NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 103.
1909.
Maandag 1 Februari.
23e Jaargang.
IOUDERS!
EN ERF,
RHRISTELIJK-
HISTORISCH
den Mestput
len te koop,
tkersknecht
necht, G. G.,
ïstbode.
OOP
ÖÖP
ÖÖP
Iknecht
Binnenland.
Widdetburc,
y
jgestelde Krachtvoe-
Melkvee, Varkens,
d voer voor Kippen
wsche Voedêr- en
v/h S. M. Boo-
welke met garantie
|n verkrijgbaar zon-
by de heeren ANTH.
i KrabbendijkoC.
dingeM. ZEGERS
UWENHUIJZE Jz.
LAND te Baarland;
en C. VAN DER
Idsdjjk MARTENS
IS te 's-Heerenhoek
-Heer Arendskerke
iVELDE en JACs.
porssele en JOHs.
wdorp.
INSCHRIJVING
ikomen en inschrij-
leveren vóór of op
r. J. ZEGERS te
LUIM
elle en Biezelinge.
lett. W, a/h Bureau
o es.
E, Vrouwepolder.
j Zoutélande.
IjKalfVaars,
Iknecht
oerenknecht
dersgezin,
aan.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
UIT m !»ËRS.
IM. EVERSDIJK.
en een drachtige
en met Mei een
S;d, bij
febr. 5de kalf, en
rek. 1 Febr., bjj
Februari, bij R.
i s k e r k e.
17 maanden (Holl.
fSSE te Meliskerke.
fei
j)DDE, Aagtekerke.
met Maart a.s.
1RHAGE, Krab-
.s. gevraagd
t de paarden kan
GORSEL, 's-Heer
der).
liar er gelegenheid
|ken te leeren.
Br L, a/h Bureau
|der tegenwoordige
lei
NGEBEEKE,
noodigd
RIE O v e z a n d.
e-Ver west - Gom.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ''ent.
Belangrijke Datums.
Van 1 tot en met 14 Februarigelegen
heid tot aaDgifte voor de kiezerslijst.
Vóór 20 Februari kennisgeving aan de
belastingschuldigen, die nog niet betaald
hebban, door den rijksontvanger.
1 Maartlaatste betaaldag der belasting.
23 Maartter visieligging en verkrijg
baarstelling der kiezerslijst en bijbehoo-
rende lijsten.
23 Maart tot en met 15 Aprilgelegen
heid tot reclame.
Tot 21 April ter visieligging en ver-
krijgbaarsteliing der reelames.
Vóór 15 Meidefinitieve vaststelling der
kiezerslijst.
80 Januari 1909.
Lambroso valt.
In de z.g. wetenschappelijke beweringen
der ongeloovigeu is een gedurige vloed
en eb.
Wat was Darwin een autoriteit, toen
wij jongelingen waren. Wat raes die berg
Bazan hemelhoog boven Sion uitl
En thans zeggen de geleerden Darwin's
schommelingen waren niets dan waan de
sprongtheorie beheerseht de genesis onzer
aarde.
Voor eenige jaren trad Lombroso op.
De Itaiiaansoha ontdekker van 't s. g.
misdadigerstype. Aoh enkele individuen
hebben een afwijkend schedelfatsoen en
hun hersenen zijn te lioht in soortelijk
gewicht en daarom komt 't, dat die arme
patiënten rooven, moorden, verkrachten,
brandstichten, folteren naar hartelust.
Dit moeten wijze mensohen hun niet zoo
kwaijjk nemen. Ze zjjn abnormaal van
hersenen en hersenpaD, en kunnen 't dus
heusoh niet helpen, dat ze gruwelen doen
als gevleeeohde duivels.
Men moet de misdadigers dan ook niet
straffen, maar se uit noodweer zoo aan
genaam mogelijk afzonderen en als zieken
zachtmoedig verplegen.
Dat was het nieuwe Evangelie en de
nieuwe Wet van Lombroso.
Doeh 't zakt al weer.
Lombroso'e gezag ebt al.
Daar is thans opgestaan een Franeohe
professor, Dr Debierre. Die heeft vroeger
tal van geguillotineerde hoofden van
groote misdadigers onderzocht en nu pas
weer de vier capita der afschuwelijke
gwuweldaders, die in Frankrijk vielen op
het sohavot.
En ziet evenals bp na al de vroegere,
toonden ook deze laatsten een volkomen
normale hersenpan en hadden de herse
nen in kronkelingen, kleur, gewicht, enz,
enz. ook weer niets abnormaals.
't Resultaat van Dr. Debierre een
deskundige bij uitnemendheid is dan
ook, het misdadigerstype van Lombroso
bestaat alleen in diens verbeelding.
Wel, wel, daar gaat-i!
Zoo dalen de bultige bergen, doeh 't
verachte Sion staat. Gods Woord krijgt
per slot van rekening altijd weer gelijk
Dat er nu tooh kentering kwam boven
al in de beschouwing van den wijsgeer,
zooals die Dawerkt in de reohtbankzaak.
Tot de wet en tot de getuigenis
zoo ze niet doen naar dit woord ze
«uilen geen dageraad zien (dr.) W.
(Zuider Kerkbode
Het antirevolutionaire -program
van actie.
De Standaard schrijft
De vaststelling van ons Program van
Actie zal ditmaal niet veel voeten in de
aard hebben. We danken dit aan de bij
zondere zorg, die in 1897 aan ons Program
is besteed. Veel daarvan is sinds vervuld,
en wat nog op afdoening wacht, handhaven
we natuurlijk.
Maar ook in zooverre bij elke verkie-
*ing enkele belangen meer h^cttoder op
voorgrond treden, zijn we nagenoeg gereed.
Nog onlangs heeft onze Deputatenver-
gadering ziob met algemeene stemmen op
één na uitgesproken voor het gezinshoof
denkiesrecht. Wat aanleiding zou er dan
zijn, om thans van het toen beslotene af
te wijken?
Even beslist staat onze georganiseerde
overtuiging inzake de sociale voorziening.
Vooral nu de Staatspensioneering ook hier
uit Engeland overwaait, zal onze partij,
die uit beginsel hiertegen gekani is, te
beslister aan haar eisoh van verpliohte
verzekering vasthouden.
Dat onze nationale arbeid bitter leed
onder ons vrijhandelstelsel, bleek onlangs
nog sterker dan eertijds door de emigra
tie van tienduizenden werklieden naar
Duitsohland, en de toenemende werk
loosheid. Ook het steeds ingenomen stand
punt, dat ter bevordering van onze in
dustrie en van den nationale» arbeid het
tarief op gemaakte fabrioaten te verhoogen
is, zal onze partij niet prijsgeven.
Gezinshoofden-kiesrecht, verplichte ver
zekering en tariefs verhooging, staan uit
dien hoofde als vanzelf vasten daar het
gewensoht is, zulk een program, dat tot
leuze zal dienen, zoo kort mogelijk te
nemen, zal 't zaak zijn, daar alleen nog
aan toe te voegen een noodzakelijke voor
ziening inzake het Bijzonder Onderwijs.
Bij de uitbreiding van onze school tooh
is duidelijker nog dan eertijds gebleken,
dat aan de Openbare Sohooi een te groot
privilegie is toegekend door haar Bohool-
bouw geheel uit de publieke kas te ver
goeden, onderwijl de Bijz. sohooi slechts
25 pot. aan rente ontvangt. Ook hier zal
dus op gelijkstelling moeten worden aan
gestuurd, door de kosten van sohoolbouw
voor beide soorten soholen bij het Rijk
over te brengen.
Iets waaraan dan nog is toe te voegeD,
dat ook de uitbetaling van subsidie ver
vroeging eisoht. De openbare school ont
vangt voorschot van het Rijk, onderwijl
het jaar nog loopt. De bijzondere sohooi
daarentegen ontvangt geen oent, eer er
vier, vijf, soms zes maanden na afloop van
het jaar zijn voorbijgegaan.
Geheel te ondervangen is dit niet, maar
zeer toeh ware deze schade te veminderen,
zoo het stfbsidie over een scmestre, in
plaats van over een heel jaar, liepiets
wat bovendien met het oog op het verloop
der schoolbevolking billijk is.
Desnoods kon de berekening bij semestre
facultatief worden gesteld. Wie dan de be
rekening per jaar verkoos, kon 't houden
bij het oude.
Op grond van een een en ander mag
vermoed, dat ons Program uit niet meer
dan vier puDten zal bestaan le. Gezins-
boofdenkiesreebt, 2e. Verpliohte Verzeke
ring, 3e. Tariefs verhooging en 4e. Gelijk
making van openbaar en bijzonder
onderwijs ook voor sohoolbouw en sub-
sidie-uitkeering.
Men kan wel allerlei hierbij voegen, en
zoo men zioh tot deze vier punten bepaalt,
wil dit in 't minst niet zeggen dat we de
overige belangen in blanco laten. Maar
bij de komende stembus zal 'tzaak zijn,
zijn krachten te oocoentreeren. Ea daar
voor kan alleen een uiterst sumier en tot
de hoofdzaak bekort program dienstdoen.
Het anti-revolutionair program
van actie.
Het Huisgezin schrijft
Het korte anti-revolutionaire program
van actie, door De Standaai d geprojecteerd
kan ons over het algemeen wel bekoren.
Hst bevat wat ook dezerzijds steeds is
voorgestaan.
Het gezinshoofdenkiesrecht heeft sedert
jaren onze warme sympathie gehad. En
door dit nummer éen op het programma te
zetteD, toont l e Standaarddat, zij het niet
wenschelijk acht, de oplossing van 't kies-
rechtvraagstuk achter de bank te schuiven, j
Voor verzekering tegen de gevolgen van
invaliditeit en den .ouden dag hebben we
steeds geijverd.
Niet minder beslist zijn we altijd opge
komen voor een herziening van ons tarief
tot bevordering van den nationalen arbeid
en tot stijving der schatkist.
En wat de onderwijs-desiderata betreft,
is het ons reden tot vreugde, dat De Stan
daard het Unie-rapport laat rusten, niet
omdat het zoo verwerpelijk is, maar omdat
het zoo bjjster ongelegen zou komen.
Met de eene helft van den Standaard-
wensch vereen gen wij ons gereedelijk en
van hartemet haar achten wij vervroegde
uitbetaling der subsidie noodig. En wij ge-
looven niet, dat iemand zich daartegen zal
kanten
De andere helft van den wenschalle
kosten van schoolbonw, zoo voor de bijzon
dere als de openbare school, naar het rijk
over te brengen, is in zich niet onredelijk,
maar de financieele last van het rijk zal er
aanmerkelijk door verzwaard worden.
Zoolang niet tevens is aangegeven, hoe
het rijk die nieuwe uitgaaf zal bestrijden,
en zoolang waarlijk dringender wenschen
op vervulling wachten, durven wij den
echoolbouw-wensch, hoezeer redelpk, niet
urgent noemen. Daarom zouden wij hem
voorloopig liever van bet program zien af
gevoerd.
Zittende leden.
De Standaard somt versohillende be
zwaren op, om zittende Kamerleden ook
maar te laten zitten. De zaak heeft echter
ook een lichtzijde.
Met een zit tend lid heeft men aitocs een
paar honderd stemmen voor, en uit vreeze
van het spel te verliezen, zoekt men daar
om bijna in elk district in 't stelsel van
doorzitten heil.
Aan den streng oonstitutioneelen eisoh
beantwoordt dit niet, en de hoop is niet
uitgesloten, dat een andere.kiesreohtrege-
ling dit gevaar voor de toekomst zal kunnen
afwenden. Voorshands daartntegen moeten
wij onder dit Caudijnsohe juk nog door
gaan, en zal het laten zitten wat zit, ook
bij deze stembus regel zijn moeten. Het
zou uiterst bedenkelijk zijn, zoo men thans
een [scherpe keur zou willen toepassen,
waarvoor ODder de gegeven omstandig
heden geen plaats is.
Mioder volstrekt, maar tooh ten deele,
zal dit zelfs voor de oandidaten van andere
partijen moeten gelden, die een vorig maal
door onzen steun in de Kamer gekozen
werden. Volgens de ons ten dienste staande
opgaven, is de verhouding tussohen de Anti-
Revolutionaire en Christelijk-Historisohe
kiezers, om nu een district uit het noorden,
uit het midden en uit het zuiden van het
land te nemen, aldus, dat in Dokkum 2826
Anti-Revolutionaire kiezers staan tegenover
1089 Christelijk Historisehen, te Bodegra
ven 2115 tegenover 1165, en in Goes 2046
tegenover 767, terwijl tooh voor alle drie
deze districten een Ohristelijk-Historiseh
lid zittiDg heeft. In Leiden is het, gelijk
men weet, nog sterker. Daar staan 1607
nauwkeurig uitgetelde Anti-Revolutio
naire kiezers tegenover 302 Christelijk-
Historisohe.
Tooh schijnt het aanbeveling te verdie
nen, zoo de onderhandelingen, die aan
staande zijn, beiderzijds genoegzame wel
willendheid mogen vinden, om ook hier
op bestendiging van den toestand san te
sturen. Alleen te Leiden natuurlijk met
dien verstande, dat, zoo het Christ.-Hist,
lid voor Leiden ook elders gekozen mocht
worden, Leiden aan ons terug ga. Ook
waar tussohen vaste districten afspraak
gemaakt is, moet die geöirbiedigd wor
den. Zoo spraken Bodegraven en Gouda
af, dat Bodegraven aan de Christelijk-
Historisohen zou verblijven en Gouda aan
ons, met het gevolg dat wij in 1905 in
Bodegraven trouw hielpen, terwijl men
ons in Gouda voor een zeker deel in den
steek liet. Tooh pleiten we ook hier voor
trouw aan wat werd gecontracteerd.
Anders daarentegen komt 't te staan
bij de nieuw te veroveren of te heroveien
districten. In 905 leed de Ohristelijk-Hi-
storisehe partij zoo goed als geen verlies, en
betaalde de Antirevolutionaire partij schier
al het gelag. Dit was hieraan te danken,
dat de Ohristelijk-Hist. partij hijna niets dan
vaste districten heeft, en dat wij tal van
gewaagde districten hadden. Het zal er
daarom thans in de eerste plaats op aar-
komen, de schade van 1905 in te halen.
Steeds was de Antirevolutionaire partij,
met het oog op den einduitslag, tot alle
oonoessie bereid. De vraag is nu maar,
of wij ditmaal gelijken geest van oonoessie
zullen ontmoeten.
Nederland en Venezuela.
Naar wij vernemen, heeft de minister
van buitenland8ohe zaken gisterenmiddag
weder een onderhoud gehad met den Ve-
nezolaansohen gevolmachtigde dr. Paul,
omtrent versohillende punten welke den
grondslag hebben te vormen van het met
Venezuela te sluiten verdrag. Ia den loop
der onderhandelingen, welke niet sleohts
betreffen hebben het herstel der vriend
schappelijke betrekkingen tussohen beide
rijken, [maar tevens het in de toekomst
voorkomen van een herhaling van de
moeilijkheden, welke handel en verkeer
hebben geschaad, moet gebleken zijn,
eenerzijds dat de Venezolaansohe afge
vaardigde bereid is zijnerzijds al het mo
gelijke te doen om tot volledige overeen
stemming met Nederland te geraken
anderzijds echter dat deze om een beslis
sing te kunnen nemen omtrent enkele
punten welke tot de grondslagen van het
verdrag behooren, nadere instruction van
zijne regeering zal moeten afwachten, aan
gezien deze punten niet onder de oogen
waren gezien toen hij Caracas verliet.
In afwaohting dezer instruotiëu is dr.
Paul voornemens Maandagochtend 1 Fe
bruari ons land te verlateD, om er terug
te keeren zoodra hg de verlangde volmacht
zal hebben om de onderhandelingen te
kunnen hervatten.
a
Castro heeft aan een medewerker van
de Madridsohe Liberal verklaard, dat hij,
zoodra hij hersteld zou zijn zioh ter be
schikking van het Venezuelaansehe par
lement, het hoogste gerechtshof van zijn
land, zou stellen en daarna zegevierend zijn
post weer innemen.
Castro heeft aan een medewerker van
het Berliner Tageblatt verklaard, dat hij
er niet aan denkt zijn post als president
van Venezuela weer te trachten terug te
krijgen. Hij wenscht zioh rustig uit het
openbaie leven terug te trekken.
Wie reimt sich das zusammen P
Dr. de Paul is (volgens den Berlijnsohen
oorrespondent van de Telegraaf) voorne
mens Castro te Berlijn te gaan bezoeken.
Inmiddels seint die oorrespondent uit Berlijn
bijzonderheden over den loop der onder
handelingen tussohen den heer De Paul
en den Nederlandsehe Minister naar hier.
Uit Caracas wordt gemeld, dat de onder
handelingen tussohen de Vereenigde Staten
en Venezuela niet opschieten, daar Vene
zuela er niet van wil weten oe aanspra
ken der Amerikaansche maatschappijen
aan een scheidsrechterlijke uitspraak le
onderwerpen.
Uit dit alles volgt, naar ons voorkomt,
dat het zaak blijft op den loop der gebeurte
nissen iu de Zuid-Amerikaansche Republiek
en de onderhandelingen harer vertegen
woordigers soberp toe te zien. N. Crt.
De gisteren ontvangen Curs^aosohe
bladen bevatten nog allerlei bijzonderheden
over het vertrek van Castro, de nieuwe
regeering te Ca aTas en de voorbereidingen
tot het herstel van de diplomatieke betrek
kingen tusiohen Nederland en Venezuela.
Het vertrek van Castro.
Misschien omdat de tijd, bepaald voor
het vertrek van den president, niet be
kend was gemaakt, waren er zoo meldt
de Amigoe di Curasao sleohts weinige
personen aanwezig om hem te zien ver
trekken. De minister van oorlog was blijk
baar op dat oogenblik aan het strand,
want de troepen kwamen eerst aan het
station toen de trein reeds vertrokken was
en het kaoon van het fort had nauwelijks
den tijd om het gebruikelijke saluut te
geven.
ledereen kon Castro goed opnemen, toen
hij met vinnigen stap van zijn rijtuig naar
den trein ging en hij vertoonde weinig
teekenen van zijne gevaarlijke ziekte. Daar
er order was gegeven, dat de trein, onmid
dellijk het station zou verlaten, zoodra de
President was ingestapt, geschiedde het,
dat de helft van zijn gezelschap en al de
ministers, die mee zouden gaan naar La
Guayra, op het perron achterbleven, hevig
gestiouleerend.
De trein kwam op last van Castro terug,
die van uit het raampje verwoed zijne
handen bewoog.
Pres. Castro verliet Venezuela niet zon
der een afsoheids staaltje van zijn gezag
te geveD, dat den waars. President Gomei
in een moeielijke positie braoht.
Toen de Guadeloupe in de haven van
Caiüpano lag, gaf Castro last eenige poli
tieke gevangenen in die stad te ontslaan
eu vergunde den terugkeer in Veneiuela
aan acht Fransohen, die hij verloden jaar
verbannen had.
Het nieuws van deze daden werd den
volgenden dag iu El Constituoional bekend
gemaakt door een telegram van den oor
respondent van Carupano. 't Was een
belachelijke zaak, daar het presidentschap
was overgedragen aan Gomez. CaBtro had
dus geen maobt of reoht zulke bevelen
te gaven. Onmiddellijk werd de minister
raad bij elkander geroepen door Gomez,
om te beraadslagen over de middelen
om uit deze moeilijkheid te geraken. Toen
werd doodbedaard het decreet van uitdrij
ving door den minister van binnenl. zaken
teruggeroepen.
De Studenten te Caracas.
De Amigoe meldt verder nog:
De politie van Oaraoas heeft iederen dag
handen vol werk, om de geestdrift der
studenten van de universiteit te bedaren.
Zij willen indruk maken op Gomes en hem
doordringen van de waarheid, dat het zijn
plicht is, de monopolies van Castro af te
schaffen en den koers der politiek, die de
ondergang van het land is, te veranderen.
De studenten hebben ai eenige pogingen
geda&D, om in corps naar de woning van
Gomez te trekkenmaar de politie heeft
het altijd nog belet, en dat wel op last
van Gomez zelf. Groote volksmenigten
soholen dagelijks saam voor de Casa Ama-
rilla, waar Gomez tweemaal daags komt,
om zaken af te doendie menigten toonen
aldus hare belangstelling in de nieuwe
regeering en ook bare hoop, dat Gomez
in staat zal zijn iets te doen in de riehting
van hervorming, dat brood en werk kunne
geven aan de arbeidende klasse en welvaart
aan den handelsstand.
El Grannjo van Caracas d.d. 28 Deo.
II. bevat het volgende spotdioht-,
CANTO POPULAR.
Afirma el pueblo irritado
que de Caracas las puertas
enoontraia Castro abiertas
si regresa embalsamado.
(Volkslied. Het verbolgen volk ver-
zc kert, dat Castro de poorten van Caracas
open zal vindeD, zoo hij gebalsemd terug
keert.)
Bij eene 22 Deo. 11. te Caraeas gehou
den betooging der leerlingen van het
Hospital Vargas en der studenten van
de Universidad Central ten gunste van
gen. Gómez, werd het portret van den
ex-president verbrand-.
Tegen Castro.
Hoezeer de bevolkiDg van Venezuela
tegen Castro is, blijkt o. a. uit de vol
gende staaltjes.
E n spotblad San oho Panza versehijnt
geregeld te Caracas met naam van redac
teur en drukker, de oarioaturen van Castro
in dat blad zjjn legio, zij geeselen fel
zijn grootheidswaanzin.
Open brieven van voorname personen
aan den fègenwoordigen President klagen
