NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND,
No. 198
Dinsdag 25 Mei
23e jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Etti KLINKEND METAAL
Binnenland.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE HON GE-VER WEST, ie Goes
F. P. DV.diJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
In eere hersteld.
FEUILLETON.
TWEEDE KAHEE.
Barbara schrok en bloosde. »Wij spraken
over Henrik Falkenhorn", zeide zij, traoh-
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prios per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,02'.
UITGAVE DER 1-IRMA
:_N VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 °ent.
Het, is bespottelijk zooals sommige kleine
vrijzinnige blaadjes het in 1907 tan bloed-
trmoe gestorven kabinet-De Meester op
hemelen en het ministerie-Koyper dat er
aan was voorafgegaan, zwart maken.
Men zwijgt natuurlijk ever de maagde
lijke portefeuilles" het woord is van
Goeman Borgesiusdoor De Meester
nagelaten, en van de vela mooie wetsont
werpen, o. a inzake in valideteits- en ouder
domspensioen, die de Kamer bij het heen
gaan van hst kabinet-Kuyper onafgedaan
liggen liet, en door het kabinet-De Meester
werden ingetrokken.
En dan is met name de Bergsche Courant.
zoo naïef van te beweren, dat door de uit
spraak der kiezers het kabinet-Kuyptr in
1905 «is gewogen en te licht bevonden".
Nota bene, door de uitspraak der kiezers.
En van dezen hadden zich de meeaten
nog 50 duizend meer Rechtsche kiezers dan
Linksche waren op het appèl 1 voor het
kabinet Kuyper verklaard.
Hier is derhalve het tegendeel van te
licht bevonden.
Had m8n gestemd bij referendum of bij
evenredige verkiezing, het kabinet-Kuyper
zou met groote meerderheid in 1905 zyn
bestendigd geworden
Neen, niet 't kabinet-Kuyper is in 1905 te
licht bevonden. Maar wel het tegenwoor
dige kiesstelsel, en de onrechtvaardige
districtsiodeeüog, waardoor ds meerder
heid in het land onder de Kiezers, niet
klopt op de meerderheid in de Kamer.
Ea dan te licht bevonden 1 roepen die
onnoozelan.
Het tegendeel geschiedt reeds nu
De la8ter,als zou door de Nota der Nader-
laudache regeering in 1903 de onafhanke
lijkheid der Boeren zijn te loor gegaan, en
Engeland in de kaart gespeeld zijn, werd
reeds dadelijk door een liberaal blad, De
Nieuwe Courantweersproken zij werd nu
door een bij de Bussy verschenen Memo
randum omtrent de vredealuiting te Ver-
eeniging te niet gedaan, en meerdere vrij
zinnige bladen hebben zich dosn overtuigen
dat hun kijk op den arbeid van 't ministerie-
30
DOOB
KUNA.
Haralds oogen straalden, toen hij die
woorden vol vertrouwen van hare lippen
vernam. Hij herhaalde wat Henrik hem voor
Maj had opgedragen, en eindigde met het
verzoek of Barbara tooh alles doen zou,
om hare zuster zachter te stemmen.
Zij beloofde het. //Wij tweeëu zullen ze
weer vereenigen", zei zij vol hoop.
Zij wilde graag allerlei hooren van den
vriend uit haar jeugd, en Harald vertelde
haar zooveel hij kon.
Hun gesprek werd ai en toe afgebroken,
als zij bij de huizen waren waar Barbara
bezoeken wilde afleggen. Dan kwam de
oude Ralph naar hnar toe, en gaf haar de
mand aan, die zij mee naar binnen nam
terwijl Harald Bran en de knecht buiten
wachtten. Als zjj weer buiten kwam, gingen
ay verder, en vatten het gesprek weer op,
dtUr waar het was afgebroken. Voor Harald
had deze wandeling iets onbeschrijfelijk
heerlijks; hij wenaohte wel dat er geen
einde aan kwam. Toen zij op den terugweg
waren, begon het te schemeren. De lantaarn
was nu spoedig overbodig, en werd uitge
daan. Terwijl de jonge lieden huiswaarts
keerden, veröleekte de eene ster na de
anderede koude werd door het aanbreken
van den dag heviger, en de sneeuw kraakte
onder hunne voetea. Ik zal deze wande
ling zoo sooedig niet vergeten", zei Braa,
toen hij bij de trap van het slot Barbara's
band greep.
Kuyper ten aanbelange dezer zaak niet de
rectite is geweest.
We hebben reeds meermalen gelegen
heid gehad den vinger er by te leggen,
wanneer daar een stuk onware vrijzinnige
oppositie door de vrijzinnigen zeiven werd
teruggenomen.
Het is dan ook opmerkelijk, hoe almeer
het ééne verwijt voor, het sn iere na, dat in
1905 tegen hetKabmet-Kuyper dienst deed
om 't ten val te brengen, wegviel.
Wat is er niot met de Speetwet gemanoeu
vreerd, eu nu hoort niemand er meer van,
en heeft Minister Veegens gect nstateerd,
dat het een noodige en nuttige wet was.
De openbare onderwijzers erkennen,dat
de Pensioenwet en de regeling van wacht
gelden uitnemend werkt.
Voor de Caissonwet heeft thans ieder lof.
Na de Drankwet is de opbrengst van den
accijns op het gedisteleerd al dalende.
Tegen de Stakingswatten hebben zelfs
de Socialisten van alle verder verzet afge
zien.
Bij de Onderwijsnovelle van 1905 legt
ieder zich neer, en erkent dit ze het bijzon
der onderwijs merkbaar verbeterd heeft.
Met de verheffing van de Polytechnische
acho( 1 tot Technische Hoogesc'aool zijn alle
patyen ingenomen.
Van de novelle Hoiger Onderwijswet
heeft geen enkele openbars universiteit de
gevreesde schade ondervonden, ear iets
goeds
En nu wint ever zoo het inzicht veld, dat
ook in zake de Boeren-nota het toenmalig
Kabinet in het minst niet schuldig staat aan
wat men het zoo scherp heeft verweten.
Een rehabilitatie, dia nog wel varder zal
gaan,hoe meer da historie haar documenten
tegenover de pseudobeweringen der Pers
komt plaatsen.
Ook met het oog op de rnaeilijkheden tij
dens don Ruasisch-Japansehen oorlog en
tijdens het Marokko-incident zal men Ie
zijner tijd gebeuren zien.
Zoo wordt het kabinet-Kuyper glansrijk
in eere hersteld.
Wij constateeren het met genosgen. Maar
ook met betuiging van spijt dat dit niet
reeds veel vroeger geschied is.
Zij kleurde licht, dankte hem voor zijae
bescherming en geleide en ging hem vcor,
h=5t huis in. Zonder in 't minst preu'soh te
zijn had Barbara een zoo natuurlijke
waardigheid, dat de koene, vaak overmoe
dige jonge man verlegen werd, terwijl de
liefde zijn wezen steeds meer doordrong
en veredeld».
Gedurende de daarop volgeude dagen
vertrokken de meeste gasten, maar Harald
Braa bleef nog.
Op een morgen bemerkte hij bij 't ent-
bijt, dat Barbara er, geheel tegen hare ge
woonte in, terneergeslagen uitzag, en dat
hare oogen de sporen van tranen droegen.
Hij dacht zioh half suf om eene gelegen
heid te vinden om haar alleen te spreken
te krijgen ennaarderedenharertrsurigheid
te vragen.
Tot zijne groote blijdschap kwam zij hem
zelf te hulp. „U zeide laatst dat u gaarne
zoudt willeD, dat ik u waven zou leer/n,
gra&f Braa", zei zij, en trachtte zorgeloos
te glimlachen. //Wil? u met mij mee gaan,
naar miioe weefkamer, dao zal ik u het
wijzen 1"
Dat liev hij zioh geen tweemaal zeggen.
Zij liep vooruit, en wees hem den weg naar
eene vriendelijke diohte dakkamer, dieeen-
voudig, dooh netj»s gemeubileerd was. Het
rook er zoo frisoh, alsof er hier geen stof
bestond, en alles was even holder en ne'jes.
Door het raam had men een prachtig uit
zicht op het bevroren meer en de met
sneeuw bedekte bossehen, waar de zon haar
gouden schijnsel overheen wierp.
Hare stralen konden vrij binnen komen
zij verlichtten elk hoekje, ea deden het
blonde haar van Barbara als goud glanzen
Het jonge musje had, toen zij binnentrad,
de deur van een grootere dakkamer open
gelaten, waarin mevrouw Bretle over het
De oude en invaliede werkman, die nu
het kind van de rekening is, had er wel by
gevaren.
25 Mei 1909.
Oneerlijke concurrentie.
Het Centrum wees dezer dagen op het
ontstaan van een legende, els zou de Bij
zondere school de Openbare een oneerlijke
concurrentie aandoen, door de kinderen
op jongeren leeftijd op 6ohool toe te laten.
Het Nut stelde een erquê e in, en de uit
komsten schenen te bewijzen, dat het
werkelijk zoo was. Het Centrum schrijft
echter
Bij de behandeling der Bcgrooting
van December 1.1. werd eohter uit het
laatste sohoolverslag aangetoond, dat
vau de kinderen op do openbare school
bijna 2 pCt. jonger zijn dan 6 jaar, tegen
nog geen Is pOt. op de bijzondere school.
Juist het omgekeerde dus van de be
wering der Nutseommissie.
Zou het soms een volgend jaar anders
zijn
Neen, Tiet sohoolverslag, een paar
weken geleden uitgekomen, leert het
volgende
Leerlingen, beneden zes jaar waren er
op de openbare school 10442op de
bijzondere sohool 4486.
In percenten uitgedrukt waven van
al de leerlingen der openbare sohool
185 pCt. beneden jaarvan die der
bijzondere 1 38 p Ct.
Indien op de bijzondere sohool 1-174
meer leerlingen beneden de 6jaar waren
dan thans het geval is, dan nog pas
zoud». do verhouding tussohen de Bij
zondere en de Openbare sohool g»lijk
zijn.
Men ziet dus, vsat er is van die zoo
genaamde oneerlijke concurrentie.
Ook in onze provinoie 19 de klacht
vernomen. Men ziet uit de cijfers, dat
zij ongegrond is.
De kerk te Vlissingen.
Oe heer De Stuers heeft den minister van
b'nnenlandsohe zaken schriftelijk eenige
spinnen en weven van hare dienstboden
opzicht hield.
Barbars nam voor het weefgetouw plaats
en begon den jongen graaf de inrichting en
werking uit te leggen. Hij gaf zioh moeite
om te luisteren, dooh lette eigenlijkallesD
maar op den treurigen klank van de ge
liefde stem.
„U zijt heden treurig, juffrouw Barbara",
zei hij plotseling.
„Hoort dat hierbij ?"vroeg zij ontwijkend.
Zij was zich zelf blijkbaar nog niet genoeg
meester om de reden van hare treurigheid
mee te deelea.
«Ja, zeker. Zegt u mij als 't u blieft,
waaTom u treurig zijt", vrceg hij dringend.
„Ik heb met mijne zuster over Henrik
gesproken", antwoordde zij en had al haar
wilskracht noodig om haar tranen in te
houden.
»Nu?" zei hij in spanning.
z/Zij wil evenmin naar mij luisteren als
naar u. Misschien kon alles nog wel in
orde komen, als Henrik zelf kwam", zei
Barbara.
vDat heb ik hem ook aangeraden, maar
hij zeide dat het onmogelijk was".
»Mijn zuster is te trotsoh hij moet komen
en zioh diep voor haar vernederen, anders
vergeeft zij hem niet".
„Henrik is ook trotsoh", zei Harald op
deDzelfden ongelukbigen toon.
Barbara zsg, dat hij ta veel gehoopt had
van haren invloed, en het speet haar dat
zij zijn vertrouwen niet bad kunnen waar
maken. *Ik heb mijn beat gedaan, om haar
zaohter te stemmen", verzekerde zij.
»Daar twijfel ik geen ooganblik aan",
antwoordde zij.
„Wat doen wij nu? Waar is Heorik
dan tooh vroeg zij ongeduldig, maar
voegde er, toen zy zijn blik ontmoette,
vragen gesteld. Eene er van luidt aldus
Wanneer is subsidie aangevraagd of in
uitzicht gesteld voor de restauratie der
Ned. Hervormde Kerk te Vlissingen
Kan bij nadering gezegd worden wen
neer hulp van rijkswege zal kunnen wor-
deD verstrekt?
De minister heeft schriftelijk het vol
gende geantwoord
In 1904 is subsidie aangevraagd voer do
restauratie der Nederlaudsohe Hervormde
Kerk te Vlissingen. De kosten werden
geraamd op f 19,500, een bedrag van
f15.000 werd als subsidie aangevraagd.
Ofschoon er termen bestaan, zoo mogelijk
financieel hulp te bieden, is tot heden
geen bepaalde toezegging dienaangaande
gedaan. Wel werd technisch advies ver
strekt.
Wanneer hulp van rijkswege zal kunnen
worden verstrekt, is op dit ooganblik niet
aan te geven. Dit hangt af van de gelden,
die beschikbaar zullen kunnen worden
gesteld ia verband met de talrijke andere
aanvragen, die tot heden niet konden wor
den ingewilligd.
Arbeid aan de verzekeringsontiverpen.
De heer De Waal Malefijt heeft de
volgende vraag gestold
In hoever is door de mislukking vsn
het plan in zake de Ongevallenwet, waar
van in het debat op Donderdag 3 Mei
j.l, sprake was, storing gebracht in den
voortgang vsn den arbeid asn de Verze
keringsontwerpen
Da Minister van Landbouw enz. heeft
daarop het volgeude geantwoord
Wat de Ongevallenverzekering betreft
is er uit den aard der zaak veriragiDg
geweest door het verlies van den tijd,
besteed aan de voorbereiding van het ont
werp, dat niet werd doorgezet.
Aan do wijziging der Ongevallenwet op
andere punten weid evenwel doorgewerkt
en, wat het bovenbedoelde ontwerp be
treft, is een der hoofdbeginselen daarvan
in een ontwerp uitgedrukt, dat reeds hst
Departement beeft verlaten.
Wat de ziekteverzekering betreft, was
in het gebeurde geen enkele reden tot
vertraging. Ziorira de medewerking der
Staten Generaal over de noodige krachten
bij «O, dat, moogt u niet zeggen 1 Hst is
werkelijk haid. Waarom loopt hij zoo
weg
>Het ziet er droevig uit", antwoordde
Harald. „Het is niet goed, als het beBte,
de iiefde, ontbreekt".
//Maar hij zegt immers, dat hij haar
liefheeft".
z/Ik bedoelde, dat het bij haar aan liefde
ontbreekt", zei Harald.
„Gekwetste liefde verandert soms in
haat", zei Barbara peiozend. //Weet u iets
van dien familie-vloek, waar Henrik over
sprak
„Niets meer, dan dat hij hem zwaar
drukt, en hem heelemaal heeft veranderd".
»Weet bij dan niet, dat er Een is, die
den vloek wegneemt vroeg zij zachtjes.
„Wien bedoelt gij, juflrouw Barbara
„Den Heiland", anntwoordde zij, licht
biozend.
De jonge man keek haar vol verbazing
en eerbied aan. sik weet niet of Henrik
Falkenhorn Hem zoo kent, als gij dat
geloof ik nauwelijks", zei hij.
Zij keek hem treurig aan. »Waaroa
gelooft u dat niet?"
Braa was verlegen met zijn antwoord hij
voelde wel het onderscheid tussohen Hen-
rik's en Barbara's geloof, maar wist het
niet in woerden te kleeden. Beider geloof
was gegrond op den Bijbel masr Henrik's
geloof sch'en hem vol tegenstrijdigheden,
en Barbara's geloof daarentegen vol vrede
te lijn. Waar lag dat aan Hij dacht er
tevergeefs er na, en toen het jong meisje
nog vragend tot hem opkeek, kwam hare
eilefm/euer binnen.
z/Ik meende, dat je graaf Braa leerde
weven", zei zij.
werd beschikt, is on&fgebr, k-o doorge
werkt aan hot ontwerp, dat reeds ver
gevorderd is
Wat de inveliditeits en ouderdomsver-
xekeriDg betreft, is behalve een onderzoek
in Denemarken en België, een onderzoek
ingesteld naar de laatste liaareieele resnl
taten in Duitschiand en worden nieuwe
berekeningen gemaakt op de nieuwe grond
slagen, door dat onderzoek geleverd Zoo
dra de voorbereiding van het outwerp-
ziekteverzckeriDg voltooid is, en daardoor
vaststaat welken vorm de organisatie der
ziekteverzekering volgens dat ontwerp zal
hebben, hoopt endergefeekende op den
grondslag rau het in 1905 ingetrokken
ontwerp betreffende de invaliditeits- en
ouderdomsverzekericg, een nieuw ontwerp
te doen voorbereiden, waarbij rekening
zal worden gehouden met de nieuwe fioan-
oieele grondslagen en met d9 organisatie
der ziekteverzekering, en andere wijzigin
gen zullen kunnen worden overwogen, om
deze verzekering beter aan haar doel te
kunnen doen beantwoorden.
De ondergeleekende meent de hoop te
mogen uitspreken, dat dit ontwerp in den
loop van het volgend jaar het Departement
zai kunnen verlaten.
Ook op het verloop van deze zaak heeft
het gebeurde inzake de herziening der
Ongevallenwet geenerlei invloed uitge
oefend.
„Torenwachter" vertelt in de Midd Crt.
dat, wanneer er ditmaal een Rechtsche
meerderheid in de Tweede Kamer komt
mr. v. Leeuwen, burgemeester van Am
sterdam, gouverneur-genei aal van Ned.
Indië wordt; en minister Heemskerk hem
zal opvolgen als burgemeester van Amster
dam. Minister Talma en minister Regout
zouden onderling van departement ver
wisselen, en een tiende departement zou
worden ingesteld. Dr. Kuyper zou niet lang
Kamerlid blijven, wijl zijn studiën dit niet
toelaten.
Onder deze mededeelingen zullen wel
enkele scheerwinkelpi&atjes zijn, die men
niet al te letterlijk moet opvatten.
tend zioh te verontsohuldigen, omdat zij
meende dat er iets als eene terechtwijzing
in de stem harer stiefmoeder doorklonk.
»Wat is er met hem vroeg mevrouw
haastig, en wierp een onderzoekenden blik
op Harald, wien het bij dien blik niet
aangenaam te moede was. «Hebt u hem
ontmoet, graaf Braa P" Er was iets in hare
stem, dat den jongen man toonde, dat zij
verschillende dingen wist.
Hij bevestigde het, en was er na zeker
van, dat zijn vermoeden juist was, want
zij vroeg niet verder.
vGraaf Ëraa zegt, dat Henrik niet ziek
is 1" zei Barbara.
»Wat heeft graaf Braa nog meer ge
zegd?" vroeg mevrouw Brette, wel wat
seiierp.
Harald vertelde haar, wat hij Barbara
reeds had medegedeeld.
>Weet u, waar Henrik is, moeder Graaf
Braa heeft hem beloofd, het niet te ver
raden", zei Barbarr, die er zioh over ver
baasde dat de mededeelingen van den
graaf hare stiefmoeder zoo weinig ver
rasten.
„Je moogt mij niets vragen, maar moet
je nieuwsgierigheid maar wat intoomen en
zelfs zwijgen, over datgene wat gij weet",
zei zij streng. //Hebt gij mij begrepen
„Ik zal gehoorzamen", zei Barbara, dooh
keek hezorgd van het eene treurige gelaat
naar het andere. Zij keerde zioh weer Daar
het weefgetouw, en speelde verstrooid met
de draden. Geheimen waren voor hare
open natunr eene kwelliDg on bovendien
voelde zij zioh vernederd door de tereoht-
wijzing, die zij in tegenwoordigheid van
graai Braa had ontvangen
Wordt rei volgd.