NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 84.
1909.
Zaterdag 9 Januari.
23e Jaargang
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Een dreigend spook.
Binnenland.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
n.
nrFWpRÖYiNCiËT
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,02s.
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel nieer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Gevaarlijk zijn de praetijken der N.
M.slen ook hierom, wijl de onbevangen
heid en reinheid er door worden bedreigd,
en gemakzucht en zelfzucht er de ge
volgen van zijn.
De geest van 't N. M. is, dat alle men-
sohen recht hebben op materieel geluk.
En het zijn niet de daglooners, de armen
die deze beginselen huldigen, maar de
gegoede burgerstand, de pretmakers, die
liever naar materieele genoegens jagen,
dan naar het moreele geluk dat het be
zit van een groot gezin medebrengt.
Met nadruk wees spr. er op, dat als
gevolg van wat hij noemde onze over
beschaving, het N. M. onder de meer
ontwikkelden hand over hand toeneemt.
De oorzaken zijn o. a.de onheilige
propagande door den reeds genoemden
Bondhet materialisme en genotzucht,
die insluipen bij gebrek aan idealen en
aan geloof, de moderne litteratuur, die te
veel de aandacht vestigt op het sexueele
leven van onze beste tijd, sohriften vult
met z. g. „schuine" strikken. Tegenover
dit JU. M., dat eoonomisoh verouderd mag
heeten en waartegen geneesheeren waar
schuwen, dient front gemaakt.
Spr. besloot met een krachtig beroep
tegen het N. M, waartegen naar zijn
overtuiging krachtig moet gereageerd
worden".
Waar dit nu het oordeel is van mannen
behoorende tot de moderne partij, dienen
wij ons zelvon te binnen te brengen dat
die parly alleen en bovenal zulks belijdt
omdat het in de richting hunner deugdleer
ligt, maar dan is het ook noodzakelijk
voor alle Christenen vaD welke belijdenis
ook, te onderzoeken hoe in het Boek,
waarin Gods geopenbaarde wil wordt be
schreven omtrent deze hoogst ernstige
zaak wordt gesproken.
Kwam vroeger de toepassing van het
N. M. slechts sporadisch voor, en wel
alleen bij de hoogere standennu na
de Koninklijke goedkeuring van de sta
tuten van den N. M. bond treft men
onder alle rangen en standen hare aan
hangers. Had men zulks niet gedaan, de
daardoor in vele gezinnen verwoeste en
verstoorde familieband zou zijn behouden.
Hoe velen zouden al niet reeds door
de toepassing er van indirect naar het
kamp der prostituées zijn overgeloopen.
Het kamerlid de heer Brummelkamp heelt
reeds een paar malen de zaak in de 2e
Kamer aanhangig gemaakt, en er op
aangedrongen le verbod van de propa
ganda der N. M. middelen door openbare
uitstalling en verspreiding van brochures
en 2e of de Regeering niet meent dat de
tijd gekomen is om de intrekking te
provooeeren van de Kon. goedkeuring op
de statuten van den N. M. Bond.
Deze bespreking is een bewijs temeer,
dat men ook in oos land den tijd geko
men aoht een baken opteriohten in de
steeds verder doorvloeiende zee van aan
hangers dier leer.
Slot volgt.
De jeugd en opvoeding van
H. M. de Koningin.
Wij nemen nog 't volgende over uit Miss
Winters mededeelingen in «De Telegraaf".
De poppen verdwijnen.
De poppen hadden zoo'n gewichtige rol
in het leven der Koningin gespeeld, dat
tot dusver nog ieder voorstel, om ze op te
ruimen, op den tegenstand harer liefderijke
eigenares was afgestuit. Maar alle dingen
hebben hun tijd. Ea too was er ook een
zekere grens en voegzaamheid voor de
ontspanningen van Hare Majesteit. Er werd
besloten, dat het droevig oogenblik was
aangebroken, waarop bet noodig was ge
worden de poppen tot een nederiger piaalB
jp de gedachten van Hate Majesteit te
verwijzen en dit verlies door andere soort
ontspanning te vergoeden. Het geschiedde
zeer tegen den zin en de neigiogen der
jonge Koningin. En ik naoet prkenneD,
dat hot plan niet zonder verdriet aan de
eene eD veel omkooperii aan de andere
zijde werd uitgevoerd. De Koningin-Regen
tes moest Baar Kind beloven, dat in hot
eigen vertrek der Koningin een geschikte
bergplaats voor de poppen zou worden
verstrektzoodanig ingericht, dat, hetzij
Zij al dan niet met Haar lievelingen speelde,
deze toch steeds in Haar oog en nabijheid
zouden zijn.
Dit probleem werd door de Koningin-
Regentes gemakkelijk opgelost, door bij
een groote meubelzaak een sierlijk stuk
huisraad te bestelleD, in den vorm van een
zeer groot kabinet, in drie afdeelingen ver
deeld, van binnen met dCnkerroode pluche
gestoffeerd en voorzien van drie spiegel
glazen deuren. Een met pluche bekleede
plank lag in het midden van elke afdee-
ling, waardoor, als het ware, twee ver
diepingen werden gevormd van vertrekkeD,
die het vaste verblijf zonden worden van
de afgedankte favorieten. Het kostte niet
weinig hoofdbreken eer een volkomen be
vredigende rangschikking was verkregen.
Op do bovenste verdiepingen van het
kabinet waren de leer-, speel en ontvang
kamers der „kinderen" gevestigd, op de
onderste hun slaap- en kleedhamers. Be
neden deze waren lange kastjes ingericht,
tot bergiDg van ailer garderobe. De indruk
der gansohe regeling was waarlijk zeer
charmant en gaf een nieuwe aantrekke
lijkheid aan de kamer, waarin bet kabi
net stond.
De kleine pop, de baby der familie,
was, behaaglijk in een wieg gelegen, zoo
geplaatst, dat een Zwitsereoh kindermeisje
over haar waakte. Het leervertrek was
ingenomen door knapeD, die, te oordeelen
naar de manier, waarop leien, griffels,
pennen en sohHften overal verspreid lagen,
meer tijd aan stoeien dan aan diepe over
denkingen hadden besteed. De speelkamer
was goed gevuld met meisjes, die blijk
baar zich op minder onstuimige wijze dan
haar broederen amuseerden. En in de bene
der ste afdeeliDg was een der oudere zusters
gezeten voor een zeer elegante toilettafel,
bezig haar hoed naar alle regelen der
laatste deftigheid op te zetten.
Alle mogelijke stukken huisraad, voor
het gebruik der poppen, waren verzameld
en door den Koning en de Koningin aan Hun
Kind geschonkenvele stukken daarvan
waren zeldzame exemplaren. De zilveren
inktpot, pernien en potiooden voor de
studie der knapen, waren van antiek
maaksel en vorm. De zilveren kruik en
kan, met verschillende kleine potjes en
doosjes, op de toilettafel, hadden oor
spronkelijk tot het speelgoed van Koningin
Anna behoord, Vandaar, dat de verblijf
plaats der poppen niet enkel eeB verza
meling van kinderspeelgoed was, maar
tevens talrijke voorwerpen van grooteen
historische waarde bevatte.
Ofsohoon de Koningin oprechte spijt
gevoelde, haar poppen ter zijde te moeten
stellen, schikte zij zioh toch zeer snel in
de veranderde omstandigheden. En voordat
er vele weken waren verloopen, was Zjj
verdiept in de moeilijkheden van metaal
bewerking en boekdrukken. Door de hulp
van Haar Moeder had de Koningin ge
leerd da werktuigen te hanteeren, waar
mede metaal gebogen en geslagen wordt
in allerlei verrukkelijke krullen en vormen,
die, met toevoeging van koperen snoeisels
en ornamenteele nageltjes, in de banden
van een kuostigen werker zulke bewon
derenswaardige nabootsingen kunnen op
leveren van de voortbrengselen der be
roemde ijzerwerken van Neurenberg.
De druipers.
Het geschenk der Koningin Regentes van
een moderneen wondervol complete druk
pers, wekte bij de jonge Koningin hel ver
langen, <iat zooveien personen den een of
andereh tijd van hun leven bekruipt, name
lijk om auteur te worden. Zij wensohle
daarenboven Haar pennevruohten in Haar
eigen vertrekken en met inspanning Harer
eigen krachten, gedrukt, gebonden en uit
gegeven te zien.
Ik werd er dus op uitgezonden, mij met
de samenstelling en werking der drukpers
op de hoogte te stellen, terwijl Hare Maje
steit zioh bezig hield met de ontwerping
van een verhaal, het weven der intriges
en hun overbrengen, in gepaste stijl en
taal, op papier.
Dit wbs een tijd van opwindingWij
leefden wekenlang in een staat van onder
drukte gemcedsberoeriDg, ons in het geheim
verheugende over de verbazing en vreugde,
die te wachten stonden aan de bevoorrech
ten, welke de eerste uitgaaf van het ten
huize gefabriceerde zouden ontvangen 1 Nog
levendig heugen mij de overweldigende
blijdschap en jeugdige gloed, waarmede de
Koningin de verschillende tafereelen en
episodes uitspon van Haar verhaal, dat de
harten der lezers zou doen trillen. Wij
konden samen geen oogenblik alleen wezen,
of de zaak hield ons aanhoudend bezig.
En, wanneer een nieuwe gedachte was
ontworpen, die bij uitstek sensationeel
beloofde te worden, sprong de Koningin
van Haar stoel op en huppelde de groote
kamer rond, uit pure onmacht zioh bedaard
te houden, terwijl de overvloed van ver
rukking Dog versch was.
Na veel herziening en ernstige discussie
van de zijde der jonge boekdrukster, werd
het verhaal geschikt voor de pers geaoht.
En toen ving het werkelijk zwoegen aan 1
Mijn onhandig knoeien en de langzaamheid
in het hanteeren en zetten der letters was
aan een snelle verjohijniug niet bevorder
lijk. Maar na verloop van tijd smaakten
wij de ontzaglijke voldoening, aardige,
kleine vellen druks te produoeereD, die,
naar we innig hoopten, beroepsdrukkers
niet onwaardig zouden z;jn. Het kleine
verhaal, werkelijk aardig van gedachte en
eenvoudig van 'nkleediDg, handelde over
een Arabieehen slaaf. Maar aangezien de
uitgaaf strikt privaat was en het auteurs
recht zorgvuldig door de Koningin werd
voorbehouden, moet de rest aan de ver
beelding worden overgelaten.
Populaire betoogingen.
De liefde en trouw, die de Hollandsohe
natie hear souvereine op zoo milde wijze
schonk, werden in tegenwoordigheid Jder
Koninginnen immer op klemmender wijze
getoond en vonden uiting in populaire
betoogingen, waar Zij zioh ook mochten
bevinden.
Een verrukkelijk voorbeeld hiervan werd
eens 's avonds te Nijmegen gegeven, nadat
Hare Majesteiten aldaar in Haar hotel
waren teruggekeerd van een vermoeiend
bezoek aan 's Hertogenbosoh. Een ontzag
lijk groot aantal msnsohen bad zich voor
het hotel veriameid en begroette de aan
komst der Koninginnen met uitbundig ge
juich. Toen Hare Majesteiten op het balkon
versohenen, om voor het hartelijk welkom
te bedanken, begon het gejuich algemeener
en luider te worden, terwijl vaderlandsohe
liederen in snelle opvolging werden ge
zongen, alsof de geestdrift der zangers
onuitputtelijk was. De menigte werd al
grooter en grooter. En hoewel de Konin
ginnen, op aandringen Harer onderdanen,
herhaaldelijk weer op het balkon ver
schenen, bleef de geestdrift aanhouden.
Het late uur en hel vooruitzicht van
verdere vermoeienis op den volgenden dag
maakten het noodig der jonge Koningin
een rustigen en verkwikkenden nacht te
verzekeren.
De Koningin Regentes, die natuurlijk al
het mogelijke deed, Haar Kind onnoodige
opwinding te sparen, kwam op het geluk
kige idee, 'n direct beroep op 't volk te
doen, en het als het ware in Baar vertrou
wen te nemen.
Zij had een korte consultatie mot den
particulieren secretaris van Hare Majesteit,
die daarop naar buiten ging en ae menigte
van den stoep van het hotel met veèl tact
en hcflijkheid toepprak. In enkele goed
gekozen volzinnen dankte hij iedereen uit
Daam van Hare Majesteiten voor de spon
tane ovatie, die de harten der Koningin-
Regentes en Haar Dochter diep had getrof
fen. Hjj voegde daaraan zijn zekere ver
wachting toe, dat allen Koningin Wilhel-
roina gaarne een goede nachtrust zouden
toewensoheD, opdat Zij de vermoeienissen
van den volgenden dag goed zou kunnen
dragen.
Daarom verzooht hij het volk in alle
viiendelijkheid, het gejuich te staken en
ro-t;g naar huis te gaan.
Dit verzoek had een woDdere uitwer-
king. Iedereen scheen zijn buurman in
liefderijke trouw te willen overtitffeD,
en mannen, vrouwen en kinderen, die
zich kort te voren beesoh hadden ge
schreeuwd, werden terstond tot stilzwijgen
gebracht. Bij de plotselinge stilte van
den avond kon men nu en dan fluisterende
opmerkingen hooren onder de menigte
ais„Sst 1 Het kind is vermoeid eD
heeft slaap noodig, laten we naar huis
gaan". En met dit teekenend gevoel voor
hun beminde souvereine, de Deiging voor
persoonlijk genoegeD overwinnende, trok
ken de duizende mensohen rustig huis
waarts.
Een mooie brief
In De Bazuin wordt afgedrukt 't vol
gend schrijven naar aanleiding van de te
verwachten blijde gebeurtenis door den
premier, minister Heemskerk, aan de ge
reformeerde kerken, of liever aan «depu-
taten voor de correspondentie met de
Hooge Regeering, Adres den secretaris M.
Noordtzij" gericht
De Raad van Ministers houdt zich overtuigd,
dat de heuchelijke tijding, welke op 22 dezer
ter kennis van het Nederlandsche Volk is ge
bracht, in alle oorden des lands stof tot diep
gevoelde erkentelijkheid zal hebben gegeven.
Het spreekt van zelf, dat velen en ook vele
kerken behoefte zullen gevoelen,Hare Majesteit
de Koningin, met het oog op Hare blijde en
ernstige verwachtingen, in hunne gebeden te
gedenken. Zij zullen daartoe gedrongen worden
reeds door de groote liefde, welke zij der
Koningin en Harer Majestelt's Huis toedragen.
Van deze zijde bezien, zou er voor de Regee
ring geen aanleiding tot bemoeiing daarmede
bestaan. Daar nochtans de hoogste Staats
belangen zoowel met het behoud van Harer
Majesteit's leven en gezondheid, als met de
geboorte van een troonopvolger gemoeid zijn,
acht de Raad van Ministers het plichtmatig,
met het oog daarop de voorbeden der kerken
te vragen. Aan Gods zegen is alles gelegen
en de Raad van Ministers zal dan ook de voor
beden der kerken op den hoogsten prijs stellen
dit te meer, waar hij overtuigd is, dat de inner
lijke drang daartoe toch reeds bestond en aan
vankelijk tot uiting is gekomen.
Het moge den Raad van Ministers vergund
zijD, daartoe Uwe medewerking te verzoeken,
De tijdelijke voorzitter
van den Raad van Ministers,
Heemskerk.
Deputalen voegen bij dezen afdruk een
opwekkend woord tot de kerken.
Naar men verneemt, is de instruc
tie tegen den tandarts H. te 's Graven-
hage, die zich onder verdenking van ze
denmisdrijf in verzekerde bewaring be
vindt. thans gesloten, zoodat de behande
ling der zaak voor de rechtbank binnen
eenigen tyd kan worden verwacht. N.R.C.
De minister van Landbouw, Nijver
heid en Handel, ad interim, belast met
het departement van Waterstaat, brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat hy
eiken Zaterdag, te beginnen met 15 Ja
nuari, des namiddags te halfiwee, in het
departement van Waterstaat aan het Bin
nenhof allen zal ontvangen, die hem over
de zaken van genoemd departement wen-
schen te spreken. Ct
H. M. de Koningin zal zich Zater-
terdag bij de begrafenis van Minister
Bevers laten vertegenwoordigen door
Z. K. H. den Prins der Nederlanden. De
miuisters, ambtgenooten van mr. Bevers,
znllen deel uitmaken Van den begrafenis
stoet.
Bij de begrafenis van baron Molle-
rus, commissaris der Koningin in Gelder
land, zal H. M. de Koningin vertegen
woordigd worden door mr, A. Ph. R. C.
baron van der Borch van Verwolde, ka
merheer i. b. d. van H. M. de Koningin,
(lid der Tweede Kamer).
Naar wy vernemen is de minister van
landbouw, nijverheid en handel, de heer
Talma, belast met de tijdelijke waarneming
van 't departement van waterstaat.
Het verkiezingsprogram van den Vrtfz.-
democratischen Bond.
Blijkens een berioht in de Midd. Ct.
luidt het ontwerp-verkiezingsprogram van
den Vrijzinnig-demooratisohen Bond, dat
in de algemeene vergadering van 17 Jan.
a. s. zal behandeld worden, aldus
„Op den voorgrond staan
Algemeen kiesrecht en grondwetsher
ziening die dit waarborgen zal en de mo
gelijkheid voor vrouwenkiesrecht zal
openeD.
Mooht dit niet worden bereikt, dan zal
in eik geval worden aangestaard op
Den wettelijk geregelden tienaren-dag.
Verplichte sociale verzekering van staats
wege; zorg voor ouden van dagen.
Algemeene volksontwikkeling en vak
opleiding.
Staatsexploitatie onzer spoorwegen.
Een volksleger en zooveel mogelijk in
krimping van uitgaven.
Stoffelijke en geestelijke ontwikkeling
der inlandsohe bevolking in de koloniën.
Belasting naar draagkraoht.
Regeling van den reohtstoestand der
ambtenaren.
De ramp in Itali'ê.
Zooals te voorzien was, geven de ge-
illustreerde bladen ons reeds speedig af
beeldingen en besohrijvingen van de door
de aardbevingen geteisterde streken. Mooie
kiekjes geeft o.a. het tijdschrift „Eigen
Haard", terwijl dit nummer tevens is
versierd met een kaart die een duidelijk
beeld geeft van de ligging der in den
laatsten tijd meest genoemde plaatsen.
Over het geheel is dit een zeer mooi
Dummer van „Eigen Haard", dat ook vele
portretten o.a. van den zoo juist over
leden minister Bevers, bevat. Ongeveer
veertig illnstratiën gersieren dit nummer,
alle bijzonder geslaagd. Wy kannen dan
ook onzen lezers raden, zioh dit tijdschrift
geregeld aan te sohaffen of om kennis te
maken, eens een proefnummer te Amster
dam aan te vragen.
De achterstand bij rechterlijke colleges.
Het Kamerlid mr. Regout heeft sohrif-
telijk aan den minister van Justitie ge
vraagd, of deze kan mededoeieD, welke
maatregelen hij thans voornemens is te
nemen ter voorziening in den achterstand
bij verschillende rechterlijke ooileges. Op
deze vraag, den lOen December 1908
ingezonden, heeft de minister van Justitie
den 6en Januari 1909 geantwoord, dat
twee ontwerpen van wet ter onverwijlde
bestrijding van den aohterstand bij som
mige gerechten zijn departement reeds
verlaten hebber.
lJs op 7 Januari.
Keulen, dryfys. St. Andries (Waal),
blank water. Vreeswijk, ys vast.
Westervoort, idem Kampen, idem.
St. Andries (Maas), idem. Laagwater.
Schoonhoven, dryfys over der rivier
breedte Krimpen, dryfys over V, idem.
Dordrecht, y's vaat. Hedel, idem.
Moerdyk, dryfys over der rivierbreedte.
Hellevoetsluis dryfys over V» idem.
(St.-Ct.)
Rotterdam Het ys in de Maas te Rot
terdam is zoo goed als verdwenen. Ryn*
schepen worden weder naar ligplaats boven
de Willemsbrug gesleept en maken zioh
klaariom zich de rivier op te laten sleepen.
(W. R. Ct.)
Ooze Middelburgaohe oorresp. schrijft
Het aantal det kenners en yriendefc der
historie is, tegenover de massa gerekend,