamen 416 overeenkomsten tot partieelen afkoop tot stand. Het totaal der schadeloosstellingen, af koopsommen en proaüëo, voor zoover 1908 ontvangen, bedraagt f 336,536.06 Op zeer weinig na zijn alle tiendrechten, rustende op tot het Kroondomein bahoo- rende goederen, afgekocht. Zulks vorderde in het jaar waarop dit verslag betrekking hesft, een uitgaaf van f 95,198,735. j De door velen, zoo oude als nieuwe kennissen, met belangstelling verbeide avond is aangebroken. Do zaal in de Prins is vrij goed bezet met mannen (en ook eenige dames) van allerlei politieke riohting. Aan de bestuurstafel hebben bestuurs leden der drie Rech'scha Kiesverenigin gen te dezer plaatse plaats genomen. De voorzitter der chr. historische kies vereniging heeft de leiding, gaat voor in 't gebed, leidt den spreker in en deelt mee dat op verzoek zjjner kiesvereniging voor debat geen gelegenheid wordt gegeven, on der anderen ook wegens da schandelijke wys waarop vdór vier jaar een sociaal democraat hier by 't debat is opgetreden. liy geeft met groot genoegen 't woord aan den heer Lohman De heer Lohman begint met zijn blijd schap uit te spreken over de gelegenheid hem geboden tot hernieuwde kennisma king met de kiezers uit zyn district. Dat geen debat gegeven wordt vindt Spr. goed. Niet omdat hy tegen debat op ziet, maar v.ijl hy al meer de overtuiging verkrijgt, dat het debatteeren weinig vruchten geeft. Wel geeft debat afwisse ling; er worden aardigheden gezegd; laat 't publiek zich spitsen op de „hanegevech- ten" dio op de rede volgen; doch wy komon niet bijeen om ons te vermaken maar om ons te preparaaren voor de «matige taak van hst verkiezen. Boveudieu voor de zaak zelve; welke men voorstaat, is debat van weinig belang. Er is nog een andere reden. De onder vinding heeft geleerd in Engeland, dat aldaar ook Ministers in het openbaar op treden. Spreker zou het good achten, dat dit ook ten onzent zou plaats hebben. Maar het spreekt wel van zelf, waar een Minis ter zich disponibel stelt om het volk -toe te spreken, het niet oirbaar zoude zijn, dat de Minister bij het optreden op de publieke tribune ging debatteeren. Daarom meende spreker, dat het debat meer en meer diende afgeschaft te worden. Tot zijn eigenlijke rede komende leest de heer Lohman eenige zinsneden voor uit den jongston Staatkundigen Brief van mr. Van Houten, Sprekers ouden vriend sinds zijn studentenjaren. Deze toob zegt in genoemden „Br»ef" dat hij nu al een halve eeuw Spreker in observatie beeft genomen eu thaus concludeert dat Spr. is eea hyper-orthodoxe Pruisisohe conser vatief die voortaan slechts opkomen zal voor die mate van consciëntie- en gods dienstvrijheid, die met de grondslagen van een Christelijken Staat bestaanbaar is" eo dat hjj ,/de vroeger door hem verdedigde individueel* vrijheid die wij hier genietaD, als in een Christelijken Staat onbestaanbaar, prijs geeft." Voorts heeft mr. v. Houten in Spr. twee helften ontdekt//een liberale die niet liberaler, en een dogmatische die meer fanatiek is dan die van dr. Kuyper". Hetgeen waf zeggen wil I Nog gevaarlijker dan Kuyper voor wien de liberalen zoo bang zijn. Mr. v. Houten waarschuwt daarom tegen Spr. Maar aangezien hij hier niet gelezan wordt (Spr. trachtte hier tevergeefs een exemplaar van zijn //Brieven" vast te krijgen) wil Spr. gaarne deze waarsohu wing voor zij o ouden vriend aan deGossoho kiezers overbrengen Intusschen meent Spr. dat deze waar schuwing tegen hem als zou hij de vrijheid ven ooneoientie, de vrijheid der verschillen de groepen belagen, onjuist is. Spr. heeft 't heel zijn leven voor die vrijheid opgeno men. De heer v. Houten grondt zijn aan klacht tegen Spr. dan ook enkel en alleen op oen woord door Spr. te Groningen ge zegd namelijk dat 't hoele volk moet wordea anti-revolutionair. Dat zegt Spr. nogmaar men moet hem goed verstaan. Onze maatschappelijke en staatsinstellin gen berusten op een Christelijken grond slag, Zoolang dit door de liberalen niet erkend wordt, kunnen Roomsoh Katho lieken (die ook anti-ravolutiouair zyn) en anti-revolutionairen den strijd tegen hen niet opgeven. Wij zijn een Christenland. Men kan den Chr. grondslag loslaten en iets belijden wat tegen 't Christendom in gaat. Maar ouze staatsinstellingen tot ontwikkeling te brengen vermogen alleen zij, die erkennen, dat de grondslag dier instellingen isde Chr. godsdienst. Wie dat niet erkent most daaraan geen deel nemen, zeggen wij. Maar daarom loopt da vrijheid geen gevaar, gelijk mr. v. Houten oonoludeert. De liberalen mogen zeggen, dat de waarLorg voor de vrijheid bij hen berustmaar hot Christendom is de grondslag onzer vrijheden en voor de individueele vrijheid al erkent Spr. dat in den loop der eeuwen sommige Chris tenen getraoht hebben, die vrijheid aan banden te leggen. De liberalen zeggen dat de Fransohe Tevolutie die grondslagen heelt gelegd. Spr. toont de onjuistheid daar»au aan -, en bewijst met voorbeelden uit 't optreden der eerste Christenen tegen 't wereldlijk gezag dat 't gezag Gods aanrandde, der kerk in de middeleeuwen, der reformatie, dat 't Christendom de eer daarvan toekomt. Het verzet der Bissohoppen tot zelfs tegen den Keizer, indien hij raakte aan de vrij heden der Kerk, en dat in een tijd toer, 't menschelijk leven niet hoog geacht werd de moed der overtuiging waarmee in latere eeuwen dio vrijheden bevoahten ziju, verdienen bewondering. En toesnaFilips II in ons land die vrijheden eenmaal be vochten waren, zijn zij gehandhaafd ge bleven. Meer dan in andere landen is door de Chr. overheid in ods land de vrijheid van consciëntie niet alleen voor Joden, maar ook voor 'verschillende seoten der Christenheid geëerbiedigd. Omdat de geref. kerk die vrijheid voor zichzelf veroverd baf. Want de kerk kan een groote mate van vrijheid toelaten omdat zij staat tegen over God. Vrijheid door pehorrzsamheid. De Christenen kunnen een groote mate van vrijheid toelaten, omdat de Christen staat tagenove zijn God. Nooit mag eenig «uensoh zijn eigen wil aan eea anderen mensoh opleggen. Wij beminnen de vrij heid onder de leiding Gods. Hoe groot ook de vrijheid mzg ziju, welke wij ge nieten, altijd zijn wij gebonden aan het geen God ons iD Zijne openbaring geleerd heeft. Alsoo ons niet onderwerpende aan menschelijke instellingen, blijven wy altijd gebonden aau des Heeren getuigenis. Met groote gerustheid zijn wij voorstanders dor vrijheid, omdat deze ligt aan den teugel door God zelf gelegd. Dit is het hoofdpunt dat de Chr. partijen vereanigt. Heel iets anders dan de vrijheid die de liberalen prediken.nl. uit onverschilligheid verdraagzaamheid jegens iedere overtui ging omdat men zelf geen overtuiging heeft. Een dergelijke vrijheid heeft de Kerk nooit gehuldigd. Dat is de vrijheid, door de Fransohe revolutie losgemaakt van haar grondslag: den godsdienst; en welke de liberaal verdedigt om etch zelve. Daarom huldigt de liberaal het beginsel van schei ding van Ketk en Staat. Godsdienst privaatzaak. Daarin ligt de oorzaak waarom de liberaal de sfijnen" haat en uit zijn kringen weert, en onverdraagzamen scheldt die tot een kerk behooren ea se vervolgt. Zie 'tin Frankrijk, waar deR. C. Kerk door do liberalen wordt vervolgd en in ons land, waar zij 't de afgescheidenen c'eden, ofschoon zy uit zoogenaamde ver- c rr.agzsemheid de R. C. duldden. Maar dat waren geen echte liberalen, zeggen zij. Wij zijn verdiaagzaam omdat 't ons niet schelen kan wat gij belijdt en ce Staat met godsdienst niets te maken hoeft. Zoo, zegt spr., maai waarom zijn 'tdan juist de liberalen geweest die de samenwerking van R-C. en A.-R. een „monsterverbond" schelden en ons daarmee vervolgen Als 't u niet sohelen kan wat de men schen belijden dan kan 't samengaan van die mensohen ook geen monsterverbond zijn. Oadcr éan voorwaarde dulden ons de liberalendat wij zijn een fstille partij". Dat beletten van de oaamwerking tus- sohen R -C. en A.-R. en de Christenen afdringen van 't openbaar terrein bewijst dat de liberalen niet voor de vryheid zijn. Er zijn nog tal van Chr. Protestanten, die dat niet inzien, en die zioh door de liberalen bij verkiezingen laten leideD bij den neus. Immers R.-K. en A. R. erkennen samen dezelfde Chr. grondslagen, strijden voor dezelfde Chr. belangen, verzetten zioh tegen 't Fransoh Nederlandsoha liberalisme, dat 't onverbreekbaar verband (usschen gods dienst en staatkunde ontkent. De liberalen zeggen dat zij dat verband niet inzien. Maar waarom hebben zij dan altijd getraoht den Bijbel van de open bare sohool te weren Dat was bij het meerendeel van hen geen onschuldige handeling. Hun toeleg was (en is) het volk zoodanig op te leiden dat het geeu Bijbel, //geen onbegrijpelijke en ongeloof bare dogma's dor Chr. Kerk" noodig heeft. De neutraliteit is by de meeaten een doc trine geworden. De schoolstrijd is ap Wet gevend gebied geëindigd; maar niet in de harten der liberalen. Met alle kracht ko men zy op voor de openbare sehool, enkel en alleen om hare neutrale richting. De godsdienst er buiten, eischen zij. De gods dienst «a schooltijd 1 Maar ieder begrijpt dat 't volk op die wyze van de grondwaar heden des chr. geloofs onkundig blyft. Ten slotte alles moet berusten op dem dieperen grondslag van 'tChristelijk ge loof. Dit ontkennon de liberalen. Dit blijkt al meer uit hunneopvattingomtrentGezag-, Huwelyk en Strafrecht. Eerbied voor gezag. In beginsel kan een liberaal geen gezag erkennen. Hy kan slechte heerschen over een ander. Of er gezag moet zyn is hem een vraag van doel matigheid. Hy erkent niet de Hoogere macht die van 't gezag de Bron is. De gevolgen ziet man in Frankrijk waar ambtenaren b" post- en telegrafie hun plicht verzaken, in strijd met hunna be loften, alleen om voldoening te krijgen hunner particuliere verlangens; en nu tot de geweldigste maatregelen hun toevluo'nt namen, door staking naeneohenlevens in gevaar brachten, 't verkeer stop zetten, enz.en luide prediken dal zij geen hoogere wet kennen dan die van hun eigen be lang en alleen hun handeling verkeerd aohten als zij 'tdoen op een ongelegen oogenblik zoodat zij zelfde klappen krijgen. Het iB ook in ons land gezien in 1903. Eerbied voor H gezinsleven. Vele liberalen houden het huwelijk nog hoog. Maar dat zijn zij die nog voortgekomen zijn uit den fijd dat de heerschappij van 't Christendom in onze wetten en instellingen als geldend ward aangenomen. Maar de jongere libe ralen weten daar niets van, en willen er ook niets van weten. Voor ben is 't huwe lijk sleohts een band van genegenheid, die berust tussohen tweepersonen. Zoodra die genegenheid ophoudt, kan die band ver broken wordenbehoeft men zioh niet meer te bekommeren om het gezin. Gods wil is echter, dat het huwelyk zij een onverbrekelijke band. Derhalve beslaat er een onverbrekelijke band tusschen man en 'vrouw, zoodat, wanneer de genegenheid oos ophoudt, men toch verplicht is het gezin te handhaven. Hetgeen onder ons dan ook geschiedt en vaak leidt tot goede uitkomsten. Beginselen van 't strafrecht. Ook op dit punt hebben de liberalen de begrippen omgekeerd. Ook in ons land worden de aloude bagioselen van 't strafrecht meer en meer vervangen door andere beginselen, nl. dat niet wordt gestraft, maar meer wordt verbeterd. Misdrijf is volgens hen geeu kwaad meer. Diefstal is govolg van de omstandigheden.De man kan 't niet helpen de sohuld ligt bij de maatschappelijke toestanden. Maar wij hebben last van hem, daarom sluiten wij hem opzelfs heel lang soms. Zoo redeneeren de liberalen. De misdadigers moeten meer sociaal voeleneen priqeipe geheel in stryd met

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1909 | | pagina 1