NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 154.
1909. Donderdag 1 April,
23e jaargang.
.CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERfGHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JQNGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Verplichte Verzekering'
of Staatspeiisioiieering.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE-'DUR FiRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 csnt.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ''ent.
Over dit onderwerp sprak gisteren te
Goes in de Prins de. Prins van St. Maar
tensdijk voor de afdeeliag van Patrimonium
alhier. Hij werd ingeleid door den voor
zitter dhr. Groustra.
De overheid, zoo begon spr., is er om
der zonde wil. Zij is er niet alleen om de
misdaad te straffen, maar zij heeft zich
ook de sociale ellende die eveneens uit de
zonde opkomt aan te trekken.
Daarom heeft de a.-r. partij op bzar
verkiezingsprogram bescherming van den
arbeid en een rijk ontwikkeld verzekerings
wezen. Eigenlijk zag zij dit liever uit
't partiouiier initiatief opkomen maar als
dit laatste slaapt, of niet tot aotie komt,
moet de overheid, juist wijl ze er is om
der zonde wil, ingrijpen om in een nood-
stand te voorzien, en wel teneinde een
toekomst voor te bereiden, waarin 't parti
ouiier initiatief weer op gezonder regeling
onzer samenleving bedacht zal zijn. Hierbij
moet op den voorgrond staan de organi
satie der bedrijven welke sinds de afsohaf-
ting der gilden is verloren gegaan. De
ohr. beginselen slaan in dit opzicht meer op
de verschillende organen der maatschappij
dan de denkbeelden die wij bij de vrij
zinnigen aantreften. Het oud-liberalisme
zag alle heil in de onbeteugelde vrijheid
van den arbeid, en achtte de vrije oon-
ourrentie voorwaarde voor de volksont
wikkeling. Deze leer der Manchesterschool
is uitgeloopen op exploitatie der arbeiders,
vooral van vrouwen en kinderen.
Het socialisme dat in de mislukking van
het liberaralisme kracht vond, wilde de
personen in één groote sociale partij zich
doen vereenigen. Evenals zijn voorganger
droomde 't van een van nature goeden
mensoh. Zoo komt 't ook dat eike proef
neming om dit socialistische droombeeld
te verwezenlijken op mislukking is uitge
loopen. Zoo komt 't dan ook dat de Revi
sionisten hoe langer hoe meer dat droom
beeld van den heilsstaat prijsgeven en de
S. D. A. P. terugtreedt tot de allures eener
„burgerlijke" partij. Ook de poging van
het Staats socialisme om alles door den
Staal te doen dwingen, mislukte. Voor het
organisch leven trad een machinaal geheel
in de plaats.
De ohristeljjke staatkunde, welke tracht
individu en gemeenschap in harmonie te
doen saamwerken, verdient de voorkeur.
Daarom kannen we ons zelfs reads met 't be
ginsel der Staatspensioneeüng niet vereeni
gen. Daarbij toch is de premiebetaling uit
gesloten, 't is een stap naar het staats
socialisme. Is daar een groote staatsruif,
waaruit allen eten, dan is daarmee het
plichtsbesef geknakt, naastenliefde en ont
ferming verkoudende armenzorg wordt
vervaDgen door belastingbetaling, en de
kerken worden belemmerd in 't voldoen
aan Christus' bevel. Een beroep op Enge
land geldt hier niet. Daar is armenzorg al
tijd overheidszorg geweestde gemeente
besturen zorgden voor de poor rates.Wordt
die toestand in ons land overgebracht, en
komt bij die staatspensioneering het alge
meen stemrecht bi), dan hebben de behoef -
tigen daarin een machtig middel om nit de
beurzen der bemiddelden 't geld in de zak
ken der minvermogenden over te pompen.
De Staatspensioneering, van een valsch
beginsel uitgaande,werkt demoraliseerend.
B\j premiebetaling daarentegen krijgt de
rentetrekker nit zijn eigen arbeid bij ziekte,
invaliditeit of in den ouden daghij behoeft
er niemand dan God voor te danken. Als
die stand er aan gewend is, kan straks de
verplichte premie wegvallen, Heel de zorg
voor den onden dag kan dan aan het parti
ouiier initiatief worden overgelaten, gelijk
dezerzijds wordt gewenscht. Betaalt hij
geen premie dan geniet de rentetrekker
een aalmoes van de overheid. Hij vervalt
tot de klasse der paupers die onderhouden
wordt door den Staat en ondergaat alle de-
moraliseerende invloeden die het paupe
risme na zich sleept. Het particulier initia
tief is dan gedood. Het schoone beginsel
>draagt elkanders lasten" is dan een
doode letter. Staatspensioneering zal het
egoïsme in de hand werken. Weg is dan I
die solidariteit welke in lijden en smart de
menschen doet samenwerken tot eikaars
hulp. Bij de Staatspensioneering gaat alle
hooger motief te loor de maatschappij zal
er zedelijk door dalen.
Gelukkig dat men zich in de christelijke
kringen van het goede beginsel n iet laat
afleiden. Het program van actie der a- r.
partij bevat verplichte verzekering; en
herziening van het tarief voor invoerrrech-
ten om de kosten dier verplichte verzeke
ring daaruit te vinden. Dit is een hoog
standpunt. Het toont aan dat de a. r. partij
den moed heeft duidelijk voor den dag te
komen met hetgeen zij, in tegenstelling met
de vrijzinnige partijen, wil.
Ook Patrimonium sloeg reeds jaren ge
leden op hetzelfde aanbeeld en omschreef
zijn wensohen nog kort geleden op zijn
joDg3te jaarvergadering in zijn program.
Dit was een tegenslag voor de vrijzin
nige partijen, die gemeend hadden met hun
staatspensioneering vele kiezers van rechts
voor hunne oandidaten te zullen winnen.
Maar Patr. is niet vergeten dat diezelfde
partijen door 't kabinet Kuyper tot heen
gaan te driDgen, al diens sooialen arbeid,
in wetsontwerpen belichaamd, hadden
doen verloren gaan, zonder er iets beters
voor in de plaatstestellen; als daar zijn:
arbeidswet, ziekteverzekering, landbouw-
verzekering, visscherij verzekering, invalidi-
teits- en ouderdomsverzekering.
Dat is niet geweest in 't belang van den
werkman. Patrimonium heeft doorzien dat
de vrijzinnige partijen uit politieken nijd
gehandeld hebben en alzoo de sociale be-
iangan in den steek hebben gelaten. Had
den zij dat niet gedaan, dan zouden wij
du reeds een ouderdoms- en invaliditeits
verzekering bezitten. En nu wil Patr. deze
mannen liefst niet weer aau 't bewind zien,
nu deze getoond hebben de sociale be
langen bij hun eigen politieke belangen
achter te stellen.
In den strijd tegen de Staatspensio
neering staan de Reohtsohe partijen schou
der aan schouder, en zijn ook de vrijzinnig
democraten hel met hen eens.
Spr. doet, om dit te bewijzen, lectuur
van hetgeen de pers van laatstgenoemde
partjj over dit roekeloos zonder linanoiösl
perspectief op de politieke markt brengen
van de Staatspanoioneering, en tegen het
pressie-oefenend bedrijf van den bond voor
S'aatspensioneermgop de Kameroandidaten,
Deze Verzekeringapiioht is geen dwang
van dwang spreek; saen slechts wanneer
er verzet gepleegd wordt. Zij is blootweg
een plicht, een wettelijke, beter ware 'tzoo
de zedelijke plicht voldoende drong; doch
België leert dat dit onmogelijk isdaar is
de premiebetaling vrijgelaten, en zie slechts
een negende maakt er gebruik van.
Bovendien aohten wij dien wettelijken
plicht noodig omdat onder de gegadigden
weinig arbeiders zijn, en wij die er juist
bij willen trekken. Straks, na verloop van
tijd, als men tot in het tweede geslacht
aan het brengen van offers gewend zal
zijn, zal die verzekeringsplieht kunnen
vervallen.
Onder de vrijliberalen zijn er echter
die dat roepen om Staatspensioneering wel
een aardige zaak vinden als een poging
om de kiezers in de val te lokken, en
tevens als middel om beide de Staatspen
sioneering wijl ze onbetaalbaar is, en de
verplichte verzekering waar zij tegen zijn
van de baan te helpen. De unie-libCralen
namen een twijfelachtige houding aan.
Eerst stond op hun concept program ver
zorging van ouden van dagen, dat was
een nieuw blanco artikel. Later namen
zij er de clausule bij op „bij voorkeur
in dé riohtiDg van staatspensioen". Men
zegt dat de helft der Lib. Ünie-mannen
tegen Staatspensioneenng zijn, tooh ijveren
zij er voor hetgeen ook van hun kant aan
een politiek lokmiddel doet denken. Msar
een partij die zoo handelt pleegt zelfmoord.
Eigenlijk zijn 't alleen de sociaal demo
craten die er voor zijn en behoorde Trcel-
stra de kabinets-formateur te zijn bij een
verkregen meerderheid in dien geest, wijl
hij al jaren geleden oon aniore voor staats-
pensioneering en algemeen kiesrecht ge-
jjverd heeft.
In 1905 heeft Roodhuijzen overal uit
geroepen wat heeft een dooie aan een
rijksdaalder 1
Thans is hij voor Staatspensioneering
die den invalide naakt aan den dijk laat
staan en „den dooie" helpt aan een rijks
daalder.
Dat wordt hem en zijn blad «De Va
derlander" door het vrijzinnig dem. blad
Land en Volk in niet-malsohe bewoordin
gen verweten.
Wij vrijzinnig democraten, alzoo deze
courant, behoeven niet voor de kiezers te
komen om hst karakter der invaliditeits
verzekering te verbergen wij behoeven
niet waar te maken dat de medische we
tenschap nu zóó ver vooruit is gebracht
dat de meDsehen die in 1905 met hun
70e jaar „dood" waren, nu op dien leef
tijd nog levendat moeten de Unie libe
ralen doen.
Die moeten nu aan de kiezers bewijzen
dat de invaliditeitsverzekering in 1909
van minder belang is dan in 1901 toen
minister Lely zijn invaliditeits-verzeke-
rings-wetsontwerp indiende. Wij vrijz.-
dem. willen eerst een behoorlijke bereke
ning toonèD, alvorens f3 pensioen aan
den arbeider te beloven, of minder wanneer
het tegenvalt.
Dit is oprechte taal, die de unie-libe
ralen 't zwijgen behoorde op te leggen
en zie Goeman Borgesius, de leider der
L. U., gaat even blijmoedig voort, nu pas
weer te Wognum in district Enkhuizen,
met de Staatspensioneering te verdedigen
zonder de kostenberekening.
Met meerdere aanhalingen uit de bladen
wordt de onvoldoendheid en onoprecht
heid van de Staatspensioneering door spr.
geïllustreerd.
Wij zijn voor verplichte verzekering,
die ten goede komt van allen, die buiten
staat zijn om uit het bedrijf in hun onder
houd te voorzien, hieronder zijn ook de
invalieden. Er zijn menschen, die op hun
70e jaar nog niet versleten zijnen er
zijn duizenden anderen, die dat wel zijn
reeds voor hun 50e. Men denke slechts
aan de diamantslijpers. En die allen
zullen door de Staatspensioneering niet
geholpen zijnzij zullen nog 20 jaar
kannen wachten, om met Roodhuijzen te
spreken, tot zij dood zijn.
Wij zijn voor pensioneeriog met premie
betaling door de gegadigden naar loon-
klassen uit salarissen varieerende van
f 240 tot f 1000 betaalt ieder een rente
evenredig aan zijn bloon, en krijgt later
een pensioen dat in zijn stand voldoende
kan worden geaoht. Zoo wilde 't het
outwerp-Kuyper. Maar deze onderschei
ding lieten de vrijzinnigen glippen,
wat vreezen doet, dat zij den werkman
niet kennen. Hun ernst is althans voor
'i minst twijfelachtig. Nu reeds heeft men
de rente aanmerkelijk laten dalen, en zal
de gepensioneerde zooveel minder dan
een rijksdaalder erlangen als hij reeds op
andere wijze inkomsten hadeen bedeelde
van f2 50 krijgt in dit stelsel niets.
De inkomsten zullen dan ook zeer hoog
zijn, vooral omdat het tarief niet verhoogd
mag worden. En hoe die te vinden f
Door belastingverhooging en vooral ver-
hoogirg van het sueoessiereeht. Door een
nieuwen last op de schouders der be
lastingplichtigen te leggen, tot groote
sohade voor de philantropie.
Minister De Meester heeft te Zuidhorn
een cijfer van 40 miljoen genoemdal heeft
h\j ls ter gezegd dat 't bezwaar niet onover
komelijk was. Maar met de cijfers van
Engeland voor ons mag gerust het cijfer
aldus worden vastgesteld. Id Engeland,
dat sedert het vorige jaar een Staatspensio
neering heeft, zijn de bedeelden uitge
sloten; en wordt jaarlijks 80 miljoen gulden
aan 600 duizend verzekerden uitgekeerd.
Er zijn daar 2 miljoen bedeelden, kregen
die ook pensioen dan werd de uitgaaf met
240 miljoen gulden vermeerderd. Neemt
men de invaliden er bjj volgens de Duitsche
en Oosienrijksche cijfers, dan kwam er nog
20 miljoen bij. De bedeelden kon men hier
niet uitsluiten. Nu is Engeland 8 maal
sterker bevolkt dan Nederland. Er zou hier
derhalve 40 miljoen 's jaara voor de pensio
neering noodig zijn. Waar moet dat van
daan komen Én het is pas een beginnetje.
In de vergadering der Liberale Unie zei
dan ook een der sprekers dat men den kie
zers geen knollen voor citroenen moest ver-
koopenen De Standaard heeft na deze
berekening, omtrent wie volhield dat
Staatspensioneering op deze wijze kan, be
weerd dat hij is een botterik of de schare
misleidt.
Met den spreker trad in debat de heer
Kloos die op de quaestie een minder poli
tiek en principieel, en meer sociaal-demo
cratisch en humanistisch licht deed vallen
Fabius en enkele niet genoemde Roomsch-
Eatholieken als tegenstanders der ver
plichte verzekering deed figureeren aan
de hand van Wibauts becijferingen betoog
de dat in ons land 90.000 gepensioneerden
f 41 's weeks ganietend, dit een uitgaaf van
20 miljoen zou vorderen welke op het kapi
taal best te verhalen isde onmogelijkheid
van premiebetaling door den arbeider
trachtte aan te toonende beschuldiging
dat de vrijzinnige partijen de Staatspen
sioneering als kiezerslokmiddel bezigen
beaamde, en de onmacht van alle regeerin-
j en in zake sociale wetgeving constateerde;
wegens de enorme administratie de ver
plichte verzekering betreed, en wegens het
gemak de Staatspensioneering, die slechts
voor den gegadigde een gang naar den be
taalmeester vereischt, aanprees.
Hij werd door den spreker beantwoord.
De voorzitter dankte beiden.
Ds Prins ging voor in dankgebed.
31 Maart 1909.
Laat nu ieder belangstellende eens gaan
zien ter secretarie of bij op de nieuwe kie
zerslijst staat.
Tot en met 15 April is er gelegenheid om
bij burgemeester en wethouders te vragen
alsnog er op geplaatst te worden.
Die aanvraag kan geschieden op onge
zegeld papier.
Tot 21 April liggen de reclames ter visie
voor een ieder.
Vóór 15 Mei definitieve vaststelling der
Kiezerslijst.
Het plotselinge overladen van ons
Goesche Statenlid den heer B. M. den Boer
heeft de kies ver eenigingen onverwacht
voor de moeilijke taak geplaatst een opvol
ger voor hem aan te wijzen.
De heer Den Boer was een self-made man,
een man die zichzelf had gevormd, en van
een ondergeschikte plaats in de maat
schappij, met Gods hulp, door eigen ener
gie zich wist op te werken tot de hooge
plaats die hij jarenlang in verschillende
kringen met eere vervulde.
Vrijzinnige mannen van naam, die nog
hoog genoeg staan om het goede ook in den
tegenstander te waardeeren, hebben door
hunne tegenwoordigheid bij zijn groevege
tuigenis afgeiegd van het respect dat hen
bezielde voor dezen ontslapene.
Wij danken dan ook den fleere met velen
voor hetgeen hij ons gewest en onze partij
in dezen trouwen, welbeminden veteraan
geschonken heeft.
Een opvolger te vinden, die hem waardig
zou kunnen vervullen, is de moeilijke taak,
thans den kiesvereenigingen aangewezen.
Zij er een gedurig gebed onder ons dat
't Gode behage de leidersin ons district
met wijsheid te begiftigen om voor de ver
vulling zijner ledige plaats de juiste stap
pen te doen, en een door broederschap en
vreeze Gods geheiligden kamp om dezen
open zetel voor te bereiden.
Zitte hierbij niet voor de lust om te steu
nen op menschen of op eenige partij, m**r
enkel en alleen op den levenden God, naar
wiens aanbiddelijken Raad ons deze be
proeving is toegekomen.
Het moet aller ernstig streven zijn, zoo
'tkon zijn in Gods gnnst dezen zetel te
behouden.
Maar dan is aan de zijde der leiders
groote voorzichtigheid noodig, die zij, naar
wij hopen en vertrouwen zullen zoeken bij
Hem die de Wijsheid is, en al onzen arbeid
opvordert voor Zijne eere en het waar
achtig volksbelang.
Omtrent de vergadering van Patrimo
nium gister te Goss gehouden, veroorlove
het bestuur ons een opmerking.
Wanneer Patr. weer een vergadering be
legt waarin andersdenkenden met dan spr.
kunnen debatteeren, en de spreker aan
debaters gelegenheid tot repliek belooft,
houde de voorz zich hieraan. Door namens
H bestuur repliek te weigeren, zette de voor
zitter den spreker in 't zonnetje en beging
hij een onbillijkheid jegens den debater.
Vooral nu sprong dat in 't oog, dewijl de
spreker in zijn repliek, blijkens 's voorzit
ters eigen verklaring, wel wat prikkelend
was geweest.
Wij hebben met openbare vergaderingen
met debat met tegenstanders niets op.
Maar als men een zoodanige vergadering
belegt, omschrijve men secuur de rechten
zoo van spreker als debater, en trekke men
zooveel mogelijk met den spreker één lijn.
Dat dit verzuimd werd, ondanks de ove
rigens uitstekende leiding van den voor
zitter, bezorgde aan den „ietwat geprik-
kelden" tegenstander een onaangenaam
heid die hij als erkeDd beschaafd debater
niet had verdiend.
Doch gelijk wij zeiden houd derge
lijke vergaderingen, die toch niemand
overtuigen, liever niet, dat is nog beter.
a
Wü mengen ons niet in den strijd tus-
schen de S. D. A. P. en de uit haar voort
gekomen S. D. P. Beide toch staan op het
standpunt van den klassenstrijd, en kennen
geen grooter haat dan dien tegen de bour
geoisie", alleen de laatst opgekomen partij
doet dit consekwenter dan de onde S. D.
A. P. Beide zyn ons even weinig sympa
thiek.
Maar in één ding en dat is een quaestie
van taktiek staat de jonge partij blijk
baar hooger dan de onde.
Eergisteren trad te Amsterdam de oude
partij op, waar mr Troelstra sprak, die be
houdens enkele oogenblikken van rumoer,
wanneer hij de uitgeworpenen wat al te
hardhandig aanpakte en schold, ruim drie
uren aan 't woord was om hen te bestrijden,
terwijl de woordvoerder Wijnkoop, der
S. D. P., die met den spreker in debat ging,
herhaaldelijk werd uitgejouwd en in zijn
spreken belemmerd, en ten slotte na een
kwart uur aau het woord, althans op het
podium te zijn geweest, door de meerder
heid der vergadering van de gelegenheid
om door te spreken wi r i bero; f i.
Dienzelfden dag vergaderde de S. D. P.
te Rotterdam, waarin dr Gorter en Wijn
koop het standpunt der nieuwe partij ver
dedigden, waartoe zij 21!» uur namen, ter
wijl van de drie S. D. A. P'ers die met hem
in debat gingen, de eerste Spiekman
twee uren onafgebroken aan het woord
bleef, zoodat de sprekers van dien middag
hnn repliek slechts voor een zeer gedunde
en verloopen vergadering konden voor
dragen.
Wat derhalve de erkenning van 't recht
van het vrije woord aangaat, waren de
menschen die tot de nieuwe partij behoo-
ren, inderdaad het fatsoenlijkst.
In de vergadering der S. D. A. P. te Am
sterdam, waar Wijnkoop tegen Troelstr*
