NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 61. 1908. Donderdag 10 December. 23e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Binnenland*
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Marktprijzen van Tarwe en Me)
Dinsdag 8 Dec.
TWEEDE KARER.
ÜIT DE PROVINCIE.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 '■ent.
9 December 1908
Een smaldeel der oud-liberale partij
blijft, ook nu nog, terwijl elke beweegreden
daartoe door minister Heemskerk is weg
gevaagd, zich krampachtig vastklemmen
aan de slip van zjjn kleed, teneinde hem
kon 'tzjjn mee af te voeren in de con
servatieve wateren.
Juist, geljjk de conservatieve partij in
1870'80, onder leiding van het Haagsche
Dagblad in haar shchtste (anti-Kuyper-)
periode, zich aan den onden Heemskerk
vasthield, is het dit oud-liberale groepje,
onder aanvoering van de Haagsche Nieuwe
Courant, dat, uit weerzin tegen Kuyper"
zich van den jongen Heemskerk tracht
meester te maken, om met zijn hulp het
hoofd boven water te houden.
En de oprechtheid der poging gaat, ge
lijk toen, ook nu met de meest beleedi-
gende zijstooten aan 't adres der antirevo
lutionairen gepaard
Deze paar regeltjes uit de Nieuwe Courant
geknipt, mogen 't bewijzen.Eén ding
begrijpt (De Standaard) goed: onze//toe
nadering //tot 't ministerie richt zich tot De
Standaard en gaat tegen den Kuyperkoers
en de antithese-politiek lijnrecht in".
Dat is gezegd tegen De Standaard en
tegen dr Knyper en dus voegen wij er bij j fca-
tegen de anti-revolutionaire partij
Dus ook tegen het kabinet, en allermeest
tegen den premier van het kabinet. m
Dit moeten wij wel bedenken.
Voor Heemskerk, omdat wij zijn tegen, van
den Kuyper-koers,dit noemt de man uit het kei
volk kortweg larie. van
Het kan ook gezichtsbedrog of zinsbe- inde
goccheling zijn. Maar wij voor ons gelooven van
hier aan taktiek. r S.
De anti-revolutionairen zullen zich in
1909 niet laten scheiden van hun leider. ,er(j
Z\j zullen Heemskerk niet tegen Knyper j,e.
laten uitspelenvooral niet door de eon- der
servatieven, van oude de historie bewees leo
het onze gevaarlijkste tegenstanders.
Bieden zij ons de hand, ter gezamenlijke io
sterking van het kabinet, dan wijzen wij '6]f
die hand onvoorwaardelijk af met een „non iqq.
t»li auxilio" dergelijke hulp begeeren wij
niet. Wü zijn er niet van gediend. En het (I.
kabinet ook niet. aa[
,99,
lar.
G.
leu-
eis-
nen
lou-
bier
uit
dat
o is
Het Christendom en het Vraagstuk
van den Arbeid
Wezen wij de vorige maal op twee
belangrijke faktorec, die naar onze mee
ning niet genoegzaam werkteD, in de
richting tot oplossing of verbetering van
bet vraagstuk van den Arbeid Dameljjk
//de Pers" en den //Dienst des Woords",
thans kan ook gevoegelijk gewezen wor
den op de ontwikkeling van het gemeen
schapsleven. Er wordt ook in christelijke
kring, een krachtiger vereenigingsleven
openbaar. Zoowel van jongelingen als
jongedoohters, mannen en vrouwen, gaat
in dezen een niet geringe kraoht uit.
Neen het Christelijk geloof is nog niet
ingezonken. Op alle terrein des levens
vindt ge de Christelijke vereenigingen tot
het opzoeken van het verlorene,- tot het
versterken van wat zwak is en dreigt te
bezwijken, onder 'e levens last. Maar
daarom treft het te meer, hoe er een
terugtrekken openbaar wordt wanneer
de Maatschappelijke sociale nood aan de
orde komt. O als we om den ijver voor
Kerk en School, voor Zending en Barm
hartigheid, ook eens toegepast denken
voor het recht van den Arbeid, voor ge
zonde regeling van loon en arbeidstijd,
irbeidsverzekering en wat daarmee in
verband staat, wat een rijke zegen zou er
dan van bet Christendom kunnen uitgaan.
Maar helaas I wat zou kunnen zijn, is Dog
oiet. Nog aitijd behoort dat tot het vele
wat wij gaarne zouden wensehen. Maar
toch wij mogen het niet ontkennener
is groeiende hope. In den kring van onze
jongeren is toenemende belangstelling
merkbaar. Wanneer de aotie goed geleid
wordt, dan zal de vrucht niet achter
blijven. En daarom bemoeilijke nooh
miskenne men den arbeid, van onze jon
gelingen. Integendeelmen stenne ze met
woord en daad. Men bemoedige en wekke
ze op, om voort te gaan, op het pad dat
zij betreden hebben. Daarom kan ook
nooit de arbeid der Christelijke Jonge-
lingsvereenigingen genoeg gewaardeerd
worden. Maar zij niet alleen. De afdee-
lingen van Patrimonium vermeerderen, en
de Christelijke vak vereenigingen beginnen
meer vasten voet te krijgen. Maar nog
zijn wij niet waar wij wezen moeten. Ia
alle christelijke kringen moet gewerkt
worden, tot oplossing der sociale vragen.
Dan zal de Christelijke arbeider ook
meer beslist worden, en zal hij bewust
kiezen voor de Christelijke beginselen, op
alle terrein van het leven. Laat daarom
au part, i per ïi
Eterenverkoop der Onderaf deeling
Zuid-Bev. V. P. N.
Aangevoerde eieren li71 stuks.
Prijs f 6.24 per 100 stuks.
Vlissingen, 8 Dec. 190
Boter per kilo f0.575 a f 0.66, Eieren
100 stuks f 8.40 a f
OOSTBURG, 9 Deo. 190
Oude Tarwe f 10,— k f 10,50. Nie
Tarwe f 9,50f 10,25. Rogge f6.Af
per H.L. Nieuwe Wintergérst f9,-
f 9,25. Zomergerst f9,— k f 9,25. Ha
f 7,f 7,50. Kookerwten f 9,50 A f 10
per H.L. Voererwten f af Paar
boonen f 7,25 k f 7,50 per H.L.
Waar het er niet bij staat, is de prijs 1
honderd kilo.
AMSTERDAM, 9 Dec. Aardappel*
De prijzen waren als volgtAndijker BlaU
fo.a f2.20, id. Borgers fo,a f0,
Bonte f2,a f2,4o, Friesche Borgers f 1,-1
ft/S0/ id. Geeltjes f2,— a f2.20, id. BlaU
f 2,— a f 2,20, id. Bonte f 2,— a f 2.25, id. H(
burgers fo,— a f o,_id. Muizen f o,—a f o1
Hillegommer Zand f 1.80 a f2.40, id. Schtj
meesters f1.50 a f 1.60, id. Muizen fo,— a f c!
id. Graafjes f 2.50 a f 3.30, Zeeuwsche Bontef i
f 2.4o, id. Blauwe f 2.30! 2.40, id. Eigenheid
f°za f°/id. id. Footers f 1.50 a f li
Geldersehe Blauwe f2.a f2.40, IJpoll
Eigenheimers f i,80 a f 2.—.Poters f i,25 a f rj
ANTWERPEN. Tarwe kalm.
PARIJS. Ta r w e kalm. Per Dec. fr. 22.
betaald.
BERLIJN. Granen. Het Amerikaanse]
rg, landbouwbericht werd daar door een krac
an lige daling gevolgd en werd ook hier ov
het algemeen gunstig beoordeeld. Na de rijzi'j
50. van gisteren viel hier heden voor tarwe
d- rogge een kalmere stemming waar tenemj'
er zorgen zijn, die door vader en moeder
worden besproken, hoe men onmogelijk
rond kan kamen met het verdiende loon,
Niemand zal ontkennen of het laat sporen
achter 'in het ontvankelijk gemced des
kiDds. En wanneer dan het kind toi man
opgewassen is, dan ontwaart ook hij in
groote mate de zorgen van dit leven.
Wanneer hij door ziekte of werkloosheid
geen geld verdient, dan komt de groote
vraag, de broodwaag met klem op.
De groote vraag, voorzekerO 1 het is
zoo gemakkelijk er over te redeneeren,
allerlei uitvluchten te zoeken, te meenen,
dat het nog zoo erg r.iet is. Maar wie
persoonlijk zieh voor de brood vraag ziet
gesteld, dien pijnt het hart, en er komt
een gevoel in hem op, hoe onzeker zijn
toestand is. En daarom wil hij verzekerd
heid, ook voor dit leven. En wie zal hem
dit ten kwade duiden f Is het in deze om
standigheden niet te verklaren dat hij voor
alle dingen 't oor te luisteren legt voor ver
zekering tegen ziekte,ongeval en wat op dat
terrein betrekking heelt Dooh hoe ook
te verklaren, is het niet te rechtvaardigen.
Vooral de Christen-arbeider die geleerd
heeft„Zijt niet bezorgd voor uw leven,
wat gij eten en drinken zult" en «Zoekt
eerst het Koninkrijk Gods en Zijne ge
rechtigheid en al deze dingen zullen u
toegeworpen worden'', heeft dus hierop
vooral te letten. Maar deze woordeD van
onzen Heiland gelden voor alle rangen en
standen der mensohen. Ook dus voor de
bezittende klasse. En nu is het een feit,
dat de gegoeden minder in de noodzake
lijkheid komen, om hun geloof in dit op
zicht te tooneD. Zeker de meergegoeden
hebben ook hun zorgen, maar ze zijn van
geheel anderen aard. „Euka" zegt in haar
brochure: „Kan een rechtzinnig Chrisfen
socialist zijn": «Et wordt gesproken van
gevaren van den rijkdom. Tooh wil de
arme gaarne die gevaren en bezwaren er
bij nemen, maar de rijke zelf wil er geen
afstand van doen". Zoo is het juist ge-
teekend. Het zal tooh een groot verschil
wezen of de zorgen moeten leiden tot
vereenvoudiging van den levensstand, of
dat zij de bestaansmogelijkheid betreftin.
Er zijn mensohen, die van vijftien honderd
gulden niet rond kunnen komen volgens
hun zeggen, en anderen met een inkomen
van tweeduizend gulden geen huwelijk
durven aangaaD. Maar hoe dan een vader
met gezin die nauwelijks tot de vierhonderd
gulden komt t Men begrijpt dat de zorgen
van den huisvader meer zullen klemmen,
dan van hem, die in weeldezucht zijn
dagen slijt. C H.
Tiendwet.
Bjj Nota van wijzigingen is op de Be
grooting van Financiën een nieuw artikel
33bis voorgesteld ad f 53,000, als voorschot
aan het Fonds voor de uitvoering van de
Tiendwet 1907.
Blijkens de toelichting van den minister
van financiën, zal volgens de ontwerp-be-
grooting van het Tiendfonds voor hst jaar
1909, waarvan de indiening, binnen wei
nige dagen kan worden verwacht, dat fonds
als voorschot uit ,s Rijks schatkist behoe
ven een som van f 47,642, zijnde het ge
raamde nadeelig saldo van de ontvangsten
en uitgaven van dat fonds.
Ten einde voldoend geld beschikbaar te
hebben voor een hooger voorschot, is voor
gesteld bovenstaande begrootingepost.
Nederland en Venezuela.
Volgens een telegram uit Willemstad,
melden berichten uit Caracas, dat in een
Donderdag gehouden ministerraad de mee
ningen over de houding, die men tegenover
de Nederl&ndsche oorlogschepen moest
aannemen, verdeeld waren maar men be
sloot te laten vuren op het eerste schip, dat
een vijandige daad beging. De Jacob van
Heemskerck is gisteravond van Willemstad
vertrokken, om zijn kruistocht langs de
kust van Venezuela voort to zetten. De
Friesland ligt in de baai van Maracaibo
voor anker, binnen het gezicht van het fort
San Carlos, dat de Duitsche kruisers in 1903
beschoten hebben. De Nederlandsche oor
logsschepen nemen de ligging van alle Ve-
nezolaansche forten op en brongen ze in
kaart.
Middelburg. In de uitvoerige memorie
van van toelichting, gevoegd bij het door
den Middelburgschen Bestuurdersbond aan
den gemeenteraad van Middelburg gericht
adres inzake een gemeentelijk werkloozen-
fonds, wordt beweerd dat het Noorsohe
stelsel, dat Burg. en Weth. in de veror
dening willen brengen, niet alleen in strijd
is met de morcele opvattingen van de taak
der vakorganisatie, maar uit financieel
oogpunt door verschillende vakvereenigin-
gen onmogelijk te aanvaarden zal zijn.
Daarvoor wordt een voorbeeld aangehaald.
In de eenig8te gemeente van oris land,
Den Haag, waarvan Burg. en Weth. dit
stelsel meenden te moeten oyernemen, is
er dan ook een heftige campagne tegen
gevoerd. Niet alleen door de vakvereni
gingen, georganiseerd in den Haagschen
Bestuurdersbond, maar ook dooï drie aldaar
bestaande Christelijke timmerliedenveree-
nigingen, benevens de afd. van Patrimonium
werden gemotiveerde adressen asn dien
Raad gezonden, waarin hunne belangrijke
bezwaren tegen het «Noorsohe stelsel";
werden uiteengezet. Waar in die gemeente
trofs dit alles het «Noorsohe stelsel" is
ingevoerd, blijkt het voor een groot deel
mislukt te zijn, daar het meerendeel der
Hacgfohe vakverenigingen, aan het fonds
niet deelneemt.
Onbegrijpelijk is het daarom voor den
Bestuurdersbond dat Burg. en Weth. meen
den het oog gericht te moeten houden op
hetontwerp-gemeentelijk-werkloozenfonds,
zooats het in Den Haag in toepassing is
gebracht, terwijl al de ander plaatsen,
waar het «Gantsche stelsel" is nagevolgd,
bezijden worden gelaten.
Genoemd worden Amsterdam, Arnhem,
Groningen, Utreeht, Hilversum, Amers
foort, Delft, Leiden, Dordrecht en Haarlem
als plaatsen waar het Gentsohe stelsel ie
ingevoerd, cd, naar de verschillende uit
komsten te oordeelen, op de meest bevre
digende wijze werkt.
Dat hierbij een regeling van steun aan
ongeorganiseerden mogelijk is, zonder dat
daarbij wordt ingegrepen in het wezen der
vakvereeniging, wordt bewezen door de
reglementen van het gemeentelijk Werk
loosheidfonds te Dordrecht, Leiden en
Haarlem, waarin bepalingen zijn opgeno
men betreffende de regeling van steun aan
ongeorganiseerden, dooh die bestaande
vakorganisaties niet de risico daarvan op
leggen.
Middelburg. Dinsdagavond hield alhier
voor de afdeeling van Patrimonium de
heer mr A. A. de Veer een lezing over
Verzekering tegen werkloosheid in onze
stad". Na uiteengezet te hebben het Noor
sohe en het Gentsohe stelsel, besprak spre
ker het ontwerp, door B. en W. ingediend
in verband met de talrijke werkloosheid,
en met het adres door dén Bestuurders-
bond ingezonden. Met dit laatste bon spre
ker zich niet vereenigenwel met het
ontwerp van B. en W. in hoofdzaak, en
als pToefmaatregel. Bij de drukke bespre
king hierover vond mr. de Veer genoeg
zaam gelegenheid kennis te nemen van de
verschillende gevoelens,, en daaruit zoo 't
hem noodig voorkomt, de stof te ontleenen
voor eventueel door Z.E.G. in te dienen
amendementen. Mr. Van Andel braoht de
mogelijkheid ter sprake of vereenigingen
van werklieden buiten het vak om, zooals
Patrimonium, of dan sommige vakken ge
organiseerd te zamsn een kas konden vor
men tegen werkloosheid wat door den
Spreker ontkend werd met het oog op
praotisohe bezwaren.
Evenwel zal Spr. zioh hierover beden
ken dooh Spr. drong ten sterkste aan
ep het vormen van Christ. Vakvereeni-
gingen daar hij in de toekomst voorzag,
dat door de vakvereenigingen de belan
gen van het vak en die der leden het
best kunnen behartigd worden. De aan
gename bespreking wees ook nu weer
aan tal van moeilijkheden, die èf slecht
te voorkomen zijn, èf bij niet verstandige
en zeer voorz'ohtige Tegeling de heele
verzekering op niets doen uitloopen. Uit
de vergad. werd ook nog een berekening
voorgelegd, boe hoog wel de premie moet
zijn b.v. bij de schilders, waaromtrent in
de toelichting van B. en W. statistische
gegevens voorkomen. Daaruit bleek o.m.,
dat veel werkloosheid en lage loonen
het storten van een noodzakelijk hooge
premie tan hoogste bezwarend maken en
de hulp daar juist het noodigst is. Zoo
kwamen meer soorten arbeiders als grond
bewerkers, typografen enz. in bespreking,
maar een gewenBohte oplossing in 't vraag
stuk kregen we niet. De leerrijke avond
hebbe dit guDBtig gevolg, dat mede door
onsen invlced in raad en organisatie, de
nood der werkloosheid in onze gemeente
zooveel mogelijk worde gelenigd, zij het
tot aller bevrediging.
Middelburg. Dinsdagmiddag ontstond
in een der etalage-kasten van het magazijn
van de firma A. C. Geluk, in de Lange
Delft, bij het aansteken van het gaslicht,
brand. De licht onvlambare inhoud van
de kast, watten en Kerstboomversieringen,
deed een oogenblik een groole vlam ont
staan, die erger deed vreezen. Het brandje
werd echter spoedig door de politie met
behulp van een minimax en eenige emmers
water geblusoht. De sohade is vrij be
langrijk. (M. C.)
Vlissingen. Het plan tot hel maken
van een aanlegsteiger in de Westerhaven
heelt reeds een punt van bespreking uit
gemaakt in de oommissie van Fabricage
en teekeningen van den trapsgewijze aan
te leggen steiger zijn gemaakt. Die haven
zal 4 meter worden uitgediept altijd
als de raad dit plan goedkeurt zoodat
sohepen ten allen tijde die haven zullen
kunnen aandoen. Op aandringen van het
Belgische Loodswezen is de waterkeering,
die men op 't oogenblik in die haven aan
't metselen is, niet verder naar buiten
gelegd.
Oorspronkelijk was het plan dien muur
op te trekken in 't verlengde van den
Nieuwendijk, dus meer naar buiten. Daar
er echter bij stormweer voor de booten
van de beide loodswezens geen veilige
ligplaats zou zijn, is die muur op zijn
tegenwoordige plaats opgetrokken. Aan
denzelfden steiger zouden dan ook de
stoom loods-vaartuigen worden gemeerd,
die vanwege het Belgische gouvernement
in den loodsdienst op de reede zullen
voorzien. Of dit plan reeds in de gemeente
raadsvergadering van Vrijdag a.s. ter tafel
zal komen, is nog niet bekend. (M. C.)
Vlissingen. Door Casper Mulder, van
beroep visscher, thans sjouwerman, werk
zaam op de werf der Mij. „De Sohelde"
alhier, is in zijn vrijen tijd vervaardigd
een scheepsmodel, voorstellende de Jacob
van Heemskerck, een oorlogsbodem uit de
zeventiende eeHw. Een vol jaar gebruikte
hij ziju vrije avonduren en menigmaal een
gedeelte van den naoht om dit interessante
werkstuk te vervaardigen. Ongeveer een
jaar geleden werd hij in de gelegenheid
gesteld een kijkje te nemen in het Rijks
museum te Amsterdam. De enkele uren,
die hij daar vertoefde, maakte hij zich ten
nutte om van 't daar tentoongestelde model
tm genoemden bodem gegevens op te teeko
nen. Het Bohip is 1.85 M. lang en 1.80 M.
hoog. Het heeft drie dekken en 56 stuk
ken geschut aan boord. De kanonnen
zijn alle verplaatsbaar en draaibaar op
hunne rolpaarden. Het schip is volgetuigd
met 3 masten op dek en een mast op 't
einde der boegspriet. Niet minder dan
900 blokjes moest hij snijden voor het
tuig, en hoeveel geduld daarvoor noodig
is geweest, kan ieder zieh voorstellen.
Bijna alles is gemaakt met behulp van
een bijl en een zakmes. Dagelijks is het
vaartuig op verschillende uren van den
dag in het CoDoertgebcuw te zien.
Borsselen. In de Maandag gehouden
zitting van den gemeenteraad werd aan
den heer A. de Priester, op zijn verzoek,
tegen 1 April a. eervol ontslag verleend
als hoofd der school. B. en W. werden
gemachtigd om eene oproeping van sollici
tanten te doen, waarbij het bezit van akto
Fransoh tot aanbeveling strekken zal.
Wegens hooge inschrijving voor de leve
ring vaa 100 zware palen voor de wegen
besloot de raad een 20-tal aan te schaffen.
Rilland-Bath, 8 Deo. Na ingeleid te
zijn door den voorzitter der afdeeling van
de vereenigiDg tot Chr. verzorging van
krankzinnigen, ds. Fontein, trad in de
Herv. kerk hedenavond op ds. Smelt van
Wissenkerke, om eene opwekkende rede
te houden in het belang der vereeniging.
Spreker nam tot grondslag zijner ernstige
rede Psalm 146 7 laatste gedeelte„De
Heere maakt de gevangenen los". Z.Bw.
sprak over de gebondenheid der krank
zinnigen, over het liefdewerk des Heeren
jegens hen, over de roeping der gemeente
op dat liefdewerk in te gaan, om zoo te
komen tot opwekking van dit werk der
barmhartigheid in eigen kriDg. De op
komst was bevredigend.
Ierseke Dinsdagavond bield de raad
eene vergadering, waarin alle leden tegen
woordig waren. Voorzitter de burgemeeB"
