N1EUWSBL&D VOOR ZEELAND dop 5op Vrijdag 4 December. 23e Jaargang. GHRISTELUK- UIT BE I»JEttS. OKKEN. bouwers te koop Woning, ersknecht ondster, No. 56. 1908, eid HISTORISCH d del burg geu yan iler Does. ïeboomen rriepaard, te koop, laaarsMt EID ETD VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST. te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN üi. U. JL. O n jLECTIE ipen, worden van de borgmaatschappij rooskerke(Vf.), bestuur aan te s. e.k. van G. de Jager »men en inschrjj- eren tot Zaterdag JAGER, Nieuic- or spoor en tram. JTTOOIJ, Mid- :n Penny, ringen prijs, met ragen bij J. VA N Goes. en 1 APRIL s kamers. ZeeuwGoes. re Koe, "alfvaars, bij 3 C n d e. 'IGE JNDERGEM Sz., art wegens dienst- ST, Schoen- en ene. rl 1909 VAN VESSEM, nge. de Meid en necht, agd, bij P. AAR- che weg, V 1 i s- oodigd v. LIERE, bouwer, N i s s e. E te Golijnsplaat taande n niet ouder dan in staat om, met tsje (en van een vóór- als bij de l e voorkomende amheden te ver te komen, persoon of schrif- óór 20 December VT—nai'WlriMHLA rVMfmT Mei NCKE, Koude- iekte E DKEli, land- e. -Verwest - Goes, IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. p1,25. Enkele nummers0,02'. UITGAVE DER FIRMA en van van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent. Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 ''ent. As. Zaterdag (St. Nlcolaas) zou den wij gaarne ons blad om 2 uur namiddag afdrukken. Berichtgevers die één of meer berichten hebben, worden daarom ultgenoodlgd die 's morgens reeds te telegrafeeren. Ook Heeren Adverteerders wordt beleefd verzocht tijdig hunne annon ces op te geven In het eerste stukje met bovenstaand op schrift werd uiteengezet de beteekenis van het M. U. L. O. Dooh daarbjj is toen niet gewezen op de roordaelen, die den leerlin gen van dergelijke inrichtingen, den uitste kenden onder hen althans, worden aange boden. Tot voor korten tijd moesten zij, die dingen wilden naar goede betrekkingen bij post en telegraphie, bij staatsspoor of H. S. M., bij alle min of moer offioiöele in stellingen, het bewijs knnnen overleggen, dat ze met goad gevolg het eind-examen van de H. B. S. hadden afgelegd, of althans voor enkele dier betrekkingen een driejari gen cursus van de hoogere burgerschool hadden doorloopen. Dat monopolie is niet meer. En het schijnt nog lang niet van al- gemeene bekendheid te zijn, dat 't heeft op gehouden te bestaan. Vergun me, dit nu in eenigszins beknopten vorm toe te lichten. Voor allerlei posities was het noodig, dat jongelieden van 16 a 18 jaar goed op de hoogte waren van de drie moderne talen, en als aanbeveling, immers ook bewijs van goede ontwikkeling, kwam daar de wis kunde, soms ook natuurkunde en schei kunde bij. En daarvoor was dan immers de H. B. S. de inrichting bij uitnemendheid 1 Zoo heeft men lang geleeraard. Of dat nu op den dnur tegenviel, en of daar andere oorzaken toe medewerken 't velt niet te ontkennen, dat men thaDs in breeden kring hetzelfde bereikbaar aoht langs anderen weg: M. U. L. O. zal de jongelieden af te leveren hebben, die in algeaseene ontwik keling en in praerische en theoretische ken nis genoegzaam kapitaal hebben, om be doelde betrekkingen naar behooren waar te nemen. De van verschillende zijden genoemde bezwaren tegen de H. B. S., deels van paedagogisehen, deels van godsdienstigon aard, moohten, naar gehoopt werd, geheel, of althans grootesdeels ondervangen wor den door de doelmatige inrichting van het meer uitgebreid lager onderwijs. En nau welijks bestaat het M. U. L. O. ia zijn tegenwoordigen vorm vijf of tien jaren, daar wordt de weg naar meerbedoelde betrekkingen voor de leerlingen dezer soholen wijd opengezet,'t spreekt van zelf, met de noodige waarborgen. Deze waar borgen vindt men in een examen, door eene oommissie afgenomen, welke benoemd is door de drie, reeds eerder genoemde vereenigiogen voor M. U. L. O. Hier heeft men dns, wat reeds voor vele jaren ge- eisoht, althans verlangd werd vrije exa mens, al was de vorm nog wel eenigszins anders. De vraag zou knnnen gedaan worden geven die examens werkelijk de noodige waarborgen Het antwoord ligt in de omstandigheid, dat de bjj die exa mens behaalde diploma's worden erkend en zelfs op prijs gesteld door hen, die tot voor korten tijd uitsluitend overlegging van eea diploma H. B. S. eisohten. _En daar ook in dezen de openbaarheid niet wordt geschuwd, zyn èn van het eerste examen (1907) en van het tweede, in dit jzar gehouden, vrij uitvoerige verslagen gepubliceerd in verschillende schoolbladen. Daarby waren opgegeven de wiskundige vraagstukken, die moesten worden uitge werkt, de stoffen voor opstellen in de vier talen, de vragen in Aardrijkskunde en Ge schiedenis, Natuurlijke historie en Physica, kortom ieder kon lezen,wat de eischen voor dergelijk examen waren. De te verwerven diploma's zijn tweeërlei, A is 't liohtere, B t zwaardere, wat vooral uitkomt in het TWBchil der Wiskundige opgaven. Zoo werden in 1907 geëxamineerd 18 mannelijke on 9 vrouwelijke kandidaten. Van dit 27tal verwierven 19 het diploma A> terwijl nog 3 daarvan hadden voldaan aan een deel van het zwaardere examen, waar voor op hun diploma eene aanteekening werd bijgevoegd. Ook het tweede onder zoek had zoor gunstige resultaten, al dient hierbij nog te worden opgemerkt, dat grootere deelname zeker wensohelijk is en stellig ook gewacht mag worden, nu het M. U. L. O. gaat groeien, en Gok toeneemt de belangstelling in dien jongen tak van onderwijs. Zal nu echter de school voor M. U. L. O. aan de eischen kunnen beantwoorden, dan is daartoe noodig en dat begrijpt im mers ter?tond iedereen goed onderlegd onderwijzend personeel, bestaande uit onderwijzers, die ook om hunne kennis uitmunten en in het bezit zijn van ver schillende akten van bekwaamheid man nen van ernst en godsvrucht, bezield met liefde voor hunne taak, met liefde voor hunne leerlingen, maar tevens in staat, in do verschillende vakken onderwijs tegaven naar den eisoh van het M. U. L sEn hier herhaal ik nog even, wat in het le sluk staat: er moeten meerdere onder wijzers zijn, dan voor het gewoon lager onderwijs voldoende is. Dat brengt grocte kosten met zich, we weten hotmaar daartoe moot ook fioentieele steun worden geboden. De subsidie van het Rijk dient billijker wijze te worden verhoogd. Wie echter daar alles op iaat aankomen, verstaat niet de roeping van het'Ohristenvolk ook op dit gebied. Wie nu reeds kan steunen, doe hetzeker, zedelijke steun is uit nemend, maar niet genoeg, als er de koor den V8D de beurs steviger bij worden toe gehaald. En vooral mag hij niet achter blijven, die geene kinderen heeft te onderhouden en immers tooh niet onver schillig er voor is, hoe en dat er gezorgd wordt voor het opkomend geslacht. Of moeten dezulken niet3 do#n in deze zaak, al hebben ze over de middelen te be schikken C. Middelburg, Nov.. 1908. 3 December 1908. Vervroegde winkelsluiting. In Berljjn en zijn voorsteden is nu se dert 1 November een strenge verordening in werking getreden, die gelast dat alle winkels, magazijnen en verkoopplaatsen des avonds te 8 uur gesloten mofjten zjjn. En zoo streng zelfs is deze verordening toegepast, dat in de passaga van Unter den Linden zelfs zeildoek gehangen is over al wat op uitstalling geleek. Nu een maand verliep, hoeft men de uitkomst van dien maatregel pogen op te maken, door bij verschillende winkeliers te onderzoeken, of ze werkelijk schade hadden geleden in hun ontvangsten. De uitkomst n» van dit onderzoek was, dat deze schade bjj winkeliers die levens behoeften verkochten, alleen de eerste drie dagen voelbaar was. Daarop volgde nieuwe inslag van de klanten, en binnen een week was de normale ontvangst her steld. Bij de winkeliers, die kleeding ver kochten, scho3nwinkels inbegrepen, hield de schade eon week langer aan, maar nog lang was de proefaiaand niet om, of het publiek had zich ook in die schoen winkels vroeger aangemeld, en al spoedig was ook hier van schade geen sprake meer. Luxe-winkels lijden nooit onder zulk een maatregel, daar het eerst later uit gaande publiek aan den koop in deze soort magazijnen geen deel neemt. Die alleen bitter klaagden waren de sigarenwinkels. Hun ontvangsten namen niet alleen de eerste week sterk af, maar deze schade hield al de overige weken van de maand aan. Kellners in de bier huizen verkochten nu tegen kleine winst goedkoop ingeslagen sigaren, en de siga- renmagazynen leden zeer aanmerkelijke schade. Ingenomen met dien maatregel waren daarentegen in gacsch bijzondere mat© do houders van bierhuizen, café's en kroegen. Vooreerst tcch werden deze nu druk bezocht door het vrijgekomen win kelpersoneel, en ten andoren bleven velen die anders 's avonds op koopen uitgin gen, nn den avond lang hangen in deze gezelechapslokalen. De proef schijnt dns vrijwel gelukt, maar toch dieDt op 't laatste de aandacht geves tigd. Verhuist het talrijk winkelpersoneel van 's avonds 8—12 uur naar deze drink gelagen, in plaats van naar huis, dan gaat het geldelijk allengs achteruit, en staan z\j bloot aan gevaren, die in don winkel niet voorkwamen. Een licht- en schaduwzijde ook hier. Stand. De anti-Christelijke 10 geboden. Dit 's het eerst en grootst gebod, Denk of stoor u nooit aan God. Neem genoegens en plaisir; Daartoe immers zijn wij hier. Geeft beheerlijkheid haar wensch, 't Zijn de rechten van den mensch. Prikkelt u de gloriespoor, Ga in alle dolheid door. Zoek vóór alles geld en goed En licht iedereen den voet. Hebt ge niet, zoo neem door list, De Almacht schuilt in de ijzren kist. Hebt ge een Vader die 'tmisprfjz', Zeg gij kaalkop zijt niet wijs. Zet nooit voeten in de kerk, Dobbelspel is beter werk. Spot met duivel en met Hel, Scheld de Godsvrucht kinderspel. En zoo 't lot u tegenloopt 1 Dan u zelf maar opgeknoopt Mr. WILLEM BILDERDUK. - IX. Het Christendom en het Vraagstuk van den Arbeid Wezen wij de vorige msal op het droeve feit, dat zioh voordoet in ons maatschappe lijk leven, waar streven naar rechtmatige verbetering gebrandmerkt werd als socia lisme in 'n biddende gestalte, thans moeten wij ernstig waarschuwen tegen een zoo danig optreden. Dat optreden gaat lijnrecht in tegen de Christelijke levensbeschouwing en kan erge gevolgen na zich sleepen. Uit een dergelijk feit blijkt dat aan het Christelijk besef iets hapert dat noodig verbeterd moet wordeD. Neen 1 zal er red ding dagen voor onze Maatschappij dsn moeten hare behoeften gezien en gevoeld worden moet het Christelijk beginsel mst zijn wederbarende kracht zich ten volle ontplooien. Dan moet verdwijnen de twee heid tussoheu den Christen ia de kerk en den Christen in da wereld. Dat leven moet homogeen zieh openbaren en geen wigge van wat dan ook mag splitsing teweeg brengen. Theorie enpraotijk moeten ook in dezen elkander dekken. Wij willen geenszins ontkennen dat het Christelijk geloof levendig en werkzaam is. Dat te ontkennen zou dwaasheid zijn, waar wij zooveel vruchten aanschouwen waar een halve eeuw vroeger tevergeefs naar gezocht zou worden. Op alle terrein des levens is verlevendiging merkbaar en gunstige ver schijnselen zijn ook in dezen waar te nemen. Maar in de breede kringen slaat men wan trouwend gade de sooiale vragen en de arbeidersbeweging is in hun oog niets anders dan een uitiDg van ontevredenheid. Zekermen erkent wel dat in sommige opzichten wel iets te verbeteren valt maar dat de vragen van den dag een groote plaats innemen wordt niet voldoende be seft. Twee machten van beteekenis dienen hier in het bijzonder te worden genoemd. Den geest van het Christendom proeft men het best in do Christelijke pers. Het zij verre van ons dat wij vaa dit machtig wapen kwaad zouden willen Neen 1 wij erkennen de macht en den in vloed die er van de pers uitgaat ten goede Wij zijn dankbaar, dooh niet voldaan. Wij bedoelen daarmee ditdat de groote vragen van den dag zoo zelden onder de oogen geziei worden. B(j nuchtere be schouwing toch merken wij op dat zelden eea artiksl over Arbeidstijd, Arbeidsbe scherming, Loonregeling enz. de kolom men vult. En toch z(jn dat de vragen die wij telkens op onzen weg ontmoeten.Omdat wij overtuigd zjjn van den invloed der perB, daarom zouden w(j o zoo gaarne zien dat in dat opzicht ook zoo mogelijk iets maer ge daan werd. Wjj weten dat w'j daarvoor de mannen hebben, die in staat zijn dienaan gaande leiding te geven. En omdat dis wetenschap b(j ons vaat ge worteld is, daar om betreuren wij die houding des te meer, die aangenomen is en gehandhaafd blijft. De invloeden van buiten, van socialisme en vrijzinnigheid die in woord en pen zich uiten, moeten moedig bekainpt worden Opgekomen moet worden voor de gerech tigde eischen van den arbeidenden stand. Wij kunnen in dezen zooweinig prestoeren en daarom most de Christelijke pers onze mond wezen. Van harte hopen wjj dat het nog eens zoover komen snsg.Danzal door de arbeiders worden gevoeld dat er saamhoo- righeid is in de Christel, gelederen, die de krachten in niet goringe mate versterken zal. O wij wenschen dat spoedig ook hier een betere toekomst dagen zal. Maar niet allean geldt dit de pers,maar ook den Dienst desWoords in onze kerken.Van dien Dienst des Woords kan zoo groote invloed uit gaan op het leven des volks. Uit de ge schiedenis van ons land kan duidelijk aan getoond wordon dat de kern van ons volks leven gevoed ia van den kansel. En dat ia eLch. Dienaar des Woords te zjjn houdt toch in zich basloten om het geheeleWoord te bedienen, niets achter te houden, maar bij het licht des Geestes dat Woord te ver klaren en toe te passen. Herderlijke ver zorging zoo heb ik een predikant meer dan eenmaal het predikambt hooren betitelen. Wat is de zorg en taak van een herder Dat hij zijn schapen weidt en verzorgt, zijn leven voor dezelve stelt. Zoo ook in het geestelijke. Al wat dienstig wezen kan om de leden der Kerk te verheffen, hen te ver troosten, te verzorgen en op te bouwen moet aangewend worden. Eu daarom kan nooit genoeg gewaardeerd worden de arbeid van den Dienst des Woords. Zooals vroeger het licht des Woords schijnsel gaf over de vragen van dien tijd, zoo moet het ook thans wezen. Ook onze tijd heeft z(jn vragen, zijn vele vragen zelfs. En sterk zullen wij staan indien ook wij hst licht van dat Woord daarop zullen mogen ontvangen. Het veils leven moet belicht worden en dan behoort de stoffelijke zijde evenzeer tot het leven als de geestelijke kant. En gebeurt dit nu altijd Neen sterker merken wij daar iets van Zeker 1 er zjjn uitzonderingen die wij hoog, hoog waavdeeren maar over het alge meen is of wordt deze behoefte wel eens verwaarloosd. Dat wordt gevoeld en uitge sproken. Er wordt geroepen om „sociale preeken", een bewijs dus dat er behoefte is aan voorlichting. Voor sociale preeken voelen ook wij zeer veel. Maar niet onder dezo benaming. Wij begeeren dat in de prediking uitkome de «volle raad Gods". Zoo heeft ook de prediker in volle verze kerdheid tv arbeidenhet licht desW oords te doen schijnen ook waar onrecht openbaar zou moeten worden. Het volle leven moet belicht. Over de vragen des levens heeft Gods Woord ons licht gegeven. Dat nu moet in de bediening desWoords uitkomen. Zooals gezegd enkele uitzonderingen daar gelaten is het over het algemeen dat er reden tot klachte is O 1 ik zou zoo gaarne willen dat de predikanten eons kennis namen van het boekje: «De Arbeiders kwestie en de Kerk", ingeleid door dr. A. Knyper. En wie dan de voorrede van den goachten schrijver least, moet toestemmen, hoeveel er aan ontbreekt ook inonze dagen. En dat niet alleen maar er komt ook weer zoo helder aan het licht hoe Z.Ew. zich bs- ijvert om den Dienst des Woords ook in zake 't sociale leven te doen beantwoorden aan zjjn bestemming In de voorrede zegt dr Knyper «Hat verraadt geestesarmoe, als de kerk van Christus de levensvragen van den dag niet onder de oogen zien durft. Toch durfde ze dit tot dusver niet". Zie,dat klinkt anders dan in onzen tyd. Nu, we moeten het met smarte zeggen, is het juist andersom. Als men nn er over spreken wil wat de roeping der Kerk is in dezen en in die richting wil werkzaam wezen, dan zegt men, dat èn gij zelf èn de Kerk aan geestesarmoe lijdt. „Elke levens vraag toch, en bovenal het vraagstuk van den arbeider ontstaat door een nood, een ellende, een jammer, en is dus een vragen naar den genozenden balsem voor een pijn lijke wonde voor ons menschelijk leven. Hoo wil men zich dan een Kerk van Chris tus denken zonder hart voor zulk lijden Daarom kan het niet goed voor God z(jn, dat de Kerk van Christus zich ook ten onzent zoo willoos aan de behandeling van dit vraagstuk heeft gespeend. De wereld kan de Kerk van Christus op den dnur niet eeren, zoo ze wel van een kracht van Gods Woord spreekt, maar die kracht bij het lijden der menschbeid niet werken laat. „Voor de ziel", zal men wellicht tegenwer pen is de arbeid der Kerk, en mits dit niet eenzijdig spiritualistisch bedoeld worde, stem ik dit toe, maar vraag dan ook op mijn beurt of zij die met de handen arbeiden niet noodwendig zich ook met de ziel van Jezus' kerk zullen afkeeren, zoo warme be langstelling bij die Kerk steeds wordt ge mist". Het dacht mjj goed dit gedeelte hier nog eens af te schrijven om het aan de ver getelheid te ontrukken. En wanneer wij nu nuchter onze oogen laten gaan, dan moeten wij erkennen dat er reeds vele zielen zijn afgedwaald van de Kerk.Wanneer men zijn predikant ziet op den kansel des Zondags en dan nog hoogstens éénmaal per jaar op huisbezoek en nog niet altijd, zeg zelf dan, is 't wonder dat men afvallig wordt indien genade ons niet bewaart. Wij wenschen van harte dat van dit stukje ook door onze predikanten kennis genomen wordt. J. v. d. Molen en drA. Kuyper heb ik hier getrouw gevolgd. De ernst der zaak en wat daarmee in verband staat is waard overdacht te worden. C. H. „De oogen gaan open", zegt De Standaard. En bedoelt daar het volgende mcê Dit goede hebben de debatten van medio November dan tooh opgeleverd, dat bij meer dan één dan nu eindelijk tooh de oogen opengaan voor het feit, dat de antithese haar belichaming vindt in de splitsing der Tweede Kamer in Reohts en Links. Dusver was men voor dit nuchtere feit bliud. De antithese, zoo heette het, was een verzinsel, de dwangvoorstelling van een zeloot, de phantasie van een theoloog- staatsmau, de onvaderlandslievende uit. drukking van den Premier in het Ka binet van 1901. Maar thans ziet men het in. Neen, dat was zoo niet. De antithese schiep hem als Premier, niet h(j als Premier, de antithese. Ze was er lang eer bij optrad. Hij vond ze bij zijn optreden in de Kamer, want in die Kamer was ze, is ze, en zal ze sijn, zoolang het Rechts tegenover Links staat. Zocals een liberaal blad het nu zelf eerlijk uitsprak: Het is dwaasheid van een vooropstellen van de antithese te spreken. De Kamer zelve stelt ze in de twee groepen waarin ze uiteengaan.] In een Kamer, waar twee groepen tegenover elkaar staan, is altoos een antithese. Anders is er geen deeling. Voorheen werd de Kamar gesplitst door de antithese van Conservatief en Libe raal. Wat sommigen nu willeD, is, dat

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1908 | | pagina 1