No. 190.
VOOR ZEELAND,
eehoudersü! -
neniraat".
top
te koop,
inaarsknecht
Vrijdag 14 Mei
23e jaarsam
rskiiecht
<3H RISTELIJK-
HlSTORISGH
nierbeden
)ÖP
)OP
ei joi Vee
)ÖP 7
Iknecht
lo id.
iel
loudster
:eicL
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
Set «Ije va» Jtr. ie Mnralt
F. P. D'HUIJ, ts Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
TWEEDE EASES.
UIT DE PKOVINCIE.
ddelburg
n en ongemalen
KELEN,
:e platte en ronde
Sluis Ochtendvoêr
Kuikens,
alver Yleeschmeel.
gere Yarkens
Kilo's.
In Graszaden.
tELEN voor elk
rerder verkrijgbaar
I, Nestor en Juno
[lden, bij
IW ItUË,
^rooskerke (W.)
sn, rekening 1,2,
|P. BOONE Pz.,
luwland.
salf, bij H. MAAS,
|e.rsjes,
L KLUIJFHOUT,
asthoek.
■stelt voor uw kind
i nieuwe LOOP-
AND. De beste
uw kleinen te
bierlijk afgewerkte
li, ook op de wan-
jen vallen). (Is be-
mooiste cadean).
geheel Nederland
fkaart Mej. VAN
Delft.
g te koop
|rwagen en een
een Hit.
|j. KLEMKERK,
lieuwe landbouw-
[oor L. C. MAAS,
erke.
lof met October
3CHIERE, Melis-
aen tijd werk, bij
li o e 11 n g e.
evraagd
l, K1 o e 11 n g e.
-w
.LEMSE Sr., S t.
:©id.
)E DREÜ, Oude
iber
2IASSE, West-
[ienburg.
ïwoordige terstond
J. POUWER,
ober
SL Mz. te Bitthem.
é-V erwest Goafc
(O
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
PrijS per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
De paar onjuistheden die wijin'ticge-
zonden stuk ran bovengenoemdon heer,
in co. 182 van ons blad aantroffen sprin
gen den min geoefenden lezer niet zooseer
in 't oog. Zjj zijn toch gelegen in een
paar woordjes hier en daar, schijnbaar
zoo onschuldig uit de pen gevloeid, doch
die den inhoud van den zin aardig in 't
voordeel 'au zijn partij en in 't nadeel
dr.' ai.ij die hij bestrijdt, wijzigen.
Laat cns er de aandacht op vestigen.
De eerste onjuistheid is deze «dat het
beginsel van de antirevolutionairen
althans zooals dr. Kuyper dat opgevat
wil zien noodwendig er toe moet lei
den dat bij benoemingen naar de Gods-
dieastige overtuiging van sollicitanten ge
vraagd wordt"
De onjuistheid zit 'm in dat beginsel,
en nzooals dr. Kuyper het opgevat wil zien".
De antirevolutionairen hebben een be
ginsel. Dat beginsel wordt niet door allen
eender opgevat, maar zooels dr. K. 't op
vat, zoo meent Jhr. de H,dat 't vordert
een zien naar de politieke kleur bij be
noemingen.
Dit nu ontkennen wij.
Immers het is niet 't beginsel, maar 't
reehttgevoel dat een regeerirg die een
wanverhouding vindt, dringt te trachten
deze weg te nemen.
Niet 't .beginsel, maar het rechtsgevoel
heeft in de jaren 19011005 dr. Kuyper
er toe geleid bij sommige benoemingen
ook op staatkundige gezindheid van de
meerderheid der bevolking en in verband
daarmee van den sollicitant te letten.
Hetgeen mocht en moest.
Want liberale ministers hadden als regel
steeds anti-revolutionnairen en Rocmsohen
bij 't voordragen tot eenige benoeming ot
bij 't benoemen, indien zjj er zeiven de
bevoegdheid toe hadden, gepasseerd.
De tweede onjuistheid in 't betoog van
jhr. de Muralt is deze: //Een goed anti-
revolaiionnair mag en kan niet anders doen,
tenzij" enz. En daarom „dwingt (dit) ons
liberalen yan alle gading (ons) te ver-
eentgen tot wering van het gemeen
schappelijk gevaar waarmede ons de
rechterzijde bij eveDiueele meerderheid
bedreigt".
Dit „kan en mag niet" is in strijd met
de feiten.
De sahrijver neme de ministers Maokay
en Kuyper maar even in 't vizier, en hij
zal 'tsien.
De benoemingen in 1888'91 waren
in den regel niet in anti-revolutionairen
geest.
Tegenover die van den a. r. gouverneur
van de West, staat die van den liberalen
goavemeur van de Oost. Heel zeldeE
had een burgemeestersbenoeming plaats
die den antirev. gevallig was. In Zeeland
werden voor de betrekking van districts
schoolopziener antirev. sollicitanten ge
passeerd en liberale benoemd. Zoo ook
bij sollioiteering naar andere betrekkingen
Een enkele notarisbenoeming uitgezonderd,
heeft geen der antirev. ministers uit dien
tijd zioh aan dit „mag en kan niet anders"
bezondigd.
Trouwens ook zelfs het ministerie-Kuv-
per niet. J
Minister Knyper heeft zich gelijk
wij «oo straks reeds zeiden niet laten
beheersohen door „het mag en kan niet
anders", maar door den zin om 't zwaar
geschokte evenwicht, en daarmee 't rechts
gevoel te herstellen.
„Zoo wordt wel eens" aldus de heer
De Muralt „door een anti-revolution
nairen minister een liberale burgemeester
benoemd, daar, waar de gemeentenaren
voor het meerendeel liberaal zijn".
Alweer ligt de onjuistheid in een paar
woordjes; in dat „wel eens". Neen, hij
had moeten zeggen „als regel". Een
enkele gemeente uitgezonderd Drei-
sohor bijv. heeft deze a. r. minister
zieh bij benoemingen, of liever bij aan
bevelingen ter (koninklijke) benoeming
steeds hieraan gehouden; ook bij benoe
mingen in andere betrekkingen o voor
Commissaris der Koningin (deck aan
Drenthe) en zelfs voor de Rijks
verzekeringsbank.
Eu dat de verhoudingen inderdaad
schreiend zijn als erfstuk van 't liberale
»regime", bewyzen de statistieken van
sommige provinciën.
Jhr. de Muralt geeft toe, dat van liberale
zijde maar al te vaak op de politieke rich
ting gelet en de ne geweerd wordt. Maar
is hij wel zoo vriendelijk er by te zeg
gen dat ia tegen hun beginsel.
Hier wordt de liberale pzrty ten koste
van de antirevolutionaire verheerlijkt. Het
antirevolutionaire beginsel brengt mee
kijken naar de politieke en godsdienstige
kleur. Het liberale beginsel brengt juist 't
omgekeerde mee! Maar dan zijn de liberale
regeerders in staat en gewest gedurende
vijftig jaar al heel beginselloos geweest
waat nagenoeg alle onder hun regime voor
staatsambten benoemden zijn van hun rich
ting. Er wat eenvoudig voer antirevolutio
nairen geen denken aan om in eenige be
trekking geplaatst te worden. Groen van
Prinsterer en da Costa, werden om hun be
ginselen uit alle colleges geweerd, dr. Kny
per kwam ook nooit in aanmerking zelfs
een ridderlintje werd hem of zijn volgelin
gen stelselmatig onthouden.
En zoo ging het ook den minderen goden
in onze partij.
De statistieken bewijzen 't.
Neem bijvoorbeeld Frieslandwaar de
partijverhouding Links en Rechts onder de
kiezers half om half staat
Van de 43 burgemeesters in die provincie
beboeren 36 tot de linkerzijde, 7 burge
meesters behooren tot de rechterzijde, 4
anti-revolutionairen en 3 chr -historischen.
De beide districtsschoolopzieners behoo
ren tot de linkerzijde.
Yan de 13 arrondissement schoolopzieners
behooren er 9 tot de linkerzijde, 4 tot de
reohterzijde; deze 4 zijn onder het Kabinet-
Kuyper benoemd, ter vervanging van ver
trokken titularissen van de linkerzijde
In Friesland ia onder de notarissen slechts
éen christelyk-historischeeen drietal be
hooren tot de Roomschen.
Van de leden van den Voogdijraad be
hoort er éan tot de anti-revolutionaire»; éen
tot de chr.-historischen, alle overige leden
zyn mannen der linkerzijde.
Van db leden der Gezondheidscommissiën
behoort een hoogst enkele tot de rechter-
zr de, bijna alle leden zijn vrijzinnig.
Nog erger staat het in Overijssel
Van de 61 burgemeesters in deze provincie
behooren er 46 tot de vrijzinnigen, 6 tot de
anti revolutionairen, 2 tot de chr-histori
schen en 7 tot de Roomschen. Da anti-revo
lutionairen en chr.-hisiorisehen zijn be
noemd onder hét Kabinet-Kuyper.
Van de 2 districts schoolopzieners behoort
ar éen tot de rechter-,ésn tot de linkerzijde,-
van de 10 arrondissements-schoolopzieners
behooren er 8 tot de linkerzijde, 1 is chr.-
historiscb, 1 behoort tot ce Roomsche
Staatsparty.
Overijssel telt 51 notarissen,vari deze zijn
er 36 vrijzinnig, 9 Roomsch, 4 christelyk-
historiseh en 2 anti-revolutionair.
Iu da 2 Voogdijraden (Zwolle en Almelo)
zitten 9 leden van de linkerzijde, 4 Room
sche», 3 chr.-historischsn en 2 anti-revolu
tionairen,de beide bezoldigde secretarissen
behooren aan de linkerzijde.
In de verschillende Gezondheidscommissiën
zitten samen ongeveer 70 leden van de lin
kerzijde, 2 anti-revolutionairen, 3 christel.-
historischen en 10 Roomschen, de bezoldig
de secretarissen zyn, dit spreeSt van zelf,op
een enkele na, dit Roomsch is, vrijzinnig.
Bljjkens den uitslag der Staten-verkiezing
in 1907 is de meerderheid der kiezers
rechts.
Het is inderdaad belachelijk dat by zoo
danige feiten van party benoemingen onder
alle ministers van Links iemand nog durft
zeggen dat »een ministerie van Rechts hui
chelarij kweekt om de baantjes" sn er dan
nog byveegt dat „wjj Liberalen dat ver-
keerd achten"
De laatste clausule in 't stuk van jhr. de
Muralt dat hij een //waar Christen" hoopt
te zyn, daarop gaan wy niet in. Wy waar-
deeren elk streven naar het ware Christen
schap, al zijn wy wel eens bevreesd dat
er onder dezs „ware christenen" maar wei
nigen zyn die op de vraag„Waarom wordt
gij een christen genaamd onzen Heidel-
berger kunnen nazeggen Omdat ik door
het geloof een lidmaat van Ghristvs en alzoo
zijner zalving deelachtig benopdat ik zijn
Naam bekenne en mjjzelven tot een levend
dankojjer Hem off ere, en met een vrije en goede
consciëntie in dit leven tegen de zonde en den
duivel strijde, en hiernamaals in eeuwigheid
met Hem over alle schepselen regeer e."
Doch wie zoo spreekt noemt zich
slechts christen tout court't ideaal van een
//waar" christen ligt misschien hooger!
13 Mei 1909.
Goes.
Ia Goes had man onlangs bij de Sta
tenverkiezing een ieeüjken tegenslag.
E; viel onzerzijds een plaats open. Voor
die opeu plaats stelde men, in overleg
met onze mannen, een R.-Katholiek osn-
didaa*. Et die candsdaat baalde het niet,
zoodat de zetel overging naar Links.
Nu zou dit nnders zoo erg niet zijn.
Er zijn streken in het land, waar het
anti-papissse nog nawerkt, en waar het
uit dien hoofde nog niet wel mogelijk is,
een R -Kath. in de Staten verkozen te
krijgen.
Maar het geval krijgt een Ieeüjken kant,
nu de verkiezing voor de Tweede Kamer
voor de denr staat, en dit te meer nu de
heer Goeman Borgesius een candidatuur
tegenover den heer De Savornin Lehman
heeft aangenomen.
Onder deze omstandigheden toch loopt
men gevaar, dat eeoeriijds de moed onder
de Liberalen sterk zal opleven, en dat
anderzijds enkele R-Katholieke kiezers
allicht, uit gekwetste partij liefde, minder
con amore aan de stemming zuilen deel
nemen.
Eu al zeggen we nu niet, dat daardoor
de zetel gevaar loopt, tooh zal het yoor
de Anlirevolutionaire partij zaak zijn, dit
maal vooral de oaudidatuur van den heer
De Savornin Lohman met dubbele krachts
inspanning te steunen.
Het stond in 1905 ruim 2100 stemmen
op den liberalen oandidaat, tegen 8184
op den heer Lohmsn. Een voorsprong
alzoo van over de duizend stemmen.
Er zouden alzoo ten minste 500 stem
men moeten omgaan, cm aan den heer
Goeman Borgesius kans te bieden.
Maar slape mee hier niet op in. Er zijn
in Goes 620 R.-Kr^h. kiezers, en slechts
767 Chr.-Hist. Da hoofdmacht moet alzoo
van Antirevolutionaire zijde komen.
Oppassen zal voor ons daarom de bood
schap zijn.
Da heer Lobman, het is zoo, zou, viel
hij in Goes uit, wei elders een zetel kuu-
nen krijgen maar Goes moet asn hem
blijven.
Stelle men er dan ook onzerzijds zijn
eere ic, hem voor Goes en Goes voor
hem te behouden.
Het bovenstaande ontleenen wij aan
De Standaard.
De redao'.ie heeft gelijk. De uitslag der
statenstrmming heeft vele Roomschen
terecht ontstem 1on men voorspelt aan
dien kant dat het reageeren zal op het
stemmrnoijfer van jhr. Lohman.
Ictussohen eakele leiders der Room-
soken zijn reeds bezig de teleurgestelden
te overreden dat krachtige steun bieding
aan zijn oaodióauur, de Rechterzijde en
'i Rpobtsehe ministerie geboden is.
Trouwens de heer Lohman wij zeiden
'vrieds vroeger heeft de eandidatuur-
S ieger openlijk in 't a.-r. verkiezingsno.
aanbevolen. Hij is 't derhalve met de ver
spreide, ongeorganiseerde niet-antirevolu-
tiouairen, partijloozen, kerkelijk Hervorm
den, en anderen die vermoed worden dich
ter bij zijn partij dan bij de onze te staan,
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1 —5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 '-ent.
en de vele op kerkelijk gebied oud-gere
formeerde naensohen die nu op den liberaal
g'ngen of thuis bleven, het tegendeel van
eens.
De antithese.
Rondom het kruis van den stervenden
Heiland staande, past het ons allereerst een
blik naar binnen te slaan en ernstig te on
derzoeken, hoe wij staan tegenover Jezus
Christus en Dien gekruist.
Doch als dit geschied is,ernstig en nauw
gezet moet er méér gebeuren.
Onder anderen dit.
Wij hebben, op grond van het resultaat
van hst zelfonderzoek, oBze verhouding te
bepalen tegenover de verschillende geeste
lijke stroomingen in den boezem onzer natie
óók op staatkundig terrein.
En dan geraken wij tot de slotsom, dat
tnsschen cns en de vele duizenden, levend
uit de beginselen der Revolutions man van
Smarten staat.
De Christus heeft gezsgd»Het is een
mensch niet geoorloofd om allerlei oorzaak
zijn vrouw te verlaten I"
Aan dat woord houden wy ons.
Wy vragen, om dat woord van Jezus, dat
de O verheid niet de echtscheiding zal ge
makkelijker maken haar niet zal wettigen
om allerlei oorzaak.
En nu roept zelfs een vrijzinnig edelman
als Baron van Weideren ReDgers //Stoot
die menechen uit de Kamer
En heel Je linkerz da roept hem Weg
met dezen I Zy willen onze staatkunde on
dergeschikt maken aan kerkelijke leerstel
lingen! Werpt hen uit 1"
O, als wij Christus en zyn Woord loslie
ten, hoe zauden wij door de vrijzinnigen
worden toegejuicht
Onze mannen,die thans het felst door hen
bestreden worden, zouden zy dan hoogelyk
eeren. Maar wij laten Christus, Zyn Kruis
en Zyn Woord niet los.
En ciaarom zijn de mannen der Revolutie
tegen ons.
Chris us, Zyn Kt nis en Zijn Woord ma
ken sebe ding uaschen hen en ons.
Dat is de antithese.
De christelijk historische unie heeft zioh
bij 'taoooord der drie Reohtsehe groepen
aangesloten.
Zoodat straks, ook in Zeeland, de
Reohtsehe partijen met geestdrift in het
vuur zullen gaan voor de gestelde oan-
didaten.
De anti-revolutionnairen en, waar wij
vertrouwen, ook de ohr. historischen
sullen met ijver gaan op 't aftredend
Roomsche lid Fruijtier, in 't district
Hontenisse.
In 't district Middelburg zullen Room-
sohen en Christelijk Historischen zioh als
één man opmaken voor den anti-revoluti-
onnair Blum.
In 't district Goes zullen de anti-revolu
tionnairen, en naar vrij vertrouwen ook de
Roomsohen zioh in de bres stellen voor
de herkiezing van den christelijk histo
rischen heer de Savornin Lohman.
En zoo zullen alle drie de partijen
naar wij hopen in de distrieten Oosiburg
en Zisrikzee zioh scharen om de candi
datuur van de anti-revolutionnniren rar.
P, Diekman en Vegtel.
Dat de strijd overal zwaar zal zijn,
behoeft niet gezegd.
Immers nu ook de Chr. Historischen
het acooord hebben aanvaard, wordt 't
wachtwoord door Van Houten in zyn
voorlaatsten Staatkundigen Brief uitge
geven, van kracht
Als de Christelijk-historischen zich
weder vast aansluiten aan Kuyper, is ge
lijke slotgroepeering als in 1905 waar
schijnlijk en behoeft zij niet te worden ver
meden wegens de toen daarop gevolgde
ongelukkige kabinetsformatie.
Waarmee onomwonden is uitgesproken,
dat, althans bij de herstemmingen straks
de strijd weer zal gaan van Links tegen
Rechtsen wij in dien strijd weer tegen
over ons zullen zien de heele linie van
Van Karnebeek tot Trcelstra.
Eerst heeft de Kamer een paar dagen
zoek gemaakt met de geheel ontijdige en
onnoodige interpellatie van mr. Troelstra
omtrent de werking van 't nota bene pas
3 maanden in werking zijnd arbeidscon
tract, een interpellatie waarbij minister
Nelissen drie dagen aan de drukke bezig
heden van zijn departement onttrokken
weid. Thans werd minister Id'nburg an
derhal ven dag oao zijn departement ont
trokken ten gevolge eener langwijüge
discussie Daar aanleiding van een door de
oommissie van onderzoek voorgestelde
conclusie op een adres van een naar zijn
meening verongelijkten officier.
Deze, de heer Posno, van Nov. 1902
tot Mei 1905 garnizoenscommandant te
Salatiga werd naar Willem I overgeplaatst,
als gevolg van ongeschiktheid, dooh aan
de overplaatsing werd geen gevolg gege
ven wegens bem gegeven verlof, gevolgd
in 1907 door zijn pensioneering met eervol
ontslag wegens volbrachten diensttijd.
Op zijn klacht bij de Kamer heeft een
commissie een volledig onderzoek ingesteld
dooh kon niet tot eenstemmigheid komen.
Twee officieren van Links (Eland en
Thomson) met den heer v. Deventer wa
ren voor adressants herplaatsing in mili
tairen dienst, herstel van onrecht en vol
ledige schadevergoedingde minderheid
een officier van Rechts (v. Vljjmen) ge
steund door den heer de Waal Malefijt
vroeg slechts zooveel mogelijk herstel van
geleden geldelijke schade.
Uit 't rapport van generaal Grevers te
Samaracg is gebleken dat majoor Posno
in sommige punten niet heelemaal eerlijk
was reiskosten le klasje werden in reke
ning gebracht waar 2e klasse gereisd was,
maar: met de menagerekeningen werd ge
knoeid en dit geschiedde door zijn tegen
standers, en bij zelf had 't hier opgeno
men voor de belangen der minderen en
vele misbruiken en verkeerde toestanden
die hij vond bestreed hij. En tooh waren
er toestanden ingetreden die Posno's on
geschiktheid voor dsD dienst bewezen. In
geen geval, zoo betoogde de minister, was
hier onrecht gepleegd.
Wij kunnen hier verder niet intreden.
Het is een strijd van ja en neen. Trou
wens dat majoor Posno op een rapport
dat niet mag worden gepubliceerd aan
don dijk gezet is, is een administratieve
onjuistheid, dat werd algemeen toegegeven;
van daar ook 't voorstel der minderheid
tot schadevergoedingdoch ook zijn ver
dere ongeschiktheid voor den dienst stond
vast, van daar de intrekking door de
meerderheid der oommissie van dat deel
der motie waarin sprake was van herstel
in dienst en dienstrang. De Kamer ver
wierp ten slotte de oonoinsie der meer
derheid bij partijstemming waarbij echter
de heeren De Beaufort, Roëll en v. Kar
nebeek zioh bij Rechts voegdeD, en de
heer v. Idsioga met Links stemdewaar
na de eonolusie der minderheid zonder
hoofdelijke steaming er door ging.
Boschkapelle. Zélandia meldt dat een
der drie kalfjes (drieling) van den land
bouwer Mangnus is overledende beide
anderen tieren goed.
Birzellnge. Toen dhr. Jan Rottier
hedenmorgen zijn koeien, nadat ze ge
molken waren, naar de weide bracht,
viel een dezer dieren plotseling neer. Het
dier kon Diet meer op de been komen,
wierp zioh nog eens om, loeide als in
groote pijn, stak de tong uit en was dood.
Deze koe had even té voren nog een
emmer melk gegeven. Even te voren
had genoemde heer dit dier, wat anders
nimmer noodig was, tot meerderen spoed
moeten aanzetten, en was hem zulks dan
ook opgevallen.