NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
i k Weskpaarden
ikenbiels
No. 58.
1908.
Maandag 7 December.
Ikoop
le
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
ving te koog
boomen,
23e jaargang.
PPIJ,
raor 7 jaren
AND,
AND,
Inde Smidsknecht
mooie, gave
Middelburg
JONGE, te ïersekp.
O O P
KOOP
Onze machines
ehoeven g e e n e
aanprijzing.
Wij verzoeken
lechts er op te
etten, dat ze aan
let juiste adres
ekoclit worden.
1
|.A. (6 g. 85 r)
J voor beide perceelon
ijen ingewacht vóór den
|)08 ten kantore van
Mr. JAN LOEFP._
j.s. wegens dienstplicW
lineelit
zich aan.
MEID
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
UIT m PERS.
De verwarring bestendigd.
Eenige bijzonderheden uit het leven
van Keizer Franz Jozef I.
I
('stede, bewoond door
lerseke Zoute,
orden ingewacht bij
van 8—15 jaar.
ij W. L. K L O S te
42, Voorstad, Goes
i
fan naaimachines, die,
|aming van „Singer".
joden worden want
te zeilen.
308 1 December 1915,
(4 g. 225 r.)
3RKE bij Bouwejans-
Ide „De Lange "Wei",
prdt door de gem. Kou-
Jden).
£RKE bij de Hooge-
beide van de Wed.
Biggekerke.
12 Dec. van haar 5e
lieg» van 9 maanden
imen. Aan hetzelfde
a gevraagd tegen Mei.
S.B1JS, Bigcjekerh:e^
ZANDEE, 's-Heer
deren.
lebruari 1909
H. L. VAN VESSEM,
Ie 1 d i n g e.
li etter C, Boekh. VAN
Ir s e k e.
d benoodigd
M. V. LIERE,
T nndhouwer, Ni6 s_^
Jonge-Verwest - G<icf'
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,02£.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 15 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ''ent.
5 December 1908.
Onze abonné B. te Terneazen zond ons
de vorige maand een verslag van een in
zijn Kiesvereeniging door den voorzitter
gehouden lezing, naar aanleiding waarvan
in het daarop gevolgd debat werd gevraagd
of een anti-revolutionair raadslid mag
stemmen voor 't toestaan van subsidie aan
een tram die op Zondag rydt? Het ant
woord zoo schrijft onze vriend, was
„onbevredigend".
En nu vraagt hy wat onze gedachte is.
Zjjn schrijven was verloren en daardoor
een weinig in het vergeetboek geraakt; van
daar dat wy nn wel wat laat op zyn vraag
ingaan.
Wij zonden zyn vraag zooals zjj daar
ligt bepaald ontkennend beantwoorden.
Subsidie aan een tram die reeds in
exploitatie is en op Zondag rijdt, behoort
door een anti-revolutionaire overheid om
die reden geweigerd te worden. En wan
neer een aanvraag komt van een tramweg-
maatschappij om subsidie voor 'n bepaalde
in exploitatie te stellen tram, dan stelle zij
als voorwaarde dat de tram op Zondag niet
loopen zal.
Immers het vloeit wel degelijk uit het
eabbathsgebod voort dat de overheid door
haar wetgeving de aardsohe bezigheid op
het publieke terrein stuite. Kan of wil een
zoodanige maatschappij hieraan niet vol-
doeB, dan geve de overheid ook geen sub
sidie. Vooral in onzen tijd, nu de mensohen
al meer van den Zondag een uitgaansdag
maken, en dit euvel door de goedkoope
gelegenheden van vervoer wordt aange
moedigd, is 't voor een antirevolutionair
een gewetensvraag om door te stemmen
voor een subsidie-voorstel, het openstellen
van deze goedkoope gelegenheid tot zon
digen te bevorderen, en er als 't ware zijn
zegel aan te hechten, als zou dit Zondags-
vermaak niet zoo slecht zijn.
Onze slotsom is geen subsidie aan een
tram die op Zondag rijdt of zal rijden.
De verwarring, die na de verschijning
van de Memorie op Hoofdstuk I zioh in
het kamp van Links bespeuren liet, is
door de gevoerde beraadslaging niet op
geheven, maar bestendigd.
De soeiaal-demooraten handhaven zon
der meer hun klassenstrijd, de Unie-libe
ralen en Vrijzinnig democraten klampen
zioh saam vast aan het Algemeen Stem
recht, en de Vrij-liberalen bleven verlegen
met hun eigen positie.
3
FEUILLETON.
De Oostenrijksohe Keizer heeft in zijn
lange leven zoo tallooze malen groote be-
wijs gegeven van zijne liefde ook voor
den werkenden stand, dat het eerder ver
wonderen zou, indien een arbeider hem
niet groette, dan dat het vreemd is, hoe
«jjne Majesteit onder de kleine burgerij
haast nog 't meest wordt bemind. Keizer
trans Jozef heeft n.l. behalve zijne meer
verborgen deugden, tal van gezellige eigen
schappen, die een vorst populair maken.
deze, dat hij voor een ieder toegan
kelijk is, ook onder vier oogen- Honderd
voorbeelden, die het bewijzen. Er was een
moedertje uit Knitterfeld in Stiermar
ken naar Weenen gereisd om den Keizer
e sprekenen ze zou bij Zijne Majes-
6it worden toegelaten. Ze zou juist de
rap der audiëntiezaal opklimmen, toen do
j~euer, uü Sohönbrunn komende, op den
urghof voorreed. Hij zag het oudje, hoe
et hijgend en blazend, trede voor trede
rnhoog, moeizaam voortstrompelde, Toen
erde hij haar, en sprak haar vriendelijk
6, en zeide haar, dat ze hier onderaan
rap mocht vragen, wat sa gaarne wou,
het omhoog komen neg een
Het blanco is van de baan. Tereoht liet,
Mr. Druoker uitkomen, dat Mr. Goeman
Borgesius nu tot hem was overgekomen.
Juist omgekeerd als in 1905. Toen boog
Mr. Druoker in de blanco formule voor
Mr. Goeman Borgesius. Than* waren de
rollen omgekeerd en zwoer Mr. Goeman
Borgesius trouw aan de leuze der Vrijzin
nig-democraten.
Juist zooals we het steeds voorspelden.
Het is ééo doorgaande opschuiving. Waar
het slechts even kan, gelijk nog onlangs
bij het voorstel Thomson, stemmen de
Vrjjzinnig-democraten met de Socialisten
saam in één geest. En nu ze over de brug
van het blanco heen zijD, loopen Unie
liberalen en Vrijzinnig-democraten, arm in
arm, op het Algemeen Stemrecht aan
een leuze waarvoor steeds het ij verigst door
de Soeiaal-demooraten is gestreden.
Er mag dus verwacht, dat deze drie
fracties in 1909 saam zullen optrekken.
Maar ze weten ook, dat ze er, zelfs met
de hulp van de Vrij-liberalen, ter nauwer-
nood zullen komen, en zonder die hulp
stellig niet.
Alles zal er dus van afhangen, of ook
de Vrij-liberalen over de brug zulleD gaan,
of aan déze zijde van de klove zullen
standhoudenen juist daaromtrent gaven
de beraadslagingen geen licht.
Voor de eeie van hun positie kunnen
ze niet toegeven, en toeh, ze zouden zoo
gaarne de meerderheid Links houden. Een
Kabinet van Rechts, maar dat zij in hun
macht hielden, bleek ook nu hun ideaal
te zijn. Dan dragen zij de verantwoorde-
woordelijkheid van het bewind niet, en
hadden zij 't in hun macht, om Rechts af
te matten, tot prineipieele werkloosheid te
dwingen, zoodoende Rechts in disorediet
te brengenen ware Rechts eenmaal om
zijn goeden naam gekomen, dan sprong
vanzelf de coalitie, en kwam voor hen de
baan vrij, om in de formatie van een con
servatieve centrumpartij een tijdelijke her
leving van .hun invloed te beproeven.
Overmorgen zou daa wel het Radica
lisme over heel de linie getriumfeerd heb
ben, maar de „verdrietig sterke" Coalitie
was dan toeh uiteengeslagen, en we ver
kregen weer voor jaren en jaren een libe
raal gouvernement.
Maar één ding begrijpen ze ook wel,
dat geen Kabinet van Rechts zich tot
deze vernederende rol zou willen leenen.
Helpen de Vrij-liberalen, om de meer
derheid Tan Links te bestendigen, dan
zal niet op Reohts, maar op Links de
verantwoordelijkheid rusten om het be
wind te aanvaarden, en dan krijgen we
- i.fi
heele taak voor haar zou wezen. Marie
Fuohs, het oude moedertje, wist niet met
wien ze eigenlijk sprak, maar zeide, dat
ze tot den Keizer gaan wou, of Zijne Ma
jesteit haar zoon wilde vrijmaken, die bij
de linietroepen stond.
Ze kon aan den kost niet meer komen
zonder den jongen, haar broodwinner,
en ze gaf den vrieudelijken heer het
verzoekschrift voor den Keizer, die met
een glimlach haar zeide, dat ze maar een
poosje wachten moest, en hij naar binnen
gaan sou. Een uurtje later, toen het moe
dertje al angst kreeg, dat ze toeh niet bij
den Keizer werd geroepeD, kwam daar
ineens een knappe, jonge soldaat op haar
toevliegen, pakte haar in zijn sterke armen
en gilde het uit: „Hier ben ik al, moeder.
Als je wilt, mogen we dadelijk heengaan
ik ben vrij, en de Keizer heeft me gestuurd,
om 't je te gaan vertellen Men kan 't be
grijpen, dat de gelukkige moeder vreugde
tranen sohreide, en met een zegenbede
voor den Keizer den Hofburg verliet.
Men mag het wel zeggen, dat Frans
Jozef er slag van heeft, aan allerlei men-
schen audiëntie te geven. En als hjj op
reis is, in eenig deel van zyn groot ge
bied, kan hij het haast niet af, zooveel
menschen hebben hem wat te verzoeken.
Eens by een vertoef in 't Hongaarsche
Temesvar hadden zich meer dan twee
honderd meBschen aangemeld. Er zou geen
weer de misère van 't Kabinet-De Meester.
Dat nu willeu ze ook niet,
Vandaar hun aarzelen en juist door dit
aarzelen der Vrij-liberalen, blijft de ver
warring tin het kamp van Links voort
duren.
Eerst als de stembus naderbij komt,
zal dit aarzelen een einde moeten nemeD,
en dan, zoo niet alle voorteekenen ons
bedriegen, gaat het weer full-steam naar
Links en trekt men weer in gesloten
gelederen op van Tydeman tot Troelstra.
{Stand.)
Paganisme.
Onder dit opschrift gewaagt Be Maasbode
aan de hand van de pas gepublioeerde sta
tistiek, van de daling van het geboortecij
fer, vooral in de groote steden we zijn nu
al weer 2 per duizend achteruit bij 1907.
En dit alles, zegt het Rotierdamsohe blad
En dit alles gaat niet met schooi metingen,
die aan toevallige omstandigheden of ge
beurtenissen hun oorzaak kunnen hebben,
maar in een sterk voortgaande gradueele
vermindering.
Waarop zulk een allerdroevigst ver
schijnsel moet uitloopen, behoeft niet jbe
toogd te worden.
Wij zijn ook in Nederland op den bree-
den weg, die noodwendig naar den afgrond
zal voeren, indien ons volk niet in zijn
heillooze vaart, daarheen bij tijds gestuit
wordt.
De sobaamtelooze propaganda vanzekere
deskundigen, de schunnige lectuur en de
annonces der groote liberale pers, het dub
bele zedelijkheidsbegrip van het liberalisme,
het ongeloof van medici en universiteits
professoren, het stuivertje wisselen van
deugd en ondeugd der socialisten, 't heeft
over ons volk deze wraakroepende schande
gebracht en een Christennatie reeds gedre
ven Daar het begin van dien weg, dien
Rome en Athene eerst dan ging betreden,
toen ze hun bloeitijd hadden doorleefd en in
het schandelijk bederf van het paganisme
ten onder giDgen.
Dit paganisme bedreigt nu ook ons.
Bedreigt deze maatschappij ondanks
haar lieht, haar wetenschap en haar be
schaving.
Hoeveel stoffelijke en zedelijke ellende
nu reeds over ons volk gebracht is, is niet
onder oijfers en statistieken te breDgen.
En Diet alleen wordt door die zonde de
zenuw van onze volkskraoht doorgesneden,
neen erger nog, het volksbestaan staat op
het spel.
Gedachtig aan het prius est vivere dient
daarom van nu af alle kraoht te worden
einde komen aan 't ontvangen, één voor
één, en daarom verklaarde Zyne Majes
teit liever zelf in de wachtzaal te komen,
dan kon hem daar een ieder gemakkelijker
en spoediger zyne belangen voordragen.
En nu was er onder de gekomen en ook
een jong meisje, dat al tweemaal, maar
vruchteloos had geprobeerd den Keizer
te naderen, want ze kon niet door 't ge
drang komen. Ze zag er bleek en be
schroomd uitde Keizer had het al gezien.
Maar reeds werd de audiëntie gesloten,
en de bezoekers gingen de trap af, en
verstrooiden zich. Toen echter kwam de
Keizer op haar toe, en nu ze op knieën
viel om Zyne Majesteit in die houding
haar verzoekschrift te overhandigen, richt
te hy haar op en verzocht aan het meisje
niet bevreesd te zyn, maar hem hare be
langen te laten hcoren. Thans bleek het,
dat de jongedame de verloofde was van
een officier.
Ze bielden zooveel van elkander, maar
konden niet trouwen omdat ze beiden
onbemiddeld waren„we bezitten niets
dan ons vertrouwen in den Keizer 1" zeide
ze. „En dat zal niet beschaamd worden 1",
luidde het vriendelijk antwoord van den
monarch. „Maar zeg me eens: verdient
uw bruidegom het, dat gij zoo u om
zijnentwille bedroeft „O ja, Maje
steit zoo'n beste man, als hij is, zijn er
maar weinigen..." „Welnu, dan wil ik
saaingetrokken van allen, die in deze iets
vermogen.
Boven alle wetten en besluiten, boven
kiesrecht of verzekering, boven politiek of
soeiale bemoeiing urgeert hier het ingrijpen
der overheid, en het zal daarom den wel-
denkenden in Nederland niet weinig tot
vreugde zijn geweest, toen zij in de Memorie
van Antwoord hebben gelezen, dat de R>
geeriDg „spoedig" met wetsvoorstellen zou
afkomen, om deze pu blieke zonde een kraoh-
igen teugel aan fe leggen.
Het blad hoopt, dat het pogen der Re
geering, om dit kwaad te bestrijden, door
alle partijen zal worden gesteund we dee-
len dien wensoh van harte.
De zich antirevolutionair noemende
kiesvereeniging „Voor Nederland en
Oranje" te Den Helder die onder Staalmans
invloed allengs was vergroeid tot een de
mocratische, waardoor de oprichting van
een nieuwe antirevolutionaire kiesvereeni
ging onder leiding van nn wylen den heer
P. Adriaanse neodzakelyk was, hoeft beslo
ten de antirevoJ. partij te verlaton en zich
aan te sluiten bij do chr, dein. party. Een
onnoodige vertooning, dewijl deze kiesver
eeniging en Staalman, haar voorzitter zich
toch reeds zeiven sinds lange buiten de
antirev. party hadden geplaatst. Hun heen
gaan uit de a. r. party zal wel door niemand
ais een verlies beschouwd worden.
Een tegenhanger van de bestelling
der drie booten voor de Zeeland op een
werf te Glasgow, is de bestelling van een
stoomboot door een Glasgowsoha reederij
aan een Rotterdamsohe werf gedaan.
Daarop schrijft nu de commissaris van
James Pollock, Sons Co. te Londen, aan
de Shipping Gazette
Er zijn nog andere redenen waarom de
bouw van dat stoomschip aan Nederland
is gegund dan dat het loon er lager is
de bouwstoffen zijn daar tegenwoordig zeer
goedkoop, en dan en dit is van groot
belang „de grootere betrouwbaarheid
van den Nederlandsohen werkman. Stakin
gen en arbeidsgeschillen zijn bij den
Boheepsbouw in Nederland nagenoeg onbe
kend". De bouw van een sohip op de Oost
kust van Engeland heeft de vennootschap
onlangs, tengevolge van een staking, 3 pCt.
meer gekost dan den overeengekomen prijs.
Daarentegen heeft zij bij de bestellingen,die
zij van tijd tot tijd in Nederland doet, nog
nooit een penning door een arbeidsgeschil
verloren. Als het schrikbewind van den
werkman in Engeland voortduurt, zoo be-
u maar zeggen, trouwt met elkander, en
wordt gelukkig mei elkander 1En
dus behoeft mijn bruidegom geen cautie
te stellen f" riep de jonge gelukkige dame
uit. En de Keizer weer„Daar kan ik
hem natuurlijk niet van vrijstellen, want
de wet gaat boven den Keizer..." Nogmaals
wilde zioh nu het meisje op de knieën
werpen, maar de monaroh nam haar bij
de hand en zeide
„Dien uw huwelyksaanvraag maar spoe
dig in by mijn adjudant sn gij zult wel zien
dat gy me niet voor niemendal uw vertrou
wen hebt geschonken." En ook dezen keer
werd, gelyk zoo dikwijls, de keizerlijke
particuliere kas de goede geefster, om men
schen gelukkig te maken. Heusch waar,
de Keizer van Oostenrijk is in de kunst van
weldoen haast volleerd. Als een kind of 'n
oud moedertje met een verzoekschrift in de
hand tot den goeden monarch smeekend
opziet, dan laat hy het rijtuig even ophou
den, en verzoekt hy zijn adjudant, het re
quest in ontvangst te nemen. Er wordt dan
bijzijn thuiskomst'n onderzoek ingesteld,en
naar bevind van zaken hulp verleend.
Historisch is oek het volgende geval. De
Keizer was te Meran, en in jachtkleedij al
leen uit wandelen geweest. Op weg naar
huis voorby een boerenwoning komende,
hoort hy gehuil en geweeklaag. Hy gaat op
het huis toe. en het blijkt, dat de keuter
boer zijn eenige heeft verloren het beest
sloot de heer Pollook, zullen er steeds meer
bestellingen naar het buitenland gaan.
Z. A. S. M.-personeel.
Zooals men weet, ontvangen de gewe
zen ambtenaren der voormalige Zuid-
Afrikaansehe Republiek (Transvaal) scha
devergoeding voor verlies van betrekking.
De oud-ambtenaren der voormalige Zuid-
Afrikaansehe Spoorwegmaatschappij zijn
hieronder echter niet begrepen. De minis
ter deelde indertijd op een desbetreffende
vraag in de Kamer mede, geen verdere
stappen bij de Engelsohe regeering ten
behoeve van het personeel te kunnen doen,
maar ,deed toezegging voor hen een goed
woord bij de directie der ZA. S. M. te
doen. Dezer dagen verklaarde de directie
echter, dat zij voor haar voormalig perso
neel niels meer doen kan. (N. R. Ct.)
Prof. Nijland schrijft over den ster
renhemel iu December „Vallende sterren
zijn in het midden dei maand, omstreeks
den lien December, in vrij groot aantal te
verwachten haar straalpunt bevindt zioh
in het sterrenbeeld Tweelingen. Er vallen
in December vier Algolminima, op geschik
te uren, n.l. den 8en te 12 uur, den llen te
9 uur, den 14en te 6 uur en den 31sten te 11
uur. Mira Citi workt waarschijnlijk deze
maand langzamerhand voor het bloote oog
onzichtbaar. De veranderlijke ster was in
het laatst van November al tot de vijfde
grootte afgedaald, en is, als dit nummer
verschijnt, in den helderen maneschijn on
zichtbaar. Na Volle Maan eehter zal men
Mira Ceti op heldere avonden nog wel een
tijdlang kunnen waarnemen.
Den 7en December is er een gedeeltelij
ke Maansverduistering, zoo men althans dat
woord wil gebruiken. Om 8 uur treedt de
Volle Maan in de halfschaduw der aarde,
waarin zij tot over half één blijft. Hare hel
derheid ondergaat eohter in deze halfsoha-
duw slechts een zoo geringe vermindering,
dat bet de vraag is, of men er zelfs bij op
zettelijke beschouwing veel van merken
zal. Te kwart over 10 bereikt de „verduis
tering" haar maximum.
De Nieuwe Maan van 23 December zal
de zon verduisterenhet verschijnsel is
alleen in het Zuid-Oosten vaD Zuid-Ame
rika, in Zuid-Afrika en iu de Zuidelijke
deeleu der Ooeanen zichtbaar, en dus.voor
Nederland van geen belang.
De Komeet verdwijnt zoo langzamer
hand in de avondschemering, en zal deze
maand niet meer in een binocle gevonden
kunnen wordeD. Den 19en November zag
ik ze voor het laatst met het bloote oog,
als een wazig vlekje van de „grootte" 5.2."
was dien nacht gestorven. „Hiescht isans,
hiescht san mer ruinierte Leut huilde
de boer.
„En wat kost die koe wel 1", vraagde de
Keizer Maar de boer zag den vreemden
jager ongeloovig aan en zeide: „Was wird's
kosten P A VermogenHunderd Gulden
g'wiss 1"„Welnu die honderd gulden
wil ik je gevenhernam de monarch. Dat
's zeker mooi [beloofd, meende de wantrou
wige boermaar hoe moest zoo'n „jager"
aan zooveel geld komen? Inderdaad had
n 1. de Keizer op dat oogenblik zooveel geld
niet by zich, en beloofde dus het spoedig
te zullen zeEden. klaar de boer in quaestie
wou dan maar liever meegaan met zyn be
zoeker, den behoefde deze het geld niet
over te maken, maar kon hy het hem ter
hand stellen. Én zoo geschiedde het, dat
de Keizer en de boer samen op stap gingen.
Natunrljjk kreeg de eerste heer, die de
beiden in het slot Trautmannsdorf, waar de
keizerlijke familie destijds verblijf hield,
tegenkwam, de opdracht, om den boer een
biljet van honderd gulden ter hand te stel
len. Toen eerst ging den landman een
lieht op, en zag hij in 't rond om den Keizer
te kunnen bedanken, maar Zijne Majesteit
was reeds in zijne particuliere vertrekken
verdwenen.
Slot volgt
