VOOR ZEELAND
ROOS,
koop,
No. 189.
Donderdag 13 (Vlei
:3e Jaargang.
HISTORISGH
EEN KLINKEND METAAL.
ernissen
Vuurlak !J
rfsoorten
Dp
op
n jour Tee
3p
GHRISTELIJK-
REGIS
'del burg.
IÜRG.
ïm
rejes,
jdster
eld.
I M
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed.
S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUU, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
UIT
Ib het groote bed van de logeerkamer
sliep Maj Brette achter de witte gordijnen,
die slechts zoover toegetrokken waren,
dat er geen licht op haar gelaat viel. Zij
droomde dat zij haren aanstaande een
vroolijk liedje had voorgezoDgeD, en dat
zijn donkere oogen mooier straalden dan
ooit. Het was slechts een droom. Een luid
gehinnik weerklonk door den nacht, en
zij sohrok met een vaag gevoel vsn angst
uit haren slaap op. Zij luisterde. Alles
bleef stil, maar haar hart klopte luide toen
meende zij een paard te hooren wegga-
loppeeren. „Hoe vreemd kan het iemand
toch in den nscht te moede zijn I" dacht
zij en sloot do oogen, terwijl zij trachtte
ora dat onverklaarbare gevoel van angst
te velbannen. «Ik wil weer zoodroomen,
als zooeven 1"
en
ten
ilderolie
;©3=l'I
2de dracht, bij
r k e (W.)
vanaf 12 tot
tg Friesche
PASVEER.
w 1 a n d.
f, bij H. MAAS,
SXUIJFHOÜT,
aoek.
knecht
i tyd werk, by
e t i n g e.
ïknecht
idigd bij P. H.
ïerooskerke(W)
aid
ISSE, West-
burg-
jordige terstond
POUWER,
eld.
Mz. te Ritthem.
ober
!R, Biggekerke.
7.io
5
a a
i si *3
43 a
9 ft,
'"O <3
53
a v
Z
a u
a u
Z
7.46
7.56
8.17
8-55
9.10
9-43
10.51
11.31
12.42
II.30
12.15
7-ÖS
8.05
8.12
8.20
8.27
8.36
8.49
8.56
9.01
9.10
9.16
9.39
9.42
9Si
10.—
10 48
12.O3
irg, Z. Duitschl.
oosendaalLage
:er dan 150 KM.
0.30
1.40
2.31
1.12
1 26
1.29
3-05
3-52
4.14
4.28
6.04
7-iS
8.0I
8.20
8 34
op Zondagen of
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,02s.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 '•ent.
W—BB. im UBWIIMMBB—BMBKBKMWBHWeS MUBttUAlHMIx.XLiLISK." ,JSS
Vóór de stembus.
Onder dit opschrift lezen wij in het
Centrum dit interessante artikel van X.,
het bekende katholieke Kamerlid, welk
artikel wij aan De Rott. ontleenen
Onder bovenstaanden titel bevat het
Meinummer van de Tijdspiegel een artikel
van den heer C. K. Elout, waarvan een
nade.o kennisneming zeer zeker de moeite
loont.
Niet alleen vindt men daarin van libe
rale zijde de bevestiging van veel van
hetgeen onzerzijds vaak werd beweerd,
maar tevens zal de lezing ervan eene
waarschuwing kunnen wezen voor al die
genen, die van oordeel zijn, dat men met
gerustheid de verkiezingen tegemoet kan
gaaD, en dit jaar niet eene zóó buiten
gewone werkzaamheid wordt vereiseht,
wijl velen, zonder bepaald tot de reoht-
sohe partijen te behooren, ditmaal, na al
het gebeurde in de laatste jaren, allicht
hun stem toch zullen uitbrengen op den
reohtsohen oandidaat.
De heer Elout deelt ons mede, dat hij
behoort tot de liberalen, die Vrijheid en
Vooruitgang" wensohen, dooh dat geen
enkel program der Linkergroepen hem
bevredigt.
Hij geeit daarom zelf een program,
waarop o. a. van Kiesrecht en Staatspen-
sionneering geen sprake is, en dat wij
verder niet zullen bespreken, dooh waar
omtrent w ij alleen even terloops willen
mededeeleo, op welke gronden de heer
Elout van Staatspensionneericg niet wil
weten.
z/StaatspenBionneeringaldus schrijft
hjj bestrijd ik, omdat het een ver
grijp beteekent tegen de waarheid.
Staatspensionneericg is het geven van
aalmoezen onder den leugen naam van
pensioen. Leugennaam, want pensioen
kan alleen voortvloeien uit diensibe
trekking tussohen den pensioengerech
tigde en den pensioengever. Het was
dan ook uiet minder dan volksmisleiding,
waaraan de heer Goeman Borgesius te
24
FEUILLETON.
DOOK
BUNA.
In het park hoorden zij nu Barbara's
stem zij nep hen. Maj stond op 6n greep
Henrik haastig bij de hand om met hem
vluchtenmaar hij volgde haar
niet, maar hield haar vast en antwoordde
op bet roepen.
Maj's oogen schoten vuur. Hoe kon hij
het wagen cm tegen haar wil te handelen
„Vergeef mij", zei hij haastig, want Bar
bara was al dicht tij, „vergeef mij, wat ik
gedaan heb, en nog doen zal. Vertrouw
mij, en wees overtuigd, dat ik gëen anderen
uitweg zie".
//Morgeu moet gij mij alles zeggen 1" zei
Maj bevelend.
Het volgende oogenblik stond Barbara
naast hen. Het speet Henrik, maar hij ge
voelde tegelijkertijd iets als eene verade
ming, dat het gevaarlijke gesprek tijdig
gestoord was.
„Het spijt mij, dat ik jullie moet storen,
dooh ik moest gehoorzamen. Ik moet jullie
roepen", zei Barba>a, bijna verontschuldi
gend. «Maar jullie trouwt nu gauw, en
dan bewaakt men jullie niet meer 1"
Zij kreeg geen antwoord, en het ontging
haar niet, dat er iets tussehen hen beiden
niet in orde wasmaar zij liet er niets van
mer en. Pas, toen zij met hare zuster
h Wa?A "Je moet niet >00 vaak
Henrik kibbelen hij zou er wel eens
Slvi 1. T krÜgön. Moedwil en
koppigheid bevallen geen enkelen man op
den duur, en het minst van allen zeker
Henrik
Workum zioh sohuldig maakte, toep hij
het zoogenaamde //Staatspensioen" ge
lijksoortig maakte met «ninislerpensioen.
Een argumentatie van het allooi van
een Notenkraker-prent, waarop Dr.
Kuyper afgebeeld werd als tegenstander
van //Staatspensioen", terwijl hemzelf
een MiniBterpensioen uit den achterzak
keek. En daartoe aoht da hoofd man
van de Liberale Unie zich niet te min."
Nochtans, de heer Elout erkent zelf,
dat zijn program door geen enkele groep
is aanvaard. Niettemin zal hij toch
moeten stemmen in Juni. Ea hij gaat nu
eens na, op wien hij eventueel zijn stem
zal uitbrengen.
Vooreerst komt dan de vraag; Rechts
of Links.
Van Reohts stemmen ban bij hem
nimmer sprake zijn. Het wordt zoo on
omwonden mogelijk gezegd
„Op zich zelve is dit voor een liberaal
eigenlyk geen quaeetie. De Fransche
Revolutie, op welks ideëelen bodem het{
liberalisme staat, heeft niet haar klein
sten triomf integendeel veeleer haar
grootsten behaald door den Staat te
emancipeeren van pastoor en dominee,
door de suprematie der rede te procla-
meerenjn dien zin,dat de openbaring niet
werd uitgebannen, maar aan de Rede
ondergeschikt gemaakt, en dat op Staat
kundig gebied alleen de Rede te beslis
sen kreeg.
Sedert dien zag men, zy het ook heel
langzaam en schoorvoetend, de openba
ring wijken voor de Rede, als 't licht der
waarheid haar wat al te schel beschijnen
kwam Een rechtsche coalitie is voor
het liberalisme als een mobilisatie van
eea leger naast de grens. Het is 'n voort
durende bedreiging van het beste, dat in
1792 is veroverd.
In een rechts ministerie is natuurlijk
nog veel grooter bedreiging. Het betee-
kent het gevaar in actie gebracht, het
dreigement verkeerd in inacbt,de mobili
satie overgegaan in een overschrijden
van de grens".
Welke de candidaten dus ook mogen
z/Hij moet Ieeren doen, wat ik wil", zei
zij eigenzinnig.
z/Het is de plicht van de vrouw om zioh
te voegen", zei Barbara.
„Nu, voeg jij je dan maar, als jij een
man krijgtik doe 't niet", antwoordde Maj
vinnig.
De cacht brak aan, de frissohe heldere
Septembernaoht met zijn sterren en stille
luchten. Graaf Falkenhorn woelde rusteloos
op zijn legerstede heen en weer. Altijd weer
betrapte hij er zioh zelf op, dat hij luisterde
zonder te weten, waarnaar. Plotseling
meende bij een zacht geruisoh te vernemen,
alsof er een deur werd geopend en gesloten.
Dat was voldoende om hem uit zijn bed te
doen komen, en zioh aau te kleeden. De
hooldingang ran het huis was vac binnen
gesloten, maar de knip vaa de achterdeur
was er af. De graaf trad naar buiten en
luisterde. Niets was te hoores. Hij vroeg
zioh reeds af of hij zioh niet vergist had,
toen van uit de riohting, waar de stallen
warei), het hinneken van een paard tov
hem doordrong. Het dÏ9r was buiteD, dat
hoerde men aan 't hinneken.
Met vluggen, sluipenden tred volgde hij
de richting van het geluid, en kwam juist
op tjjd om bij het zwakke licht van de ster
ren zijn zoon geheel als ruiter gekleed cp
't paard te zien springen.
„Waarheen vroeg hij en vatte het
paard met vasten greep bij den teugel.
«Naar Vallargarde", ant woordde Henrik
en ergerde zioh dat hij was or.tdekt.
„Driftkop 1" mompelde de graaf.
Henrik zweeg, daar een antwoord hierop
hem niet weDsohelijk voorkwam.
z/Wat wilt gij d-ar doen?"
„Mijne moeder beschermen".
„En Maj Brette wilt gij opgeven?'"
Henrik zweeg.
„Hoe zal zij je reis opnemen
wezen, in de eerste plaats geldt het tegen
rechts. Juist dus gelyk in 1905.
En wèl altijd tegen rechts.
De heer Elout toch vervolgt
„Altijd, dus óók,wanneer de keus staat
tussehen een man van rechts en een
socialist
Ook dan 41 ware het alleen maar, om
dat de socialisten bjj ons nog lang niet
ministeriabel zijn, en dus hoogstens iet
wat indirecten invloed kunnen oefenen
op een Kabinet".
Is dus de man van rechts in elk geval
buitengesloten,dan rjjst de vraag: hoe moet
er gestemd worden by eene keuze tussehen
verschillende candidaten van linke
In de eerste plaats valt dan af de socialist
//Tussehen hem aldus de heer Elout
en den liberaal is er slechts tweeërlei
gemeenschap, die van het anti-clerica-
lisme en die van den wensch naar eman
cipatie van den vierden stand".
Na den socialist fait af de vryz.-demo-
craat, na dezen pas de unie-liberaal.
De unie-liberaal wordt verkozen door dhr
Elout boven den vryzinnig democraat op
dezen grond
//Sinds de plotselinge zwenking op het
stuk der verzekering echter, waardoor de
Unie aan de Staatspensioneering.dus aan
het m. i. mindere kwaad (o.l. dan de
dwangverzekering) haar voorkeur heeft
geschonken, is de Unie-liberaal tot libe
ralen van ons slag wel ietwat meer ge
naderd".
Deze redeneering te rijmen met boven
vermelde vriendelijke uitlating aan het
adres van den heer Goeman Borgesius en
de zijnen, juist met het oog op de Slaats-
pensionneering, zal wel niet gemakkelijk
valleD.
Het meest welgevallig aan den heer
Elout zijn de vrjj-(oud-)liberalen.
>Boven de andere groepen ÜDkazijn
zij verkieslijk om deze eenvoudige reden
het is makkelijker een man, die stilstaat,
voort te stuiven op den weg, dien men
hem wil bewandelen zieD, dan iemand,
z/Zij is voorbereid".
«Weet zij waar gij heengaat?"
„Neen 1"
«Heeft zij beloofd je terugkeer af te
wachten
«Zij zal het doen, als hare liefde eoht is 1"
«Gij verlangt iets onmogelijks. Naar Val-
IargSrde zult gij haar niet brengen, zoo lang
ja moeder leeft, en krankzinnige mensohen
leven eindeloos. Als gij nu heengaat, ver
breekt gij onherroepelijk den band tussohen
Maj en jou 1"
«Laat die dan verbreken I" zei Henrik
ruw.
„Zijtgij niet goad, jongen Blijf hier. Ik
geef je mijn woord van oer dat de krank
zinnige op Vallarsarde niets z»loverkomen,
zoolang gij zwijgt over hetgeen gij weet".
Een verachtelijke glimlach was Henrik's
eenig antwoord.
Graaf Falkenhorn beet zich op de lippen.
„Nu goed dan, ik geef je mijn oneer tot
pand, als je dat passender schijnt. Je kunt
mij aan de kaak stellen, ais ik geen woord
houd j dat zal je vrij staan".
«Ik geef niets cm de belofte van een
leugenaar"
Eenige oog-'nblikken keken vader en
zoon elkander aao, en maten hunne
kraehteu.
„Ik heb voortaan geen vader meer, maar
het ersf heeft mij mijne moeder terug ge-
geveD zij roept mg. Laat u het paard
los".
Gij zwijgt van wat gij weet, anders zal
ik dooden", zei de graaf tandenknarsend,
zsrider Apollo los te laten.
z/Die zwarte daad zal eens bekend wor
den, als de dooden voor Gods rechterstoel
verschijnen", antwoordde Henrik.
//Wou je mij met oude sprookjes aan
't schrikken maken vroeg de graaf
hoonend.
die zich voortbeweegt, doeli op een ver
keerden weg, te brengen tot terugkeer,
om hem dan den goeden weg weer op
te drijven.
De Unie-liberalen en de vrijzinnig-
demooraten hebben reeds een verkeerden
weg ingeslagen, 't zij door zich aan
dwangverzekering te bindeD, 't zij door
het zoogenaamde //Staatspensioen" te
oolporteeren. De vrij-liberalen daaren
tegen zijn nog vrij".
Gelijk men, na het voorafgaande, dan
ook verwachten moet, eindigt de heer
Etout zijn a tikel met de mededeeling, dat
zijn opvatting van de liberale idee hem bij
invulling van het stembillet tot deze slot
som brengt
lo. In geen geval een man der recht
sche ooalitie;
2o. Voorkeur voor Iinksohe candidaten
in deze volgorde: Vrij-I'beralen, Unie
liberalen, Vrijzinnig democraten, Sociaal
democraten.
Wij meenden goed te doen op de be
schouwingen en mededeelingcn van den
heer Elout de aandacht te vestigen juist
met het oog op de aanstaande verkiezin
gen. Het ban zijn nut hebben bovenstaande
citaten te bewaren.
Ze bevatten merkwaardige uitingen.
Hij, die nog steeds niet het wezen en
het doel van het liberalisme vermocht te
zien, leze de geciteerde woorden van den
heer Elout. Dan zal het hom duidelijk
worden, waarom men Reohts gezamenlijk
tegen het liberalisme optrekt en in het
waarachtig landsbelang moet blijden op
trekken.Don zal duidelijk worden, waarom
onzerzijds juist wel gestreefd wordt naar
eene Rechtsche meerderheid en een
Reohtsoh Kabinet.
Mocht nog ergens een onnoozeie gevon
den worden, die geloofde, dat dr. Kuyper
de antithese heeft uitgevonden hij zei
nu hebben ingezien, hoezeer men hem heeft
beet gehad.
Dat er gemeenschap bestaat tussehen
den liberaal en den socialist, de gemeen
schap van het anti-clericalisme, en dat die
gemeenschap er dan ook den liberaal toe
z/Ik zal den God uit den Bijbel zoeken
hij moet alle aanbidding waard zijn, daar
gij hem lastert", antwoordde Henrik. Zijn
oogen schoten vuur, bij gaf zijn paard de
sporeD, en een tik. Het edele dier, dat aan
eene dergelijke behandeling niet gewend
was, steigerde, en de graaf moest den
teugel wei loslatengetroffen door de
eene voorhoef van het paard, trad hij
baasiig een paar stappen terug, en de
ruiter snelde weg.
Zonder op te houden vloog Henrik voort.
Achter hem lag het idesal van zijc jeugd,
en het geluk zijner liefde vóór hem, droef
en eenzaam, eene onbekende toekomst,
maar door het duister heen meende hij
zyn loon hem te zien wenken.
HOOFDSTUK VI.
Henrik Falkenhorn riohtte zich op Vallar-
garde ïd. Hij cewoende eenige kamers
van den ouden buroht en leefde daar uiterst
eenvoudig.
brengt, by de keuze tussehen den socialist
en den ma a van rechts, den socialist te kie
zen, het werd oczerzyds stseds beweerd,
het wordt nu van liberale zijde met nadruk
bevestigd.
Dat, waar juist de leider der vrij libera
len den laatstëu tijd huitengewoce activi
teit in den lande heeft aan deu dag gelegd,
niettemin de vry-liberaal vergeleken wordt
met den „man, die stilstaat", doet ons on-
willekaurig lachen, zonder dat wy nochtans
de vergelyking onjuist zouden willen noe
men. '4*41 1
Wat echter vooral uit het bovenstaande
ta onthouden valt, is dit, dat ook ditmaal de
stryd weer dezelfde zal wezen als ia 1905
rechts tegen links, Het wordt ons duidelijk
gezegd. Men zy das tijdig op zyn hoede
men bereide zich tjjdig voor, en meene niet,
dat het ditmaal, zonder veel inspanning;
toch wel los zal loopen.
In 1905 heette 't, dat de strjjd ging tegen
deu persoon van dr. Kuyper.
Zulks was niet waar, de beginselen wilde
men treffen, die door hem werden voorge
staan En thans blijkt znlks dan ook aller
duidelijkst.
Dr. Kuyper zit thans niet achter de
groene tafeltoch draagt de strjjd geheel
hetzelfde karakter.
Een bewijs alweder hiervoor, dat de
tegenstelling tussehen Reehts en Links
steunt op een diepgaand principieel ver
schil in wereld- en levensbeschouwing, ge
lijk dan ook op 31 Januari 1966 door den
heer Van Houten in de Eerste Kamer werd
erkend, toen hjj zeide
«In dit opzicht sta ik geheel op het stand
punt van den heer Woltjer, namelijk, dat op
geestelijk gebied een strijd gestreden, is en
wordt met en door de kerkelijke partyen,
welke niet van Kuypers bestaan afhanke
lijk is, die reeds bestond vóór Kuyper en
ook na hem bljjven zal".
Derhalve, dezelfde strijd wacht ons als in
1905maar dau ook dezelfde activiteit ont
wikkeld. Toen ging het om het behoud van
het Kabinet Kuyper-, thans gaan we met
dezelfde kracht en met dezelfde liefde ten
strijde voor het behoud van het Kabinet-
Iieemskerk.
Het eenige genot,dat hij zioh veroorloofde,
waren boeken; aan lediggang gaf bij riet
toe. Zijn tijd was volkomen gevuld door
studie, het beheeren van het goed, en het
verplegen van zijne zieke moeder, en
bovendien deed hij voor het welzijn zijner
ondergeschikten wat hij kon.
In den beginne verwachtte hij, dat zijn
vader zioh er mee zou bemoeien, daar hjj
hem niets van de inkomsten zond, dooh
die naar eigen goeddunken gebruikte
maar de graaf liet niets van zich hooren
en Henrik vatte dit zwijgen op in dien
geest, dat hij Vallaigkrde als zijn eigen
dom kon beschouwen.
Met de grootste teederhaid zorgde hij
voor de krankzinnige, doch noemde haar
slechts dim moeder, als hij met haar alléén
was. Sara, de bewaakster, was nooit zeker
van hem. Verscheidene malen per dag
kwam hij dé kamer binnen, en ging met
de zieke n 't park wandelen.
Sara vond het vriendelijke medelijden
van haren meester voor zijoe vroegere
kindermeid roerend en tegelijkertijd gemak
kelijk want hij ontram haar een groot
deel der verantwoordelijkheid, en gaf haar
vaak de gelegenheid om aan hare lieve
lingsbezigheid, het slapen, toe te geven.
Zij gaf zioh zelden de moeite om over iets
na te denken en als dat al eens gebeurde,
dan hield zij hare gedachten »oor zich
zelf, tot zij weer in niets vervaagden. Zij
had het heelemaal afgeleerd om met an
dere mensohen te sprekeD, gedurende de
zeventien jaren, dat zy op Vallar?ii-de
had doorgebraoht zonder ander gezelschap
dan de krankzinnige Marie, den brommigen
Staffan en diens doofstomme vrouw.
Fenrik bewonderde het verstand van zijn
vader, die eene zoo passende omgeving tot
het bewaren van zijn geheim had gekozen.
Worit vervolgd.