No. 188,
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
1909.
Woensdag 12 IVIeï
23e Jaargang,
HISTORISCH
CHRISTELIJK-
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
j Gemengde Berichten,
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,02'.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 '■ent.
ut 111 ."wnaiaaui ■■iiuiwbë
De opgaaf van den spoordienst
komt In dit nommer voor op de ge
bruikelijke plaats.
TWEEDE KAMER.
Verhooging legrooting van Waterstaat.
Voor den bouw van der do schutsluizen
voor het kanaal door Zuid-Beveland ta
Haneweort en te Wemeldinge wordt een
bedrag gevorderd van f334.000. Ten einde
tijdig de beschikking te kannen erlangen
ow de gelden noodig voor het gedeelte der
onteigening dat waarschijnlijk nog in 1909
zal kannen afloopen, wordt voorgesteld de
loopende begrooting mot de helft van ge
meld bedrag, of f 167.000 te verhoogen.
De voor de verdere onteigening noodige
som en de werken gevorderde bedragen
zullen achtereenvolgens op de begrootingen
voor volgende jaren worden uitgetrokken.
Het ligt in de bedoeling et eerst de nieuwe
schutsluis te Hansweert in uitvoering te
doen komen.
Spoorweg van Brouwershaven naar
Burgh.
In een nota naar aanleiding van het
verslag omtrent het wetsontwerp tot toe
kenning van een renteloos voorschot uit
's lands aehatkist ten behoeve van den
aanleg en het in exploitatie brengen van
een spoorweg van Brouwerhaven naar
Burgh, beantwoordt de minister van
waterstaat eenige vragen en opmerkingen.
De bevolking van de door de ontwor
pen lijn te verbinden gemeente bedroeg
op 1 Januari 1908 te zamen 5630 zielen.
Maar behalve aan deze bevolking zal
zegt de minister de lijn ook ten goede
komen aan de op eenigen afstand blij vende
gemeente Serooskerke en aan alle door
de l$n Brouwerhaven—Zijpe reeds ver
bonden plaatsen, vooral aan Zierikzee.
Zoowel Serooskerke als Zierikzee hebben
dan ook bijdrage toegezegd.
Van de doortrekking van de ontworpen
ljjn naar de haven te Burghsluis werd
afgezien omdat de Prov. Staten van Zee
land, zoomin voor de verbetering van de
bedoelde haven als voor de aansluiting
van den spoorweg daaraan, een bijdrage
wilden verloenen, terwijl de Rott. Tram
weg Msatij. wel bereid zou zijn geweest
om, indien die haven zoodanig zou moeten
worden verbeterd, dat zij voor de ont
wikkeling van het goederenvervoer op do
aansluitende lijn van belang kon geacht
worden, in de kosten van verbetering en
aansluiting een derde bij te dragen, doeh
niet bereid bleek om, nu de ha ven ver
betering achterwege bleef, en do aan
sluiting niet door de provincie werd ge
subsidieerd, die aansluiting tooh te maken
en te exploiteeren.
De minister wijjt er voorts op, dat bjj
het besluit, waarbij de Prov. Staten van
Zeeland in 1903 subsidie verleenden, geen
richting van de lijn is vastgeseld, doch
is bepaald dat de aanleg zal geschieden
volgens door Gad. Staten goed te keuren
plannen en bestekken. Er bestaat geen
aanleiding om te betwijfelen dat met het
aanhangige plan dat slechts in enkele
onderdooien van het bereids door hen
goedgekeurde door Ged. Staten wel
zal worden ingestemd.
"lirFde provincie"
Middelburg. Muziekuitvoering op Vrij
dag 14 Mei 1909, dea avonds ten 7'/2 unr op
het Molenwater, door het Middelburgsch
Muziekkorps onder directie van den weled
geatr. heer Jan Morks.
Goes. Er is tooh neg kaas dot es-
een historische optocht komt. Heden
avond half 9 vergadert de Commissie ter-
verdere regeling in de Prins. Wij wekker
alle belangstellenden op ter vergadering-
te gaan, en dit mooie plan te bevorderen.
Er zijn reeds een dertigtal oeelnemerB.
Kloetinge. Wijl er onder de leerlingen
der openbare school alhier zich eenige ge
vallen van diphtiritis voordoen, is ge
noemde school tot nader order gesloten.
Serooskerke (W.) Maandag was het
ÏZBB2!3Eït8I
hier een blijde dag voor de schooljeugd.
Door de goede zorgen v»u het gemeente
bestuur werden de leerlingen van beide
lagere scholen en van de bewaarschool
onthaald op ohooolade en krentekoeken,
terwijl iedere leerling nog een gedachtenis
kreeg aan de blijde gebeurtenis. Dat hier
mede het jonge volkje zeer in zijn sohik
was en door het zingen var, Vaderlandsehe
liederen uiting gaf aan zijn blijdschap,
zal niemand verwonderen, 's A-'onds gaven
het fanfarecorps „Eendracht maakt Macht"
en de Christelijke zangvere.-.piging „Soli
Deo Gloria" eon zeer goed geslaagde, ge
meenschappelijke uitvoering op het plein
der sohool. De beide directeuren hebben
eer van hun werk en mogen met genoegen
op dezen avond terugzien. Nadat nog op't
verzoek van het publiek het Wilhelmus ge
speeld was, gingen beide versenigingen
naar „Rehoboth", waar mer nog eenige
oogenblikken genoeglijk bijeen was. A. s.
Donderdagavond hoopt de airieeliug van
den Christelyken Werkmansbond de blyde
gebeurtenis in besloten kring ta vieren.
Wemeldinge De stemraing en her
stemming voor twee leden van den ge
meenteraad (aftredenden da heeren P.
Lindenbergh en C v. Oosten) zijn bepaald
op 9 en 23 Juli a. s,
Oudelande. Vrijdag zai de gemeente
het Julianafeest vieren. Een commissie
is daartoe opgetreden, betaande uit de
heeren Bruggemsn, eere-voorzitter, J. de
Jager G»., voorzitter, A. Remijnse, secre
taris, P. Remijnse, penningmeester, C.
Mejjer Jzood, A. Westveer, N. Harinok,
P. Koetse, J. Sohog, W. Remijnse en W.
de Jager Jz. De schoolkinderen der beide
scholen zullen onthaald worden. Des
namiddags zullen eenige volksspelen wor
den uitgevoerd -, de gemeente zal worden
versierd.
De heer J. P. van de Bande, vroeger
buitengewoon opzichter van den Water-
slaat te Heusden, thans te Breskens, is
aangesteld als opzichter 2e klasse van Ex
ploitatie Weg en Werken der Bemarang
Ghoribon Spoorweg-Maatschappij, onder
deel der Nad. Ind. Spoorweg Maatschappij.
Ingelanden van den Onrustpolder,
gemeente Wissenkerke, besloten tol den
aanleg van 2600 M. grindweg, waardoor
dan al de hofsteden iu dien polder aan
het reeds bestaande grind wegennet zullen
zijn aangesloten.
Colijnsplaat. Ia de Maandag gehouden
vergadering van den Oud Noord-Bevelaad-
polder waren 34 van de 46 ingelanden
vertegenwoordigd. De begrooting over
1909/10 werd vastgesteld in ontvaDg en
uitgaat van f33674,86. Dijkgesohot ia f 14
per H.A. Besloten werd tot begrinting van
den Katsoken Groene weg vanaf den binnen-
berm Zeedijk tot aan den Noordlangenweg
eesse lengte van 9-54 M. met een breedte
van 2.25 M. Op de aanbelingslijst, wegens
periodieke aftreding van den dijkgraaf,
dhr. M. de Regt Jz. werden geplsatst:
le. M. de Regt Jz., 2e. P. C. W. Swomer
en 3a. A. J. Ridder.
De beer C. J. Beenhakker, klerk der
post en telegrafie le klasse te Tholen, is
met ingang van 1 Mei j.l. aangesteld als
reserve ambtenaar voor verloven, in de
inspectie Breda, met standplaats Breda.
Biggekerke. De ia»d dezer gemeente
heeft ia zijne laatst gahouiLj «rgadering,
die door alle leden werd bijgewoond,
onder caeer besloten op een desbetreffend
verzoek vsn eenige ingezetenen ven
Krommenhoeks, om vanaf dat gehucht
tot san den nieuw aangelegde» straatweg
Biggeksrke—Meliskerke, over eene lengte
van ruim 1000 meter, den eardeuweg te
verharden mei keien, daartoe aan to
kcopen van den polder Walcheren
afkomstig uit den Saisweg, cie vervangen
wordt door hliDkerbesirating.
JL*A ï5 f -- £7 W
In den Tuin
IV
Dr. P. Wagner wijst in zijn brochure
„De aanwending van kunstmeststoffen voor
ooft- eu groent<riselt" op het ondoelmatige
van het uitsluitend gebruik van stalmest in
tuinen en warmoezerjjen.
Niet dat h\j den stalmest verwerpt, in
tegendeel hij aebt dien zelfs hoogst noodig
tot bet var krijgen van goeden tuingrond,
omdat do stalmest den noodigen humus
vormt.
Is de tuin eenmaal in het bezit, v*u een
behoorlijke hoeveelheid humus, dan kun
nen de kunstmeststoffen eerst goed weaker,
zóó schreveu wij in ons vorig artikel, waarin
het ons hoofdzakelijk te doen was, om te
wijzen op het onvoldoends esner bemesting
met beer. fefüÉI
Stalmest is niet onvoldoende, integen
deel hij bezit alles, wst do planten noodig
hebben, doch zjin werking is dikwerf niet
snel genoeg en hjj kan dikwijls niet in ge
noegzame hoevaalboid gegeven worden om
den tuinbouw zoo krachtig mogelijk te drij
ven. Daarom is eene bemesting met stal
mest in vereenigitg met kunstmest zeer
goed in den tuinbouw op hare plaats. Maar
velen, vooral zij, die geen havenier van ba-
roep zijn, kannen hoogst moeilijk aan stal-
meit komen, en dienen dus hun tuin uit
sluitend te bemesten met kunstmeststoffen.
Voor hon geven wij hier de grenzen aan,
waarbinnen zij zich met hunne bemesting
dienen te houden.
Dr. Wagner geeft daarvoor op 10-12
K.G. per A. van een mengsel bestaande
uit 30 deelen Chilisalpeter, 30'"eelen zwa
velzure ammoniak, 15 deelen 40 pCt. Kali-
bemestingBzout e.n 25 deelon 18 pCt. super-
phosphaat. Dit mengsel geldt voor alle
koolsoorten, kroten, tomaten en uien, voor
augurken, boonen, erwteu en selderij aeht
hij 6—8 K.G. per A. voldoende.
De eerste helft wil hij in het voorjaar
uitstrooien en inhakken, de andere helft
in vloeibaren vorm !afet ia den voorzo
mer en wel 10—20 Gram van dit mengsel
opgelost in 10 L. water.
Dit geeft hij aan voor kleine tuinen,
voor den tuinbouw in het groot geeft hij
voor elk gewas do bemesting aan, hier
laten wij die voor enkele gown-sen volgen.
Selderie 3 K.G. zwavelz. ammoniak, 6
K.G. super, 5 K G. patentkali.
Prei 1 1 2 K zwavelz. ammoniak, 2
k 3 K.G. super, 2 k 3 K G. patentkali.
Koolon 4 K.G. zwavelz, ammoniak, 6
K.G. super, 5 K.G. patentkali.
Wortelgewassen 2 K.G. Chiüsalpeter, 4
K.G. super, 3 K.G. patentkali.
Kropsalade vóór het planten 17a K.G.
zwavelz. ammoniak, 4 K.G. superphos-
phaat, l1', K.G. patentkali j zeer goede
resultaten verkrijgt men ook, als men zoo
nu en dan den bodem flink begiet met
de oplossing, hierboven genoemd.
Uien en komkommers 17a K.G. zwa
velz. ammoniak, 4 K.G. superphosphaat,
3Va K G. patentkali in het voorjaar en
later, bij het wieden 3 4 KG. van het
mengsel, aangegeven voor kleine tuinen.
Al deze hoeveelheden zijn voldoend
voor 1 Are.
De kooien moeten bij het eerste behakken
nog 6 KG. chilisalpeter en 4 KG. patentkaü
ontvangen; peen en kroten nog 2 KG. chili
salpeter en wel in 2 keeren ia Juni en Juli.
Volgens Bernhard behoeven de witte
kooien en de donkerroode, Hollandsche
roode kooien veel kali, volgens hem ver
krijgt men de schoonste, grootste en lek
kerste kooien bij e«n bemesting met stal
mest in vereeniging met kaümest en zwa
velzure ammoniak. Rhab.arber verlangt
veel stikstof in gemakkelijk oplosbaren
▼orm, zoodet mon bij dit gewas niet zuinig
met de ebi-i-alpefcer moet zijn men geve
dit gewaB de noodige stikstof niet in eens,
maar in verschillende groeitiidperken na
het eerste plukken der bladeren liefst ala
een oplossing.
Men moot bij het gieten evenwel oppas
sen, dat men de bladeren niet besproeit.
Is de bodem kalkarm, dan geve men 10
kilo kalk per are, doch slechts om de 4
a 5 jaar.
H. M. de Koningin heeft gister en heden
voor een korte wijle 't bed taogeu verlaten.
t Den Haag heeft gisteren glansrijk
feest gevierd ter eere van de geboorte der
Prinses. Tot de glanspunten van den dag
behoorden de receptie bij den miiosler v»d
buitenlandsche zak er, de lichtsioet en 't
bezoek van den Prins aan de «Jodenbuurt".
Onder de gasten van den minister voor
noemd bevond zich ook de Prins iu gene
raalsuniform, met eveua's zoovelen oranje
nationaal als eenige deooi afie in hei knoops
gat van den wapenrok. Hij werd van alle
zijden gefeliciteerd, en maakte den omme
gang door de zalen met mevrouw De
Mvees van Swinderen aan den arm.
Omtrent den liohtstoet aio goéd slaagde,
verneemt men Versohillende muziekcorp
sen met lampions en fakkellich* gingen
den langen stoet van vereeuigitsge», eor-
;;oratiëa en corpsen vooraf. Meo trok
vier herauten te paard voomp, eo de hu
zaren v»n achteren door de hoelestad.
Tienduizenden een monsehenzeo deinde
mee op de oadans. Op hot bordes van het
voormalig paleis van wijlen d- n Prins van
Oranje, stond Z. K. H Prins Hendrik, ge
kleed in generaalsuniform, om den stoet
te zien voorbijtrekken. Een gejubel ging
op uit do manifestanten, toen zij de aan
wezigheid van Z. K. Hoogheid bemerkten
en de Prins zijneizijds groefte vriendelijk
voor dit blijk van aarhsckelijkheid en
bracht het militair saluut bij hit voorbij
trekken van de cuuUtiij iets.
Ook de illuminatie was prachtig.
Des avonds schaarden zich vele perso
nen voor het Paleis in hot Noordeinde
wijl men vermoedde dat de Prins wel
uitrijden zou om de illuminatie fe gaan
zien. Doch de politie was slim geweest,
hield zich dom, had machtsvertoon achter
wege gelateu en zoo stroomden er velen
voorbij, omdat, ze 't niet geloofden, dat de
Prins zich in de drukte der feestelijke siad
zou wagen.
Maar de prins heef; den voorgenomen
tocht ondernomen en toon hij in de klein-
tcoue van generaal in de eenvoudige met
twee paarden bespannen victoria stapte,
j toen daverden hem tegen do hoera's uit
de compacte rnoasehenmassa.
j Vriendelijk sslueerende r am de Prins
I naast wien een adjudant had plaats 'ge
nomen, de hartelijke ovatie in ontvangst
en stapvoets ging het Koninklijke rijtuig
hst Noordeinde, de Hoogstraat en de Vee-
nestraat door, eerst onopgemerkt, omdat
elk escorte ontbrak, maar weldra ontdekt
en dan het middelpunt vormende van
juichende, joelende en zingende feestgan-
j gare. 0„> de Gfdemp'e G'ficfat werd het
5 echter voor den Prins - in ware zegetocht
j daar steeg hef embousiasrae ten top, daar
uitte de geestdr.ft rich op bijzonder harte
lijke wijze en daar moest die geestdrift
door een enkel woord tot den Prins ge
sproken tot uiting komen.
De morgenvergadering van den Bond
van J. V. op geref- grordslag op Hemel
vaartsdag in 't Kurhsu* te Scheveningen
zul worden bijgewoond door de ministers
Heemskerk en Idanfcurg; da middagver
gadering door dr A. Kuyper.
j Schipper G. Dinkla, van Ten Boer,
wiens gaheela huisgezin, bestaands uit
vrouw en zes kindersn, den 20en April n»
bij Lemmer in de golven is omgekomen,
heeft dezer dagen opnieuw vele beproevin
gen mosten doorstaan, als hem bericht was,
dat voor en na in verschillende plaatsen de
lijken der ziinsn aangebracht waren. N:<-
Donderdag te Lemmer zijn vrouw graf
waarts begeleid te hebben, moest hij twee
Jagen later om dezelfde reden te Enkhui
zen zijn, waar de lijken van twee zijner kin
deren waren aangebracht. Eergisteren w&a
de zwaarbeproeïde m*n te Urk, waar zijn
3-jarig dochtertje Ebedina werd begraven,
1 onder zeer veel deelneming der bevolking,
die bij ervaring weet wat zeerampen zijn.
j Bij de groeve spraken de predikanten der
Hervormde en der Geref- kerk woorden van
deelneming en troost tot den vader, die
gisteren op Wieringen moest zijn om een
vierde kind ter aarde te bestellen. Nog
worden vermist do lijken van een 5- en een
7-jarig zoontje van den armen schipper.
Een anecdote eit het leven van den gene
raal Verspyck.
Het was ia het begin van het jaar 1873
v óór de eerste berichten omtrent verwikke
lingen met Atjeh op Java circuleerden. Aan
een der toegangen, de z. g. zuider-poterne,
van hot fortWilleml te Asubarawa(Midden-
Java) werd de commandant van da wacht,
een jong onder-officier, in het holst van een
door maneschijn helder verlichten nacht
gestoord in het schrijven van zijn rapport,
door den roep van zijn »schildwacht-voor-'t
geweer'': »Werda!'' en het daarop met dui
delijk klinkende stem gegeven antwoord
„Commandant der sfdeeling
Naar buiten snellen om te zien wat er
gaande wes, was natuurlijk wat hij deed
maar hjj zou anders tjjd genoeg hebben ge
had zijn manschappen te verzamelen. Aan
gene zijde van de gracht zag hjj wel de sta
tige figuur va» een officier staanjmaar«bin
nen" was die nog lang niet, al had hij zich
d&a aangekondigd als„commandant der af-
daeling" waarop de schildwacht (een
veteraan, zooals 't Indisch leger er toen
maals vele telde) plichtmatig gerepliceerd
had met het voorgeschreven: „Aavnceer
mat coiitresigne 1"
«Schildwacht, kijk eens 1" en op vlogan
de sliepen van een burr.oe, die de gestalte
omhulde tot bijna op haar voeten. „Ik ben
de commandant der ufdeeling, der He mili
taire sfdeeling." I.u het maanlicht dit
zag de schildwacht duidelijk glinsterden
de gouden chamarrurea van een genertale-
attila 1
Maar onverbiddelijk herhaalde de schild
wacht, nn met „geveld geweer", zijn kort
Avanceer met contresigne 1"
„Schildwacht, kjjk uit je oogen I Ik kan
het contresigne niet weten; ik ben vandaag
om 6 uur 's avonds hier aangekomen 1
Luister dan tochik ben de commandant
der lie militaire af deelingJe ziet toch wie
ik ben de generaal Verspyck
„Dat kan deduivel zijn moêr ook zeggen.
Jawèl, jij zondt Verspyck zijn en niets van
Bandjormft fin weten? Voor 't laatst:„Avan-
ceor roet contresigne
„Bandjermasin
En volkomen impassibiel doorstond de
schildwacht een oogeoblik later den blik
vsn hem dien de berichtgever noemt„een
militairen der-keerlen-God", met recht be-
kor- sl sis de held van Bandjermasin
Kij kwam inspectie houden en liet, een
maal in het fort. ,,alarm" blazen.
- Te Zaandam is een schippersknecht
van boord eenor rijnaak te waler geraakt
en verdronken. De opgravingen te
Maurlk achter de tfgebr&nde woning van
een arbeider aldaar brachten het geheele
htiitiiaad aan den dag. Vruchteloos werd
geheel den nacht naar den eigenaar ge
zocht Zateidagmorgen werd zijn lijk in
een sloot nabij de woning gevonden.
Te Ochten is uit de Waal het lijk op-
gevisoht van een onbekend, net gekleed
toan, ongeveer 40 jaar oud en 1 70 M.
lang, waarschijnlijk een Duitsch schipper.
Een 74 jarigs man te Winkel is in
een iersloot verdrenken. Te Nieuwer-
iluis is een 10 jarig knaapje, terwijl hij
bij het openen van een draaibrug deze
alsnog wilde passeeren, gestruikeld en
zo-idaoig gevallen, dot de dood spoedig
intrad. Te Amsterdam is ook de 16-
jariga dochter dia in het verbrande buis
bewusteloos gevonden werd overleden. Le
sigarenmaker Rodenbaoh die uit 't raaoa
der derde verdieping was gesprongen en
ooger schijn lijk er goed afgekomen war
ia ook overleden Aldaar gingen Zondag zes
knapen zweacmen, toen een hunner zich te
ver waagde, an door kramp bevangen in do
diepte verdween en verdronk. Een 2-
jarig- zoontje van den brigadier der mare
chaussee geraakte achter de kazerne te
Veenwouden in 'n vijvertje en verdronk.
Ts Heer Hugowaard ia oen vrouw