No. 205. 1909. Vrijdag 4 Juni, NIEUWSBLAD R ZEELAND. 23e Jaargang. HISTORISCH CHRISTELIJK- De verwarring Links. VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. J. DE JCNG<£ VERWEST, te Goes F. P. DV.UIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN Jhr. Mr. A. F. DE SAYORNIN LOHMAN, IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Pri.s per drie maanden franco p. p. 1,25. Enkele nummers0,02®. UITGAVE DER FIRMA -N VAN van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 ''ent. De Zeeuw steunt krachtig de navolgende candidaturen MIDDELBURG, I. H. BLUM. GOES, (altredend lid.) ZIERIKZEE, H. CH. VEGTEL. HONTENISSE, P. F. FRUIJTIER, (aftredend lid.) OOSTBURG, Mr. P. BIELEMAN. Het Centrum besluit haar opgewekte woord aan de Kiezers aldus -. Grooter dan ooit dreigt de verwarring, indien Links ditmaal de overwinning mocht behalen. Br zal dan eenvoudig niet kunnen wor den geregeerd, maar slechts geadmini streerd. Er zal van sociale wetgeving en kies- reohtherziening niets terecht kunnen komen. Er aal een periode van onmaoht aan breken, waarbij het regime, uit den stem busstrijd van 1905 geboren,nog betrekkelijk gunstig sou afsteken. Dat de Linkerzijde tot regeeren onmach- tig is, werd gisteravond nog eens in ronde woorden erkend door de Nieuwe Courant. Dit vrij liberale orgaan schreef o.m. Br is voor de linkerzijde, zelfs bij een ongedacht stembnssuooes, bij geen moge lijkheid een regeeringscaetideihCid te verkrijgen. Men zie het stembus-program van haar talrijkste groep, de Unie, maar aan. Er is geen uitslag van de, verkie zingen denkbaar, welke een ministerie in staat zal stellen op te treden met een regeeringsprogram, luidende -, algemeen kiesrecht en staatspensioneering. Slechts Unie-liberalen en de sociaaldemocraten zijn het eens over dat program en hoe dan nog! In de jongste vergadering van den Vrijzinnig-Demooratischen Bond is plotseling ontdekt, dat er tussohen staats pensioneering en verplichte verzekering eigenljjk geen principieel verschil be staat, maar een ieder gevoelt, dat aan deze ontdekking geen langer leven be- sohoren is dan de stembus open blijft en dat zij enkel kan bestaan, doordat men eraan toevoegde, dat over >een nitvoerbzar plan" nog wsrd gedacht. Het Kamerlid Patijn heeft zijnerzijds een goed bedoelde poging gedaan om de vrijzinnigen op 't punt der ouder- •domaverzekering tot elkaar te brengen, dammer genoeg bestond echter die po ging naar den kant der Vr(je Libet alen in niet veel meer dan een vriendelijke aanmaning, dat z(j toch ook maar liever voor staatspensioneering partij moesten kiezen. Aangezien een week vóór de ver sch(jning van het laatste der artikelen van den heer Pat ij n het program der Vrije-liberalen werd vastgesteld, waar op een stelsel van vrijwillige onderdoms verzekering met staatshulp geschreven staat, moest diens poging zonder gevolg blijvenz\j is dan ook vrijwel met onver schilligheid bejegend. Wu schromen niet te erkennen, dat wij ons voor de aanbrekende vierjarige periode geen regeeritigsprogram kunnen denken, voor welkt uitvoering een vrijzinnig mi nüterie op den gezamenlijken steun van Vrije-liberalen, Unieliberalen en Vrijzin nig-democraten zou kunnen rekenen. Toch zon elk denkbaar vrijzinnig kabi net voor 't minst van dien steun ver zekerd moeten zjjn om te kunnen leven, neen om te kunnen ontstaan. Diensten Wij cursiveeren. Red. C. als de heer Borgesius in 1905 bewees, kan de Kroon niet andermaal vergen. Op de sociaaldemocraten kan geen mi nisterie bouwen. En do rechterzijde geeft aan een vrijzinnigen Kabinets formateur als zoodanig niet thuis. Dat een liberaal blad aan den vooravond van den strijd zulk een oordeel neerschrijft spreekt boekdoelen. Een stowÓMs-meerderkeid van Links moge nog denkbaar zjjn, een regeerings- meerderheid der Linkerzijde is onmogelijk. En aangezien het nu toch niet om den triomf van éen dag,maar om een richting en consequent bestuur van vier volle jaren te doen is, eischt het algemeen belang, dat de Rechterzijde in de gelegenheid worde ge steld, de taak voort te zetten, welke zij tusaehentijds en onder abnormale omstan digheden van de liberale partij heeft moeten •vernemen. Dit alles behoeft nu toch werkelijk geen betoog meer. De N. R. C. heeft een wanhopige poging gedaan een poging, ook door sommige vrijzinnige debaters beproefd om de Rechterzijde voor te stellen als minstens even verdeeld als de Linkergroepen. Is 't eigenlijk nog wel noodig,de onwaar heid en 't wanhopige daarvan aan te toonen? De drie partijen van Rechts zijn tot samenwerking bereid, ook als regeerings- meerderheid, wat men Links niet is. Ze zijn 't in hoofdzaak met elkander eens ten aanzien van de sociale verzekering en kiesrecht-regeling, wat bij Links niet het geval is. Zij hebben getoond, gemeenschappelijk het bewind te kunnen voeren, hetgeen LÏDks blijkens de droeve ervaring met het Kabinet-De Meestei niet meer kan. »Het is het besef van de dorre onvrucht baarheid en de hulpelooze tijd verknoeiing van het verstreken parlementaire tijdperk, dat Diet alleen den «public spirit" op dit go;enblik drukt, maar ook den vrijzinnigen groepen der Linkerzijde den waren lust tot samenwerking beneemt en haar in hoofdzaak elk voor zioh zelf doet zorgen", schrijft de Nieuwe Courant nog in haar boven vermeld artikel. Welnu, ter Rechterzijde bestaat zulk een gedrukte stemming en zulk een verlangen der verbonden partijen om elk in hoofd zaak slechts voor zichzelf te zorgen, niet. Men is daar tot regecreo en tot ver wezenlijking der desiderata.op de programs van actie geschreven, bereid Men wil daar den arbeid voltooien, in 1905 zco ontijdig onderbroken. Terwijl men ten slo'.te ook op hel gebied der zoogenaamde neutrale zóne met vrucht ia! kunnen werkzaam zijn. „Hoe moeilijk ook, de toestand zal, in dien de rechterzijde bij de aanstaande stembus in de minderheid mocht blijven, niet onontwarbaar zijn'', zegt de Nieuwe Courant bij wijze van troost voor hare geestverwanten. Wij zullen niet trachten, die puzzle op te lossen. Het is ook onnoodig. 's Lands belaag ewch', dat «ie verkiezin gen een toestand in 't leven roepen, die niet behoeft ontward te worden, maar die zuiver, gezond en normaal is. Welnu, zulk een toestand zal worden verkregen door een overwinning der Rech terzijde 4 Jnoi 1909. De Nieuwsbode haalt uit hot bekende boekje van v. Rij nog eens de benoemingen op onder het kabinet-Kuyper, en consta teert daaruit de «schandelijke* partijdig heid dier benoemingen. De door one gegeven staatjes ten bewijze van verregaande partijdigheid der benoe mingen onder liberaal regime in Friesland en O verijsel en in haar eigen district Zie- rikzee heeft ze wijselijk aan haar lezers nog niet voorgelegd. Ze vult echter haar zevental aan met nog een zevental, die ze liberale gemeenten noemt. Doch vijf van deze zeven ziin blijkens de stemmenc(jfore voor de Kamer in de laatste jtren uitgebracht overwegend Rechts, enkele zelfs zeer sterk.Het zijn: Westbroek, Woubrugge, Westdongeradeel, Buren en Blokzijl. Alleen Goedereede en Haastrecht zjjn overwegend Links, maar behoort b(j Haastrecht nog niet een andere gemeente die overwegend Rechts is P Dieper gaan we op hot oogenblik -niet op de door haar opgeworpen quaestie in. Daartoe is De Nieuwsbode naar onze mee ning te eenzijdig in da voorlichting harer lezers. Ze legt hun de hoele waarheid niet bloot. Maar op een vraag van De Nieuwsbode willen we beleefdheidshalve gaarne ant woorden. Zij vraagt of dat kan, dat een gemeente raad in meerderheid of geheel liberaal kan zijn wanneer de meerderheid der bevolking antirevolutionair of katholiek is. W(t antwoorden: zeer zeker, en de voor beelden zijn voor 't grijpen. In vele gemeenten is 't bij een gemeente raadsverkiezing persoonlijke voorkeur, die beslist; gevolg vaak van 't gebrek aan geschikte candidaten onzerzijds. Da Nieuwsbode ga de gemeenten in haar eigen kiesdistrict maar eens d«, niet alleen op Flakkee maar ook op Duiveland. En dan ODderzoeke ze maar eens in 't Goesohe en Thoolsche landen ook in andere provinoiön. En z(j zal spoedig overtuigd zijn dat werkelijk de meerderheid in ean ge meenteraad niet de beste maatstaf is by de benoeming van een burgemeesteren die meerderheid lang niet altijd klopt op religieuss en staatkundige gezindheid van de meerderheid der kiezers. ut Oeen respect. De soo. democraten zijn mannen, die geen respect kennen. Ook niet voor de mannen, waarop ieder rechtgeaard Neder lander terecht trotsch is. Zoo schrijft Het Volk van den heer Lohman Was eenmaal Dr. Kuyper Neerland's beroemde organist op het klavier der volksoonsoientie, de andere zuil-heilige uit het kalvinistisohe kamp, de he6r Lohman, wordt allengs bet orakel van 's-Gravenhage. In de Kamer en in de pers wordt zijn naam nooit zonder een betuiging van eerbied geooemdhij heeft vrijelijk permissie om ieder af te snauwen en om alles te verdoemen wat niet in zijn kraam te pas komtwat intellekt en beschaving heet >n Neder land, ligt voor Lohman op den buik. Inderdaad, welk beschaafd Nederlaode- zou smaak kunnen vinden in zulke taal over een staatsman, alom, zoowel in ons land als in bet buitenland, hoogelijk gezien om zijn edel karakter, zijn rijke kennis en zijn onvermoeiden arbeid voor ons volk? De soo.-demoeraten moesten bedenken, dat menschen, die aan alle respeot gespeend zijD, ook geen respeot kunnen afdwingen. De man met de krukken. In Ergenshuizen woont een man, die door een beenbreuk geheel invalied9 ge worden is en nu eens met een kruk, dan weer met twee krukken, soms ook met behulp van een stok voortstrompelt. Verdienen kan hij niets. Hij wordt bedeeld. Deze man verwacht véél van de staatspensioneering. Met geestdrift is bij lid geworden van den bekenden Bond. Van zijn bedeeling betaalt bij vol geest drift 1 oent per week oontribulie als lid van dien Bond, Want hij tuurt op de gouden bergen der S aatspensioneering Bestrijd de Staatspensioneering niet, waar hij het hoort. Want dan wordt hij hitter en toornig en slaat met zijn kruk door de lucht 1 Wat zal (fis stakker teleurgesteld wordei 1 Zelfs als de vrijzinnigen zegevieren er. de SfaatspeDsioneering zou komen, wrt ondenkbaar is. Want al kwam de StaatspeDsioneerinr, dan kreeg die stakkerniets. Want hij is nog «pas" vijRig jaar. Hij zou nog twintig jaren moeten waohten Ia 1929 zou hij voor het eerst kunnen trekken. A's hjj dood is'', zou de heer Rood- huijzen zeggen. Waren de verzekerinssontwerpen va-> Minister Kuyper wet geworden, dan zou de stumper zijn twee kwartjes in den zak kunnen houden en reeds gepensioneerd zijjn met i'3.05 per week. De vrouw met den lollenkorf. In datzelfde dorp woont een ongehuwde vrouw van ongeveer 65 jaar, die bedeelt wordt waarschijnlijk met f 2 per week; en Dog wat verdient door een of (wee dagen per week te loepen met den bollenkorf. Een goede ziel is het, dooh niet snugger, en zwak. «Komt het pensioen haast?" heeft zij gevraagd, «dan laat ik dadelijk den ko;f staan I" Die arme ziel 1 Als het Staatspensioen komt krijgt zij niets, letterlijk niets. Eerst als zij 70 jaar wordt en dan n<g leeft, krijgt zij per week twee heele kwartjes t En als zij een rijksdaalder bedeeling ontvangt, krijgt zij niets.' Waren de ontworpen van minister Kuyper wet geworden, die arme vrouw zou als invaliede, zich thans verheugen in een pensioen van f2.54 per week. De Weduwe en de Wees. In de Schrift drukte de Heere voortdu rend het volk Israël op het hart, toch voor al zorg te dragen voor den Weduwe en den Wees. Laat ons dan zien, wat, met 't oog op dit Goddelijk gebod, de voorkeur verdient: wat de Liberale Unie voorspiegelt, of wat Minister Kuyper voorstelde. Als de Linkerzijde weer moebt winner, dan zullen de Staatslieden der Liberale Unie er over gaan denken of het mogelijk is aan de zeventig-jarigen en Staalsbedeeling te ver strekken van 25 cents tot hoogstens een rijksdaalder per week. Laten wc nu aannemen, dat het daarvoor benoodigde geld te verkrijgen is. Wat zal dan de Weduwe krijgen en de Wees? Geen cent. Niets vóór haar 70ste jaar! LetterRik niets. Wanneer by voorbeeld een werkmans- weduwe van 85 jaar, die met 4 kinderen achtergebleven is, óók wat vraagt, wordt zjj ledig weggezonden met de onbarmhar tige boodschap „Gij moogt, ove 35 jaar nog eens terugkomen, als ge dan nog leeft". Wat zou die vrouw ontvangen hebben als het ontwerp Kuyper wet geworden wos? Dit is gemakkelijk te berekenen, want volgens dat ontwerp zou de weduwe voor haar persoon f 2.— per week ontvangen, en voor elk kind beneden de 16 jaar nog twee kwartjes per week. Deze weduwe zou dus een pensioen ver krijgen van f 4.— per week. Zoo zorgde dat ontwerp, geheel overeen komstig de Schrift voor de Weduwe en de Wees. Da Staatspensioneering zandt ze ledig henen. Wat verdient dim de voorkeur De verdeeldheid d.r liberalen. Ooder de iiuksohe partij-candidaten voor de Kamer vindt men liberalen (Elout te Eosohedé), vrij-liberalen, unie-liberalen, vrijziDnig-demooraten, en S. D. P. De hopelooze verdeeldheid dei groepen, door hen vertegenwoordigd, is altijd, laatst nog in 19051907, aaD 't licht gekomen, en trekt ook nu weer bij de stembus de aandaoht. Neem b.v. het punt Grondwetsherziening om te komen tot algemeen kiesrecht. Het algemeen kiesrecht van den socialist is een ander daB dat van den vrijzinnig- demooraat, en ook dat van dezen laatste en van den unionist is weer versohillend. Dezer dagen sprak mr. L'mburg (vrijz.- dem.) volgens een verslag der jy. R. C. in Den Haag: „De vrij-li be alen willen het algemeen kiesrecht desnoods ook, mits de Eerste Kamer dan het reoht van amen dement krijgt. Spr. heeft daarop maar twee woorden te zeggen «Dat nooit Waartegenover het Handelsblad in een hoofdartikel verklaarde, dat algemeen kiesrecht alleen kan aanvaard worden met zulk een correctief. De liberaal tont court Elout, heeft dan ook irdertijd erkend dat de kansen voor een oplossing der kiesreobt-quaestie door de Rechterzijde gunstiger zijn, dan voor een oplossing van links. Volgens zeggen van eenige sprekers in de vergadering der S. D. A. F. bij de behandeling der vraag welke algemeen- stemreehters de S. D. A P. bij de her stemmingen zal steuner, is de Liberale Unie voor algemeen stemrecht, dooh «alleen ▼oor dames", of althans „alleen de onge huwde vrouw". Dat standpunt is onder anderen verdedigd door Goeman Borgesius (Rotterdammer 24 Mei). Ook niet alle vrijzinnig democraten zijn voor algemeen stemrecht zegt R. H. in Het Volk van 14 Mei. De linksche groepen en dt Staatspen sioneering. Met grooten moed hebben enkele vrij zinnig-democraten den strijd volgehouden tegen deStaatspensioneerings-idealen gelijk die door de „slimmelingen" van de Liberale Unie dat woord ie van professor Treub 1 zijn voorgehouden- Land en Volk (het vrijz.-dem. blad van ms. Marohant en andere vrijz.-dem. Kamer leden) weerde zioh tl nk. Maar 't werd al weken van te voren voorspeld zij vinden elkander weer wel, die slimmelingen en die anderen. En 't schijnt al uit te komen. Na den heftigen strijd of de voorziening in den nood van den ouden dag door middel van pensioneeriDg dan wel door dwangverzekering moet geschieden, wij oiteeren hier uit de N. Crt.), is ter verga dering van den Vrijz.-Dem. Bond te Groningen thans plotseling gebleken, dat die twee stelsels eigenlijk op precies het» zelfde neerkomen. Of liever, dal het er niet veel op aankomt, hoe het geschiedt. In Land en Volk lezen wij, dat „de geschillen van huislioudelijken aard", waartoe de quaestie der ouderdomszorg aanleiding had gegeveD, ter Groningsohe vergadering werden opgelost op een wyze waaruit Lleek dat onder de onzen, terzake van de pnnten, die dezen stembusstrijd beheer- sohen volmaakte eensgezindheid heerscht. Allen zonder onderscheid zien in, dat ten aanzien van hetgeen voorshands bereik baar is, geen vereohil van opinie bestaat; dat de tegenste ling staatspensioen of Duitsche dwangverzekering, die onze vijanden ons gaarne willen opdringen cm ons te verdoelen, valsch isdat zy, die men gaarne wilde scheiden, schouder aan schouder staan. Dit is werkelijk in een Bond die een aan tal principieele voorstar ders van staats pensioneering en niet minder principieel» voorstanders van dwangverzekering in zich slnit, een verrassend resultaat. Vermoede lijk zal men het nu ook wel met de Unie eens worden. 1 Waarover zyn ze het nu eens geworden j Hier over „dat de Bond nog niet gereed is om met een bepaald stelsel te komen" «dat men niet mag vragen dat de Staat

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1909 | | pagina 1