NIEÜWSBLAD
No. 1. 1908.
Donderdag 1 October.
23e Jaargang.
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed.
S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Binnenland.
UIT DE PROVINCIE.
V
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 '-ent.
Wijzigingen in de briefposttarieven
voor het Binnenland,
1 OCTOBER 1908.
Brieven. Het gewicht voor enkelvoudig
port is verhoogd tot 20 gram.
Briefkaarten. Het port in plaatselijk
verkeer is verlaagd tot l12 centformu
lieren ';2 cent per stuk. Voor ongefran-
kot.rde of ontoereikend gefrankeerde
briefkaarten is boven het ontbrekende
port 272 cent verschuldigd.
Gedrukte stukken. Tot 500 gram
bedraagt het port 1 cent per 50 gram of
gedeelte van 50 gram.
Nieuwsbladen. Het gewicht voor
'/2 cent port te verzenden,is verhoogd tot
55 gram per nommer of exemplaar, met
of zonder bijvoegsel. Bladen, welke ten
minste eenmaal per maand uitko
men, worden mede als nieuwsblad toege
laten.
Bultenlandscii OverzieM.
Italië.
De Balkanpolitiek der zes groote mo
gendheden mag bogen op eenstemmigheid,
dank zij de bijeenkomsten der premiers
van Oostenrijk en ItaliëDuitschland en
Italiëen Rusland en Italië. Hand aan
hand gaan tbans Aehrenthal, Iswolski, Von
Bchön en Tittoni. Ra val is uitgewischt.
De volkomen harmonie is thans beklonken.
Dat heeft de Russische gezant te Rome,
Moerawjef, op zijn geweten. Hij heeft do
samenkomst te Desio tussohen Iswolski en
Tittoni voorbereid, en zorg gedragen dat
eerstgenoemde straks bij Koning Victoria
Emanuel op audiëntie gaat. En behalve de
Oostersohe zijn ook andere groote quaesties
te Desio in bespreking geweest.
Doeh, hoewel ook sprake is van een
brief van den Tsaar persoonlijk over een
bezoek te Rome echter nog niet in den
eersten tijd wordt de grootste betee-
kenis der ontmoeting in de Balkan-politiek
gezocht. Vroegere Italiaansche staatslieden
zijn niet bijster gelukkig geweest met hun
pogingen, Italië's invloed in het Oosten te
doen gelden. Dat schijnt nu verbeterd.
Italië's medewerking wordt nu ookgezocht;
zijn belang bij de ginds te regelen quaes
ties, zijn recht van medespreken onmiddel
lijk na Rusland en Oostenrijk-Hongarije
erkend. Dat is een groote vooruitgang.
Marokko.
Het geval te CAsa-.blanca is niet zoo
vreeswekkend. Men kent de geschiedenis.
Een paar Duitsche soldaten, uit 't Fransche
leger (legioen van eer) wilden er van
door, en voDden bescherming by het Duit
sche consulaat. Dit gaf aanleiding tot een
conflict. De Fransche onderofficier zeize
zjjn van mij. De Duitsche beambte zeize
komen mij toe. En ze hadden allebei
gelijk.
Immers de soldaat van het vreemden
legioen is voor de Fransohe overheid, zoo
lang zijn verbintenis duurt, een Franseh
soldaat en zij maakt aanspraak op het
recht, hem in hechtenis te nemen, wanneer
hij tracht te ontvluchten. Voor Duitschland
heeft de Duitsche legionair niet opgehouden
Duitsoher te zijD, en de Duitsohe consuls
meenen het reoht'te hebben, hem naar huis
te kunnen zenden.
Zoo verklaart zieh de heftigheid van den
aantal over en weermaar ook de vriend
schappelijke toon tussohen de betrokken
diplomaten. Want er zal iets op moeten
gevonden worden om beiden te bevredi
gen, met wederzijdsche erkenning van
eikaars gelijk en ongelijk. Hoe 't gaan zal
en kan, begrijpen wij natuurlijk niet, maar
't zal wel moeten. Voor zoo iets is nu hel
Hof van Arbitrage goed.
Iotussohen Duitschland heeft zich met
de Fransch-SpaaDsohe nota in zake de
ordening van zaken op Marokko geheel
vereenigdreden genoeg om van even
genoemd opstootje geen casus belli (geval
*aar oorlog uit voortkomen kan) te maken.
Amerika.
Wat een gekibbel in de Vereenigde
Staten tussohen den aftredenden president,
en den mededinger van zijn opvolger.
Dat komt van de onthullingen. Reeds jaren
was 't bekend dat republikeinen en demo
craten beiden al even slecht zijn. Knoeien,
konkelen met trusts, geld aannemen, enz.
enz., het geschiedde over en weer zonder
gewetensbewaar, en die er meer van wis
ten, zwegen ot bewaarden 't geen ze wisten
tot later.
Zoo is 't ook nu gebeurd dat een leider
der republikeinen, en een agent der de
mocraten door een onpartijdigen republi
kein aan de kaak werden gesteld. Dit
gaf aanleiding tot gescheld, waarin ook
Roosevelt zioh mengde, de man die toch
al veel, meer dan noodig en oirbaar schijnt,
zioh voor de verkiezing van zijn geest
verwant, Hearth, interesseert.
Dit laatste verweet hem Bryan.
En Roosevelt, wel verre van zijn leven te
willen beteren, grijpt naar de pen en slin
gert nieuwe verwijten den democraten naar
het hoofd.
„Haskel, (de gouverneur van Oklahoma)
schrijft hij aan Bryan, is een oneerlijk man
en verdient terecht te staaD, gelijk de re
geering bewijzen zal. Door hem niet te
verloochenen steunt gij een politiek van
oorruptie".
Wel wil hij niet langer ontkennen, dat
het geld der trusts altijd den repubhkein-
schen oandidaat steunde. Maar zoo ver
klaart hij een overwinning van de demo
craten zou een ramp zijn, zedetijk zoowel
als financieel.
Dit presidentiëele Brennus-zwaard in de
verkiezingssohaal wekt begrijpelijke veront
waardiging. Men aoht het zonder voor
beeld en zelfs de meeste republikeinsche
bladen laken Roosevelt om deze inmenging,
die zij de hooge plaats die hij bekleedt
onwaardig noemen.
H&skel heeft ook reeds geantwoord
eerst verdedigt hij zichzelf en valt daarna
Roosevelt vinnig aan. In een rede te
Guthrie (Oklahoma) heeft hij zelfs Roose
velt gescholden voor the greatest crook
(de grootste schavuit) die ooit president
Vereenigde Staten is geweest, voor rascal
(ellendeling) en voor een «schandelijk
teugenaar, die zelfs geen eer genoeg bezit
om zijn onbeschaamdheid te erkennen."
Het Oosten.
De vorst van Tibet is op visite by den
Keizer van China- De Nieuwe Courant meldt
dat de Dalai Lama te Peking is aangeko
men.Met een praal zooals den opperpriester
der Boeddhisten past. Begeleid door cava
lerie, voorafgegaan door trompetters en ge
zeten in een keizerlijken gelen draagstoel,
werd hy door in 't geel gekleede dragers
door Peking naar den gelen tempel gedra
gen, die hem tot verblijfplaats is aange
wezen.
Keizerlijke prinsen hadden hem vaD
Paotingfee naar de hoofstad geleid.
Het was een schilderachtige processie
van in 'tgeel en rood gekleede Tibetanen
met vliegende vaandels, zonneschermen en
mystieke muziek. De muur bij het station
stond vol vreemdelingen, in de straten
vormden Chineezen lange rijen, en de
antediluviaansche optocht werd gevolgd
door Chineezen op lietsen, ja de TibetaneD
zelf die den Dalai Lama begeleidden, voer
den onder hun vreemde paraphernalia
kodaks mede
Bond van Anti-Revolutionaire
Propagandaclubs.
In de jongstleden Woensdag te Utrecht
gehouden Bondsvergadering zijn tot be
stuursleden gekozen in plaats van de afge
treden hoeren mr G. J. Sybrandi en dr E.
Beumer de heeren ds G. W. C. Vnnderink
te Amersfoort en mr R.v.Maare te Arnhem.
Het aftredend bestuurslid mr J. J. de Waal
Malefijt werd herkozen.
Verschillende voorstellen betreffende de
te voeren actie werden besproken en de
uitvoering daarvan werd aan het bestuur
opgedragen.
Verkiezingen onder het spoorweaperso-
De verkiezing voor Groep Vc (ata-
tionepersoneel Zuideraet is volgens Bet
Volk dat gekozen zpn A. Bruinshoofd en
P. van Each, van de Nederlandsche V6r-
eeniging, J. v. Erp, C. Dogge en J. H. Hes-
seis van de chr. organisaties.
Tweede Kamer. Rapporteurs over
hoofdstuk III (Buitenlandsche Zaken) en
verschillende verhoogingswetsontwerpen
zijn de heeren v. Nispen, Troelstra, Zijlma,
v. Asch v. Wyck en Hubrecht.
Alg. Bond van R.-K. kiesvereenigingen.
Ter aanvulling en herhaling van bet in
ods vorig blad medegedeelde omtrent het
resultaat vau de Maandag j 1. te Utrecht
gehouden vergadering van den Algemeenen
Bond van R..-K. kiesvereenigingen laten
wij nog eens hier de belangrijke beslissin
gen volgen
Gestemd werd over de vraag
„Behoort een kiesrechtregeling indivi
dueel te zijn of sohenkt gij de voorkeur
aan organisch kiesrecht, d.i, aan een Tege-
ÜDg, waarbij het kiesrecht wordt toege
kend aan organische in de maatschappij
levende groepen i"
Vóór organisch kiesrecht verklaarden
zioh 52 stemmen, tei wijl 43 siemmen waren
voor individueel kiesrecht en 10 stemmen
blanco.
De vraag, of het zijn van gezinshoofd
al dan niet betehouwd als een eerste stap
naar organisch kiesrecht een „uitnemend
kenteeken" mag geaeht worden, om de
kiesfunotie uit te oefenen, werd beantwoord
bevestigend door 89 stemmen, ontkennend
door 10 stemmen,en blacco door Gstemmen.
De vraag of het toekennen van het kies
recht aan gezinshoofden moet worden aan
gezien als een eer. te stap naar het organisch
kiesrecht, werd beantwoord bevestigend
door 71, öntker.uend door 30 stemmen
(4 stemmen blatco).
Uit deze stemming blijkt dus, dat bij de
vorige stemming 8a71 of 18 stemmen
uitgebracht werden d >or hfgevaardigden,
die wel in het g zins hoe fd-zijn een uit
nemend kenteeken oor hc; uitoefenen der
kiesreohtfunoties vindeD, maar dit niet be
schouwen als een stap naar het organisch
aiesrecht.
Daarna werd gestemd over de vraag:
voor of tegen algemeen stemrecht in prin
cipe. De uitslag was: 71 siemmen tegen
Mg. (indiv.) kiesrecht, 29 stemmen voor
alg. (indiv.) kiesrecht en 5 stemmen blanco.
Met 62 tegen 32 stemmen en 7 blanco
werd verklaard, dat alle vaD overheidswege
blijvend bedeelden behooren te worden
uitgesloten.
Met 77 tegen 18 en 3 blanco verklaarde
de vergadering dat het wenschelijk is, dat
opkomstplicht door de overheid worde
opgelegd.
Met 75 stemmea bevestigend, 15 stem
men ontkennend en 6 blanoo werd beant
woord de vraag of invoering van even
redige vertegenwoordiging van zooveel
belang is, dat een oplossing van het kies
recht vraagstuk zonder haar onbevredigend
dient te heeten.
Voor meervoudig kiesrecht verklaarden
zioh 10 stemmen, tegen 83 en 2 blanoo.
Tegeu vrouwenkiesrecht waren 73 stem
men, voor 4 en 2 blanoo.
Middelburg. Blijkens 't Jaarverslag
1907/1908, van het „Credietfonds", opge
richt door „Handelsbelang" bij besluit van
15 Maart 1906, ten bate van de door den
watersnood in hun bedrijf bedreigde han
delaars en winkeliers in hare omgeving,
blijkt dat alle rekeniDg-oouranthouders, op
twee na, hunne verplichtingen vervulden,
en behalve de rente, ook een vijfde deel
hunner schuld aflosten. Van de beiden, die
hierop een uitzondering maakten, bleef de
een in gebreke de door hem verschuldigde
f 21,60 te betaleh. Maatregelen zijn geno
men dat bedrag alsnog te inDen. De ander
failleerde. Waar dezen e«n voorsohot van
f500 WB6 verstrekt, f waarop het eerste
jaar de rente bij vooruitbetaling was vol
daan) en de Raad van Toezicht genoegen
nam met het aangeboden aoooord van 35
pOf, werd f175 ontvangen en dus een
verlies geleden van f325. Deze som is op
de winstrekening als verlies geboekt. Niet-
legenstaande is door het fonds dit jaar een
zuivere winst g°maakt van 1370 985. Dit
gevoegd bij de winst over 1906 7 maakt
1 1106.31®. De gelden door sfhssing ver
kregen, werden rentegevend belegd, na
advies van den Raad van Toezicht, zoodat
het bedrag in effecten dit jaar is geklommen
van f 9947,09 tot f 13656.24. Aan reDten
werd ontvangen f747.41 terwijl de onkos
ten hebben bedragen f51.425.
Het Bestuur van het Credietfonds bestaat
uit de heeren Ant. Mes, voorzitterFrans
Keulemans, secretarisW. KosteD, boek
houder, Herman Boasson, G. J. Krijger.
Gisteren is naar het huis van bewaring
te Middelburg overgebracht A. V., 49
jaar, negosiant, zonder bekends woon- of
verblijfplaats, verdacht van diefstal van
kleedingstukken van Hoorweg in het loge-
mentje van Vaas te Goes. (Zie ons no. van
gisteren.)
Middelburg. Heden werd door den
kapitein K. G A. Muller de zilveren me
daille voor 24jarigen trouwen dierst uitge
reikt aan den sergeant J. Hoekstra van de
3e comp. 2e bat. 3e Rsg. lef, alhier in
garnizoen.
Middelburg. Na afloop van de laatste
muziekuitvoering in dit seizoen, welke
gisterenavond door het Middelburgsch
Muziekkorps werd gegeven, werd den
directeur, den heer Jan Morks, een krans
aangeboden waarop staat„Hulde voor de
mooie cantate, gegeven in 1908. Van 37
trouwe Molenwater-bezoekers aan den heer
Jan Morks.
Middelburg. Bij de van 8 October tot
7 November in de provincie Zeeland te
houden loting voor de Nationale Militie,
zullen de eerste Eerste Luitenant H. J. van
Limbeek en de sergeanten Hoekstra en
Broeksma den militie-commissaris behulp
zaam zyngedurende dien tijd is de le
luit. K. J. Adams officier van wapening.
Vlissingen. De officier van gezondheid
kapitein O. J. W- Tempelmans Plat, wordt
met 1 Januari overgeplaatst bij het militair
hospitaal te 's Gravenhage-
Vlissingen. In de Maandagavond alhier
gehouden algem. verg. der vrijzinnige kies-
vereeniging Algemeen Belang is met alge-
meeno stemm. besloten de kiesvereeniging
op te heffen in verband met innerlijke
oneenigheden.
Enkele der aanwezigen hebben zich be
reid verklaard te willen medewerken tot
dc oprichting van een nieuwe vrijzinnige
kiesvereeniging, die zich uitsluitend zal
bezighouden mst Tweede Kamer- en Prov.
Staten-verkiezingen.
Vlissingen. Naar men verneemt is dhr.
C. Botting, die gisteren morgen zulke
brandwonden kreeg, gisteren op den dag
naar het gasthuis vervoerd.
Vlissingen. Is meu eenigeu tijd klaar
gekomen met een dam te metselen, van de
Zeilmarkt naar de Engelsehe kade, waar
door de Pottenkade thans droog staat, nu is
men eenige dagen geleden begonnen om een
dam te leggen van het Beursplein naar het
de Ruijterplein. Ditmaal probeerde men het
met zand, wat weer wegspoelde. Nadien
is men begonnen met rijshout enz., wat ook
hedennacht weer is weggespoeld, zoodat dit
werk veel tegenloopt. Deze dam dient om
ook de Bierkade en Hooikade droog te
zetten.
Men sohrijft ons uit Hocdekens-
kerke
Ten eenenmale onjuist is het bericht in
de Goesche Courant van Maandagavond jl.
houdende mededeeling dat door den heer
ds. Kuij'man een kostbare St. Bernards-
houd werd doodgevonden in het hok, en
door den rijksveearts te Heinkenszand een
onderzoek werd iDgesteld op vermoeden
van vergiftiging. De naakte waarheid is,
dat de heer K. Zaterdagvoormiddag het
bewuste dier, als zijnde gebrekkig, heeft
doen afmaken door dien veearts.
Bij kon. besluit zyn benoemd: tot
gezworens van: denNieuwlandepolderA
Blok Jzu. te Krabbendyke, het waterschap
Gouweveer en Zelke A. Galuk te Zierikzec,
't waterschap St. Maartensdijk C. Gaakeer
te St. Maartensdijk, den Westerlandpolder
C. Rentmeester te "Wolphaartsdijk, tot lid
vsn het bestuur der waterkeeriug van den
calamiteuzen polder Nieuw Neuzen D.
Scheele Pz. te Hoek.
.Axel. Dinsdagmiddag brak van een
hier in aanbouw zijnd pakhuis de bovenste
stelling. Daardoor werden twee metselaars
die zich daarop bevonden, medegesleurd,
terwijl de derde zich aan de stijlen kon
vasthouden. Een der gevallenen kwam er
met betrekkelijk lichte kwetsuren af, zoo
dat hy spoedig weer aan het werk kon. De
andere echter was zoodanig verwond, dat
geneeskundige hulp moest ingeroepen
worden. De geneesheer constateerde dat
vier ribben gebroken waren, benevens
eenige inwendige kneuzingen,welke echter
van geen ernstigen aard zijn. De onge
lukkige, een zekere L ,van Zaamslag, werd
prr rijtuig naar hier vervoerd, wat nogal
bezwaarlijk ging.
Goes. Met hartelijken dank ontvangen
door de wijkzuster f 10 voor verleende hulp
Zierikzee Maandagnacht is een der
deuren in de sluis van den Westhavendijk
buiten werking gebleven, zoodat bij den
vloed 't water vrijen toegang had en over
moeslanden en tuinen stroomdedo eige
naars daarvan leden groote schade.
Heinkenszand. In de Maandag ge
houden gemeenteraadsvergadering is de
gameentebegrooting vastgesteld op een
bedrag van f 14707,02, en op verzoek van
O. Kloosterman vastgesteld een rooilijn
voor nieuw te bouwen woningen aan Clara's
pad. De nieuwbenoemde gemeente-ont
vanger dhr. J. v- d. Dries werd beëadigd
cn besloten werd tot beschikking uit den
post van onvoorzien dienst 1909 tot een
bedrag van f 15,22. (Onze berichtgever
meldt ons hierbij dat hij dit „raadsverslag"
„Diet eerder heeft (kunnen) opzenden
Bruinisse. Benoemd met ingang van 1
October tot eontroleur der visscherijen op
de Schelde en Zeeuwsche stroomen, belast
met het toezicht op het gebruik van certifi
caten van onbesmetheid en op de zindelijk
heid der oesterputten, ter standplaats
Bruinisse, de heer M. A. C. Westdorp,thans
opziener Be klasse by de visscherijen op de
Schelde en Zeeuwsche stroomen.
Hoofdplaat. Gisteren is door den Raad
benoemd tot onderwijzeres aan Bchool 1 in
de kom mej- S. WillemseteGeersdyk, en
aan school 2 Slijk plaat mej. H. L. Meyers te
Nisse, en tot gemeente-geneesheer de heer
A. Temmerman, arts te IJzendyke, znlks in
plaats van dr Groen uit Biervliet, die te
Biervliet als gemeente-geneesheer vervan
gen werd door M. de Haan Th.zn., arts te
's-Gravenhage.
Er is by de Staatsspoorwegen een
nieuwe maatregel ingevoerd. Immers met
ingang van 1 Oct, worden voor de 2e en 3e
klasse speciale retonrkaarten afgegeven
tegen de enkele reisvracht alleen geldig op
den dag van afgifte naar de plaatsen waar
de weekmarkten worden gehouden. Zoo zal
b.v. eiken Donderdag een retourkaartje 3e
klasse van Vlissingen naar Middelburg niet
30 maar slechts 20 cents kosten. Van Vlis
singen naar Goes (des Dinsdags) niet f 1,05
maar 65 cent.
Rilland. Terwijl een knecht van den
landbouwer B. in den Fredericapold6r met
paarden en wagen bieten vervoerde, ge
raakten de paarden door schrik op hol.
Door dat zij van den dijk afreden kantelde
de wagen, waardoor L.V. er onder geraakte
en nog al vrij hevig gekneusd werd.
De Premier in 'tland van Cadzand
Oostbürg kreeg heden hoog bezoek. Zijn
Exc. de Minister van Binnen], Zaken, dhr.
Heemskerk, kwam vandaag in ons landje