NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND,
No. 69. 1908. Zaterdag 19 December. 23e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Binnenland.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
TWEEDE KAMER.
CIT DE PROVINCIE
LANDBÖÜwi
Rechtszaken.
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,02*.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 15 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ''ent.
Zij die zich met 1 Jan. a s op ons
blad abonneeren, ontvangen het tot
dien datum gratis.
De begrooting van oorlog is na een
heete discussie aangenomen. Een der be
langrijkste onderwerpen was de over
brenging van het wapen der marechaussee
Daar de begrooting van justitie gelijk ge
schied was. Daar werd voor en tegen
gesproken.
De heer Thomson braoht tal van klaohten
over omtrent minder goede behandeling.
Onder meer klaagde hij over de te ge-
TiDge bewegings- en woningvrijheid der
mansohappeD, en gaf van die onvrijheid
enkele staaltjes. Zoo neusden de brigade
commandanten in de potten en pannen
hunner mansohappeD, en mocht een ge
huwd brigadier zander vergunning, zelfs
iD zijn vrijen tijd geen brief posten ia een
bus, die op tien pas afstand van de kazerne
staat. De minister erkende, het niet goed
te vinden, dat de commandanten zoo maar
iemands woniDg binnentraden en noemde
een bepaling, als dat verbod om brieven
te posten, inderdaad belachelijk. Maar
overigens moest men, Daar hij meende,
niet door ziekelijke meewarigheid den
goeden geest in het mareohausseekorps
ondermijnen. De marechaussee is een uit
stekend korps en dankt haar roep aan de
straffe militaire tuoht, die* ook hierom
nootzakelijk is, omdat dit korps in tijd
van oorlog ten dienste der mobilisatie
werkzaam is.
Ook de heer De Stuers vond haar een
mooi korps en dat mooie zat, volgens
hem, meer in haar militaire organisatie
voor één marechaussee was men banger
dan voor tien veldwachters. Ging men
ook hier allerlei kleinigheden tot gewich
tige vraagstukken opblazen, en wilde men
de marechaussees als jongejuffrouwen gaan
behandelen, gelijk men nu reeds met de
soldaten wil doeD, dan deed men sohade
aan de lucht.
Al dat opblazen van kleine griefjes
noemde hij ondermijning van het gezag.
Atjeh 1 riep hierop de heer v. Idsinga.
Misschien kan hjj ook geniesd hebben.
Dooh indien hij werkelijk Atjeh geroepen
heeft, heeft de heer De Stuers, die jaar
lijks de mishandelingen in Atjeh door onze
troepen zoo geweldig in de Kamer bij de
oorlogsbegrooting komt aanblazen dit //nie
zen" zoo goed gevoeld want hij hield een
heele rede om aan te toonen dat dit niet
hetzelfde was.
Toch had hij gelijk.
En hij had ook gelijk toen hij de op
merking maakte dat de Kamerleden elkaar
in legei zaken hoe langer hoe meer pogen
te overtroeven in een streven naar min
der lasten" en „minder geld".
De derde herhalingsoefening wij
meldden 't gister reeds is niet geschrapt.
Zij duren slechts elf dagen, zei de minis
ter, en konden niet gemist worden. Bij
de 2 maal ef voorstanders Lioks dier
afschaffing voegde zioh van Rechts alleen
de heer Passtoors.
De heer v. Idsinga laakte scherp dat
overste Romer niet gehandhaafd was in
zijn rang in het leger. Maar een commis
sie had aangetoond dat hij ongeschikt en
onbekwaam was geworden om in eenige
betrekking bij de landmacht te dienen. Toen
schoot den minister niets anders over dan
hem in zijn beirekking Diet te handhaven.
Maar de minister, die een ferm militair is
en tevens een goed mensob, deelde mede
dat hij den ^gekrenkte" op zijn bureau
had laten komeD, en hem gezegd had dat
hij hem zou benoemen tot plaatselijk ad
judant, waarmee de overste genoegen
nam.
Die zaak was dus in orde, ook volgens
vele Kamerleden. Dooh de heer Marohant
b'.eef volhouden dat den overste Römer
onreoht was aangedaaner was dan ook
wel wat van aan. Maar na de uitspraak
der commissie kon de minister niet anders
handelen.
Toen de minister deze quaestie zou gaan
uiteenzetten, had er nog een hatelijk in
cident plaats.
De minister begon gemoedelijk te ver
tellen. Hij sprak Ik noodigde den overste
op mijn bureau en zeiga zitten
Toen barstten vele Kamerleden uit in
luid gelaob, wat den minister terecht
ontstemde.
Ook zelfs in den schaterlach van een
volksvertegenwoordiger kan iets onbehoor
lijks en beleedigends zijn, vooral tegenover
een minister, en vooral tegenover dezen
minister, wiens eerlijkheid en mensch-
lievendheid ook in deze zaak, en in de
uiteenzetting van zijn standpunt weer zoo
trtffend uitkwamen.
De minister zei onder meer nog in ver
band met 't optreden van de onderofficieren-
vereeniging //Ons Belang" dat hij recht
matige klachten steeds zal onderzoeken
maar dat geen stukken mogen gesohreveD
of opgenomen worden die 't gezag onder
mijnen, want dat hij dit zou tegengaan.
Overigens gaf de minister zijn spijt te ken
nen, gelijk ock de heer De Stuers na hem
deed, dat- Kamerleden in de Kamer
kwamen als klachtenbus voor de officieren.
Dat was toch waarlijk hun taak niet
Ooze indruk van het uitvoerige oorlops.
debat is dat deze minister, hij zij liberaal,
een machtige aanwinst is voor dit Recht-
sohe ministerie. En moet er wat wij
niet wensohen in 1909 weereenLinksoh
ministerie aan het roer komen, laat dan
de kabinetsformateur zich verzekeren dat
deze minister ia dat nieuwe kabinet over
gaat. Het land zal er wèl bij varen.
Nederland en Venezuela.
Te Londen is bericht ontvangen van
den Gelumbiaansohen gezant te Washing
ton dat Yenezuela Nederland den oorlog
heeft verklaard in verband met de inbe
slagneming der Venezolaansohe regeerings-
vaartuigen.
Aan dit bericht aldus de Nieuwe
Courant heohten wij voorloopig niet
veel waarde, wijl de betrekkingen tuesohen
Columbia en Venezuela sedert jaren ver
broken zijn en Columbia geen vertegen
woordiger te Caracas heeft, die een derge
lijk nieuwe aan zijn regeering of aan den
collega te Washington zou hebben kunnen
seinen.
Brieven van MaTacaibo melden, dat een
groote menigte deel heeft genomen aan
de tegen Nederland gerichte betooging,
aldaar 14 dezer gehouden. De beweging
werd geleid door leden van den gemeen
teraad. Alle Duitsohe winkels in Maraeaibo
zijn gesloten.
De Venezolaansohe gezant te Berlijn
heeft uit naam van president Castro aan
een verslaggever gezegd dat hij de berioh-
uit Caracas aangekomen, over het plunde
ren van loodsen, die aan den president
toebehooren, alsook over wanordelijkhe
den, waarbjj borstbeeldeu van den pre
sident in het openbaar door de menigte
vernield werdeD, voor zuivere verzinsels
houdt, door tegenstanders van den presi
dent in de wereld gebracht, om in zijn
afwezigheid het aanzien zijner regeering
in Europa te verminderen.
In ieder geval kunnen de geplunderde
drogistenwinkels niet zyn van den schoon
zoon van Castro, omdat Csstro geen kinde
ren heeft en dus moeilijk een schoonzoon
hebben kan. Naar wij uit de beste bron
vernemen, behoorden de geplunderde
magazynen aan een Nederlander, n 1. dhr
Thielen. De heer Thielen is een Cura^ao-
naar van geboorte, wiens vader gezagheb
ber van der Curapaosche eilanden geweest
is en wiens broeder thans nog tot 't ambte
naarscorps der koloDie behoort. Blij is ge
huwd met een dochter van den Venezo-
laanschen generaalTello Mendoza, indertijd
een overtuigd en hartstochtelijk aanhanger
van Castro, over wiens voortreffelijkheden
als meD8ch en als staatsman Tello Mendoza
dikke boeken heeft samengesteld Waar
schijnlijk door dezs relatie heeft Thielen
van Castro hst monopolie van den uitvoer
en den verkoop van drogeryen en pharma-
ceutische middelen verkregen. In verband
daarmee had hjj ook te Caracas verschei
dene magazjjnen, welke thans door opstan
delingen zyn geplunderd. Avondpost
Men zegt, dat er niets van aan is, dat
president Castro te Berlijn een leening wil
sluiten. Wat meer kans heeft uit te komen,
is dat de president bestellingen van muni
tie en oorlogsschepen zal achterlaten.
De Curspaosohe Courant, Castro's ver
trek naar Europa besprekend, spreekt haar
twijfel uit of Gomez die 't bestuur voor
hem waarneemt en geheel in zijn geest,
met rust gelaten zal wordeD, ook wanneer
hij zelf op diens zetel plaats neemt.
Reeds eenmaal had generaal Gomez een
poging gewaagd om dien zetel te bemach
tigen, maar de toeleg werd in de geboorte
gesmoord en Castro vergaf hem de stoutig
heid eu handhaafde hem zelfs als eersten
vioe-president.
Hare Majesteit de Koningin heeft be
noemd tot voorzitter van het hoofdcomffé
der Vereeniging „het Nederlandsche Roode
Kruis", Hoogstderzelver Gemaal, den Prins
der Nederlanden.
Colijnsplaat. Donderdagavond werd
voor de Chr. Werklieden vereeniging
„Draagt Elkanders Lasten" alhier eene
lezing gehouden door den WelEerw. heer
ds. Et. L. A. Eeijkes. Na door den voorzitter
dhr. J. Schippers te zijn ingeleid, begon
de spreker zijne rede en had tot onder
werp „De arbeid in het lieht van Gods
Woord". Eerst besprak hij den arbeid op
zich zelf en noemde niet alleen lichame
lijke, maar ook geestes-arbeid. Verschil
lend zijn de opvattingen van den arbeid
zoo Doemt de Duitsche geleerde Hartman
haar een last en de Engelsche geleerde
Carlislehet hoogste goed en de ware
Christen beschouwd haar ais een plioht en
weldaad. Het vierde gebod sluit ook in
zich de verordening van den arbeid, zoo
wel als de sabbatsrust. Na nog te hebbeD
besproken, wat de eischen zijn van den
arbeid, zoo van den arbeider als vaD den
werkgever zooals ons dat in den Bijbel
verklaard wordt en de tegenwoordig zoo
veel besprokene loon-quaestie te hebben
toegelicht eindigde spreker zijne belang
rijke en leerzame rede. Dhr. Schippers
dankte hem voor het woord, dat hij hoopte
door velen goed verstaan en ter harte
genomen zal woiden en hiermede eindigde
deze bijeenkomst.
In de maand Januari hoopt ds. Staal
eveneens voor de werklieden vereeniging
eene lezing te houden.
Ierseke. In de Donderdag onder voor
zitterschap van dhr. burgemeestergehouden
gemeenteraadsvergadering werd een ver
zoek om eervol ontslag tegen 1 Maart van
den heer Drentb, onderwijzer aan school
2 wegens zijn benoeming tot hoofd te Moer-
beke (gem. Nieuwe Niedorp), dewijl B. en
W. gaarne den heer Drecth tot 1 April
hier in funetie hielden, en deze daartoe
niet ongenegen is, aangehouden, dewijl aan
Nieuwe Niedorp is verzocht, daar even
eens genoegen mee te nemen, dooh nog
geen de fiaitief antwoord ontvangen is.
Medegedeeld werd dat de pas tot haven
meester benoemde gemeente-veldwachter
J. Tramper voor die benoeming heeft,be
dankt. Hierop werd benoemd uit dezelfde
sollicitanten dhr. A. J. Hartoog, alhier,
met 6 van de 9 stemmen. De wijziging
der begrootiDg, n.l. vermindering van den
postsalarissen der politie met f 500, waar
toe in de vorige vergadering werd besloteD,
werd ingetrokken.
Vlisslngen. Tot amb'enaar ter ge-
meente-seeretarie is benoemd de heer H.
van Bruoken Fook te Middelburg.
Vlisslngen. De eerg.-majoor v. Gron-
delle van de 3e ooaip. 4e bat. wordt den
21sten dezer in het belang \an 's Rjjks
dienst cergeplaaatst by dé 2e oomp. Ie bat.
Heinkenszand. Donderdagmiddag had
J. v. d. W., bij het rooien van een boom,
het ongeluk met een zijner handeD, met
de bijl van zijn collega, in aanraking te
komen, en wel zoodanig, dat hf per
voertuig naar de woning zijner moeder
moest worden gebracht. Heelkundige hulp
moest worden verleend door dr. Hoorweg
van hier en dr. Geill van Nisse.
Heinkenszand. Dinsdagavond jl. om
7 uur heeft de Onderlinge Varkensver
zekering //Eeodracht maakt Macht" alhier
hare gewone jaarlijksohe algemeene ver
gadering gehouden. Uit het jaarverslag
van den secretaris blijkt dat de vereenigiDg
nu op goeden voet is. Wel heeft de pen
ningmeester dit jaar nog al eenige ult-
keeringen moeten doen, maar er bleef tcch
nog een vrij aanzienlijk bedrag iu kas,
hetwelk de leden in staat stelt om 1909
gerust af te wachten. Ook was aan de
orde het benoemen van twee bestuursleden,
wegens perodieke aftreding van de h. h.
J. Tramper en A. Verdonek, respectieve
lijk voorzitter en commissaris, beiden wer
den met groote meerderheid herkozen. Tot
bode werd de vorige titularis herbenoemd,
welke die benoeming in dank aanvaardde.
In de maand November 1908 werden
volgens een opgave in 't maandblad Mede-
deelingen over Visschery, in Zeelaid ver
zonden doorKrabbendyke 8064 K.G.
oesters; Kruiningen—-Yerseke 242.224
KG. oesters, 3924 KG. mosselen en 10.420
KG. alikruiken; Vlake33.8l0 KG. oesters
en 140 KG. mosselen en Bruinisse 31.120
KG. oesters en 1.407.240 KG. mosselen.
Te Philippine werden 711.400 KG. mos
selen aangevoerd.
Bergen op Zoom verzond 875.343 KG.
oesters en 212.640 KG. mosselen.
Iu de week van 9 tot en met 15 De
cember 1908 zijn in Zeeland voorge
komen 2 gevallen van typhus en febris fy-
phoidea, waarvan 1 te RillandBath en 1
te Tholen ;9 van roodvonk, waarvan 5 te
Arnemuiden, 1 te Goes, 1 te Graauw en
Langendam, 1 te Kruiningen en 1 te Vlis-
singeu; 8 van diphterhis,waarvan 1 te Axel,
1 te Henstdijk, 1 te Hontenisse, 4 te Neuzen
en 1 te Zeirikzee.
De raad der gemeente Oud Vosse-
meer heeft thans opnieuw besloten tot
den verkoop van den Noordelijken kerk-
vleugel aan de Ned. Herv. Gemeente
aldaar, daar, 'waar het college van kerk
voogden en notabelen definitief besloten
tot het sloopen van het eigenlijke kerk
gebouw, dit deel der kerk op ziohzeif tooh
niet gerestaureerd zou kunnen worden.
Met belangstelling wordt tegemoet gezien
of het genomen besluit door heeren Gede
puteerde Staten zal goedgekeurd worden,
daar in 1907 een gelijk besluit niet is
goedgekeurd.
Vrijwillige tiendafkoop.
Iu een te 's-Gravenhage gebonden
vergadering van belanhebbenden hij den
tiendafkoop, uitgeschreven door den heer
D. v. d. Velde, te TholeD, zijn door een
20-tal administrateurs, rentmeesters, eige
naars of tieDdpliohtigen de bezwaren be
sproken, die zioh tot heden hebben voor
gedaan bij de pogingen om tot vrijwiliigen
tiendafkoop te geraken. Algemeen werd
erkend, dat de bij de wet gestelde termijn
voor aangiften van den vrijwiliigen afkoop
te kort is gebleken in de eerste plaats om
alle gegevens te verkrijgen, die voor het
vervullen van de wettelijke formaliteiten
noodig zijn, als kadastrale opgaven enz.
Verder echter werd aangevoerd, dat de
bepalingen van de tiend wet, zoowel bij
vele tiendheffers als bij de tiendpliohtigen,
nog te veel onbekend zijn gebleven of te
laat bekend zijn geworden om tot een
algemeenen vrijwiliigen afkoop te geraken.
Waar door mondelinge toelichting in
vergaderingen meer licht werd verspreid,
dan zelfs door de beknopte toelichting op
de liendwet, door de afdeeliog Landbouw
verkrijgbaar gesteld, het geval was, nam
de lust voor afkoop merkbaar toe en men
verwaohtte, dat thans nog zeer vele tienden
vrijwillig zouden worden afgekocht, wan
neer sleoh's de tijd voldoende was om
alles in orde te maken. Waar eohter
duidelijk uit de tiendwet blijkt (o.a. uit
de 4 pCt. premie voor vrijwiliigen afkoop)
dat de regeering juist zeer veel prijs stelt
op eeD ruim gebruik van de gelegenheid
voor vrijwiliigen afkoop, om de noodzake
lijke bemoeiingen van rijkswege zooveel
mogelijk te beperken, is de vergadering van
oordeel, dat zoolang er werkelijk uitzicht
bestaat op een ruimer gebruik van die
gelegenheid, de regeering ook dat ruimere
gebruik zal wiilen bevorderen en besluit
daarom zioh tot de regeering te wenden
met het verzoeklo. de uitvoering der
tiendwet uit te stellen tot 1 Juli 1909;
2o. indien daaraan geen gevolg kan worden
gegeveD, voor de inlevering der aangiften
van vrijwiliigen atkoop uitstel te geven
tot l Juli, met dien verstande, dat de
gunstige bepalingen in de tiendwet op
vrijwiliigen tiendafkoop gesteld (in oasu
de premie van 4 pCt.) ook van toepassing
zullen worden verklaard op die overeen
komsten voor vrijwiliigen afkoop, Welke
tussohen 1 Januari en 1 Mei alsnog tot
stand zullen kamen. De aanwezigen, dis
dit adres onderteekendeo, vertegenwoor
digden een tiendafkoopkapifaal van min
stens 2 millioen. N. R. C.
Coöperatieve Beetwortelsuikerfabriek.
Men meldt ons uit Roozendaal
De inschrijving op aandeelen in de Coö
peratieve Beetwortelsuikerfabriek te Din-
teloord is thans gesloten. Er werden 3000
aandeelen geplaatst, zoodat een fabriek zal
worden opgericht met een werkvermogen
van 80 millioen KG. Binnen eenige dagen
zal een algemeene vergadering van belang
hebbenden gehouden worden en een direc
teur worden benoemd. Hand.
GARNIZOENEN.
Aan de onderofficieren en minderen der
infanterie zal, teneinde zooveel mogelijk
een ieder in de gelegenheid te stellen van
verlof gedurende de a.s. feestdagen gebruik
te maken, in verband met verschillende
diensten, verlof worden verstrekt in twee
gedeelten. Het le gedeelte van 24 Decem
ber tot en met 27 December en het 2e
gedeelte van 31 December tot en met 3
Januari.
Volgens beschikking van den Minister
van Oorlog zullen jaarlijks 6 van de bij de
regimenten infanterie ingel.efde miliciens
aangewezen worden, tot het volgen van
een cursus voor hoefsmid. De cursus zal
gehouden worden bij de rij- en hoefsmid-
school en telkens duren van 1 April tot
30 September.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
Heden, Vrijdag, zijn veroordeeld wegens
landlooperijG. M., 25 j., timmermans
knecht, zonder vaste woonplaats, thans
gedetineerd te Middelburg, tot 3 d.h. en
plaatsing in eene rijkswerkinriohting voor
den tijd van 4 maanden
diiefstalE H., 47 j., veldarbeider,
Biervliet, tot 1 m. gev. straf;
mishandelingJ. H 31 j., arbeidster,
hvr. van H. L. S., Sluis, tot 1 ro. gev.
straf en Th. N., 22 j., weikman, IJzen-
dijke. tot fli b. s. 15] d. h.
wederspannigheidE. J. v. R., 39 j.,
koopman, Neuzen, P. F., 47 j., werk-
man, Hansweert, gemeente Kruiningen, en
H. D., 57 jtimmerman, Sas van Gent,
allen tot 14 d. gev. straf;
wederspanningheid lichamelijk letsel ten
gevolge hebbende J. G., 32 j., timmer
mansknecht, Middelburg, tot 3 w. gev.straf;
beleediging van een ambtenaarA. B.,
51 j., zonder beroep Middelburg, f 10 b.s.
10 d. h.
verduisteringJ. M. K., 22 j., boek
houder, Amsterdam, 6 m. g-.v. straf, en
overtreding van het Reglement to r d
