NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 145. 1909.
IVIaandag 22 Maart
23e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Regentschap en Voogdij.
VERfGHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed.
S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
BiftttwikiML
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,02'.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ''ent.
Zij, die zich met 1 April a.s. op ons
blad abonneeren, ontvangen het tot
dien datum gratis.
ijk!
Heinkenszand, ook voor 's-Heer Arends-
kcrke, 22 en 23 Maart.
's Heerenhoek, ook voor Borssele en
Nieuw dorp 24 en 25 Maart.
Baarland, ook voor Oudelande, 26 Maart.
Ellewoutfldyk, ook voor Driewegen, 27
Maart.
Ovezande, ook voor Nisse, 28 Maart.
Hoedekenskerke, 80 Maart.
Gister hebben wjj aan het overgroote
deel onzer lezers over bovengenoemd
onderwerp een en ander kunnen meedeelen.
Door de ministers Heemskerk en Nsliesen
ia aan de beide Kamers, gister in vereenig-
de zitting bijeen, het wetsontwerp ter voor
ziening in het Regentschap voor het geval
der minderjarigheid van den troonopvolger
bij zijn komst tot den troon,en dat tot rege
ling der voogdij over deu minderjarigen
koning, aangeboden.
Voorgesteld wordt, in korte woorden,
koningin Emma tot regentes te benoemen,
en eventueel, na haar overlijden,prins Hen
drik deze wordt terstond voorgesteld als
voogd over zijn kind, terwijl voorzieningen
worden getroffen,voor het geval prins Hen
drik gedurende zijn eventueel regentschap
of voogdij tot de waardigheid van souve-
rein of regent in een vreemden staat mooht
worden geroepen,
Bjj het doen van dit voorstel heeft blijk
baar in de eerste plaats de plicht der dank
baarheid jegens koningin Emma,die op zoo
bewonderenswaardige wijze het regent
schap waarnam gedurende de minderjarig
heid van koningin Wilhelmina, gewogen
daarop wordt blijkbaar gedoeld in de woor
den, dat „met de historie te rekenen" was
bij het doen van dit voorstel, immers in do
vroegere geschiedenis van land of konings
huis is 'n dergelijk geval, zoover wij weten,
niet voorgekomen. En voorzeker hebben
wjj den vollen waarborg, dat, mocht konin
gin Wilhelmina ons ontvallen éer haar kind
meerderjarig is, het Regentschap bij ko
ningin Emma in de beste handen zal zijn.
Intussohen blijft het de bede zeker wel
van ons geheele volk, dat de thans voorge
stelde regelingen, wet geworden, nooit
zullen worden toegepast.
Het slot der rede door minister Heems
kerk bij de aanbieding van bovengenoemd
wetsontwerp luidt aldus:
In de zitting vau 1 September 1888
is jn de vereenigde vergadering der Staten-
Generaal een reglement van orde voor
hare vergadeiing vastgesteld, hetwelk U
in staat stelt aacstonds tot het onderzoek
van dexe wetsvoorstellen over te gaan. De
Rageering zal zich verheugen als zij de
instemming van uwe vergadering mag
verwerven.
De omstandigheden waaronder deze
wetsontwerpen worden ingediend, ver
oorloven ons de bljjde hoop te koesteren
dat het Koninklijk Huis opnieuw zal op
bloeien, dat Here Majesteit de Koningin
en Zijne Koninklijke Hoogheid de Prins
der Nederlanden een huiselijk geluk zullen
mogen smaken waarin het Nederlandsche
Volk zal dee!en en dat -ënmaal Hare
Majesteit den Troon xal mogen overlaten
aan hare nakomelingen, door afstamming
geroepen om de traditiën van het HuiB
van Oranje voort te zetten.
Maar wij mogen ons niet verheugen
dan met nuohteren ernst en daarom moes
tén deze wetsontwerpen worden ingediend,
xij het dan ook met de hoop dat zij, tot
wet verheven, nimmer zullen behoeven
in werking te treden.
Moge het God behagen Hare Majesteit
en Haar Huis en het Nederlandsche Volk
in en door de gebeurtenis welke aanstaan
de is, te zegenen en met blijdschap te
vervollen.
De afdeel ingen van de vereenigde ver
gadering der Staten-Generaal verkozen tot
voorzitter de heeren Lohman, Lorff, Ha-
velaar en d. Velde vt.n rechtsRa-
hosen, de Beaufort en Roell van links.
Castro voor t gerecht.
Wjj (aldus T)e Nieuwe Courant ontvingen
een vertaling van de memorie, ter begelei
ding van een afschrift der aanklacht door
Hestor Luis Paredes op 26 Juni 1907 bjj
het congres van Venezuela ingediend tegen
den toenmaligen President van Venezuela,
Cipriano Castro, welke thans aanhangig is
bjj het Hooggerechtshof van Venezuela,
zooals werd gemeld in het telegram in ons
Oohtendblad van 17 dezer.
Aan dit merkwaardige stuk dat in den
hoogdravendon Venesolaanschen stjjl ge
steld is, ontleenen wjj het volgende
Op den 19en April j.l. diende ik bij het
Hooggerechtshof te Venezuela een aan
klacht in tegen Cipriano Castro, terzake
van moord, begaan tegen mijn broeder den
generaal Antonio Paredes en zestien Veue-
zuelaansohe burgers.
De gansohe wereld kent heden de ge
schiedenis van dat misdrijf, begaan om de
heerschappij te vestigen van monopolie,
roof en moord, met Cipriano Castro tot
hoofdman 1
Ingevolge de Groadwet van Venezuela
waarbij de onschendbaarheid van het leven
en de verantwoordelijkheid van des Presi
dent der Republiek voor gewone misdrij ren
wordt gewaarborgd, beschuldig ik den
eerloozen misdadiger Cipriano Castro,
dat hij 17 weerlooze gevangenen heeft
vermoord en dat hij dit misdrijf heeft
begaan teneinde schrik aan to jagen aan
hen die hun reohten niet kennen, en om
zonder tegenstand zijn weg van gruwel
daden te kunnen vervolgen.
Ik besohuldig Cipriano Castro ingevolge
de bepaling vervat in art. 95 sub 10 van
de Gronawet van Venezuela, van doodslag
met voorbedachten rade, begaan tegen den
persoon van mijn broeder en tegen de
overige ingezetenen van Venezuela, die
allen vrerden gedood zonder vorm van
proces I
Ik besohuldig den misdadiger Cipriano
Castro voor dit Allerhoogst Congres, dat
hij de burgerreohtsobapuen van Venezuela
heeft ondermijnd en gedemoraliseerd dat
hij de oorzaak is van don ondergang en
de sobande van ons land en de onbere
kenbare verdorvenheid van honderden
onzer landganooten, zijnde hij aassprake
lijk voor de verduistering van drie mil-
lioen Bolivars, waardoor de val werd ver
oorzaakt van de ministers, aan wie hij
het voorbeeld van diefstal gaf.
Ik besohuldig Cipriano Castro voor de
gansohe wereld, dat hij een geestelijke
met dolksteken heeft gedood dat hij vrou
wen heeft verkracht en gedood dat hij
nederzettingen en kerken heeft geplunderd
on verbrand.
Ik beschuldig dezen strefifeloozen ban
diet, dat hjj in Venezuela alle artikelen
van eerste behoefte heeft gemonopoliseerd,
en dat hij zich heeft meester gemaakt
vau de onderneming voor electricitert
in Caracas, van den spoorweg van La
Ceiba, van de stoomvaart op de Orinoco
enz. enz etzhebbende dut alles het
zedeljjk bewustzijn in •/enezuela on
dermijnd, en aanleiding gegeven tot den
diefstal der ministers en de diefstallen van
de vennooten en particuliere agenten van
den eersten dief van de Republiek l
Burgers, Senatoren en Afgevaardigden
Gij zijt onschendbaar; gij zijt de Verte
genwoordigers van het volk I Doet wat
uw plicht u gebiedt 1 Verlost ons van alle
monopolies I Aan u behoort de macht om
de'afzetting te deoreteeren van dezon mis
dadiger die het vaderland van onze voor
vaderen tot schande strekt 1
(get.) HECTOR LUIS PAREDES.
Berlijn, den 25sten Juni 1907.
Tot lid van den gemeenteraad van
Doesburg is gekozen de heer N. Ooster-
baan.
UIT DE PROVINCIE.
Het eerste bericht nit Brulnisse omtrent
de installatie was niet van onzen gewonen
correspondent aldaarer kwamen eenige
onjuistheden in voor.
Middelburg. Door het bestuur der
godshuizen alhier worden voorgedragen
ter benoeming van een gemeenteheelkun-
dige in het gasthuis (vacature dr Boïle) dr
D. Schoute alhier en A. Kappers, arts te
Groningen.
Middelburg. Iu de gisterenavond ge
houden vergadering der vryz.-dem. kies-
vereeniging alhier is met algemeene stem
men tot voorloopige candidaat voor de
Tweede Kamer gekozen de heer Herin.
8njjders.
Middelburg. Gisteren hield de Maatsoh.
van Nijverheid, afdeeling Middelburg, een
vergadering onder voorzitterschap van den
heer Herman Snijders. Aan 't verslag in
de Midd. Courant ontleenen wij het vol
gende
De secretaris, de keer Boude wijnse,
deelde mee dat het Departement geen
uitnoodiging beeft ontvangen om de ope
ning van de Ambachtsschool bij te wonen,
wat niet weinig bevreemding heeft gewekt.
Te meer daar de Maatschappy aan Nij
verheid in nauwe relatie steat met de Ver-
eeniging De Ambachtsschool. De belang
stelling, die het departement betoont,
diende mcar op prijs gesteld te worden,
daar er geen eigenbelang in het spel is,
zona's b.v. hij De Gehelde en do Vitritt
Works, die ook subsidies geven. Daar het
departement bij de openiog geen helang-
ate ling kon toonen, is aan het bestuur een
schrijven gezonden.
Daarna wordt medegedeeld dat het de
partement, op wiens initiatief de Ambachts
school gesticht is, met veel belange'ellmg,
uit de Midd. Courant heeft vernomen dat
de opening heeft plaats gehad.
Bet bestuur van het departement weusoht
da Vereeniging De Ambachtsschool daar
mede veel geluk.
Van het bestuur der Ambachtsschool is
'"acrop bericht ontvangen, dat door een
verzuim het bestuur vau het departement
niet is uitgeaoodigd geworden. Het biedt
verder zijn verontschuldiging over dit ver
zuim «an
De seo-etarie, die door dit voorhjjgatn
het departement zich gegriefd gevoelde,
es eerst van plan als bestuurslid te be
lonken, maar was op dit plan terugge
komen. Verder drukte hij zijn spijt uit,
«1st bet persoonlijk element in deze zaak
n- hpftld is in den persoon van dan heer
l'onnsn Snijders.
Do heer Zoethout gaf eenige nadere
inhchdrgen omtrent het gebeurde. Er wes
eau tccstoommissie gekozen, door wie uit-
roodigingen zijn verzonden. Maar de kwa-
l'teit is oij die uitnoodigingen niet vermeld.
Twas kiartén maakten daarop een uit-
zouoerlng, die vau De Schelde en de Vitrite
Works, waarop gezet is aan de direoteu-
n enz. Ia er dus een fout gemaakt, dan
bi' geschied tegenover alle vereeni-
t' sten
De heer Zoethout zeide verder dat het
i'uk in De Zeeuw zeer betreurd, wordt ook
oor sir. A. A. de Veer.
Spreker wil daardoor niet de verant
woordelijkheid voor het verzuim van zioh
afwentelen.
Veider zeide de heer Zoethout dat de
feesteonr missie niet wist dat het Departe
ment van Nijverheid de stichtster was van
de Ambachtsschool, Er heeft dus in elk
geval geen politiek achter gezeten. Ook
aan de A mbaohtssehool wordt het verzuim
zeer betreurd.
De v 'orzitter stelde nu voor de discussie
te sluiten, waartoe ook besloten werd.
Voo«.tf zeide hjj nog het volgende:
„Over de kwestie Nijverheids-Ambachts
school mijnerzijds slechts dit„Ik dank den
heer Botidewijme voor betgeen hij daar
omtrent heeft gezegd. Daardoor is die
kwestie althans hier even rechtgezet eu
aangetoond, dat er in dezen geen oogen-
blik sprake is geweest van eenige per-
s o o 11 ij k e geraaktheid ef gevoeligheid,
bij wien dan ookmaar dat alleen bij
hen, die het steeds zioh tot plicht hebben
gesteld, te waken voor den bloei en het
prestige van ons Departement, rechtmatige
bevreemding en ontstemming is gewekt
over hel feit, dat op zoo frappante wijze
het Departement is gepasseerd, waar het
reoht had niet minder dan zooveel
anderen om te worden erkend in zijn
veeljarige en hartelijke betrekkingen tot
de Vereeniging „de Ambachtsschool."
Wie van deze zuiver zakaljjke
kwestie, om welke reden ook, een per
soonlijke tracht te maken, stelt de
feiten verkeerd voor en slaat de waarheid
in het aangezicht."
Vlissingen. In tegenwoordigheid van
de ministers van financiën, van waterstaat
en van landbouw, handel en nijverheid,
van den Commissaris der Koningin in Zee
land en van enkele plaatselijke autori
teiten, werd hedenmiddag ten 2 uur van
de werf der Kon. Maatsoh. „Da Schelde"
te Vlissingen, te water gelaten het dub-
bel-schroefstoomsohip „Frisia", in aan
bouw voor de Kon. Hollandsohe Lloyd te
Amsterdam en bestemd voor passagicrc-
en goederenvervoer tussohen Nederland
en Zuid-Amerika.
De laatste beletselen werden wegge
nomen hoor den minister van landbouw,
nijverheid en handel, den heet A. S. Talnia.
De hoifdafmetingen van het sohip zijn
lengto 437 voet 6 duim, breedte 54 voet,
holte der shelterdek 37 voet 6 daim, bruto
iühoud ruim 7000 tonwaterverplaatsing
bij 24 voet diepgang 11430 ton.
Het sohip wordt hoofdzakelijk ingericht
voor passagiers-ver voer en zal ruimte
bieden voor 80 eerste, 116 tweede en 1160
dunte klasse passagiers Bovendien zal het
per reis ongeveer €000 ton lading en
steenkolen kunnen innemen.
Da verblijven voor de le klasse passa
giers voldoen, wat hun inriohting betreft,
»&a de hoogste eisohen van den tegenwoor-
digsn lijd.
De hutten zijn zeer ruim, de meeste
met ééae slaapgelegenheid, de overige met
twee. De inriohting en het deeoratiewerk
van eet-, rook- en oon-ersatiecalen ge-
sohiedt door de firma Allan en Co. te
Rotterdam.
De verblijven van de iweede klasse
passagiers zijn achter op he' kampagne-
dek, de meeste voorzien vau twee bedden
en derde klasse passagiers verblijven
tusschendek.
Het schip wordt voorzien van 2 dyna
mo's, elk in staat om het geheele sohip
van eleetrisoh licht te voorzien een in
riohting voor Marooni's draadlooze tele
grafie; een inriohting waa-mede, in geval
van nood, alle waterdichte deuren gelijk
tijdig van de eommandobrug of automa
tisch gesloten kunnen wordengroote
koelkamers voor het vervoer van vruchten
en atidere aan bederf ond«.ho»ige waren
een apparaat, systeem-Clayton, "oor des-
infeoiie en het hlussohen van brand, en
verder verschillende andere op oonfort en
veiligheid der passagiers berekende in
richtingen.
De bouw gesoh'edt cider toezicht van
the Britisoh Lloyd en voldoet tevens
aan alle eisohen, door den Engelsohen
„Board of Trace" voor passagiersschepen
Iu de machinekamer zijn opgesteld twee
triple-expansie stoommachines met cylin
ders van 234, 391 en 60 Eng. duim dia
meter bij 48 duimslag. Bij 75 omwente
lingen per minuut en 200 lbs stoomdruk,
zullen deze machines in staat zijn 4600
I.F.K. te ontwikkelen en aaa het schip
een vaart te verzekeren van 131 mijl.
De schroeven zijn van Stone en MartiD-
brons, elk met 4 bladen. Bij vooruitstoomen
draaien zij van elkander af.
De benoodigde stoom wordt geleverd
door 3, aan beide einden gestookt wor
dende stoomketels met een diameter van
14 voet, 8 duim en 20 voet lang, inge
richt met Howdens geforoeerden trek,
benevens een grooten donkey-ketel.
Het gezamenlijk verwarmend oppervlak
der 3 hoofdketels bedraagt 14000 vler
kante Eng. voet en ket roosteroppervlak
in de 18 vuren 190 vierkante Eng. voet.
Ged. Staten van Zeeland hebbende
vernieuwing van den provincialen steiger
te Cortgene opgedragen aan de firma
J. Meer Visser te Papendreoht voor f 14690.
Goes. Zaterdag werd de algemeen
geachte heer B. M. den Boer naar zijn
laatste rustplaats gebracht onder groot*
deelneming. De kerkeraad der geref. kerk,
welke de overledene gedurende 80 jaren
als ouderling gediend had, droeg de baar.
Aan de groeve werden opgemerkt ver
schillende leden van corporation waartoe
de overledtne in zijn werkzaam, vrucht
baar leven behoordeonder anderen van
't burgerlijk armbestuur, o.a. de heeren
A. Dekker, Knitel, Boshof}, De Ligny,
Hajeninsen Massee. Van de oommissie voor
oeoonomisohe spijBuitdeeling (de heer r.
Heel en HoIImaon)benevens de burge
meester van Goes.
Eenige raadsleden en oud-raadsleden
waien mede aanwezig, alsmede als verte
genwoordigers der Kies vereeniging „Voor
Nederland en Oranje" de heeren C. Labour
en M. v. Zweeden, van de te Goes wonende
Statenleden was dhr.A. 8. J. Dekker tegen
woordig. Dhr. M. de Jonge Jz. was wegens
ziekte afwezig.
De voorzitter van den kerkeraad, da v. d.
Veen, sprak een woord van denkbare hulde
aan de nagedachtenis van den overledene
Z.Eerw. sprak een woord van troost tot
de familie en eindigde met een woord van
dank aau den Heere die Den Boer gegeven
en genomen had op Zjjn tijd.
De heer mr. L. v. Andel, van Middel
burg, sprak namens 't bestuur van de
Vereeniging tot Chr. Verzorging van
Krankzinnigen in Nederland, een woord
van waardeering voor den ontslapen me
debestuurder, tevens voorzitter der stich
ting Bloemeadaal te Loosduinen terwijl
dr. Sap, geneesheer-directeur van genoem
de stiehting zioh daarbij aansloot *a een
woord van troost sprak tot den zoon
deze laatste diep bewogen, dankte mede
namens ziju moeder voor de deelneming,
tijdens de ziekte en na 't overlijden aau
zijn onvergetelijke» vader betoond.
Goes. Op last van den Commissaris van
Politie alhier is heden naar het Huis van
Bewaring te Middelburg overgebracht A.
d' H., woonachtig te St. Nicolaas (België)
wegens verduistering van sen rijwiel ten
nadeele van den rijwielhandelaar Krijger,
alhier. In Februari j.l. had hjj 't hier ge
huurd, en was h(j er mee naar België ge
trokken, waar hjj 't volgens zijn aeggen
voor f 5 had verkocht. Het jongmensoh was
hier gekomen om te trouwenvan welke
gelegenheid de politie gebruik maakte hem
in te rekenen.
Goes. In de Vrjjdag gehouden vergade
ring der antirevol. kiesvereeniging alhier,
werd tot deputaat naar de op 22 April te
Utrecht te houden deputatenvergadering
aangewezen de heer A. S. J. Dekker, en tot
zjjn secundus beroemd de heer J. Donnar.
In de vacature voor bestuurslid werd ge
kozen de heer E. v. d. Bosch, die de benoe
ming aannam. Het concept program vau
actie werd behandeld en goedgekeurd.
Besloten werd voor de u. s. vacature voor
de Tweede Kamer alleen ien naam te noe
men van het aftredend lid den heer jhr. mr.
A. F. de Savornin Lohman, wiens candida-
tuur, naar de vergadering met algemeene
stemmen besloot, kraohtig zal worden ge
steand, in afwachting dat z(j door de car.
hist. kiesvereenigiDg „Groen van Prin-
s erer" alhier zal worden gesteld.
O. en W. Souburg. Vrijdag hield de
gemeenteraad zjjn eerste vergadering wel
ke door de voorzitter, dhr. P. S. Buteux,
