No. 190. VOOR ZEELAND, eehoudersü! - neniraat". top te koop, inaarsknecht Vrijdag 14 Mei 23e jaarsam rskiiecht <3H RISTELIJK- HlSTORISGH nierbeden )ÖP )OP ei joi Vee )ÖP 7 Iknecht lo id. iel loudster :eicL VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes Set «Ije va» Jtr. ie Mnralt F. P. D'HUIJ, ts Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN TWEEDE EASES. UIT DE PKOVINCIE. ddelburg n en ongemalen KELEN, :e platte en ronde Sluis Ochtendvoêr Kuikens, alver Yleeschmeel. gere Yarkens Kilo's. In Graszaden. tELEN voor elk rerder verkrijgbaar I, Nestor en Juno [lden, bij IW ItUË, ^rooskerke (W.) sn, rekening 1,2, |P. BOONE Pz., luwland. salf, bij H. MAAS, |e.rsjes, L KLUIJFHOUT, asthoek. ■stelt voor uw kind i nieuwe LOOP- AND. De beste uw kleinen te bierlijk afgewerkte li, ook op de wan- jen vallen). (Is be- mooiste cadean). geheel Nederland fkaart Mej. VAN Delft. g te koop |rwagen en een een Hit. |j. KLEMKERK, lieuwe landbouw- [oor L. C. MAAS, erke. lof met October 3CHIERE, Melis- aen tijd werk, bij li o e 11 n g e. evraagd l, K1 o e 11 n g e. -w .LEMSE Sr., S t. :©id. )E DREÜ, Oude iber 2IASSE, West- [ienburg. ïwoordige terstond J. POUWER, ober SL Mz. te Bitthem. é-V erwest Goafc (O IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. PrijS per drie maanden franco p. p1,25. Enkele nummers0,025. UITGAVE DER FIRMA EN VAN De paar onjuistheden die wijin'ticge- zonden stuk ran bovengenoemdon heer, in co. 182 van ons blad aantroffen sprin gen den min geoefenden lezer niet zooseer in 't oog. Zjj zijn toch gelegen in een paar woordjes hier en daar, schijnbaar zoo onschuldig uit de pen gevloeid, doch die den inhoud van den zin aardig in 't voordeel 'au zijn partij en in 't nadeel dr.' ai.ij die hij bestrijdt, wijzigen. Laat cns er de aandacht op vestigen. De eerste onjuistheid is deze «dat het beginsel van de antirevolutionairen althans zooals dr. Kuyper dat opgevat wil zien noodwendig er toe moet lei den dat bij benoemingen naar de Gods- dieastige overtuiging van sollicitanten ge vraagd wordt" De onjuistheid zit 'm in dat beginsel, en nzooals dr. Kuyper het opgevat wil zien". De antirevolutionairen hebben een be ginsel. Dat beginsel wordt niet door allen eender opgevat, maar zooels dr. K. 't op vat, zoo meent Jhr. de H,dat 't vordert een zien naar de politieke kleur bij be noemingen. Dit nu ontkennen wij. Immers het is niet 't beginsel, maar 't reehttgevoel dat een regeerirg die een wanverhouding vindt, dringt te trachten deze weg te nemen. Niet 't .beginsel, maar het rechtsgevoel heeft in de jaren 19011005 dr. Kuyper er toe geleid bij sommige benoemingen ook op staatkundige gezindheid van de meerderheid der bevolking en in verband daarmee van den sollicitant te letten. Hetgeen mocht en moest. Want liberale ministers hadden als regel steeds anti-revolutionnairen en Rocmsohen bij 't voordragen tot eenige benoeming ot bij 't benoemen, indien zjj er zeiven de bevoegdheid toe hadden, gepasseerd. De tweede onjuistheid in 't betoog van jhr. de Muralt is deze: //Een goed anti- revolaiionnair mag en kan niet anders doen, tenzij" enz. En daarom „dwingt (dit) ons liberalen yan alle gading (ons) te ver- eentgen tot wering van het gemeen schappelijk gevaar waarmede ons de rechterzijde bij eveDiueele meerderheid bedreigt". Dit „kan en mag niet" is in strijd met de feiten. De sahrijver neme de ministers Maokay en Kuyper maar even in 't vizier, en hij zal 'tsien. De benoemingen in 1888'91 waren in den regel niet in anti-revolutionairen geest. Tegenover die van den a. r. gouverneur van de West, staat die van den liberalen goavemeur van de Oost. Heel zeldeE had een burgemeestersbenoeming plaats die den antirev. gevallig was. In Zeeland werden voor de betrekking van districts schoolopziener antirev. sollicitanten ge passeerd en liberale benoemd. Zoo ook bij sollioiteering naar andere betrekkingen Een enkele notarisbenoeming uitgezonderd, heeft geen der antirev. ministers uit dien tijd zioh aan dit „mag en kan niet anders" bezondigd. Trouwens ook zelfs het ministerie-Kuv- per niet. J Minister Knyper heeft zich gelijk wij «oo straks reeds zeiden niet laten beheersohen door „het mag en kan niet anders", maar door den zin om 't zwaar geschokte evenwicht, en daarmee 't rechts gevoel te herstellen. „Zoo wordt wel eens" aldus de heer De Muralt „door een anti-revolution nairen minister een liberale burgemeester benoemd, daar, waar de gemeentenaren voor het meerendeel liberaal zijn". Alweer ligt de onjuistheid in een paar woordjes; in dat „wel eens". Neen, hij had moeten zeggen „als regel". Een enkele gemeente uitgezonderd Drei- sohor bijv. heeft deze a. r. minister zieh bij benoemingen, of liever bij aan bevelingen ter (koninklijke) benoeming steeds hieraan gehouden; ook bij benoe mingen in andere betrekkingen o voor Commissaris der Koningin (deck aan Drenthe) en zelfs voor de Rijks verzekeringsbank. Eu dat de verhoudingen inderdaad schreiend zijn als erfstuk van 't liberale »regime", bewyzen de statistieken van sommige provinciën. Jhr. de Muralt geeft toe, dat van liberale zijde maar al te vaak op de politieke rich ting gelet en de ne geweerd wordt. Maar is hij wel zoo vriendelijk er by te zeg gen dat ia tegen hun beginsel. Hier wordt de liberale pzrty ten koste van de antirevolutionaire verheerlijkt. Het antirevolutionaire beginsel brengt mee kijken naar de politieke en godsdienstige kleur. Het liberale beginsel brengt juist 't omgekeerde mee! Maar dan zijn de liberale regeerders in staat en gewest gedurende vijftig jaar al heel beginselloos geweest waat nagenoeg alle onder hun regime voor staatsambten benoemden zijn van hun rich ting. Er wat eenvoudig voer antirevolutio nairen geen denken aan om in eenige be trekking geplaatst te worden. Groen van Prinsterer en da Costa, werden om hun be ginselen uit alle colleges geweerd, dr. Kny per kwam ook nooit in aanmerking zelfs een ridderlintje werd hem of zijn volgelin gen stelselmatig onthouden. En zoo ging het ook den minderen goden in onze partij. De statistieken bewijzen 't. Neem bijvoorbeeld Frieslandwaar de partijverhouding Links en Rechts onder de kiezers half om half staat Van de 43 burgemeesters in die provincie beboeren 36 tot de linkerzijde, 7 burge meesters behooren tot de rechterzijde, 4 anti-revolutionairen en 3 chr -historischen. De beide districtsschoolopzieners behoo ren tot de linkerzijde. Yan de 13 arrondissement schoolopzieners behooren er 9 tot de linkerzijde, 4 tot de reohterzijde; deze 4 zijn onder het Kabinet- Kuyper benoemd, ter vervanging van ver trokken titularissen van de linkerzijde In Friesland ia onder de notarissen slechts éen christelyk-historischeeen drietal be hooren tot de Roomschen. Van de leden van den Voogdijraad be hoort er éan tot de anti-revolutionaire»; éen tot de chr.-historischen, alle overige leden zyn mannen der linkerzijde. Van db leden der Gezondheidscommissiën behoort een hoogst enkele tot de rechter- zr de, bijna alle leden zijn vrijzinnig. Nog erger staat het in Overijssel Van de 61 burgemeesters in deze provincie behooren er 46 tot de vrijzinnigen, 6 tot de anti revolutionairen, 2 tot de chr-histori schen en 7 tot de Roomschen. Da anti-revo lutionairen en chr.-hisiorisehen zijn be noemd onder hét Kabinet-Kuyper. Van de 2 districts schoolopzieners behoort ar éen tot de rechter-,ésn tot de linkerzijde,- van de 10 arrondissements-schoolopzieners behooren er 8 tot de linkerzijde, 1 is chr.- historiscb, 1 behoort tot ce Roomsche Staatsparty. Overijssel telt 51 notarissen,vari deze zijn er 36 vrijzinnig, 9 Roomsch, 4 christelyk- historiseh en 2 anti-revolutionair. Iu da 2 Voogdijraden (Zwolle en Almelo) zitten 9 leden van de linkerzijde, 4 Room sche», 3 chr.-historischsn en 2 anti-revolu tionairen,de beide bezoldigde secretarissen behooren aan de linkerzijde. In de verschillende Gezondheidscommissiën zitten samen ongeveer 70 leden van de lin kerzijde, 2 anti-revolutionairen, 3 christel.- historischen en 10 Roomschen, de bezoldig de secretarissen zyn, dit spreeSt van zelf,op een enkele na, dit Roomsch is, vrijzinnig. Bljjkens den uitslag der Staten-verkiezing in 1907 is de meerderheid der kiezers rechts. Het is inderdaad belachelijk dat by zoo danige feiten van party benoemingen onder alle ministers van Links iemand nog durft zeggen dat »een ministerie van Rechts hui chelarij kweekt om de baantjes" sn er dan nog byveegt dat „wjj Liberalen dat ver- keerd achten" De laatste clausule in 't stuk van jhr. de Muralt dat hij een //waar Christen" hoopt te zyn, daarop gaan wy niet in. Wy waar- deeren elk streven naar het ware Christen schap, al zijn wy wel eens bevreesd dat er onder dezs „ware christenen" maar wei nigen zyn die op de vraag„Waarom wordt gij een christen genaamd onzen Heidel- berger kunnen nazeggen Omdat ik door het geloof een lidmaat van Ghristvs en alzoo zijner zalving deelachtig benopdat ik zijn Naam bekenne en mjjzelven tot een levend dankojjer Hem off ere, en met een vrije en goede consciëntie in dit leven tegen de zonde en den duivel strijde, en hiernamaals in eeuwigheid met Hem over alle schepselen regeer e." Doch wie zoo spreekt noemt zich slechts christen tout court't ideaal van een //waar" christen ligt misschien hooger! 13 Mei 1909. Goes. Ia Goes had man onlangs bij de Sta tenverkiezing een ieeüjken tegenslag. E; viel onzerzijds een plaats open. Voor die opeu plaats stelde men, in overleg met onze mannen, een R.-Katholiek osn- didaa*. Et die candsdaat baalde het niet, zoodat de zetel overging naar Links. Nu zou dit nnders zoo erg niet zijn. Er zijn streken in het land, waar het anti-papissse nog nawerkt, en waar het uit dien hoofde nog niet wel mogelijk is, een R -Kath. in de Staten verkozen te krijgen. Maar het geval krijgt een Ieeüjken kant, nu de verkiezing voor de Tweede Kamer voor de denr staat, en dit te meer nu de heer Goeman Borgesius een candidatuur tegenover den heer De Savornin Lehman heeft aangenomen. Onder deze omstandigheden toch loopt men gevaar, dat eeoeriijds de moed onder de Liberalen sterk zal opleven, en dat anderzijds enkele R-Katholieke kiezers allicht, uit gekwetste partij liefde, minder con amore aan de stemming zuilen deel nemen. Eu al zeggen we nu niet, dat daardoor de zetel gevaar loopt, tooh zal het yoor de Anlirevolutionaire partij zaak zijn, dit maal vooral de oaudidatuur van den heer De Savornin Lohman met dubbele krachts inspanning te steunen. Het stond in 1905 ruim 2100 stemmen op den liberalen oandidaat, tegen 8184 op den heer Lohmsn. Een voorsprong alzoo van over de duizend stemmen. Er zouden alzoo ten minste 500 stem men moeten omgaan, cm aan den heer Goeman Borgesius kans te bieden. Maar slape mee hier niet op in. Er zijn in Goes 620 R.-Kr^h. kiezers, en slechts 767 Chr.-Hist. Da hoofdmacht moet alzoo van Antirevolutionaire zijde komen. Oppassen zal voor ons daarom de bood schap zijn. Da heer Lobman, het is zoo, zou, viel hij in Goes uit, wei elders een zetel kuu- nen krijgen maar Goes moet asn hem blijven. Stelle men er dan ook onzerzijds zijn eere ic, hem voor Goes en Goes voor hem te behouden. Het bovenstaande ontleenen wij aan De Standaard. De redao'.ie heeft gelijk. De uitslag der statenstrmming heeft vele Roomschen terecht ontstem 1on men voorspelt aan dien kant dat het reageeren zal op het stemmrnoijfer van jhr. Lohman. Ictussohen eakele leiders der Room- soken zijn reeds bezig de teleurgestelden te overreden dat krachtige steun bieding aan zijn oaodióauur, de Rechterzijde en 'i Rpobtsehe ministerie geboden is. Trouwens de heer Lohman wij zeiden 'vrieds vroeger heeft de eandidatuur- S ieger openlijk in 't a.-r. verkiezingsno. aanbevolen. Hij is 't derhalve met de ver spreide, ongeorganiseerde niet-antirevolu- tiouairen, partijloozen, kerkelijk Hervorm den, en anderen die vermoed worden dich ter bij zijn partij dan bij de onze te staan, van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent. Familieberichten van 1 —5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 '-ent. en de vele op kerkelijk gebied oud-gere formeerde naensohen die nu op den liberaal g'ngen of thuis bleven, het tegendeel van eens. De antithese. Rondom het kruis van den stervenden Heiland staande, past het ons allereerst een blik naar binnen te slaan en ernstig te on derzoeken, hoe wij staan tegenover Jezus Christus en Dien gekruist. Doch als dit geschied is,ernstig en nauw gezet moet er méér gebeuren. Onder anderen dit. Wij hebben, op grond van het resultaat van hst zelfonderzoek, oBze verhouding te bepalen tegenover de verschillende geeste lijke stroomingen in den boezem onzer natie óók op staatkundig terrein. En dan geraken wij tot de slotsom, dat tnsschen cns en de vele duizenden, levend uit de beginselen der Revolutions man van Smarten staat. De Christus heeft gezsgd»Het is een mensch niet geoorloofd om allerlei oorzaak zijn vrouw te verlaten I" Aan dat woord houden wy ons. Wy vragen, om dat woord van Jezus, dat de O verheid niet de echtscheiding zal ge makkelijker maken haar niet zal wettigen om allerlei oorzaak. En nu roept zelfs een vrijzinnig edelman als Baron van Weideren ReDgers //Stoot die menechen uit de Kamer En heel Je linkerz da roept hem Weg met dezen I Zy willen onze staatkunde on dergeschikt maken aan kerkelijke leerstel lingen! Werpt hen uit 1" O, als wij Christus en zyn Woord loslie ten, hoe zauden wij door de vrijzinnigen worden toegejuicht Onze mannen,die thans het felst door hen bestreden worden, zouden zy dan hoogelyk eeren. Maar wij laten Christus, Zyn Kruis en Zyn Woord niet los. En ciaarom zijn de mannen der Revolutie tegen ons. Chris us, Zyn Kt nis en Zijn Woord ma ken sebe ding uaschen hen en ons. Dat is de antithese. De christelijk historische unie heeft zioh bij 'taoooord der drie Reohtsehe groepen aangesloten. Zoodat straks, ook in Zeeland, de Reohtsehe partijen met geestdrift in het vuur zullen gaan voor de gestelde oan- didaten. De anti-revolutionnairen en, waar wij vertrouwen, ook de ohr. historischen sullen met ijver gaan op 't aftredend Roomsche lid Fruijtier, in 't district Hontenisse. In 't district Middelburg zullen Room- sohen en Christelijk Historischen zioh als één man opmaken voor den anti-revoluti- onnair Blum. In 't district Goes zullen de anti-revolu tionnairen, en naar vrij vertrouwen ook de Roomsohen zioh in de bres stellen voor de herkiezing van den christelijk histo rischen heer de Savornin Lohman. En zoo zullen alle drie de partijen naar wij hopen in de distrieten Oosiburg en Zisrikzee zioh scharen om de candi datuur van de anti-revolutionnniren rar. P, Diekman en Vegtel. Dat de strijd overal zwaar zal zijn, behoeft niet gezegd. Immers nu ook de Chr. Historischen het acooord hebben aanvaard, wordt 't wachtwoord door Van Houten in zyn voorlaatsten Staatkundigen Brief uitge geven, van kracht Als de Christelijk-historischen zich weder vast aansluiten aan Kuyper, is ge lijke slotgroepeering als in 1905 waar schijnlijk en behoeft zij niet te worden ver meden wegens de toen daarop gevolgde ongelukkige kabinetsformatie. Waarmee onomwonden is uitgesproken, dat, althans bij de herstemmingen straks de strijd weer zal gaan van Links tegen Rechtsen wij in dien strijd weer tegen over ons zullen zien de heele linie van Van Karnebeek tot Trcelstra. Eerst heeft de Kamer een paar dagen zoek gemaakt met de geheel ontijdige en onnoodige interpellatie van mr. Troelstra omtrent de werking van 't nota bene pas 3 maanden in werking zijnd arbeidscon tract, een interpellatie waarbij minister Nelissen drie dagen aan de drukke bezig heden van zijn departement onttrokken weid. Thans werd minister Id'nburg an derhal ven dag oao zijn departement ont trokken ten gevolge eener langwijüge discussie Daar aanleiding van een door de oommissie van onderzoek voorgestelde conclusie op een adres van een naar zijn meening verongelijkten officier. Deze, de heer Posno, van Nov. 1902 tot Mei 1905 garnizoenscommandant te Salatiga werd naar Willem I overgeplaatst, als gevolg van ongeschiktheid, dooh aan de overplaatsing werd geen gevolg gege ven wegens bem gegeven verlof, gevolgd in 1907 door zijn pensioneering met eervol ontslag wegens volbrachten diensttijd. Op zijn klacht bij de Kamer heeft een commissie een volledig onderzoek ingesteld dooh kon niet tot eenstemmigheid komen. Twee officieren van Links (Eland en Thomson) met den heer v. Deventer wa ren voor adressants herplaatsing in mili tairen dienst, herstel van onrecht en vol ledige schadevergoedingde minderheid een officier van Rechts (v. Vljjmen) ge steund door den heer de Waal Malefijt vroeg slechts zooveel mogelijk herstel van geleden geldelijke schade. Uit 't rapport van generaal Grevers te Samaracg is gebleken dat majoor Posno in sommige punten niet heelemaal eerlijk was reiskosten le klasje werden in reke ning gebracht waar 2e klasse gereisd was, maar: met de menagerekeningen werd ge knoeid en dit geschiedde door zijn tegen standers, en bij zelf had 't hier opgeno men voor de belangen der minderen en vele misbruiken en verkeerde toestanden die hij vond bestreed hij. En tooh waren er toestanden ingetreden die Posno's on geschiktheid voor dsD dienst bewezen. In geen geval, zoo betoogde de minister, was hier onrecht gepleegd. Wij kunnen hier verder niet intreden. Het is een strijd van ja en neen. Trou wens dat majoor Posno op een rapport dat niet mag worden gepubliceerd aan don dijk gezet is, is een administratieve onjuistheid, dat werd algemeen toegegeven; van daar ook 't voorstel der minderheid tot schadevergoedingdoch ook zijn ver dere ongeschiktheid voor den dienst stond vast, van daar de intrekking door de meerderheid der oommissie van dat deel der motie waarin sprake was van herstel in dienst en dienstrang. De Kamer ver wierp ten slotte de oonoinsie der meer derheid bij partijstemming waarbij echter de heeren De Beaufort, Roëll en v. Kar nebeek zioh bij Rechts voegdeD, en de heer v. Idsioga met Links stemdewaar na de eonolusie der minderheid zonder hoofdelijke steaming er door ging. Boschkapelle. Zélandia meldt dat een der drie kalfjes (drieling) van den land bouwer Mangnus is overledende beide anderen tieren goed. Birzellnge. Toen dhr. Jan Rottier hedenmorgen zijn koeien, nadat ze ge molken waren, naar de weide bracht, viel een dezer dieren plotseling neer. Het dier kon Diet meer op de been komen, wierp zioh nog eens om, loeide als in groote pijn, stak de tong uit en was dood. Deze koe had even té voren nog een emmer melk gegeven. Even te voren had genoemde heer dit dier, wat anders nimmer noodig was, tot meerderen spoed moeten aanzetten, en was hem zulks dan ook opgevallen.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1909 | | pagina 1