NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. een Vaais, No. 155, 1909. Vrijdag 2 April 23e jaargang. in 10" H L. tante poten) de gevraagd. GHRISTELUK- HISTORISCH [shonden te koop, Idelburg ii Lammeren )ÖP larzen, )OP aangeboden ÏÖP )OP )ÖP trsknecht Irsknecht [wenmeid, idiestmeid BODE, Meid VERfGHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. J. DE JONGÈ-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN Binnenland, UIT DE PROVINCIE. Goes. De feestelijke opening der Chr. School der Hervormde Schoolvereeniging «Het Mosterdzaad", had hedenmorgen voor een groot getal belangstellenden en genoo- digden plaats. Onder de aanwezigen merk ten we onder anderen op Burgemeester en Wethouders en de Secretaris der gemeente, leden der commissie van toezicht op het lager onderwys,afgevaardigden van school besturen, kerkeraad en kerkvoogden van Goes, het schoolbestuur van W emeldinge en ds Schuller uit Den Haag. id, bij Jb KOPPE- |e 1 a n d e. bij I. SINKE, TE KOOP LOOISE, udekerke. k 1 a n t e ten stand. P, Boekh. E. P. |U te Nieuwland. en zes mooie jPOPPE, Melis- H. L. zuivere ve Legpoters IWENHUIJZEN, F. LOUWERSE, |urg). half April of Mei T.g.g. v., by W. out bij Ter Neuzen. Met Mei ikersknecht Bd. C. LANSEN, levraagd gjd werk, bij A. P. erman te Axel. Ing met Mei a.s. CANJE, Oostsingel, fei of vroeger ge- iandsche familie te linke jbode onder de 25 jaar. werken en koken Adresseeren den Winkelier te Krab- J_ kd of met Mei, loon f2 of f2,50 iwaamheld, bq een Inaar. AdresJanus I rentenier, Elle- met 1 Mei a.s. [DIJK te Waarde. Ugd in een burger- |v. Brieven lett. H, ITER, Boekhandel, Mei DE DREU, landb., Etorie te Kruiningen of 1 Aug. ige-Verwest Goes. IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. p1,25. Enkele nummers0,02". UITOAVE DER FIR-MA EN VAN van 15 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent. Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 <-ent. 1 April 1909. Slecht nieuws. Maart ie voor 's Rijks financiën een slechte maand geweest. We geraakten bij Maart van het vorig jaar ruim een millioen ten achter. Soudt men nu in het oog, dat we jarenlang gewend waren per maand ongeveer een kwart millioen vooruit te komen, en rekent men dit uitblijven van het aeores met het tekort bijeeD, dan is er feitelijk een daling van ll/< millioen wat, ging het zoo door, over twaalf maan den op een tekort van 12 3 millioen zou neerkomen, en niet alleen de leiding van het bewind, maar zelfs onsoredietin niet geringe moeilijkheden zou brengen. Nu is dit natuurlijk niet te duehten. Reeds de kleine 4 ton die op de successie achterbleef, kan straks door sterk aeeres van successie achterhaald worden. Maar nit de gegevens blijkt dau toch, dat de algemeene welvaart aanmerkelijk schade leed. En het ergst is, dat pas op de nieuwe kohieren zieh de invloed van het groote kapitaalverlies, dat door de finanoieele crisis is veroorzaakt, in juiste cijfers af zal teekenen. Onze huishouding van Staat is nu een maal zoo ingericht, dat de uitgaven zieh steeds uitzetten. Reeds nit tal van wetten volgt een regelmatig en gestadig aeores, en er gaat geen jaar voorbij,dat niet nieuwe bohoeften opkomen, die op steun van Staatswege rekenen. Afgezien nu nog van de extra gelden, die noodig zullen zijn om het tekort van de Rijksverzekerings bank, de voortzetting van nieuwe werken, en de kustverdediging mogelijk te maken. Voor het pas opgetreden bewind is dit tekort van Maart dan ook een bij uitstek onaangenaam versohjjnsel, eu Mr. Kolkman zal rijk in het vinden van middelen moe ten zijn, om, komt er niet spoedig in deze ongunstige omstandigheden een keer, niet alleen inkomst en uitgaaf te doen sluiten, maar ook aan zijn ambtgenooten de mid delen toe te wijzen voor de verwezenlij king hanner plannen, niet alleen tot, maar ook na 1909. Laat ods daarom hopen, dat, al mooht dit jaar blijven tegenvallen, in 1909 een keer ten goede kome, en het Kabinet tot krachtig optreden ten bate van het land in staat worde gesteld. Standaard. matiek spel tot verweer van hun rechten geprikkeld. Ook ons land trekke hier leering uit. Nog altoos rekent men ook ten onzent, als het er op aankwam, maar al te veel op interventie ten onzen bate. Zie men nu aan Servië, wat er zelfs vau belofte j van interventie overblijft, j Zelfs tegen hat klaaiste onrecht, bij j publieke traetaatschending, durft men zieh niet meer te weer stellen, en wie het aan- durft en met een eorlog dreigt, wiDt i zijn spel. Standaard. Kleine Staten. Nu Rusland kleur heeft bekend, delft Servië het onderspit. Dubbel hard, omdat eerst niet alleen Rusland, maar ook Enge land en Frankrijk het lot verzet geprik keld hebben. Blijkbaar heeft dit alles slechts gediend, om Oostenrijk te dreigen, en door dit dreige ment te imponeeren. En nu bleek dat Oostenrijk, van Duitsohlands steun zeker, geen stap terug ging, maar stokstijf op zijn stuk bleef staan, na haalt Rusland bak zeil, en maken ook Engeland en Frankrijk zieh gereed om zieh te schikken in het onvermijdelijke. Rusland voelt zioh te zwak, om het op een oorlog met Oostenrijk en Duitsohland te wagen, en getroost zioh daarom de diplo matieke nederlaag, op hoop van later revanche te nemen. Maar het einde is dan nu, dat de kleine Staat het gelag betaalt, en dat beide Servië en Montenegro worden prijsgegeven. Om het recht waagt men geen oorlog meer. Had een kleine Staat zioh een in breuk op een Europeesob traotaat veroor loofd, gelijk nu Oostenrijk het deed, op eens zou hij verpletterd zijn. Maar nu een groote Mogendheid zioh dit veroorloofde, staat de zaak anders. Men voelt nu, dat verzet op een geduohten oorlog zou uit- loopen, en zulk een oorlog is zoopeperduuur dat men het pleit niet aandurft. Juist de kolossale oorlogstoerustingen hebben alzoo het gevolg, dat een machtige Staat zioh aan het reoht niet meer stoort, en doet wat hem in het gevlij komt, en dat de kleine Staten er bij inschieten, ook al heeft men ze eerst zelf door zijn diplo- De S..D. P. heeft in Amsterdam III can- didaat voor de Tweede Kamer gesteld dhr D. J. Wijnkoop voor Amsterdam IX dr H. Gorter. De S. D. P. en de Internationale De S. D. P. geeft geen kamp. Het bestuur heeft zich n.l. dezer dagen met een schre ven tot het bureau der „Internationale" ge wend om aansluiting. Geantwoord is dat het bestuur der //Internationale" hierover zal vergaderen, zoodat nog geen beslissing kan worden genomen. In tegenstelling met de desbetreffende tegenspraak, kan met zekerheid worden gezegd, dat het bestuur der S. D. P. tegenover de motie een afwij zende honding heeft aangenomen. Zelfs heeft deze reeds weer gevolg, want het be stuur der afd. Utrecht is van plan aan de afdeeling afscheiding van de S. D. P. voor te stellen, wanneer, na herhaalden aan drang, het partijbestuur blyft weigeren aan die motie gevolg te geven, n.l. om de af deelingen en later congres en referendum over nadere fusie-voorstellen te doen be slissen. Voorts vernemen wy, dat mr Men- dels bedankt heeft als partijbestuurder van de S. D. P. Hand. Verontreiniging verboden. Bij Kon. besluit is de volgende bepaling opgenomen in het Algemeen Reglement op het vervoer op de spoorwegen en in het locaalspoorwegreglement, n.l. Het is aan een ieder verboden de wacht kamers door spuwen of op andere wijze te verontreinigen, te rooken in de wachtka mers, waar dit niet is toegelaten, alemede zich in een staat van dronkenschap te be vinden of rumoer te maken op stations. Voorts is voortaan verboden de rijtuigen door spuwen of op andere wijze te veront reinigen. Overste Swart. De correspondent te Batavia van de N. Crt. seint, dat overste H. N. A.Swart, civiel en militair gouverneur van Atjeh en Onder- hoorigheden, buitengewoon is bevorderd tot kolonel. In verband hiermede herinnert het blad er aan, dat de legercommandant overste Swart ongeschikt had verklaard tot bevordering bij keuze, zooals de gouver neur generaal wenschte. De buitengewone bevordering is dus geschied in strijd met het gevoelen van den legercommandant. De Ringvergadering van Vrijdag 26 Maart. Deze 15e Jaarvergadering werd wegens afwezigheid van len en 2en voorzitter gepresideerd door vr. Christiaanse van Serooskerke. Ongeveer 50 personen waren opgekomen. De notulen der vorige ver gadering werden gelezen en goedgekeurd. Alle vereenigingeu waren bij 't appel ver tegenwoordigd. Het woord werd weer gegeven aan den secretaris, tot 't voorlezen van zijn jaarver slag. Hieruit bleek, dat de ring in betrek kelijk goeden doen verkeerde in 't ver- loopen jaardat zes vergaderingen werden gehouden, waarop aotueele onderwerpen werden behandeld, dat op de vergadering van 18 Febr. werd besloten den ring te splitsen in twee ringenMiddelburg en Serooskerke enz. H- m werd voor zijn arbeid dank gezegd. Hierna nam de penningmeester 't woord tot 'tdoen van zijn verslag; de kas ver keerde in beter doen dan 't vorige jaar. Het rapport van 't ringbezoek, door den secretaris gelezen, wees den stand der verschillende vereenigingen uit. Een ver- eeniging, die van Veere, is gaan slapen. Na de voorlezing van dit rapport ont stond nog een eenigszins onverkwikkelijke discussie, die echter spoedig werd be ëindigd. Tijdens deze discussie kwam mr. Diele- man binnen, de welwillende spreker voor 't tweede uur. De Pauze werd gegeven en de vrienden, die aangewezen waren voor 't nazien der boeken deden hun werk. Na de pauze werd gerapporteerd, dat de boeken in orde waren bevonden. Als- nu werd Mr. Dieleman 't woord gegeven om een en ander te spreken over Dr. SohaepmaD, den grootsten dichter van de 2e helft der 19e eeuw. Deze man was veel meer dan letter kundige alleen, maar omdat over hem als dichter zooveel is te zeggen, kan over zijn anderen arbeid weinig gesproken worden. Sohaepman ge trilt eenigszins als ge zijn naam hoort. SchaepmaD, een reus, een priester, dichter, geleerde, spreker, improvisator, strijder voor de oude Moe derkerk, Hoogleeraar-letterkundige, lid der 2e Kamer 1 Hij werd geboren den 2en Maart 1844 en was de zoon van een burgemeester. Reeds vroeg trok hem 't leven van strijd en zege aanhij werd een geestdriftig, bezield man voor den strijd, die hem later kenmerkte. Het leven van Napoleon was zijn heldenboek. Beide doer vader en moe der gevormd, door vader als diohter, door moeder als letterkundige, moest hij pries ter worden. Maar bij wilde niethij moest naar zee i Doch dit misluktehij werd voor de marine afgekeurd. Daarom ging hij toch volgens den wenseh zijns vaders naar 't Seminarie te Kuilenburg waar hij onder leiding van Van Lommei studeerde en priester werd. Hij was vooral vriend van Dogmatiek, kennis der H. Schrift en Kerkgeschiedenis. Maar de Letterkunde beminde hij met al den hartstocht zijner meesterziel. Zijn eerste gedicht: //De Paus» werd door Alberdingk Thijn als 't werk van een nieuwen dichter begroet. Zijn plaats was voortaan te Utrecht bij den aarts bisschop, waar hij met veel wetenschap pelijke mannen in aanraking kwam, o.a. met dr. Kuyper. Om zijn studiën voort te zetten, trok hij naar Rome, waar hij tot doctor in de theologie promoveerde. Rome werd zijn lievelingsstad. In 1870 in Nederland teruggekomen, werd hij op 26-jarigen leeftijd tot hoogleeraar te Rijzenburg be- ooemd. Van zijn vele werken, die hij van toen af als diohter en schrijver uitgaf, noemen wij zijn sehoonen Priesterzang, zijn Sanota Maria, de zondarease van Egypte, de Eeuw en haar Koning, zijn schoon gedicht van Vondel. Maar 't verhevenste stuk, de Aya Sofia" in 1886 versohenen stelde al; de andere in de sohaduw. Ouder de stukken, in de laatste 50 jaar verzameld, vindt dit zijn wedergade niet. Het is een gedicht in 14 zangen. De Voorzang is overbekend. En dan de tweede zang «de Puinen 1" „Daar vaart langs heel de wereld Een woeste doodsorkaan. De Scheppingen der menschen Verrijzen en vergaan." Zoo gaat de diohter voortde Dood overheersoht alles. ,de Heerscher Drukt met zijn zegelring Zijn teekenen op hun schedel. Dat heet: „Vernietiging". Maar midden in 'tstuk verandert zijn toon. Neen de dood blijft niet heersohen, het leven, uit dien dood herboren, dat leven zegepraalt In breede visioenen Ontzaglijk, stout en groot, Herleeft geheel 't verleden, Verwinnende den dood! Dan teekent hij een eind verder den gemcedstoestand van keizer Justinianus, die de Aya Sofia deed bouwenwIk triom feer, o Salomon Zoo roept hij uit, nadat hij God heeft gedankt, Die hem had ge holpen bij zijn groot werk. »Hoog stijgt der psalmen toon den Eeuwgen [God ter eer, Maar hooger klinkt de stem des Caesars»»Eer "[mij zeiven, O Salomonik triomfeer I"" En dan laat Sohaepman Salomo als van uit de verte antwoorden >lk, koning Salomo, ik zag het grootsch heelal, De vaste pracht der aard, derheemlen heer lijkheden. O, ijdelheld der ijdelheden In een zang eert hij de kerk zelve op meesterlijke wijze. Mahomed, de verstoor der van de rust der Grieksehe Kerk wordt schoon beschreven. Photius, de oorzaak van de splitsing der kerk in Roomsche en Grieksehe Kerk roept hy met overweldigende kracht toe „Gij hebt 't Oosten van des levens Bronverweesd, Gij hadt des Keizers macht, aan Rome bleef da [Geest I" En dan „De Kruisvaarders", waarin hy over den kinderkruistocht (1212—1213) spreekt. Vooral het 2e deeldaar komen de kinderen van het Westen aan in het Oosten eu een stem vraagt hunwat komt gy hier doen Komt ge om de wonderen hier te aanschouwen 1 En de kinderen, die dit niet verstaan, trekken naar de Aya Sofia, waarin zy hun krijgslied aanheffen „Daar heerscht een wreede roover Tn 't land van over zee. De breede waat'ren over Weerklinkt een stem vol wee I De heidenen regeeren, O, gruwelijke schand 1 Op 't heilig graf des Heeren, In Christus' eigen land Zoo trekken de kleinen voort. z/De Val" behandelt de belegering van Coustantinopel door de Mohammedanen. En dan de laatste zang//Het lied der Perinen 1" In éen woordde Aya Sofia is schoon, is onvergelijkelijk schoonSohaep man heeft zich hier als een meester geken merkt, als een tweede Da CostaOok als prozaschrijver was hy van zeer groote be- teekenis, getuige zijn „Nationale Kunst". Met zijn geesel der satire deelde hij gewel dige slagen uit. Later werd zyn styl sober der, pittiger. Deze man, groot van hoe danigheden, eindigde zyn leven in zyn lievelingsstad, in Rome, den 28 Jan. 1903. Hy ligt begraven by de Sint Pieterskerk „Bij de Martelaren is het goed rusten I" Een welverdiend, daverend applaus be loonde den spreker voor zyn schoone rede. Nadi-t de werkzaamheden voor de volgende vergadering waren geregeld, sloot mr Die leman deze keurig geslaagde vergadering met dankzegging. Middelburg. Woensdagavond hield de heer A. C. Zoethout voor het departement Middelburg van de Maatschappij van Nij verheid op de bovenzaal der sociëteit „de Vergenoeging" alhier een voordracht ,/Eleo- trisohe centralen". Achtereenvolgens verklaarde de heer Zoethout de wijze, waarop de eleotrioiteit wordt opgewekt, het verband tussohen de eleotrioiteit en de magneet, en de werking van de dynamo. Na de pauze verklaarde spr. de ver schillende soorten van eleotrisobe lampen, en deelde mede, dat volgens hem het eleetrisehe lieht voordeeliger en beter is dan het gaslicht. Ook de werking ran den eleetro-motor en de redenen waarom spr. dezen boven den gasmotor prefereert werden uiteen gezet. Nog deelde do heer Zoethout eenige j bijzonderheden mede omtrent de eleotri- sohe centrale te Amsterdam. De verschillende medednelingen werden door proeven verduidelijkt, en ook ver toonde de heer Zoethout eenige licht beelden, voorstellende werktuigen, die door eleotrioiteit kunnen worden voort bewogen, en eenige „kiekjes" in de eleetrisehe centrale. Ten slotte ging spr. na wat hier is te bedienen voor een eleetrisehe centrale. Ten eerste zou kunnen worden geleverd de openbare verlichting, ten tweede par ticuliere verlichting en beweegkracht, vervolgens beweegkracht voor gasfabriek en waterleiding, voor tramwegen en ten slotte verlichting ook voor andere plaatsen op Waloheren, b.v. Domburg en Souburg. Spr. eindigde met als zijne overtuiging uit te spreken, dat er te Middelburg een eleetrisehe oentrale zal komen. De vraag is alleen maarwanneer F De rede werd; door de vele aanwezigen luide toegejuioht. De voorzitter, de heer mr. J. J. Heijse, bracht een woord van dank aan dan heer Zoethout en de aanwezigen voor hunne belangstelling. Op een Dinsdag door de vrijzinnige kiesvereeniging Vooruitgang te Goes ge houden vergadering werden twee der drie aftredende bestuursleden, de heeren A. Neter en J. C. H. Hollmann, herkozen. In plaat* van den heer F. Joustra, die met het oog op zijn leeftijd niet meer in aan merking wensehte te komen, werd ge kozen jhr I. W. E. vod Sohmidt auf Altenstadt en in de vaoature-A. G. Boluijt de heer D. D. v. d. Bout. Bij kon. besluit is aan J. Koppejan, te Veere, een pensioen verleend van f202 'sjaars. Met ingang van 1 April a. s. is tot liehtwaehter aan den steenen vuurtoren te Westkapelle benoemd de heer W. van Rooijen aldaar, thans liohtwaohter aan het kleine kustlicht. Dat kleine kust licht wordt bediend door het personeel van den ijzeren vuurtoren. Te 10 uur opende de voorzitter, ds Boersma, de vergadering na het zingen van Ps. 1031 en met gebed. In zyn openings woord riep spr. daarna een woord van wel kom toe aan het gemeentebestuur, den kerkeraad, het schoolbestuur en den hoofd onderwijzer der chr. school W'ijngaardstr., het schoolbestuur van Wemeldinge, de commissie van toezicht op het 1. o. alhier, de Vereeniging van Onderwijzers en Onder wijzeressen bfd. N.- en Z.-Boveland, de familie van dhr v. Dyl, en voorts aan alle belangstellenden. Spr. leest daarna Ps. 103. In aansluiting aan den Psalm prijst spr. dezen dag als door den Heere gemaakt, wat by menschen onmogelijk werd geacht,heeft Hy mogelijk doen blijken. Jarenlang was de wensch in de harten om een Hervormde School, deze heeft God gegeven. Niet eenig mensch deed het, maar God die zich hier ontfermde over menig kind en bewezen heeft, welken rijken zegf a het Chr. onderwijs geeft. Wie zal 't uit spreken 1 Zien wij op den zegen aan de Chr School Wijngaardstraat geschonken, dan hebben wjj goede hope ook voor otze schoolwaar immers ook onderwijs gege ven wordt naar GodaWoord; want het Christendom moet 't geheele onderwijs doortrekken. Ons hart springt op van vrengde over de gave dezer nieuwe school vermeerdering van gelegenheid, verrui ming van genegenheid om onzen k[nderea I

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1909 | | pagina 1