9WSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 73.
1908
Donderdag 24 December.
23e Jaargang
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
uit m pms.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed.
S. J. DE JONGE-VERWEST, te
Goes
E. P. D'HUIJ, te Middelburg.
Bjj dit nummer behoort een Bijvoegsel
PRIJS DER ADVERTENTIËN
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1>25.
Enkelj nummers0,026.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
Wegens Kerstdag verschijnt Vrij
dag en Zaterdag onze Courant niet
Zij die zich met 1 Jan. a.s. op ons
blad abonneeren, ontvangen het tot
dien datum gratis.
TWEEDE KAMER.
Do Kamer beeft gieter bij de behandeling
van de begrooting voor Landbonw, aan den
minister een som van 2 ton toegestaan, in
plaats van de vroeger geweigerde 4 ton, tot
deelneming aan de Tentoonstelling te Brus
sel, met 59 tegen 18 stemmen die van de 6
soeiaal democraten, den katholiek Arts, de
oud liberalen v. Poreest enBJooker, de vrij
zinnig democraten Nolting en Ketelaar en
enkele unionisten. Nederland en zjjn Kolo
niën zullen op die Tentoonstelling, tenge
volge dezer transactie, onder één dak ge
bracht worden. Daze quaeatie ia derhalve
in der minne opgelost.
De minister leed weer een klein echec je
b\j de behandeling der onderafdeeling
Arbeidsinspectie. Schoon hij van alle kan
ten geprezen werd omzijn voortvarendheid,
werd hem toch een amendement thuis ge
stuurd van de commissie van rapporteurs,
toegelicht door mr. v. Idsinga, om dezen
post voorloopig te schrappen.
Geen beslissing van zoo belangrijke
quaestie zonder voorafgaande schriftelijke
bespreking, zei mr. Trenb.
Geen plannen nitvoeren, zonder vooraf
gaande raadpleging met Raad van State en
Kamers, voegde mr. Lohman er aan toe.
Bet amendement werd bierop met 82 tegen
23 stemmen aangenomen. Tegen stemden
de sociaal democraten, een deel der rech
terzijde en drie unie-liberalen v. Doorn,
De Klerk en Thomson.
De minister heeft gezegd spoedig met
hetzelfde plan te zullen terugkomen.
Het subsidie aan de Boerenleenbanken
werd toegestaan ondanks het verzet van
mr. Tydeman, die meende dat de Eindho-
ventche Bank sommige richtingen uitsluit,
wat door dr. De Visser na ernstig onder
zoek entkend werd. Voor de subsidies
stemden met de rechteazijde de voorzitter,
de heer v. Kol en 8 unionisten.
De politiek van den dag.
Verschillende gemoedsaard in ons Ka
binet.
«Politicus" in de Opr. Haarl. Crt.
Dat admiraal Wentholt boos is gewor
den toen hij telkens in de rede werd ge-
vallen, nadat 't gekakel om hem heen
gonsde en dwarrelde, zoodat de door hem
gesproken woorden in brokstukken 's mi
nisters eigen oor zollen bereikt hebben
ik kan 't mij levendig voorstellen. Maar
zoowel dit lid vaD het thans aan de groene
tafel zittend negental, alsook andere minis-
trieele grappioi kan men met reden toe
voegen „Tu l'as voulu, George Dandin
Nooit of te nimmer hebben we zoo'n
amusant" kabinet gehad
Minister De Marees van Swinderen houdt
de heeren een paar uur lang bezig op een
manier, die in allen eerbied getuigd
in staat is om een Chrétienni of een Speen
hof! jaloersoh te maken. Hij schudt de
moppigheden" uit de mouw van zijn ele
gante jas, en er is zulk een haast-ononder-
broken geschater in de zaal, alsof men een
monoloog van beroeps humorist bijwoonde,
in plaals van de rede des ministers van
buitenlandsche zakenDe premier
vlecht toch wel om den anderen zin een
of andere oolijke guitigheid eene grappige
zinswending, een typisoh-vermakelijke
woordspeling, of zoo, in zijn speech. Som
mige leden krijgen pijn in 't pericardium
van het laoben. Herinneren zich den lijd
niet, dat ze lóóveel irartn van pret zieh uit
de oogeu moesten wissohen. Zullen straks,
wanneer zij, ter afwisseling van debe-
grootiogs-oampagne, eene of andere leuke
klucht gaan zien, allicht denken 't Is hsel
aardig, maar... Heemskerk... Of: Van
Swinderen is 't tooh niet
De onvermoeibare zucht van mr. Kolk
man om de mensohen door zjjn balf-iro-
nisohe, half-saroastisohe grappen aen 't
lachen te maken, ze is sinds lang ver
maard. Zoodra, in den Haagsohen Raad,
de heer Kolkman het wooid vroeg, helder
den de gezichten als bij tooverslag op
Begon men bij voorbaat alvast z'n lippen
in sobertsplooi te zettenkwam er blij
geglinster in de oogen, zelfs de van ver
veling meest-doife en slaperige Nu
kwam er ten minste kans om eens flink
je lever aan 't schudden te brengen
Mr. Kolkman's roem als als grappious
is, sinds zijn komst ter groene tatel, gaan
afnemen. Bij sterren van de eerste grootte
lijkt het lioht van tweede-soorts aan 't
firmament schraal. Tegen de uien en
guitigheden van collega's Heemskerk, Van
Swinderen en Wentholt moet de huidige
minister van iioanoiën, als «droog-komiek"
man, 't beslist afleggen
De rustige ernst van een Idenhurg het
zakel\jk-heldere betoog van een Nelissen
het kurkdroog-besliste van een Sabron
steken zeer scherp af bij de joligheid der
dartele anderen. Zelfs vindt men dien
ernst eigenlijk wel prettig. „Toujours per-
drix", nietwaar? Zooals de „Bruiloft"
bij de „Gjjsbreght" werd gevoegd ter
aangename variatie van 'f sombere en 't
vroolijke, door onze wijze voorouders,
aldus past ook wonderwel een Sabron naast
een Van Swinderen tot 't vormen van een
«harmonisch geheel".
CIT DE PROVINCIE.
Goes. Gemeenteraadsvergadering van
Dinsdag. Voorzitter de heer burgemeester.
Afwezig met kennisgeving de heer Donner.
Ingekomen zijn de volgende stukken
Bericht dhr. NeetesoD dat hij de benoe
ming tot onderwijzer aanneemt, dooh pas
1 Maart in functie kan treden. Goedkeu
ring door Ged. Staten van raadsbesluiten
van 26 Nov. jl. inzake wijziging begrooting
1908 en afkoop van cijns. Bericht van
Ged. Staten van ontvangst der verordening
tot wijziging van de verordening op het
brandwezen. Goedkeuring idem suppletoir
kohier Hoofdelijken Omslag. Berioht van
Ged. Staten dat de huurwaarde der vrije
woniDg van de hoofden der scholen is
verhoogd tot f300. Een adres van P.
Schrijver verzoekende het lokaal thans bij
hem in pacht als bergplaats of pakhuis te
mogen verhuren tot gebruik van een tim
mermanswerkplaats gedurende 1909.
B. en W. stellen voor hierop afwijzend
te beschikken. Aldus besloten.
W. J. M. Bitter vraagt in erfpacht te
mogen ontvangen een strookje grond van
de gemeentegaag, noodig voor den bouw
van een nieuw woon- en winkelhuis in
de Langevorst, eu tevens om een glazen
bedekking in bedoelden gang te mogen
aanbrengen. B. en W. stellen voor dit
stukje grond toe te staan tegen een erf
pacht van 1 5 's jaars en de bedekking
toe te staan tegen een retributie van f 10.
De fiaanc'ësle commissie is er voor den
gevraagden grond aan adressant te ver-
koopen, subsidiair de erfpacht te bepalen
op fl.50 's jaars en de retributie op f5
voor de overdekking.
Da heer Temperman vindt f 1,50 erfpacht
voor een stukje van 3 M», billijk, en in
overeenstemming met de vroegereerfpsoht-
verleenirgen. Het argument van B. en W.
dat adressant een veel beteren bouw zal
krijgen, mag hier geen maatstaf zijD, want
waar is dan de grens. Veel gezonder is
het standpunt om rekening te houden met
vroegere erfpachten. Spr. zegt dit namens
da tinacoiëele oommissie. De commissie
zag nog liever dat adressant bedoeld
strookje wilde koopen.
De heer Pilaar komt op tegen 't ver-
leenen van de erfpacht voor onbepaalden
lijd gelijk B. en W. 't noemen. B. en W.
wilden zieh 't recht voorbehouden ten allen
tijde dit strookje zoo noodig weer terug
te nemen; maar op zulk een voorwaarde
kan adressant nooit de erfpacht aanvaar
den. Deze transactie mag dan ook uiet
worden toegelaten. Adressant wil echter
naar spr. bleek op aannemelijke voor
waarden wel koopen.
Da heer Dekker sluit zieh hierbij aan.
Hij kan zieh niet voors'ellen hoe groot de
erfpaohtsom wel zal moeten bedragen naar
den maatstaf door B en W. bij deze aan
vraag aangelegd, voor 't geval er eens een
aanvraag komt van iemand die eens heel
veel belang heeft bij de erfpacht,/- Spr.
meent dat de Raad niet bij dergelijke aan-
vragen den aanvrager moet trachten te
knijpen.
De heer Hollmann zegt indien de brand
gang niet te smal wordt, er geen bezwaar
bestaat aan adressant te verkoopen.
De voorzitter verdedigt 't voorstel van
B. en W. Het denkbeeld der Moanoieele
oommissie cm de erfpacht eeuwigdurend
te doen zijn nemen B. en W. over.
Het voorstel van B. en W.overbouwing
ad f 5 retributie 's jaars wordt aangenomen
met algemeene stemmen.
Idem erfpacht f 5 wordt verworpen met
7 tegen 5 stemmen (voor stemden Von
Schmidt, Kakebeeke, v. d. Bout, R'soh
en de Witt Hamer). Het voorstel der
Ünanoieele oommissie eeuwigdurende erf-
paoht ad fl.50 wordt aangenomen m9t 8
tegen 4 stemmen die der heeren Risch,
v. d. Bout, Hamer en Von Schmidt.
Wed. P. de Jongh verzoekt om aan
wijzing van peil voor een te bouwen
woonhuis aan den Stationsweg en tevens
om achter de rooilijn te mogen bouwen.
Adressante heeft indertijd den grond ge
kocht van de Ned. Herv. kerk onder
voorwaarde achteruit te zullea bouwen.
Op den nog open grond wil ze een wo
ning plaatsen, dooh zou indien zij in de
rooilijn bonwt met haar woning boven
de sloot komen. Wordt haar toegestaan
4 M. achteruit te bouwen dan komt de
woning achter de sloot; en blijft 't raam
van de aangrenzende woning vrij. Met
algemeere stemmes wordt het verzoek
toegestaan.
Komt ter tafel een adres van H. v. Sprang
houdende verzoek om te mogen bouwen op
een terrein aan den Westsingel en aanwij
zing van peil voor aldaar te plaatsen huizen.
Adressant wil op het terrein naast de wo
ning van dhr. Kolsters een pad van 1,70
met een kromming tot achter de woning
van Gorse doen loopen en daar achter een
woning bouwen. B. en W. stellen voor
hierop afwijzend te beschikken. Aldus be
sloten.
Komt aan de orde een adres van J. Heins-
dijk, houdende verzoek om op een terrein
aan den Westwal achter de vastgestelde
rooilijn te mogen bouwen. Dit is op terrein
achter de Prins van Oranje- B. en W. stel
len voor om een strook grond terug te ne
men, en den adressant te vergunnen achter
de haag te bouwen. Wordt mettertijd bet
huisje dat in 't verlengde van de haag staat,
afgebroke», dan kan deze haag in rechte
lijn worden doorgetrokken.
Enkele aanvragen om afschrijvingen van
belastingen worden toegestaan. Een wijzi
ging der gemeentebegrooting voor 1909
wordt voorgesteld in verband met mutatiën
by het lager onderwijs, enz. Onder anderen
zal door 't vertrek van den heer Butler,
wiens salaris met 1 Maart had moeten wor
den verhoogd, de post onvoorzien met f 63
kunnen worden verminderd. B. enW- stel
len thans voor om den post opbrengst
marktgelden te verhoogen met f 300 en te
brengen op f2000, dewijl do opbrengst
over 1908 nu reeds de f2200 heoft over
schreden.
Zonder hoofdelijke stemming wordt al
dus besloten.
Naar aanleiding van een paar opmer
kingen van Gedeputeerde Staten worden
een paar wijzigingen voorgesteld in de
verordening op de tapperijen. De eene
wil doen vervallen de kennisgeving der
opening eener tapperij binnen 8 dageD,
dewijl de Drankwet hierin reeds voorziet.
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 '■ent.
De tweede wijziging bedoelt te bepalen
dat de verplichting om terstond na 't
slaan van twaalven de tapperij te sluiten
niet geldt voor logementsvergunningen,
wanneer zieh in de gelagkamer enkel
logeergasten bevinden, met uitzondering
van anderen.
Thans volgen de verschillende benoe
mingen in eommissiën en besturen wegens
peiiodieke aftreding hunner leden. Geko
zen worden de heeren Pinanoieele oom
missie Temperman, Fransen v. d. Putte
en P/laar; Gasoommissiiev. d. Bout
(voorz.), Temperman en v. d. Leeuw
Commissie voor de strafverordeningen Pi
laar en Von SehmidtCommissie aanslag
H. O.Donner, Temperman en v. d. Ven
Idem reclame H. O.Risoh, Kakebeeke en
Hollmann Commissie van Toezicht Mid
delbaar Ocderwijs, vaoature Van Heel (de
heer v. Heel wensoht geen herbenoeming)
voorgedragen dr. J. G de Ruy ter de Wildt
en mr. J: H. M. Stieger. Benoemt wordt
eerstgenoemde met het lot tegen mr. Stie-
ger, na 2 vrije stemmingen. Bij de le
vrije stemming bekwamen de heeren Stie-
ger en de Ruyter elk 5 en v. Heel 2
stemmen. Bij de 2e vrije stemming
bekwamen de heeren de Ruyter en Stieger
elk 6 s<emmen.
Commissie van Toezicht lager onderwijs
A. G. v. Dijk (mede aanbevolen was J.
Pilaar,/.
Burgerljjk Armbestuur B. M. den Boer
(mede aanbevolen de heer G. H. v. d. Meer
Mohr) en G. A. Hajenius mede aanbevolen
de heer J. A. v. Heel.
Gasthuisbestuur J. A. Wilton v. Reede
met 12 st. Mede aanbevolen was de heer
J. Pilaar.
Regentes weeshuis Mevr. F. Mulder-de
Jongh met st.mede aanbevolen was
Mevr. M. de Ronde Bresser.
Regentes Gasthuis Mevr. T. Dekker-Tijs
met 11 st. Mede aanbevolen was Mevr.
S. v. d. Bout-Harinok welke 1 st. verkreeg.
Commissie voor classificatie van leerlin
gen der openb lagere soholen uit het
ooilege van B. en W. mr. J. de Witt Hamer
uit den Raad J. F. v. d. Leeuwuit 't
R. K. armbestuur J. B. v. Kal Gif hout
mede aanbevolen was P. van der Reit.
Uit de oec. spysuitdeeling L. A.Knitel;
mede aanbevolen was W. Kakebeeke. Uit
de Herv. diaconie J. de Bruine, mede aan
bevolen was I. Weasel. Uit het Burgerlijk
Armbestuur B. M. den Boer, mede aanbe
volen w&s P. A. de Ligny. Uit de geref.
diaconie (vac. J. de Jonge Az.) M Quakke-
laar met 11 stemmen tegen i op den mede
aanbevolen heer A. Wisse.
Een reclame van J. van Acker tegen zijn
aanslag in den Hoofdelijken Omslag op het
2e suppl. kohier 1908, wordt, na beraad
slaging in geheime zitting en na herope
ning der vergadering besloten den aanslag
van reclament te handhaven.
Aan dhr Butler wordt eervol ontslag ver
leend als onderwijzer bij 't O. L onderwijs
alhier tegen 1 Maart of zooveel vroeger als
in de vacatnre zal zijn voorzien. B. en W.
worden gemachtigd een oproeping te doen
ter zijner vervanging.
Ten slotte besluit de Raad op voorstel
van B. en W. om kosteloos af te staan
aau het Rijk een stuk grond groot 340
eA. voor den opslag van een patronen-
bergplaats en wel op liet terrein van de
sohietvereenigiug «Koningin Wilhelmina"
achter het sohietlandjeeene quaestie die
al sedert 1905 hangende was wordt hier
door ten genoegen van beide partijen
opgelost.
Met ingang van 1 Januari a.s. zijn ver
plaatst bij 'srijks belastingen in Zeeland
de kommies le klaBse M. G. J. Contant, van
Hansweert (tijd.) naar Brouwershaven, de
kommiezsn 2e klasse W. Jansen, van Hans-
weert naar Hontenisse, D. C. van der Hooft,
van Oudenbosoh naar Hansweert en J. Vis
ser, van Axel naar Middelburg en de kom
mies 3e klasse J. Bogaart, van Ooslburg
naar Axel.
Te Renesse werd Zondagnamiddag
een godsdienstoefening van den „Protes
tantenbond" gehouden, waarbij mevrouw
Baudet—Fookens den kansel betrad. Het
kerkgebouw was geheel gevuld.
Zaterdagnacht is te St. Nicolaas
brand uitgebroken in een winkel van
damesmodes, wit goed enz. De huisbe
woners waren reeds gevlucht langs een
achterpoortje. De dochter, 22 jaar, liep
terug om haar hondje te redden, dat Dog
in het huis was, de vader stond op de
binnenplaats in zijn onderkleereD, daar hij
geen tijd had om zieh te kleeden. Hij
zeide tegen de blussohers dat hij zijn
dochter giDg halen en liep het brandende
huis binnen. De commandant der gen
darmerie wilde hem naloopen om bet
meisje te reddendooh de vader* was
hem zoover vooruit, en de brand was zoo
toegenomen, dat de vlam den comman
dant den weg afsneed. Het meisje werd
nog aan het venster van de 2e verdieping
gezien met een beddenlaken in 1 aar hand,
roependeHelpt mij INauwelijks was
de leer buiten aan het venster gezet of
de plankenvloer zakte onder haar voeten
weg en zij verdween in den vuurkolk.
De vader werd niet meer gezien. Den
volgenden ochtend vond men het ver
koolde lijk van het meisje. Dat van den
vader heeft men nog niet kunnen vinden.
De door de Nieuwjaarsoommissie te
Kruinlngen gehouden Nieuwjaarsooïleote
heeft opgebracht f338.35.
Te Domburg werd Maandag leven
loos geboren een stierkalf, dat 841 KG.
woog, een buiter gewoon hoog gewicht.
Men moest echter vooraf de koe slaohten,
daar men haar niet verlossen kon.
De heer M. J. J. Steemei;», klerk-
telegrafist bij de S. S. Maatschappij aan
het station te Zutphen, wordt met ingang
van 1 Jan. a.s. verplaatst naar Kruinia-
gen Ierseke.
Tot ontvanger-griffier van het water
schap „Poortvliet" is benoemd de heer
W. Dronkers, gemeente secretaris van
Poortvliet. i
Waarde. L K. werkzaam op dé hof
stede van dhr C. B alhier kreeg Dinsdag-
voormiddag bij toeval een slag van een
paard vlak in zijn aangezicht,waardoor een
gapende wonde ontstond en zjjn neus deer
lijk gehavend werd, zoodat geneeskundige
hulp noodzakelijk was. Yoor de zooveelste
maal blijkt hieruit weer de wenschelijk-
heid van de opneming van het landbouw
bedrijf in de ongevallenwet.
Stavenlsse. In de Dinsdag gehouden
gemeenteraadsvergadering werd besloten,
bij de betrokken autoriteiten de tot stand-
koming eener intercommunale telefoonge
leiding aan te vragen. Uit een 9 tal sollioi-
tanten werd P. de Rijke alhier benoemd tot
gemeente-werkman, en wel op een jaar
wedde van f 312,
Axel. Men kan van buiten niet,altijd
zien, wat er van binnen te koop is.
Aan den weg van hier naar Ter Neuzen,
in het gehucht Magrette, staat een bierhuis
met het navolgende uithangbord
„Daar sterke drank en brandewijn,
„Voor de gezondheid schadelijk zijn,
„Heb ik, gedwongen door de wet,
„Dien rommel maar op zij gezet.
„Maar elk, die herwaarts komt, vindt hier,
„Voor weinig geld een puik glas bier."
Oogensohijnlijk zou men zeggen, dat de
man geen druppeltje in huis had, maar
de maréchaussees gedachtig aan boven
genoemd spreekwoord daoht er anders
over, en vond bij nader onderzoek een
groote hoeveelheid dier verboden waar,
hetwelk in beslag werd genomen, terwijl
den bierhuishouder proces-verbaal werd
aangezegd. Luclor et JSmergo.)
'tZand De vereen, van gedipl. leer
lingen aan de wintercurcus in landbonw in
Walcheren vergaderdo heden onder voor
zitterschap van dhr De Steur, welke de
vergadering op gebruikelijke wijze opent.
Aanwezig waren 16 leden en de heer Zwa-
