N1EUWSBLAD
ZEELAND.
ikneelits
rid
No. 204.
909.
Donderdag 3 Juni,
23e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
EEN KLINKEND METAAL
een Meid
Gevaarlijke strijdwijze.
lel burg
techts
techt
SIMONSK ta
nsknecht
irsknechts
H. VISSERS.
iecht
In de pütte,
idster,
teid.
ÏEL1SSE, Se-
ld
id
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE'VERWEST, ie
Goes
F. P. D'r'.iKJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENT1ËN
-wiatwtafi
fcr, ZouMande.
r
j s p 1 a a
LOOKERS P'/.,
Is. van Krankz.
haar gesticht
op Zoom
km
SLÜ»
Ier uitstekende
bekwaamheid
leiden. Zij die
grondslag der
en franco in te
f>r-Directeur.
rAN BOVEN,
en October
[oskerke (W.)
loerenstand, be
lonend persoon.
lANOY ,Mid'b.
*id-
[ODDE, TTes<-
ber
J i
tL, Boscbzlcht,
LM Pz., Oost
burg, z. Duitschl.
Roosendaal—Lage
Leer dan ijo KM.
-
1
10.30
1.29
11.40
30S
[12.31
3-53
I.U
4-14
1.26
4.28 1
op
6.04.
7-'5
8.ol
Z.io
834
Zondag*»
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Pri.s per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers 0,02'.
UITGAVE DLR l-'IRMA
liN VAN
De Zeeuw ateunt krachtig de navolgende
candidaturen
MIDDELBURG,
I H. BLUM.
GOES,
Jhr. Mr. A. F. 1>E SAVORNIN
LOHMAN,
(aftredend lid.)
ZIERIKZEE,
H. CH. VEGTEL.
HONTENISSE,
P. F. FRUIJTIER,
(aftredend lid.)
OOSTBURG,
Mr. P. DIELEMAN.
Niemand aal wel aoo naief zijn van ta
wanen dat hg bij den aanstaanden stem
busstrijd iets zal merken van verschil tus-
sohen de partijen van Links op 't gebied
van Kiesrecht en Peosioneering.
Maa.den aaneen hebben nu de Vrijzin
nig democraten in pers en vergadering
geprotesteerd tegen 't bedrijf der Unie
liberalen om Staatspensioneericg aan den
ouden arbeider te beloven, terwijl men
weet dat het geld daarvoor nooit bij elkaar
te krijgen is.
Bij de verkiezingen zal deze aanklacht
wel verstommon.
De voorteekens zijn er al.
Het vrijzinnig demooratirch hoofdblad
„Land en Volk" heeft den wapenstilstand
al aangekondigd.
In haar no. van 17 Mei sohrgft de redactie
„Alle vragen die de StaatspensioneeriDg
doet rijzen tullen ook in den Vrijzinnig
Demooratischen Bond ter sprake moeten
komen, maar dit moet geschieden na de
verkietingen".
Het staat er.
Verbeeld u, een partij die zioh tegen
een belangrijk programpunt der Uuie-
liberalen verklaart, maar „voor haar ernst
en zedelijk welzijn" zoo staat 'ter
daarmee niet voor de kiezers komt, de
kiezers zieh eerst laat uitspreken, en daarna
plan heeft de quaestie uit te veohten
31
FEUILLETON.
DOOR
RUNA.
De graaf bemerkte het aarzelen van zgn
zoon en ging voort: „Gg oordeelt te hard.
Ik was zoo jong toen je moeder krankzin
nig werd. Niemand kon verlangen, dat ik
mgn leven lang mij naast zulk eens vrouw
voort zou sleepen. Stel je eens in mijne
plaats, toen ik de mooie geestige Blar ca
Stahlhelm leerde kennen en verbonden was
aan ean krankzinnige, die mij niet eens
meer kende. Hoe zoudt gij dan wel in mijne
plaatshebben gehandeld?'1
Trots en verachting lichtten in Henrik's
oogen, en het nauwelijks ontwaakte gevoel
van liefde verdween weer. „Het antwoord
hgt in mijn handelwijze", zei hg koud. „Ik
beminde de mooie Mej. Brette, en werd
door baar bemind; maar ik gaf haar op, om
mijn leven kan dat van mijn krankzinnige
moeder te ketenen. Zoo heb ik gehandeld."
De graaf klemde de tanden opeen. Hij
begreep dat hij het spel verloren had. „Je
bent de zoon van je moeder, eqn idealist",
zei hij hard. „Ik heb je da hand der ver
zoening gereikt, maar gij hebt haar terug-
g es too ten. Gij zgt eigengerechtig en trotsck
maar draag het hoofd niet al te hoog; ook
aan Jou zal de bourt eens komen om te val
len." Eu meteen verdween hij.
Henrik leunde tegen een boomstam, en
Keek zijn vader met somberen blik na.
De Vrijzinnig democratische leiders heb
ben derhalve bloed voor 't hart gekregen.
Zij begrijpen dat zij voor de kiezors
niet kunnen komen met ledige banden,
dat zij de nederlaag zuilen lijden, wanneer
zij hun niet beloven een Staatspensioen.
Dat kcmt ook uit bij hun candidaat-
stellingen,
Te Apeldoorn werd een vrijzinnig demo
craat die zioh verklaard bad voer Staats
pensioneeriDg, dus tegen 't program dor
vrijzinnig demooraten, door de vrijzinnig
democraten geoandideerd.
In Hontenisse hebben de vrijzinnig de
mooraten jhr. De Muralt geoandideerd, een
zeer vooruitstrevend maD, die „een be
sliste voorstander is van staatspensionee-
ring zonder premiebijdrage van arbeiders".
Die slimmerds!
Ook zij weten 't welde kiezer die niet
op den R^ehtsohen oandidaat gaat, geeft
er heelemaal niet om of de oandidaat is
unionist of democraat of viij als hij
maar is liberaal en hem een onbezorgden
ouden dag belooft op staatskosten.
Laten wij hiertegenover niet aflaten 't
hein duidelijk te zeggen: dat staatspen
sioen, als u 't krijgen kaD, zou pas op uw
70e jaar uw deel zijn; en dan nog maar
ten hoogste f 8 's weeksheeft u al een
pensioentje of een weekgeloje bijv. van
een rijksdaalder, dm wordt uw »Steats<
pensioen ook zooveel minder.
Maar bovendien, van die ouderdoms-
pensionoervng komt niets, zij is te duur
de Muralt is wel lid van den Bond voor
Staatspeasioneering, en Borgesius kan wel
preekerig dat S aatspensioen voor den
„armen oude" bepleiten zij zullen hem
dat pensioen niet bezorgen, al beloven zij
't duizendmaal.
Vraag dat maar aan Treub,
3 Juui 1909.
De slimme staatsman Goeman Borgesius
heeft ten vorigen jare, terstond na het op
treden van het Rechtsche Kabinet zijn aan
loop genomen tot het algemeen stemrecht
met verzaking van z'n blacco-leus van 1901.
Zijn verdeel en-heerech-politiek getrouw
heeft hg daarbij terstond geprobeerd de
wig te drgven in de coalitie.
Volgens het verslag in d» Haagsche bla
den heeft hg in zijn rede in de Hofstad ge-
„Ook aan jou zal de beurt eens komen om
te vallen'', herbaalde hg zacht. Vallen?
"Was dat mogelijk? Hg, die al wat laag
was, haatte, eu gedurende al doze lange
jaren zich zelf met ïooveel glans had be
dwongen? Zijn strijd was zgn roem; daar
door hoopte 1 ij alles te winnen.
In droomen verdiept, sloeg hij den weg
in naar zijne eenzame woning. Wat wilde
hg met alle offers bereiken, en wat had hg
bereikt? Waarom voelde hg zich op dat
oogenblik onbevredigd? Zgn streven was
eerlgk, zijn wandel oprecht, wat ontbrak
hem nog?
HOOFDSTUK XIX.
Na don dood van zijne moeder woonde
Henrik niet meer zoo onafgebroken op Val
larga-do. als in de eerste jaren van zgn
verblijf daar. Hij bezocht af en toe vrien
den, maar zag spoedig in, dat hij zelf geheel
veranderd was. Hij paste niet meer bg de
wereld, en dsarom werd het onderling ver
keer ook niet druk.
Harald Braa woonde met zijne jonge
vrouw op Skogenas; hij beheerde het land
goed, nadat alle andere familieleden wareu
vertrokken. Zjjne zustere waren getrouwd,
gravin Braa was gestorven en de oude
graaf was bijna altijd in de hoofdstad Daar
woonde graaf Johan ook; hjj was officier
bg de lijfwacht van den Koning. Zjjn jonge
vrouw, de vroegere Maj Brette, was een
der meeat gevierde schoonheden van het
hof. Haar roem drong tot in de meest" af
gelegen gedeelten van het land, en kwam
ook Hennk Falkenhorn ter oore. Datwskte
het verlangen bg hem op, om M&j. t6rug te
zien. Lang bood hij aan dat verlangen weer
houden de keuze van zijn nieuwe verkie- 5
zingsleuze voor 1909 aldos gemotiveerd.
Zelfs wanneer dit een partij, hem vg- i
andig, aan hst roer brengt, is hij er voor.
Het is hier een quaestie van principe,
niet van partij.
Maar hij is ook niet bang voor het re
sultaat van het kiesrecht in dat opzicht,
waar algemeen stemrecht is, heeft de
geestelijkheid niet zooveel te zeggen als
hier of als in België (waar het algemeen
stemrecht is vervalscht door het meer
voudig stemrecht) en ook de sociaal de
mocratie zal zooveel voordocl niet heb
ben uit het algemeen stemrechtzg zul
len een zeer sterk propagandamiddel
verliezen
De sociaal-democraten wisten mis
schien wel heel goed wat ze deden, toen
zij door dit ministerie te doen vallen
het algemeen stemrecht weder verder
af brachten I Weldra zullen we weer
roode vlaggen zien ronddragen met „leve
het algemeen stemrecht er op.
Men ziet 't, hier moesten de geestelijk
heid en de socialisteu in één var' a .d ge
noemd wordeD, eensdeels om do Rechtsche
partgen van elkaar te vervreemden, en
anderdeels om de menschen te doen verge
ten dat zgn kabinet, zoo pas afgetreden op
de Linker concentratie van 52 stemmen,
tegenover onze 48, op de socialisten had
gesteund.
En om dat te kunnen doen moest de
slimme staatsman, in zgn wilde vaart, vrij
zinnig demooraten en socialisten voorbg-
loopen om als de meest vooruitstrevende
algemeen stemrecht-man, nog wel uit be
ginsel 1 te poseeren.
Straks voltooide hg dit spel door vier
kant, zonder echter zich over de middelen
uit te laten, zich te verklaren voor Staats-
peneioneering zonder premiebetaling.
Maar de vrijzinnig democratische partij
heeft hem terstond in de kaart gezien.
Land en Volk (orgaan der vrijzinnig
demooraten) schreef onder meer de na
volgende waarschuwing
De loop, dien de aotie voor stnats<
peneioneeriog neemt, wijst voor de arbei
ders op een ernstig geyaar. Met name
doelen wij op de vreugde, door deze aotie
gewekt in vrij-liberaleD kring. Hier tooh
jnioht men over den teruggang van het
stand, doch eindelgk gaf hg er aan toe. Het
was een paar jaar na den dood van zjine
moeder. Toen kg eenmaal in de hoofdstad
was, besloot hg aan een der feesten aan het
hof deel te nemen, waartoe zijn graafzgn
hem het recht gaf.
Met tegenzin trok hg het voorgeschreven
costuum om aan 't hof te kunnen verschij
nen aan. Ofschoon hij de meest eenvoudige
koos, was zij toch prachtig in vergelijking
met de bleeding, die hg gewoonlijk droeg.
Toen hij zgn eigen donker haar verborg
onder ean gepoederde pruik met een dub -
be'e golving bij de slapen en een dikke
stijve vlecht in den nek, was hij bijna van
plan om het maar weer te laten. Maar de
wensch om Msj gade ta slaan zonder dat zij
hst wist, was bij een bezoek in haar eigen
huis niet uitvoerbaar. Hg overwon zichzelf
dus, en verscheen, evenzoo gekleed als alle
anderen, op het feest.
Hes bonie leven in de Koninklijke zalen
werkte in den beginne verblindend en ver
warrend op het gemoed vaa den eenzamen
man. Maar zijn scherpe blik wende er
spoedig aan Gepoederde haren, geverfde
wangen en bestudeerd glimlachen kon hem
niet verblinden. Tevergeefs t achtte hij
tussohan de geestige gezegden, do vleierijen
en het levendig gepraat ook een ernstig
woord te hooren. Zwijgend, en alies opmer
kend, bewoog hij zioh door de menigte.
Menige verbaasde blik rustte op zijn gelaat,
en menige holle phraee bestierf op schoon©
lippen bij de nadering van den zwijgenden
vreemdeling.
Zijne oogen zochten Maj en vonden haar
ook spoedig in de groep, die het diohtst bij
den Koning was. Zij was de schoonste onder
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent,'iedere regel
meer 10 '•ent.
denkbeeld der verplichte verzekering.
Hierin zou voor den arbeider zooveel
gevaar niet schuilen, indien deze juich-
kreten gepaard gingen met een aanbod
van gereede betaling der millio9nen
voor etaatspensionceering onmisbaar. Di'
aanbod eohtsr blijft achterwege.
Wat zal men dus, in de naaste toe
komst, kunnen zien gebeuren
Eerst wordt door broederlijke samen
werking van demooratie en reactie, dr
verpliohte verzekering van de baan ge
knikkerd Leve de vrijheid, leve de
demooratie I
Vervolgens verloopt de staatspensio-
neering in hst zand, omdat de noodigr
millioenen niet zijn te verkrijgen leve
de vrijhandel 1
Het gevolg?
De werknemer beeftniets. D<
70-jarige »de dooie« - heeftniets
De invalide heeftniets. Eo de 65-
jarigo blijft wachten cp zijn 3 gulder-
in de week.
Men verweet ons >slapheid«, men zag
een „slinger om den arm", het is om
wèl. Wij voor ons gevoelen vóór alles
de verplichting, geen verwachtingen t<
wekken, zoo wij niet voor ons zelf over
tuigd zijn, dat zij kunnen worden ver
vuld, Van Die1» is in het politieke levei
onze afkeer sterker dan van politiek'
wisselruiterij.
Dit laten w ij gaarne aan anderen over.
Wie daarvan de verantwoordelijkheid
wil dragen, moet dat uitmaken met zijn
eigen geweten.
Deze waarschuwing, van onverdaobt
vrijzinnige zijde, sneed een soheur in 'i
warnet.
Wij willen geen verwachtingen opwek
ken, die niet verwezenlijkt kunnen wor
den, zeggen mr. M&rohant en mr. Treub
En daar sluiten wij ons bij aan.
Iets vergeten.
De Liberale Unie, mr Goeman Borgesius
als voorzitter voorop, met tw6e, drie (Tin
gors om den arm zich voor Staatspensioen
verklaard hebbende, heeft een kleinigheid
vergeten.
Namelijk om te vertellen, w;ia-het noo
dige geld zal te verkrijgen zgn.
Niet voor hetgeen de Bond voor Staats
pensioneeriDg wil.
Dat is een hersenschim.
Doch voor een Staatspensioen van f 3 per
week alleen voor menschen, die behoeftig
zjju en boven de 70 jaar.
Vele, zeer vele millioenen zgn daarvoor
ncodig 1
Ho 3 die te krggen
Weet do Liberale ünia daar raad voor
Waarom spreekt zg dan niet?
Of denkt ze„Spreken is zilver, maar
zwggen is goud
Een aardig spreekwoord inderdaad.
Héél aardig.
En toch vreezen we, dat van al het goud
van het zwggen der Liberale Unie zelfs
niet éen stakker kan worden gestaatepen-
sioneerd.
Ongevallenwet.
Herhaaldelijk hebben wij gewezen op
de tegenvallers die de Ongevallenwet aan
Rijk en werkgevers en werklieden bracht.
Wij geven hieronder een asterisk uit de
Standaard, waarin terecht het verwijt ont
zenuwd wordt, als zou dr. Kuyper «leae
ongevallen-ellende veroorzaakt hebben
Toen de jammer van de Ongevallen
wet, naar aanleiding van Borgesius uit
val, ter spiake kwam, merkten we op,
dat de fout, die dezen jammer veroor
zaakte, bij Minister Lely lag.
Hierop antwoordt hét Vaderland''
„Neen, niet by Minister Lely, maar bij
het toenmalig Kamerlid Kuyper.
Bij het hooren van zoo potsierlijk
beweren, ziet ge nieuwsgierig op, hoe de
red&otie dit zal pogen waar te maken.
Ziehier de oplossing.
Dr. Kuyper heeft destijds een amen
dement voorgesteld, een amendement
dat de Kamer met groote meerderheid
aannam, om de tijdelijke voorziening
terstond na het ongeval te laten be
ginnen, en niet op 50 pCt. maar op 70
pCt. to stellen.
Dit amendement was volkomen raii-
neel.
Zoodra het ongeval er is, eisoht dit
voorziening. Zorgt ge nu, dat er eerst
Ziekteverzekering tot stand kwam,dan
verwijst ge den getroffene gedurende
de „Karenz-Zeit" naar de Zieaenkas, en
hij is terstond geholpen.
al de schoonen van dien avond, geen blan
ketsel verborg de wisselende kleur der
zachte war gen aan geen schoonheid mid
deltje was hat toe te schrijven, dat de wim
pers zoo zwart tegen het blanke voorhoofd
afstaken, en de lippen zoo rood waren. Het
zachte haar was iets gepoederd, en als be
strooid met diamanten, en de gl3ns der
oogen was maer betooverend dan ooit.
Henrik Falkenhorn wensohte ziohzelf in
zjjne eenzaamheid op Vallargarde terug. Hij
stond een weinig van haar verwjjderd en
sloeg Maj gade, eD het werd hem er steeds
banger te moede bij Alles was hem bekend,
elke gelaatsuitdrukking, elke aantrekke
lijke beweging, de zachte toon harer stem,
en de heldere klank van haren vroolijken
lach; maar in alles lag iets, dat htm
vreemd was, iets berekenends, iets zelfbe
wusts. Bij vroeg zieh af, of dat er bij ge
komen was, of dat de kiem er toe reeds
vroeger in hare ziel had gesluim erd.
De uren verliepen de feestelijke stem
ming bereikte haar hoogtepunt. Henrik'B
weemoed werd steeds grooter. Maj moest
hem hebben gezioD, doch ontweek hem zoo
handig, dat niemand eenige bedoeling daar
bij zou vermoed hebben. Tevergeefs zei hij
tegen zioh zelf, dat hij niet gekomen was,om
niet haar te spreken, maar aiiean om haar
gade te slaan, en daarvoor had hij immers
uitstekende gelegenheid. Maar wat hij zag
deed h°m verdriet; want zg scheen zioh
in dit wereldsoh gedrang uiterst welbe
haaglijk te voelen.
Plotseling werden ziji.e overpeinzingen
afgebroken, doordat de Koning hem liet
roepen. Deze sprak l#Dg op vriendelijke
wijze met hem,
Zij spraken over literatuur en wetenschap.
Henrik beviel Koning Gustaafde Deide
blijkbaarhij had hooren praten over den
overdreven graaf Falkenhorn, en het deed
hem blijkbaar genoegen hem nader te
leeren kennen.
Zij stonden juist tuseehen twee zalen ia.
Gravin Braa, die van de eone zaal naar de
nadere wilde gaan, was in haren haast bijna
tegen den Koning aangerend. Toen zij zag
dat hij het was, boog zij beleefd, en vroeg
cm vergeving. De Koning antwoordde zeer
vriendelijk en was dadelijk bereid bet ge
leerde gesprek te eindigen om de mooie
gravin iets vleiends te zeggen. Hg vroeg
of zij den volgenden dans vrg bad en Maj,
die meende, dat de Koning haar zelf de eer
wilde aandoen, met hear te dansen, zeide
glimlachend van ja. To<-n wendde de Ko
ning z ch tot g a>l Faike&horn, die eenige
stappen teruggetreden was en zeide
„Op een vroohjk feest moet a'les vroolijk
zijn, en moet men meedansen. Ik breng u
hierbij de vriendelijkste dame, heer graaf!"
en zioh tot Maj wendend „En u, graviD,
stel ik hierbij den meest origineelen ridder
voor, die z'ch vanavond aan mijn hof
bevindt".
Nu sohöot hun niets anders over, dan z;ch
te voegen, en er zoo gelukkig uit te zien, ais
de Koning soheen te verwaoiiten. Maj deed
het met de xelfbeheersohiog van de vol
maakte vrouw van de wereldmaar Henrik
werd bleek; toen hij de hand weer voelde,
die vroeger zoo vol vertrouwen in zijno
band had gerust.
Wordt vervolgd.