No. 59.
NIEU WSBLAD
VOOR ZEELAND.
1908,
Dinsdag 8 December,
23e jaargang.
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed.
S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
DIT DE PROVINCIE.
Middelburg. De St.Nieolaasavond bracht
heel wat volk op de been, het weer werkte
dan ook zeer goed mede, in vele winkels
had men handen vol werk, alle winkeliers
hadden gewedijverd met hunne etalages.
In het bijzonder trokin de Kortedelft, bjj
den sigarenwinkel van den heer P. J.
Danielee de aandacht, St. Nicolaas en zjjn
knecht, die in de etalage zaten te rooken,
het waren werkelijke, levende menschen
de volksoploop voor den winkel was zoo
groot, dat da passage was gestremd, en de
winkelier zich genoodzaakt zag de etalage
te veranderen. Een en ander bracht natuur
lijk heel wat tongen in beweging. Het was
voor den winkelier een waar succes.
Vlissingen. Voor de betrekking van
klerk ter secretarie (afd. burg, stand) heb
ben zich 17 sollicitanten, waaronder 1
vrouwelijke, aangemeld.
Vlissingen. Een Duitseher, die nog
enkele jaren tuchthuisstraf te goed heef!,
is gisterenavond op de reede alhier over
boord gesprongen van het stoomschip
„Admiral'1 waarmede hij naar Hamburg
werd vervoerd. Hij zwom naar den wal
en voorzag zioh hier van droge kleeren.
Hij werd evenwel later door de politie ge
arresteerd en is naar Middelburg overge
bracht ter beschikking van de justitie.
Vlissingen. Naar het huis van bewaring
te Middelburg is overgebracht een 19-jarige
dienstbode alhier die zioh in baar dienst
betrekking aan verschillende diefstallen
heeft sehuldig gemaakt.
Vlissingen. Het schijnt zoo goed als
zeker te zijn, dat het personeel in de "Wa
gons Lits, dat dienst doet op de malltreinen
4FEUILLETON.
Eenige ^zonderheden uit het leven
van Keizer Eranz Jozef I.
Zoutelande. Vrijdagmiddag had afhier
bij den landbouwer S. v. S. bij het dorschen
met de dorschmachine een treffend ongeluk
plaats. Zjjn 12-j*rig dochtertje, dat daarbij
aanwezig was, stapte over de stang van de
machine, waardoor haar kleeren door de
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Zoutelande. Zaterdagmiddag ontstond
alhier in de woning van J. v. S. een schoor
steenbrand, die zicb in 't begin vrij ernstig
liet aanzien, doch door spoedig opgekomen
hulp dadelijk kon worden gebluseht en
geen schade aan de woning heeft veroor
zaakt. De brand is ontstaan doordat een
stuk spek, dat in den schoorsteen hing om
te drogen, naar beneden was gevallen en
dadelijk vlam vatte. Van verschillende
menschen hing er spek in den schoorsteen,
dat na den brand er erg gehavend uitzag.
Sint Laurens. Zondagavond had de
Geref. Jongelingsvereeniging alhier het
voorrecht, Ds. L. van Loon van Koude-
kerke te zien optreden voor zich en voor
eene sohare, die juist voor het kerkge
bouw berekend scheen. Het aangekondig
de onderwerp De ondergang der eerste
wereld" werd door hem besproken in drie
deelen ie. de oorzaken ven den Zond
vloed, 2e. het feit, en 3e. de zegenrijke
gevolgen ervan.
anwflaareasiaM
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs pér drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE DER FIRMA
uza
Goes. De heer J. H. Hannink, oud-
opzichter der Rijksgebouwen in Zeeland
is alhier plotseling overleden.
Goes. De oudheidkamer heeft ontvacgeu
van dhr. E. v. d. Bosoh drie kaarten van
Zeeland en een rapport van den hoofd
ingenieur van den waterstaat omtrent de
overstrooming in Zeeland van 12 Maart
1906. Benevens een schilderstuk vooratel
lende de vroegere Gortmolen „De
Grenadier".
Goes. In de Vrijdagavond gehouden
vergadering van de Commissie tot oeoo»
nomisohe spijsuitdeeling, is tot voorzitter
benoemd de heer J. A. van Heel. Voor
een lid in de vaoatnre dhr. B. M. den
Boer zal in een eerstdaags te houden ver
gadering worden voorzijn.
(Slot.)
Een ander eigenaardig voorbeeld van
Frans Jozef'B talent om den weg naar de
harten der mensohen te vinden, is van den
allerlaatsten tijd. Er was een verzoek bij
Zijne Majesteit ingekomen vanwege het
schooltoezicht op een dorp om „het zil
veren kruis van verdienste'' voor den be
jaarden, beminden onderwijzer der gemeen
teschool, die op pensioen gesteld werd. De
Keizer die de ingekomen stukken zelf
doorkeek, ontdekte heel gemakkelijk, dat
de verdienstelijke onderwijzer 't armelijk
genoeg zou hebben met zijne vele kinderen
en zijn klein pensioen. En alzoo schreef
hij op den rand der akte, die de gevraagde
decoratie toestond, dat aan den braven
volksonderwijzer uit de particuliere kas
des Keizers 600 kronen per jaar uitbetaald
moesten worden »om aldus het zilveren
kruis te vergulden".
Het behoeft niet gezegd, dat er, bij zulke
daden van den Keizer, in de schoolwereld
der monarchie met groote liefde over Zijne
Majesteit wordt gesproken. Den weg naar
het hart der onderwijzers en der kin
deren heeft de monarch reeds sedert lang
gevonden, dat begrijpt men wel.
Keizer Frans Jozef is echter ook een
streng paedagoog. Hij verlangt zelfs van
de schoolknapen nauwgezette pliehtsbe-
Vlissingen—Berlijn, voortaan te dezer slede
moet wonen. Hierdoor zouden een groot
aantal Duitsohe gezinnen zioh hier moeten
vestigen. (N. v. d. D.)
Ia Het Centrum vertelt de directeur
van „Lotisioo" „dat de Tijdgeest, Maat
schappij tot Exploitatie van Onroerende
Zaken, Zuidblaak 32 te Rotterdam, toten
met heden in gebreke is gebleven het
volle bedrag van den uitgeloofden hoofd
prijs in contanten te voldoen aan juffrouw
Johanna Wilhelmina Winkelman, geboren
Van der Hoofd, wonende te Vlissingen
aan de Groote Markt, die de gelukkige
eigenares is van oen door den Tijdgeest
uitgegeven lot, waarop de honderdduizend
is gevallen en de heer J. Hage te Vlis
singen, vertegenwoordiger van de Tijd
geest, door wiens bemiddeling het betref
fende lot werd verkocht, (is) volkomen be
reid „het aldus ten laste gelegde feit onder
eede te bevestigen".
De heer C. de Kiewit, opzichter 2e kl.
van 'a Rij ka Waterstaat te Buitenpost, is
verplaatst naar Zierikzee.
Woensdagnacht zoo schrijft men
ons uit Koewacht slaagden de doua-
neD, te Moerbeke gestationeerd, erin, twee
prachtige vaarzen, te waarde van c. a. 1100
francs, in handen te krijgen; de dieren
waren mat nog andere frau iuleus België
binnen gesmokkeld. De smokkelaars wis
ten met de ovorige koeien door een haas
tige vlucht te ontkomen.
's-Heer Abtskerke. De Raad dezer ge
meente hield heden (Zaterdag) eene open
bare vergadering, bijgewoond door 5 leden,
afwezig met kennisgeving M. Harinck en
C. Meijaard. Een ingekomen verzoek van
A. van de Vrie tot het plaatsen een er lan
taarn bij J. Rooze werd terzijde gelegd als
zijnde het verzoek ongezsgeld. Tot lid van
de algemeene armbesturen, wegens perio
dieke aftreding van dhr. W. Minderhoud,
welke niet meer in aanmerking wenschte
te komen en waarvoor waren aanbevolen
de heeren O. Goeman en M. Vermue, werd
met algemeane stemmen benoemd, de heer
C. Goeman. Een suppletoir kohier honden
belasting werd opgemaakt met 5 honden,
ten bedrage van f 8.
traohting. Schoolexamens woont hij graag
bij, en dan is hij nauwkeurig tot in 't kleine.
Kroonprins Rudolf, die zeker nit zijn
eigen ondervinding mocht spreken, zeide
eens „als papa 't examen afneemt, en hij
bemerkt, dat de scholieren niets weten en
niets kennen, dan is 't mis. En papa is
heel streng op 't examen 1"
Vooral in de omstreken van Isohl of bin
nen de jaohtterreinen van Reiohenau,
Mürzsteg en Eisenerz is de Keizer een goede
bekende van de landlieden. Soms gaat hij
's avonds uit Weenen en komt dan 's nachts
om één uur te Payerbaoh aan oen er korha-
nenjte gaan sehieten. De jagers en polsdra
gers, die meegaan, wachten Zijne Majesteit
op het Balzplein. En 's morgens vroeg, als
de jaoht geëindigd is, wordt een eenvoudig
ontbijt gebruiktdan keert de Keizer haas
tig naar Weenen terug, waar hem de dage
lij ksohe arbeid wacht.
Eene aardige historische anecdote is er te
Eisenerz in omloop van 't geval, dat de. Kei
zer met zijn anjudant in het groote jachtge
bied aldaar verdwaald geraakt en een Al-
penbut was binnengegaan om iemand te
zoeken, die bereid mooht zijn hom op den
rechten weg te brengen. De hutbewoners
zaten juist aan den maaltijd, en een jonge
man aan tafel verklaarde zioh bereid mede
te gaan, zoo gauw als hij met eten klaar
was. „Ga daar maar zoolang bij de kachel
zittenik ben dadelijk tot uw dienst",
sprak hij, en de vreemde heeren, moe van
't dwalen, namen gaarne plaats. Nog een
poosje, eD de jonge man was met zijn maal-
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 '■ent.
koppeling werden gegrepen en met kracht
om den staug werden gewoeld. Het meisje
werd op den grond geslingerd en brak
daardoor haar rechterscheenbeen. Geluk
kig kon de machine spoedig tot stilstand
gebracht worden. Volgens verklaring van
dr Van der Harst, die de eerste geneeskun
dige hulp verleende, is de breuk niet ge
vaarlijk.
Teneinde eenen indruk te geven van
do oorzaken, -teekende Spreker den toe
stand der wereld voor den Zondvloed.
Na den val was er e6rst een scherpe anti
these tussohec de kinderen van Kaïa en
de nakomelingen van Seth, tussohen de
kinderen -der mensohen en de kindereD
Gods. Spreker verklaart de onderschei
den ontwikkeling uit het wonen aan ver-
.schillende zijden van een gebergte. Daar
na teekent hij de beschaving der Kaï-
nieten, die op het gebied der gemeene
gratie grootelij ks bëgaafd en over het
algemeen energieke mannen waren. 'Hij
sohetst dea bouw hunner stad, waarin
het denkbeeld uitkomt van beveiliging, in
de eerste plaats tegen God. Uit de naman
van Kaïns afstammelingen toont Spreker
hun zelfvertrouwen en hunnen overmoed
aan. Die namen toob zijnHanooh (wij
ding), Hirad (bezitter der steden), Mechu-
jaël (de mensoh is geworden gelijk God),
Methusaël (hij is door God verdorven) en
Lameoh (vernieuwde kracht).
Vooral Lamecbs huisgezin was rijk be
gaafdhij zelf was diohter, zijn zoon Jubal
tijd klaar, zoodat de wandeling kon worden
aanvaard. „Waar is de reis henen f",
vraagde de gids, en de Keizer noemde het
jaohtslot, waar hij vertoefde. „Naar het
slot f", vraagde de jonge man, „naar 't slot P
Maar daar woont au onze Keizer 1Dan
ben je dan is u misschien wel zelf de
Keizer „En als ik dat eens was
antwoordde Zijne Majesteit op vroolijken
toon, „zou je me dan niet willen bren
gen „Onzen Keizer niet P Maar
met hem zou ik meegaan tot aan
de einde der wereld, als ik mooht", riep
de jonkman met geestdrift uit. Eu nu
stapte hij verder zwijgend met de heeren
voort. Bij aankomst voor 't slot wilde.hij
met een bescheiden groet den terugweg
aannemen, maar de Keizer verzocht hem
binnen te komen en wat te gebruiken en
wat uit te rusten. „Neen, neen 1 ik met
mijn spijkersohoenen en mijne daagsohe
kleeren in zoo'n mooi huis 1" Maar de
Keizer nam hem bij den arm, duwde hem
zachtjes vooruit, een deur binnen, waar de
verbaasde gids wat goeds te eten en te
drinken en een mooi reisgeld mee naar
huis kreeg. Men begrijpt, dat de jongeman,
het beleefde avontuur Diet geheim hield,
en zoo komt bet dat de veehouders en
houthakkers in die streek u nog gaarne de
hut aanwijzeD, waar de Keizer eenmaal
bij de kachel heeft gezeten. Trouwens dit
zelfde jachtterrein, meer in 't bijzonder dat
te Neuburg-Mm'zsieg ïb ook de plaats, waar
j de menschen uit den versten omtrek in
den tijd der jaarlijksobe groote hofjsohten
de voorganger in het Nomadenleven en
daarmede de grondlegger van handel en
verkeer, Jubal de uitvinder der snaren-
ea pijpenmuziek, die dienstig is om den
mensohelijken geest vrij te maken en
Tubal-Kaïa, de veder der industrie en der
techniek. Deze sohoone gaven werden
eohter door de Kaïa ie ten gebruikt, om zioh
van God los te maken, zoodat hun ont
wikkelingsgang anti-Goddelijk was.
Naast dit geslacht ontwikkelt zioh dat
van Seth, nederig in den beginne, gelijk
de naam Enos (zwak mensoh) aanduidt.
In dit geslacht kwam de openbare Gods-
vereeriug in zwang, in dit geslacht ont
wikkelde zich de Kerk. Maar toen Jubals
zonen op hunne zwerftochten met de
Sethieten in aanraking kwamen, volgde
er spoedig eene verflauwing der grenzen
en van toen af werd de Kerk strijdend.
Door de vermenging kreeg het geslacht
van Seth deel aan de hoogere ontwikke
ling van de Kaïoieten, maar het nam ook
in zioh op het zedenbederf en de godde
loosheid, waartegen zelfs geen Henooh
opgewassen was. Zoo was dan de aarde
vervuld met wrevel en was het gediohtsel
van 's mensehen hart geheel boosgeworden,
zoodat een Zondvloed, ter uitzuivering van
de verderfelijke elementen, langs zco meer
noodzakelijk werd. Langs dezen wegkwam
Spreker tot zijn tweede punt. Hij schetste
den bouw der ark, een tastbaar bewijs,
dat de scheepsbouwkunst reeds eene hooge
vlucht genomen had. Hij teekende de
ontzaglijkheid van den vloed, waarbij
de verwoesting der vier steden in het
Jordaandal als in het niet verzinkt, en
brengt voorbeelden bij, om aan te toonen,
hoe verwoestend deze vloed werkte, hoe
bij in sommige bergstreken nog sporen
vertoont in den vorm van woest dooreen-
geworpen rotsen, hoe nu nog in Siberië
de mammouthstanden, in de grot van San
Siro bij Palermo de nijlpaardsgeraamten
iu sammige holen in West Europa been
deren van allerlei dieren tussohen rots-
brokken, steeDen, werktuigen en skeletten,
van mensohen gevonden worden. Uit
deze voorbeelden toont de spreker ook
aan, dat de Zondvloed algemeen moet
geweest zijn en zioh moeilijk tot een deel
der aarde kan hebben bepaald. Heeft aldus
de Zondvloed schrikkelijke gevolgen ge
had, hij had gelukkig ook zegenrijke.
Immers, zonder den Zondvloed zou naar
menso'nelijke berekening ook het laatste
overblijfsel, dat Gods geboden bewaarde,
naar toe komen, alleen om er den Keizer
eens te zien.
Een baste vriend van Zijne Majesteit is
met name de opperjager te Eisenerz, Jozef
Mühlbaoher, onder wiens toezicht de Keizer
in zijn jonge jaren de eerste gemzenjaohten
waagde.
Eu nu nog, als de monarch op het jacht
veld aankomt, is de eerste vraag: „Waar
is onze Mühlbaoher?" Is de jaoht gedaan,
dan heet het weer„Is er wel voor Mühl
baoher gezorgd f" „Mühlbaoher, je.zult
wel moe zijn, jongen, ga nu maar gauw
slapen''. Op een anderen tijd, van het jacht
veld terugkomende, zeide de Keizer „Maar
Mühlbaoher, waarom rook je niet?"..,.
„Majesteit ik heb niets ta rooken bij me 1"
antwoordde de oude trouwe dienaar.
„NietP" zei de Keizer, „wel neem dan deze
maar", en hij hield den jager zijn sigaren
koker voor.
Mühlbaoher nam er dankbaar eene si
gaar uit, maar deed ze in zijn jaszak om
ze als een aandenken te bewaren. Dooh
na een poosje zei de'. Keizer weer „Maar
wat is dat nu, Mühlbaoher, nu heb je
tooh immers een sigaar P"... „Ja, Majes
teit, maar die wou ik liever thuis oproo-
ken 1" „Gekheid, hoor," hernam de
Keizer, „look ze maar gerust nu op, thuis
kan je wel weer een andere krijgen,"
en hij gaf den ouden jager zelf zijn bran
dende sigaar voor „een beetje vuur".
Opmerkelijk in keizer Frans Jozef is ook
zijn wdnderbaar peraonen-geheugeD. Men
schen, die bij eens ontmoet of gesproken
door de wereld zijn verzwolgenterwijl
nu de weg geopend werd voor eene rij
kere bedeeliog van gemeene genade, waar
door dan ook omgekeerd de herhaling van
zulk eene catastrophe verhoed werd. Nu
brak voor de kerk een nieuw, een bloeien-
der tijdperk aan, en zoo werd de Zond
vloed eene streep door de rekening van
Satan en een triomf voor God en Zijn
Koninkrijk. Tot zoover de spreker.
Maar hij sprak voor de Jongelingsver
eeniging en welk verband houdt nu de
zaak van deze met den Zondvloed P Dit
verband te hebben aangetoond, is met
groote verdienstelijkheid door ds. van Loon
geschied.
Hjj wees er n.l. op, dat in den grond der
zaak de Zondvloed gekomen is, doordat het
geslacht der kinderen Gods zijne belijdenis
niet bewaarde. Hieruit vond spreker reden
om de Kerk van den tegenwoordigen tijd
iets te leeren n.l. dat z(j zich zuiver moet
houden van de verdorvenheid der wereld.
Welnu, dan is 't ook zulk een groote reden
van blijdschap, dat de jongelingen, de toe
komstige Kerk, zich willen honden aan de
belijdenis der vaderen en aan de geboden
Gods, zoodat zij in dezen gunstig afsteken
bij de jongelingen nit Seths geslacht. Daar
om riep spreker den jongelingen, die
leden der Vereenigiog alhier zijn toe,
om voort te varen in bet onderzoeken en
bestudeeren der beginselen, wekte hij de
jongelingen, die geen lid sija, op, het, te
worden en mee te werken in dit sohoone
streven, en drukte hij de gemeente op het
hart, de J. V. te steunen met gebed,
woord en gave, terwijl hij eindigde met
eeDen wensoh, dat hst de vereeniging te
dezer plaatse mooht welgaan. Onder dank-
zegging aan de J. V., voor het genot ons
bereid, spreken ook wij hier onze beste
wensohen uit voor haar welzijn en dat van
heel de jongelingschap in ons Vaderland
JL, Jk.JX DBOÜW.
Men meldt uit Zeeland:
De vlasteelt is voor de verbouwers en
handelaars ten allen tijde een zeer wissel
vallige teelt wat de fluanoieele uitkomsten
aangaatdit najaar schijnt de handel al
zeer weinig naar wenseh te gaan. Er is
zeer weinig vraag naar gezwingeld en
ongezwingeld vlas en de prijzen zijn ge
drukt. De uitvoer uit ons land naar België,
die gemeenlijk in October, November, enz.
in millioenen kg. liep, hleef voor October
beneden de honderd duizend kg. Al even
heeft, onthoudt hij, met hun naamj er
bij, vele, vele jaren, of zelfs voor altijd.
„Ik heb uM- een paar woorden met
iemand te wisselen, om de trekken van
zijn aangezioht nooit te vergeten", heeft
hij zelf eens naar waarheid gezegd. Iets
eohter is er, wat de Oostenrijksohe Keizer
gelukkig spoedig kan vergeten, vergeten
en vergeven. Het zijn de krenkingen en
verdrietelijkheden, die hem werden of
worden aangedaan. Hij is altijd bereid de
hand ter verzoening met zijn vijand te
aanvaarden. En vergiffenis schenken is
hem een wezenlijk genoegensoms een
weldaad voor zijn eigen hart. In heel
Oostenrijk-Hongarije is het hekend, hoe
gaarne de Keizer aan veroordeelden ge
nade schenkt, en dat niets hem zoo zwaar
valt, als het onderteekenen van een dood
vonnis. Het is eens gebeurd, dat hij een hee-
len tijd met gebogen hoofd op een hem
ter bekraohtiging voorgelegd doodvonnis
staarde, tot hij eindelijk met een pijnlij
ken trek om den mond caar de pen
greep, om er zijn naamteekening onder
te zetten. Maar op hetzelfde oogenblik
droppelde een traan uit zijn oog en langs
zijn waDgen op het papier.
Dooh nu vouwde Zijne Majesteit het
papier dubbel, en gaf het den secretaris
van justitie 'terug met de woorden „Tra
nen wissoben iedere schuld uit. Ik kan
dat vonnis niet onderteekenen. Zie maar,
mijn naam is uitgevlakthet onderschrift
heeft du3 geen kracht meerik schenk
den veroordeelde het leven." Hdbl