NIEUWSBLAD
TOOR ZEELAND.
No. 88.
1909
Donderdag 14 Januari
23e Jaargang.
HISTORISCH
CHRISTELIJK-
Zijn wij klaar
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
iederen werkdao des avonds.
uitgave der firma
Wed. S. j. DE JONGE-VERWEST. te Goes
Binnenland.
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Qemengde Berishtar».
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,02'.
HN VAN
Deze maand vergaderen onze Centrales.
Dan brengen de afgevaardigden der Kies-
vereenigingen verslag uit van de verrichte
werkzaamheden. Dan worden mededee-
lingen gedaan omtrent den stand der stryd-
kas, de voornemens der bestuursleden in
zake de kiezerskweek, en de vermoedelijke
verhouding der partyen op de kiezers
lijsten.
Wij hopen dat die verslagen de kenmer
ken zullen dragen van beleid en waakzaam
heid, van goeden ij ver en beste voornemens.
Wjj behoeven niet in 't openbaar alle
middelen op te sommen die kunnen te baat
genomen worden, om de kiezerslijsten te
verbeteren. Er zijn op Tholen en Zuid-
Beveland nog dorpen,waar 't aantal kiezers
van antirevolutionaire richting nog aardig
kan worden versterkt.Op Walcheren zyn de
kiesvereenigingen op dit punt de Beveland-
sche en Thoolsche ver vooruit. Daar zijn
gemeenten waar de secretaris der Kiesver-
eeniging precies weet wie hij op de lijst zal
plaatsen. Waar de leden der Kiesvereeni-
ging ieder persoon van minstens 25jarigen
leeftijd in het oog hebben, en zy, na vol
brachten aubeid niet meer weten, wien zij
er nog op zouden moeten plaatsen. Dat is
een teeken van gezonde organisatie.
Zoo behoort 't in iedere gemeente te zyn,
waar een Kiesvereeniging is.
Op 't secretarie der gemeente zyn formu
lieren ter invulling te bekomen, waarmee
men eenvondig naar den vriend wiens naam
men op de Kiezerslijst wenscht geplaatst te
krygen, toe gaat, om hem zyn naam te doen
plaatsen onder de aanvrage, terwijl men
hem helpt by de invulling der formulieren.
Dit is een werkje dat tusschen 1 en 15
Februari geschieden moet. Maar't lijstje
met de namen van bedoelde personen heeft
een secretaris die zyn plicht verstaat, al
lang iD zyn zak.
Versterking onzer gelederen is vooral
hierom zoo noodig, omdat wy een Kamer
verkiezing tegemoet gaan en 't lang nog
niet zeker is dat wy daarbij in de meerder
heid zullen zyn.
Middelburg is van ouds een district dat
groote zorg vereischt. Maar ook Goes
de tegenstander heeft het al zoo menigmaal
voorgerekendis lang niet voor de
Reehtsche partijen een zoo zeker district
als zy er zich van voorstellen.
Wel is de organisatie op Tholen heel
wat verbeterdmaar Noord-Beveland
Kamperland uitgezonderd, gaat er vol
strekt niet op vooruit. Te Kats geschiedt
voor de uitbreiding van 't kiezerstal onzer
richting zoover wij oordeelen kunnen, zoo
goed als niets. Wissenkerke is sinds het
verscheiden onzer wakkere vrienden Van
Noppen en v. d. Maas in ijver en werk
kracht totaal in 't achtergat geraakt en
Kortgene slaapt al sinds jareD.
Wat nu niet zeggen wil, dat er op elk
dezer dorpen nu niet een of twee zijn die
nog wel eens wat doen, maar wat zij doen,
ia toch al heel luttel zaaks, in verhouding
tot hetgeen kon, en roeping was.
Op Zuid-Beveland hangt men nog maar
al te zeer aan den naam van „onze(n) Loh-
man". Maar kwamen wij dezen afgevaar
digde mettertijd (zy 't spade 1) te verliezen,
men zou eens zien,hoevelen er van de onzen
zonden afvallen.
Daarom moet hier vooral oppassen da
boodschap blijven. De krachten moeten al
meer worden geordend. Met uitzondering
van een paar plaatsen, waaronder Nieuw-
dorp, is men daarin nog lang niet aan het
einddoel. Men zy dus voorzichtig.
In Hontenisse wij bedoelen het Zuid-
Bevelandsche deel van datOverjordaansche
district begint de naam van Fruijtier
steeds beter klank te krygen. Maar nu
in het Roomeche ksmp verdeeldheid dreigt,
zullen onze Kiesvereenigingen zich te
krachtiger hebben voor te bereid m op een
warmen strijd, opdat Hontenisse rechts
blyve.
Men is, met name te Krabbendijke, goed
geslagen. De kiesvereeniging doet er wat
zy kan. En ook in de buurt van Baarland is
men niet slaper do. Maar - krachtige actie
en vooral secure napluizing der Kiezerslijst
is daer nog geen weelde.
By proefneming zal het blijken.
Het is rm de tijd om deze voorbereidende
werkzaamheden kalm en rustig te regelen
en door te zetten.
Zoo komen wij klaar.
Op den zegen des Heeren mag alleen
hopen, wie zich in 's Heeren kracht heeft
opgemaakt, en dit deed met geen andera
bedoeling dan om het goede te zoeken voor
Land en Volk.
Be twist in de S. D. A. P.
In de jongste vergadering van het Par
tijbestuur is besloten, naar aanleiding van
het artikel in de Vorwdrts over de crisis
in de Hollandsohe Partij, zioh te wenden
tot het Duitsohe partijbestuur met de
mededeeling in welken moeilijken toe
stand de partij verkeert en dit ooilege te
verzoeken bij de Duitsohe sooiaal-demo-
oratisohe pers zijn invloed uit te oefenen,
dat de opneming van stukken als dit, die
alleen kunnen dienen om de conflicten te
verergeren en de moeilijkheden te ver-
grooteD, wordt voorkomen.
Het Volk bevat nog een antwoord van
het Partijbestuur op destukken van Hels-
dingen, Sohaper en Troelstra, waarin het
bestuur zijn standpunt handhaaft, dat het
eenige punt voor een buitengewoon con
gres de Tribune quaestie zou zijn, en deze
zaak motiveert een omvangrijke onder
neming als een buitengewoon congres is,
ni6t.
Geschenk aan H. M. de Koningin.
Het vrouwenoomité te Rotterdam is,
naar de N. Rott. Ct. meldt, voornemens
als geschenk aan te bieden een zilveren
serviesje voor het varwaohie Koninklijk
kind, welk srrviesje zal bestaan uit een
kroes, zilveren bordjes met toebehooren,
en ser e'jee.
Het dienstmeisje van den minister.
Bij de mededeeling in De Tijd omtrent
deze quaestie (zie ons vorig no.) tee
kent De Tijd aan
Uit het bovenstaande blijkt dat men
voorzichtig moet zijn met mededeelingen
van debaters op vergaderingen. Wanneer
deze niet terstond kunnen worden gecon
troleerd en de redenaars verliezen geen
brieven, waarin hun praatjes worden ge
logenstraft, dan wordt zelfs uit het posten
van dienstmeisjes valsehe munt geslagen.
Een eigenaardig geval heeft zioh dien
aangaande ook te Purmerend voorgedaan,
gaat de Tijd voort. Daar heeft een jong-
mensoh, de heer P. J. Oud HCz., naar
schatting 24 25 jaar oud en propagan
dist uit de groep der jong-liberalen, op
6 Januari een redevoering gehouden in
de Kiesvereeniging „De Vrijheid" over
„De politieke toestand". Een correspon
dent schrijft voor ons de volgende rege
len over uit het verslag in de Purmeren-
der Courant van 10 Januari
„Naar aanleiding van een onderhond, dat
spreker de eer had met den oud-Minister
De Meester te hebben, gelooft hy, dat min.
Heemskerk liever gezien had, dat mr De
Meester dan dr Kuyper gekozen was.
Toch verklaarde minister Heemskerk ho
mogeen te zyn met dr Kuyper. De kleine
luyden staan nog altyd onder grooten in
vloed van dr Kuyper en daarom moet
minister Heemskerk in de eerste plaats
zorgen, dat hfj goede vrienden met hem
blyft".
Is dit verslag juist, aldus weer De Tijd,
dan heeft de heer Oud hier niet de meening
vsn dhr De Meester, maar zyn eigen geloof
verkondigd, gebaseerd op een onderhoud
met den oud-minister. Hoe listig in dien
vorm de insinuatie ook gegoten is, de leu
gen komt er toch uit kijken.
ÏJIT DËTROnNCÏÈ7~
In de vergadering der V. P. N. te
Goes is gisteren voorgesteld om de eieren
voortaan bij het gewicht te verkoopec,
hierover ontspon- zich een zeer drukke di-
cussie. Een motie van dan heer Ter Haar,
in houdende om wanneer de tijd daarvoor
ryp is da eieren te verkoopen bij het ge
wicht word met algemeene stemmen aan
genomen. De vergadering was naar matig
bezocht
Goes. Door den penningmeester in dank
ontvargen voor verleende hulp der wijk
zuster f 5.
Van de twee te Hontenisse, op
vermoeden van brandstichting en mede
plichtigheid daaraan, gearresteerde per
sonen is een, de 22 jarige schilder A. A.
van J., na verhoor door den reohter-oom-
missaris, op vrije voeten gesteld. De ander
is in verzekerde bewaring gebleveD.
Krabbendijke. Het was een goede ge
dachte van bet bestaande Mannenkoor
„Hallelujah" om zich te willen reorgani-
seeren tot een gemengd koor. Daartoe
kwamen een 50 a 60 personen bijeen,
onder leiding van dan WelEorw. heer
ds. Sybrandy. Na het zingen van Ps. 103:11
spreekt Z.Eerw. een flink openingswoord.
Hij heet ons allen welkom en bepaalt
ons bij den mensoh, hoe God hem heerlijk
schiep en hem sehonk heerlijke gaven,
waaronder ook de stem en het woord.
Onder het Oude Testament was zij vroeg
in beoefening bij Jubal, zelfs klom zij tot
een aanrieolijke hoogte onder de Koningen
David en Salomo, zoodat er zangkoren
waren met 1000 leden. Ook in de gods
dienstige plechtigheden had het een plaats
evenals onder doNieuweBedeeling,zoodat er
nu nog behoefte bestaat om zioh te be
kwamen in de zangkunst. Het mannen
koor bestaat hier reeds long, dooh zijn
ledental is sterk verminderd. Wij hebben
hier te aanvaarden wat gemengd koor ons
geven kan. Wat hier bijeen hoort, hebben
ook wij niet te scheiden. In eendracht
ligt macht zonder veelheid, geen eenheid.
Daartoe is organisatie noodig. Gemengd
koor verhoogt den zang en doet dien in
waarde stijgen. Al wat liefelijk is en wel
luidt. Veel wordt er gezongeD, dooh wij
moeten zijn toonvast. Dit alleen kan tot
veredeling van de Zangkunst leiden.
Wij hebben behoefte aan vaste leiding.
Spr. zegt daarom sluit u aan. Tocnt u
solidair. Na nog eenige psalmen en Hazeu-
liéderen te hebben gezongen onder leidiDg
van dhr. C. Zeevaart, wordt de vraag ge
steld, jwie zioh opgaven als lid. Daartoe
waren genegen 19 personen. Ia den loop
van deze week zullen nog enkele ver
gaderingen worden gehouden, teneinde de
voorbereidende werkzaamheden te regeleD.
Na het zingen van Ps. 25 6 sluit ds.
Sybrandy met dankzegging de vergadering
en dankt hij allen voor de getoonde be
langstelling, terwijl nog meegedeeld wordt
dat L J. AUaart des Trijdags half 8 in
de oonsistorie zal aanwezig zijn om de
nieuwe leden de voornaamste notenkennis
te leeren. Laat ons hopen, dat dit nieuwe
stekje op den ouden boom vruoht drage
en wij ons niet laten ontmoedigen door
enkelen, die er op uit schijnen te zijn,
om dezen vooruitgang te belemmeren.
Hulde daarom aan onzen Pastor loei ds.
Sybrandy en aan de dames die ons met
hunne tegenwoordigheid willen vereeren.
Krabbendijke. In een vrij goed be
zochte openbare vergadering der anti
revolutionaire kiesvereeniging trad Mr. A.
J. de Wilde van 's Gravenhage op met
j het onderwerp »Overheid en onderdaan".
Spreker begon met het gehoor bij het
voorrecht te bepalen, dat de onderdanen
i mede invloed mogen uitoefenen op de re
geering en dat we niet staan onder een
overheid als b.v. kening Ashasveros uit
het boek Esther. De overheid kan ver
schillend zijn b.v. Koning, Keizer of ook
President, maar als zij haar roeping reoht
verstaat gevoelt zij zich èa afhankelijk
van èa verantwoordelijk aan God.
Niet de ontwikkelingsleer het Darwi
nisme is de leer naar Gods Woord,
maar het was de Heere, die alles maakte
en voor alles Zijn ordeningen gaf.
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ''ent.
Van de drie tegenstellingen
Conservatief of vooruitstrevend kapitaal
of arbeid (kapitalist proletaliër) ge-
loovigo of ongeloovige zijn de beide eerste
onwaar, 't welk Spreker duidelijk aan
toonde alleen de laatste tegenstelling is
er en ze zal uitkomen, want uit het hart
zijn de uitgangen des levens.
Do onderdanen hebben de overheid te
erkennen en te gehoorzamen om Gods wil.
Alle ziel zijden machten over haar gesteld
onderworpen want er is geen macht dan
van God.
Tegenstanders maakten van de gelegen
heid tot debat geen gebruik. Alleen vroe
gen een paar leden dor kiesvereeniging
nog iets omtrent het reoht tot opstand en
de roeping van den arbeider tegenover
zijn baas. De Spieker vond daardoor ge
legenheid om nog eens duidelijk uiteen te
zetten de roeping tegenover elke overheid
en de rechten en vrijheden der onderdanen.
Nog vóór 9 uur was de verg. afgeloopen.
De beperking vervoer over alle kunst
wegen in de geheele provinoie is opge
heven te beginnen met middernacht tus-
sohen 12 en 13 Januari 1909.
In de Maandagavond te Neuzen ge
houden vergadering van de Kamer van
koophandel en fabrieken namen de nieuw
gekozen leden, da heeren Van der Lubben,
Van Rompu en Soheele, zitting. Met 3
stemmen (3 briefjes waren blanco) werd
herbenoemd tot voorzitter de heer A. C.
Lensen en eveneens met 3 stemmen, tot
vioe-voorzitter de heer M. G. A. Blankers.
De 2e luit. C. L. Hollert, van het 3e
reg. inf. te Middelburg, wordt overge
plaatst naar het Se regiment.
By de posteryen en telegrafie is met
16 Jan. a. s. verplaatst de commies der p.
en t. J. C. Smid van Breda naar Middelburg.
Middelburg. Heden werd door den ka
pitein A. C. de Vos aan den Sergeant ma
joor-instructeur P. O. van de Casteel van
het 2e Bat. 3e Reg. Inf alhier in garnizoen,
de bronzen gesp voor 18 jarigen trouwen
dienst uitgericht.
Heinkenszand. Gisteren is er aan het
hulppostkantoor alhier, een lantaarn ge
plaatst, zulks tot groot gemak en genoegen
der ingezotenen.
Hoedekenskerke- Proces verbaal is
opgemaakt tegen den verlofhouder J. d. J.
onder deze gemeente wegens het in voor
raad hebben van sterken drank zonder
vergunning en het tappen van een borrel.
Eenige flesschen sterken drank zyn in
beslag genomen.
Nieuwdorp. Dinsdag vergaderde de
varkeDsvereenigiog »Onderlinge Hulp" in
de herberg van de wed. H C. Modder-
kreeke. Aanwezig waren 18 leden. De
vergadering werd geopend door den voor
zitter waarna de secretaris de notulen las.
Het batig saido van het vorige jaar be
draagt f288,70. Het geld dat in kas is ge
tuigt van den bloei. Herbozen werden de
heeren B. de Jager en A de Leeuw,
resp. voorzitter en lid van toezicht. Na
eenige besprekingen werd de vergadering
gesloten.
Vllssingen. De conducteur der brieven
malen D. Hoek alhier, wordt met ingang
van 1 Febr, overgeplaatst naar Zwolle.
Kruiningen. Candidaten voor den ge
meenteraad zijn D. Duindam, J. Linö-
hout, Meijer (Haasweerd), J. Sonke en J.
de Smidt.
De weggeloopen huzaren.
Men meldt uit Haarlem omtrent de
desertie van 30 huzaren
Dadelijk, toen majoor Tiele vervangen
was door majoor van de Capelle, vertoonde
zioh een geest van ontevredenheid onder
de huzaren van de depots, die Zondag en
eergister tot uiting kwam, door dat een
vijftig bij elkaar, Zondag 30 en eergister
nog 20 wegliepen. De ontevredenheid
heeft o. m. als oorzaak de slechte voeding.
De vorige week werd driemaal niet al te
best spek gegetendan de eisoh zioh het
haar te laten millimeteren, zeer zware
dienst, enz.
Van de weggeloopenen zijn een 12 te
Amsterdam gepakt en 4 kwamen vrij
willig terug. De anderen zijn gisterennacht
te Egmond aan zee geweest en weer op
Beverwijk teruggekomen, waar de burge
meester ze liet volgen door drie veld
wachters, vandaar zijn zij zingende door
Beverwijk naar Wijk-aan-Zee getrokken
en vandaar naar Egmond. Gisterenoohtend
kwamen zij doodbedaard te Beverwijk
terug, maar toen een veldwachter er een
beetgreep, verzetten zy zioh daartegen.
Burgemeester Striob van Linsohoten raadde
hun aan kalm naar Haarlem terug te
keeren. Daaraan beloofden zij te zullen
voldoen en voldeden er ook aan.
Nader bericht men aan de N. R. C.
Eergisteravond 6 uur zijn de 20 huzaren
uit Beverwijk over de duinen naar Haar
lem teruggekeerd, al zingende, en velen
zonder oape.
Het voornemen was eigenlijk, niet naar
de kazerne terug te gaan, voordat zij daar
toe met patrouilles zouden worden ge
noodzaakt. Zij wilden eerst nog eens het
Sohoterkwartier doorgaan, waartegenover
de kazerne is gelegen. Aan den geheelen
Sohoterweg kwam alles uitloopen om de
jongens te zien binnenkomen, en toen
eindelijk het hek der kazerne was bereikt
en er een commandeerde reohts om, waar
mede bedoeld werd het Sohoterkwartier
in te gaan, bleek de meerderheid er voor
links om te keeren, naar de kazerne.
Zooeven hadden we een onderhoud met
majoor v. d. Capelle.
Een brief over het haarknippen had hij
niet ontvangen. Last gegeven tot mili»
meteren had hij niet, alleen wel opgevolgd
de order tot korthouden van het haar. Er
waren bij zijn komst huzaren met lokken.
Vroeger waren er omtrent permissies twee
regelingen. Da ouden, in Leiden, moohten
uitblijven tot 11 uur, de jongeren tot 10
uur. Waar nu hier de twee depots bijeen
zijn, had hij er van gemaakt half-elf. Vol
gens zijn meening ligt de font aan de
uitbetaling van de soldij om dezeven dagen,
in plaats van om de vijf dagen, zooals
vroeger. De majoor wensohte zioh over
de quaestie niet verder uit te laten, voordat
het onderzoek zal zijn afgeloopen, dat door
den inspeeteur zal worden ingesteld. Ook
over het eten niet. Alleen kan hij er dit
van zeggeD. Het eten was goed, dooh
soms werd door huzaren het vieesoh uit
het middagmaal bewaard voor de avond
boterham. Natuurlijk smaakte dan het
middageten minder goed.
Te Haarlem heeft een onbekende
twee meisjes met Haarlemmerolie gegooid
en hun kleeren bedorven.
Bij de Kon. Paketvaartmaatsoh. te
Amsterdam is bericht gekomen dat het
stoomschip „Djambi" te Singapore ten
anker liggende en ladende door 't Fransohe
stoomschip „Polynesie" is aangevaren en
gezonken 1 inlandsoh matroos en 6 koe
lies zijn verdronken, de overige bemanning
werd gered.
De Duitsohe huzaar, die als nalatige
voor de militie in Limburg werd gearre
steerd, is te 's-Hertogenbosch ingedeeld
bij de le oompagnie van het 4e bataljon
infanterie in de Jaoobskazerne. Sedert
Driekoningen loopt die huzaar in zijn
Duitsohe uniform in Den Bosoh rond.
Bij den brand ten huize van den
heer Daursema te Winschoterzijl moet
duchtig gestolen zijn.
Na rechterlijk onderzoek is gisternacht
door de rijkspolitie een arbeider uit zijn
bed gelicht eo weggebracht, verdaoht
verschillende goederen, welke reeds ten
huizs van zijn vader in beslag genomen
I zijn in den nacht van Zatardag op Zondag
gestolen te hebben. De heer Daursema
heeft de goederen reeds als de zijne herkend,
