NIEUWSBLAD
VOOB ZEELAND.
No. 15.
1908.
Zaterdag 17 October.
23e jaargang.
christelijk-
historisch
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
Binnenland.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
ifecfiifszaken.
Gemengde Berichten.
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,02'.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
03»
16 October 1908,
De maand September heeft 't, wat de
opbrengst der Rijksmiddelen aangaat, een
weinig beter gemaakt dan hare voor
gangera.
Zij bracht ten minste rnim acht ton meer
op dan haar zuster van 1907.
Voornameliifa de directe belastingen
hebben tot dit gunstig resultaat mee
gewerkt.
Zoo bracht de vermog.belasting f 223000
meer op de domeinen f 219000 meer de
bedrijfsbelasting f177000 meer; het per
soneel f94000, de invoerrechten f91000,
de grondbelasting f 65000, de zegelrechten
f 64000, de accijns op 'tgedistilleerdf55000,
de registratierechten f 54000, posterijen en
telegrafie f 48000, geslacht i 23000, zout
f16000, bier f15000 meer op dan in Sep
tember van 't vorige jaar.
Minder brachten op de suikeracoijns
f159000; de successierechten f118000,
wijnaooijns f 29000 loodsgelden f 14000.
Totaal is in de eerste 9 maanden van
dit jaar de opbrengt bij die van de eerste
9 maanden in het vorige jaar nog
f 1,346535,65s ten achter.
Of wij dat nog zullen inhalen f
TWEEDE KAMER.
Het werkloosheid-debat is heden niet ien
einde gebracht't zal echter heden wel ai-
loopen.
Mr. Troelstra hekelde in een heftige rede
de //onaandoenlijkheid" van min. Heems
kerk jegens de werkloozen waartegen de
minister echter interrompeerde dat hp als
minister tegenover dit vraagstuk minder ge
makkelijk staat dan mr. Troelstra als Ka
merlid. Tooh was ook dr. Nolens (kath.)
met 's ministers afwijzing van elk beroep op
staatssteun lang niet ingenomen. Eu ook
prof. Treub, oisohoon hij de theorieën der
sociaal democraten ongemakkelijk afkamde,
liet niet na op 't teleurstellende van 't mi-
nistriëel standpunt dat alles aan 't particu
lier initiatief overlaat, te wijzen.
Ook verbaasde 't dezen heer dat wel
minister Wentholt en niet minister Talma
bij de behandeling van deze interpellatie
tegenwoordig was.
Er werden drie elementen in 't debat
gebracht, waarop de aandacht moet vallen.
Ms. Troelstra weet de werkloosheid aan
den kapitalistisehen staat, minister Heems
kerk had geantwoord dat er ook in den
socialistisohen toekomststaat werkloosheid
zou zijn, wat Troelstra ontkende, dooh
door Tieub in een keurig wetenschappe
lijk betoog werd bevestigd. Hij aohtte 't
dan ook onjuist de werkloosheid en de
crisis te wijten aan het kapitalisme.
Oorlogen, aardbevingen, vergissingen
van ondernemers in 't beheer van 't kapi
taal, ziedaar de hoofdoorzaken, aldus de
heer Treub.
Het tweede punt, waarover ernstig ge
praat werd, was de mogelijkheid van duur
zame maatregelen tot tempering van het
kwaad. Op dit punt stonden alle sprekers,
ook dr. De Visser, tegenover den minister.
Ordening van den (nu nog ohaotisohen)
toestand statistieken onderzoek steun
aan 't particulier initiatief, dit alles en nog
meer werd aan de hand gedaan. Dr. De
Visser noemde heel wat vereenigingen en
volksbonden op die gesteund moesten wor-
deD, bonden voor landverhuizing en werk
verschaffing; en de heer Treub viel hem bij
Deze verlangde voorts bespoediging in 't
algemeen van overheidswerken, zoodra er
acute werkloosheid heersohte een wensoh
dien hij wel achterwege had kunnen laten,
dewijl de minister reeds enkele toezeg
gingen in die richting gedaan had. Blijk
baar is diens rede van Woensdag slecht
begrepen, wat onder anderen ook door
den heer v. Gitters (a.r.) werd beweerd.
Deze laatste beval ook 't protectionisme,
-althans verhoogde invoerrechten aan als
middel tegen het kwaad.
Maar de heer Treub meende dat in Ame
rika en Duit8chland de werkloosheid al
even erg is, en dat in landen met protectie.
Nog kwam in debat de onmiddelliike
leniging van den nood. Mr Troelatra wil ie
maar dadelijk de Staatskas aanspreken,
zoodra bijv. 2 ton te Amsterdam door parti
culieren zou zijn bijeen gebracht, wat dr De
Visser bestreed. Prof. Treub had echter
'n ander middelrykssteun aan de gemeen
ten die evenveel geven als door particu
lieren wordt bijeen gebracht.
Iu dien zin diende hij een motie in,
welke eenerzijds maatregelen voor de toe
komst vraagt, met name op het stuk van
statistiek en werkloosheidsverzekering, en
andererzijds onmiddellijke hulp in den
vorm van steunen der werkzaamheden van
particulieren en gemeenten,
Heden zullen nog wel een paar mannen
van links het woord voeren. Een sociaal
democraat die, naar mr. Troelstra aankon
digde, de marine er eens bij te pas zal bren
gen, en een oud-liberaal, die namens de
vrij-liberalen tooh wel niet zal mogen
nalaten hun standpunt tegenover 't werk-
loosheid-vrasgstuk en de beide moties toe
te lichten.
Alle parlijen zullen zioh dan hebben
uitgesproken.
Naar het Hdbld. verneemt, zullen de
plannen van de Vereeniging tot Christelijke
verzorging van Krankzinnigen inNederland
om te Amsterdam een neurologische kliniek
te stichten, worden uitgevoerd. Deze veree-
niging had aau het Valeriusplein een terrein
van de Maatschappij //Weltevreden" ver
kregen, maar het bebouwen met 'n kliniek
gebouw eisohte bijzondere vergunning van
B. en W. De Maatschappij//Weltevreden"
heeft nl.een overeenkomst met de gemeente
om haar terreinen ter plaatse niet andeis te
doen bebouwen dan met woonhuizen voor
ten hoogste twee gezinnen, tenzij B. en W.
vergunnen daarvan af te wijken. Deze
vergunning nu is voor den bouw der be
doelde kliniek door B. en W. verleend,
zoodat deze voortgang kan hebben. Het
wordt een monumentaal gebouw en zal
ongeveer f 250,000 kosten. Prof. dr. L.
BoumaD, hoogleeraar aan de Vrije Univer
siteit, zal als geneesheer-directeur optreden.
De kliniek word ingericht voor behande
ling van zenuwpatiënten en ter observatie
van krankzinnigen, voordat deze eventueel
in een der inrichtingen van de genoemde
vereeniging Veldwijk, Bloemendaat te
Loosduinen, Dennenoord te Zuid-Laren of
te Wolfuezen ter verdere verpleging moe
ten worden opgenomen.
Bij de stemming voor een lid der
Tweede Kamer in het distriot Ommen
was de uitslag als volgt:
Aantal kiezers 8475. Aantal geldige
stemmen 6864. Volstrekte meer lerheid
3433.
Gekozen dr. A. Kuyper (antir.) met
3941 stemmen. Mr. Th. H. de Meester (ib.)
had 2923 stemmen.
(Bij de verkiezing op 16 Juni 19U5
waren er in het distriot Ommen 8077
kiezers, en werden er 7198 geldige stem
men uitgebracht. Gekozen werd toen de
heer J. van Alphen (antir.) met 4111
stemmen, tegen dr. W. J. H. Engelberts
(lib.), die 3087 stemmen kre6g.)
In 1905 verschilden de oandidaten 1024,
thans 1018. De liberalen gingen derhalve
iets minder terug dan wijhetgeen te
verklaren is uit 't feit dat do heer Van
Alphen een distriots-speoialiteit is met een
hooggesohatten populairen naam onder alle
partijen, en van grooten persoonlijken
invloed.
L. en V. verneemt, dat de minister
van justitie aan de Eerste Kamer heeft
verzocht, met de stemming over de aohter-
standsontwerpen niet te wachten op de
indiening van een nader wetsontwerp tot
wijziging der aanhangige ontwsrpen, aan
gezien dit van hem niet is te verwaohten.
Het drievoudig ontslag te Amsterdam.
Het oomité, uit de zes bekende organi
saties samengesteld, heeft een vergadering
gehouden, ten einde te beraadslagen of de
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ''ent.
aotic, inzake het ontslag der redacteuren
van Het Prinsenhof, al dan niet na de
zittina van gireren van den Amsterdam-
soben raad zal wordea voortgezet.
Het Ilbld. verneem!, dat besloten is, de
taak van het comité met als g-ërndigd te
beschouwen en de acfie te doe voortduren.
Te Amsterdam !I is tot lui von den
gemeenteraad in plaats van den liberalen
oud-wethouder De Sauvage Nolting geko
zen prof. mr P. A. Diepenhorst met 1373
stemmen tegen 1143 op v- d. Tempel (soc.-
dem). Ia Amsterdam V werden in de vac.-
Schippers (1.) tot lid van den Raad gekozen
de heer Zwart (1.) met 4703 stemmen tegen
2936 op v. Kujjkhof (soc.-dem en van de
Staten van Noord-Holland de heer mrD.
Josephus Jitta (1met 4931 tegen 2835 op
Sleef (soc.-dem.). De liberale candidaturen
waron bjj deze herstemming gesteund door
de rechtsche partijen.
DIT DE PROVINCIE.
Goes. Ter algemeene vergadering van
het Stamboek van het Zeenwsch-Belgisoh
trekpaard, gisteren belegd, konden de
voornaamste punten niet besproken worden
daar door mist de heer Vorsterman v Oyn
met de noodige stukken niet was gekomen.
Aangenomen werd een voorstel tot statu
ten-wijziging, om in geval van lusie met het
L raburgseh stamboek makkelijker te kun
nen komen tot ontbinding van 't Z reuwsche
stamboek. De ontwerpstatuten voor eon op
te richten Nederlacdsoh koud bloed stam
boek zuilen aan de leden worden gezonden.
In November sal een nieuwe vergadering
gehouden worden.
Goe9. Bij s;rooibiljettea was bekend
gemaakt dat een firma op het Slot Oostende
winterkleeding enz. zou te koop bieden.
De commissaris van politie, dit vernemende,
waarschuwde deu eigenaar van //Het Slot",
dat dit „winkelen" in strijd was met art.
28 ia verband met art. 8 der Drankwet,
1904, en dhr. K. geaai liep dat B. en W.
op grond dier arlikeleo zij se verguuniog
zouden moeten inbekken. De heer K, die
dit niet wist, nam dit terstond ter harte
en de koopman besloot nu zijn goederen
door bemiddeling vau een deurwaarder in
gewonen publieken verkoop aan te bieden.
Middelburg. Omtrent den gister door
ons vermelden brand deelt de M. C. de
volgende bijzonderheden mede
In den algelocpen nacht omstreeks 12
uur werd brand ontdekt op den zolder van
een huis in het Domburgsoh Sohuitvlot
Q 207 alhier, bewoond door het echtpaar
Wisse en door I. Coppoolse. Wisse wekte
laatstgenoemde, die de hulp van de om
wonenden inriep. Ook de politie werd ge
waarschuwd, die dadelijk in de stad alarm
maakte, waarbij de nieuwe brandhoorns
goede diensten bewezen. Tegen 1 uur ver
soheen de eerste slangenwagen op het ter
rein vau den brand, en werd het vuur,
dat zioh over den geheelen zolder verspreid
had, met twee slangen op de waterleiding
aangetast. Later werd van de inmiddels
aangekomen brandspuiten er nog een aan
den Singel in werking gesteld. Óm onge
veer kwart over één was men de vlammen
meester. Het dak brandde geheel af, ter
wijl bovendien de kamer van Wisse uit
brandde. Bij Coppoolse, waar het vuur
niet zoo hevig woedde, bleef een deel van
het huisraad, natuurlijk zwaar beschadigd,
behouden. Omtrent de oorzaak van den
brand tast men nog in het duister.
Naar wij vernemen, was bij Wisse den
geheelen dag geen vuur aangeweest, terwijl
men ook niet met lioht of iets dergelijks
op den zolder geweest was. Enkele per
sonen maakten zioh (tijdens den brand
verdienstelijk door huisraad naar buiten
te dragen. Hedenmorgen kwam echter
Coppoolse tot de voor hem zeer treurige
ontdekking dat uit een lade, die uit een
oommode getrokken was, met eenig lijfgoed
tevens een kistje, inhoudend f 18 aan zil
vergeld, zuur verdiende spaarpenningen,
was verdwenen. Het geld is tot heden
uog niet teruggevonden ot bezorgd. Het
echtpaar Wisse is er het sleohtst aan toe,
daar niets was verzekerd bij Coppoolse
dekt assurantie de schade. Op het terrein
waren, behalve een vrij groot aantal
nieuwsg'erigen, de burgemeester en de
beide wethouders dezer gemeente aanwe
zig. Vermelding verdient dat dezen nacht
het korp3 brandwekkers voor het eerst
dienst gedaan heeft.
Benoemd tot assistente-huismeeste-
res gesticht Bioemendaal, mej. C. L. Feij,
vau Middelburg.
Vlissingen. De heer J. Louwers», lid
van de Kon. Scherpschutters vereeniging
//Vlissingen" heeft b(j het einde der zomer-
schietoefeuingen een koningsprys ontvan
gen voor het hoogst aantal punten dat hij
in 10 series heeft weten te behalen, nl. 859
punten of gemiddeld per serie 86 punten.
Op de medaille staat //Koningsprijs 1908 M
1905".
Schore. Donderdagnamiddag had W.
Philipse, den heer Blaauw behulpzaam
zijnde op de jacht, het ongeluk met over
een eloot te springen zijn been te breken.
De heer De Baok, landbouwer, heeft den
ongelukkige per kar thuis gebracht en
onmiddellijk is geneeskundige hulp inge
roepen.
Ia de Woeusdag te Souburg ge
houden raadsvergadering werd nog aan den
gemeente- geneesheer, met het oog op diens
hoogen leeftijd, tegen 1 Januari a.s. eervol
ontslag verleend en als zoodanig benoemd
de heer R. G. Pijl, med. doet. arts aldaar.
Bruinisse. Gisterenavond is de Belgi
sche zeesleepboot //Washington" van Ant
werpen even voor hoog water op de Kram
merplaat geloopen.Alle pogkgeuom er met
eigen kracht af te korneo bleven tot op
heden vruchtt-lons Het schip zit gevaarlijk.
Hedena'ODd komen twee sleepbooten tei
assistentie om zoo mogelijk het sohip mat
den vloed af te sleepen De boot kwam
van Vlissingen en was cp weg naar Wil
lemstad.
Bruinisse. Het ijzeren aakschip „Dank
baarheid" van St. Atmaland geladen met
suikerbieten is op de Krammerplaat aan
den grond geraakt- Nadat een gedeelte dei-
lading in hoogaartsen van hier was overge
laden is hat schip met de vloed weer vlot
gekomen. Door het springen van enkele
bouten in het vlak was het schip echter
zoodanig lek geworden dat het alleen op de
waterdichte schotten drijvende bleef en
men hot raadzaam achtte het schip te Brui
nisse op de slikken te zetten. Schip en
lading zijn verzekerd.
Borssele. Woensdag zou een boeren
knecht op een met suikerbieten geladen
wagen stappen om daarop te gaan zitten,
toen hfi misstapte. Hij viel op den grond,
kreeg den zwaren wagen over zijn lichaam
en werd ernstig gewond of gekneusd. Ge
neeskundige hulp werd onmiddellijk inge
roepen.
In de week van 7 tot en met 13 Oct.
1908 kwamen in Zeeland voor 7 geval-
van roodvonk, waarvan 2 gevallen te Aar
denburg, 1 te 's-Gravenpolder, 3 te Haam
stede en 1 te Middelburg.
De commies der posterijen en tele
graphic 4e klasse H. Geiterbeek is overge
plaatst van het postkantoor te Amsterdam
Daar dat fca Vlissingen en de klerk 2e klasse
G. Kok van Krabbsndyke naar Hansweert.
Hoedekenskerke. Voor een gehoor van
plm. 30 personen hield Woensdagavond in
de herberg van Joha. ven Tigohelen te
Kwadendamme dhr. L. M. Raamsdonk,
voorzitter der afd. Baarland van de vereeni
ging «Volksweerbaarheid" eeoe lezing,
waar in hij doel en streven der vereeniging
uiteen zette, wees op de wensehelijkheid,
dat ook hier eeuo afdeeling dier vereeniging
werd opgericht en in verband daarmede het
nut van het oprichten eener schietbaan
bepleitte. Nadat ook nog de ondervoorzitter
dier vereeniging, de heer G. de Jager, een
enael woord had gesproken, meldden zioh
een 20 tal personen voor het lidmaatschap
aan en werd de afdeeling dus opgericht. In
eene binnen enkele dagen te houden verga
dering zal een bestuur worden gekozen.
Oo9terland Benoemd tot gemeento-
vroedvrouw mejuffrouw J. J. Aarnoudse
te Aalten.
lerseke Gisteren vierde de heer G. Bos,
directeur van het Post- en Telegraafkan
toor alhier, zijn 25 jarig jubileum als Amb
tenaar bij de Post en Telegrsfis. Alhoewel
dit eerst laat op den dag bekend werd in
onze gemeente, ontbrak het den jubilaris
nidt aan felicitaties en belangstelling zoo
wel van het personeel als van de iuge-
zeteuen.
Door het personeel van het kantoor wer
den hem drie fraaie bloemstukken aange
boden en des avonds braoht het muziek
gezelschap Mozart" den jubilaris eene
serenade.
Arrondissements Rechtbank te Middelburg.
Heden, Vrijdag, ziju veroordeeld wegeDS
pogino tot om'cooping van ambtenaren
C. do J., 27 j., herbergier en M B., 33 j
smid, Schore, ieder tot f 10 b. s, 5 d. h.
mishandelingJ. M., 14 jschippers
knecht, Ierseka, tot 6 m. tuchtschool, eu
M. C. de K., 83 jhvr. van C B., werk
vrouw, Hulst, tot f 5 b s. 5 d. h.
vernielingF P., 44 jbesteller, Mid
delburg, tot f 10 b. s. 10 d. h.
huisvredebreuk: F. W., 35 j., voerman,
Clings, tot 3 d. gev. straf
brandstichting P. v. R 20 jland
bouwersknecht, Eede, thans te Middelburg
in hechtenis, tot 1 jaar gev. straf, met
aftrek van het voor-arrest.
overtYeding der hondenbelasting te Vlis
singen: F. la R., 5 j., workman, en E.
v. V., 78 j., houtdraaier, beiden Vlissingen,
beiden tot f6 b. ten behoeve der ge
meente Vlissingen, s. 1 d, h.en
landlooperijP. G., 44 j., Timmermans
knecht, zonder vaste woonplaats, thans te
Middeltmrg gedetineerd, tot 3 d. h. en
opzending naar eene rijkswerkinrichting
voor den tijd van 6 maanden.
Namens den te Middelburg gedeti
neerden en aldaar wonenden 18-jarigen
koffiehuisbediende J. V., is hooger beroep
aaugeteekend tegen diens op 9 Oct. 1.1.
gewezen vonnis, waarbij bjj wegens poging
tol moord is veroordeeld tot 3 jaren ge
vangenisstraf.
De rechtbank te Haarlem veroor
deelde gisteren W. van S., te llpecdam,
die twee officieren had uitgescholden voor
hongerlijders en doodvreters, tot 2 dagen
gevangenisstraf.
Dj eisch was 7 dagen.
In de beetwortelsuikerfabriek, voor
heen J&ger it Co., te Roosendaal, is een
meohanioien toen hij bij de diffusie werk
zaam was, naar beneden gevallen en dood
opgenomen. Een vrachtrijder geraakte
te Texel bekneld tussohon een kar en een
wal en bleef onmiddellijk op deplaatsdood.
Moord te Stamprog.
Zondagnacht is een zekere Joseph Denier
uit Molenkeersoh alhier vermoord, na een
hevigen twist. Maandag arriveerde de jus
titie uit Roermond, vergezeld van dr. Vran-
oken uit Weert. Uit het onderzoek bleek,
dat de verslagene geen sporen van sneden
of steken draagt. Waarschijnlijk heeft men
hem met een stok op het hoofd geslagen.
Het gelaat is deerlijk toegetakeld en geheel
misvormd. Op eenigen afstand van de plaats
waar het lijk lag, vond men eenige knup
pels, waarvan eenige met bloed bedekt wa
ren. De verslagene is ook reeds meermalen
met de politie in aanraking geweest.
Het moeten wel zeer kwaadwilige in
brekers geweest zijn, die gisteren ten huize
van den beer Roelofs aan do Kattenburger
kade te Amsterdam aan den gang waren.
De bewoners hadden hun woning om ea.
drie uur des middags verlaten. Van deze
afwezigheid heeft men gebruik gemaakt om
op meer dan sohandelijke wijze huis te hou
den. Toen de familie des avonds elf uur
terugkwam, vond zij tot haar niet geringep
