NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND,
No. 30!. 1908,
Dinsdag 22 September.
22e jaargang.
UaiieBUfidsek Orerzleiii.
HlSTORISGH
CHRISTELIJK-
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te
Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
wt m pers.
Binnenland.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
Wie zich met 1 October a s. op
ons blad abonneert, ontvangt de nog
in September verschijnende nom-
mers gratis.
21 September 1908.
Kiesrecht alleen.
De Standaard heeft weer eens een drie
ste:, in wel over het betoog in de memorie
van antwoord der sociaal-democraten no
pens het voorstel tot grondwetsherziening,
dat men alleen het kiesrecht zonder meer
te wijzigen heeft.
Hierbij maakt De Standaard deze re
strictie
Bij de regeling van het kiesrecht is altoos
de verhouding tusschen het Gezag en den
Volksinvloed aan de orde.
Strekt nu kieswetwijziging, gelijk de heeren
Troelstra c.s. bedoelden, om den Volksinvloed
uit te breiden, dan komt hiermede vanzelf de
vraag aan de orde, of de bepalingen onzer
Grondwet over het Staatsgezag nog wel op
dien vermeerderden Volksinvloed berekend
zullen zijn.
Sterkt men den Volksinvloed, dan moet, zal
het evenwicht bewaard blijven, in meer dan
één geval, ook het Gezag beter worden be
vestigd.
En natuurlijk moet dit dan gelijktijdig ge
schieden. Anders toch zou het Gezag later nooit
weer zijn nieuwe stutten ontvangen, en liep
zelfs gevaar, bij het eenmaal verbroken even
wicht, straks zelfs de vastigheid te verliezen,
die het eertijds bezat.
Al ligt er voor andere onderwerpen in het
beweren van de heeren Troelstra c.s. dan ook
waarheid, hun argument gaat niet door voor
wat de constitutie der machten betreft.
De verhouding tusschen de twee machten
moet gelijktijdig naar beide kanten worden
geregeld.
Onnoodig pleisteren.
Zoo noemt de Standaard de pogingen
van de Rotterdammer om „de scheur in
den antirevolutionairen muur'' te bepleis
teren. Onnoodig, want.
Er is onder ons geen scheuring. Er is een
enkel geleerde, die geacht heeft zich tegen
het beginsel van verplichting inzake de Ver
zekering met kracht te moeten verzetten. Doch
daar bleef het bij. En wij voor ons blijven
even vast in de overtuiging, dat de verplich
ting ten deze juist door het antirevolutionair
beginsel wordt geëischt.
Zoolang het besluit van de Deputaten-
vergadering er ligt „hebben wij, zegt de
Standaard, niets te plooien of te schik
ken." Vooropschuiven der organisatie van
den arbeid zou „op hopeloos waohten uit-
loopen".
We moeten de Verzekering inroepen.
We moeten die Verzekering verplicht
krijgen. En de wijze waarop die verplichte
Verzekering zal zijn in te richten, zal bepaald
worden door de practische gegevens van het
leven, die niemand op zij kan zetten en die
niemand met één slag veranderen kan.
Nu uit de gevoerde discussie gebleken is,
dat hier twee principieele overtuigingen
diametraal tegenover elkander staan, zou
het doelloos tijdverlies zijn, om het twistge
ding nog langer te rekken.
Wie in zijn consciëntie zich gebondeh acht.
om ten deze tegen te staan, die sta dan tegen.
Maar wij, die ons even sterk in onze cons
ciëntie gevoelen, om met spoed door te
zetten, we mogen niet langer aarzelen of
treuzelen."
Het blad verwacht da verpliohte ver
zekering van het huidig Kabinet en ver
zekert daaraan bij voorbaat zijn steun.
De Rotterdamsche ongevallenpremie.
De Risicobank, het orgaan der centrale
Werkgevers-Resieobank, is van oordeel,
dat door de Rotterdamsohe premie-verhoo-
ging „de kwestie van het laden en lossen en
de daardoor aan de Rijksbank veroorzaakte
verliezen niet is opgelost, maar slechts een
andere phase is ingetreden.
Het blad betoogt, dat onderlinge organi
satie der werkgevers de eenige weg is die
haar verbetering kan leiden.
In Rotterdam zijn de toestanden zeer inge
wikkeld en eigenaardig, en waar samenwerking
het hoofdelement is voor de vorming eener
onderlinge organisatie, daar zal het wellicht te
Rotterdam moeilijker zijn dan overal elders
voor de werkgevers in de haven en speciaal voor
de stuwadoors om zich tot één organisatie te ver
eenigen. Kom echter zoo'n onderlinge organi
satie niet tot stand en blijven alle of nagenoeg
alle werkgevers bij de Rijksverzekeringsbank,
dan zullen, naar onze overtuiging de moeilijk
heden van de Rijksverzekeringsbank met de
verzekering van laden en lossen eerst recht
beginnen. Want het kan dan niet uitblijven of
deze reusachtige premie-verhooging zal eens
deels tot niauwe misstanden aanleiding geven,
anderdeels de bedrijfsverhoudingen in de haven
geheol wijzigen. Voordat de gevolgen daarvan
in de bureaux der Rijksverzekeringsbank zijn
doorgedrongen, en men den omvang daarvan
zal hebben overzien en opnieuw in cijfers |zal
hebben kunnen uitdrukken, zullen er ongetwij
feld weder eenige jaren zijn verloopen, jaren,
waarin het laden en lossen, ook al is de premie
officieel 2i'/2 pCt, aan de Rijksverzekeringsbank
belangrijke tekorten zal kunnen veroorzaken.
Dit toch staat vast, het is in schier alle persorga
nen gezegd, een premie van 2i,/2 pCt is zoo
exhorbitant, dat ze door dit bedrijf op den duur
niet kan worden betaald.En wat niet kan worden
betaald, dat wordt ook niet betaald, zoodat
men langs allerlei wegen zal trachten minder te
betalen dan officieel is vastgesteld.
De bepalingen van de Ongevallenwet en de
jurisprudentie van den Centralen Raad zijn
zoodanig, dat hier het betalen van een premie
van 2l'lg pCt. kan worden ontgaan, zonder
dat er eenige fraude wordt gepleegd.
Eau van de cardinsle fouten „niet van
de Rijksverzekeringsbank, maar van het
systeem onzer Ongevallenwet", is, zegt de
Risicobank.
dat de Rijksverzekeringsbank uit krachte van
de Ongevallenwet niets anders heelt gedaan,
dan door herhaalde premie-verhooging zich de
gelden te verschaflen om de laad- en los-
ongevallen van Rotterdam te betalen. Een
Ongevallenwet moet niet uitsluitend zijn een
wet tot dekking van de schade van de onge
vallen, maar daaraan moet een zoodanig
systeem ten grondslag Eggen, dat de wet
direct en krachtig gewerkt in de richting van
voorkoming vat> ongevallen. Dit doet onze
Ongevallenwet niet."
Duitsehland.
.De veldslag tusschen noord en zuid op
't sociaal-democratisch congres te Neurea-
barg is met een feitelijke nederlaag der
Zuidduitschers, docb met een zedelijke
nederlaag der Noor dduitschers geëindigd.
Met ongeveer twee derden der stemmen
heeft de meerderheid eau de minderheid
het zwijgen opgelegd. De Zuidduitschers
mogen voortaan zoo decreteert de party
die van uit Berlya bestuurd wordt niet
meer stemmen voor begrootingen, ook al
zien zy in, dat dit zoo behoort of mensche-
iyk is. Na dien uitslag verklaarde Segitz
uit Munchen, namens 66 Zuidduitsche af
gevaardigden
„Wy erkennen dat de party dag als ver
tegenwoordiging van de gehoele party de
opperste beslissing heeft over alle princi
pieele vragen, en in alle kwesties van tak-
tiek, die het geheele ryk betreffen. Maar in
aile bijzondere zaken van landspolitiek (d.
w. z. die in de afzonderlijke staten) in de
landsorganiaatie de geschikte en bevoegde
macht, die op grond van 't gemeenschappe
lijk programma dan loop der landspolitiek
zelfstandig moet bepalen. De beslissing
over de stemming voor of tegen de begroo
ting moet voorbehouden biyven aan de
overweging van de_ Landdag fracties die
verantwoordelijk zijn aan de landorgani-
saties".
Een verklaring die kort en goed betea-
kent gij hebt dat nu wel besloten, maar
voor Staatsbegrootingen stemmen als wij 't
noodig keuren doen wij toch.
Dit is de zedelijke nederlaag der meer
derheid, een nederlaag nog te meer uitko
mende, dewijl zij by deze aankondiging van
op haar standpunt de grofste insubordinatie
zweeg als een Mof.
Bet overige deel der zitting was dan ook
tamelijk saai. De Zuid-Duitgchers waren
heengegaanook de leiders uit den Noord-
duitschen hoak ontbraken. Die er nog
waren, waren mindere goden, en naar wie
nog spraken, lzisterde men niet meer.
Men besloot maar gau w om een volgend
jaar te Leipzig te vergaderen, en sloot de
vergadering.
Turkije.
Koning Edward zond de vorige week een
talegram van huldebetuiging naar aanlei
ding van zijn stap tot wederinvoering der
Grondwet, aan Sultan Abdul Hainid. Be
doeld telegram ward het eerst in de Frank/.
Ztg. medegedeeld, en eerst een dag later in
de Engelsche pers opganomen. Klaarblijke
lijk heeft men in Engeland de juistheid van
het bericht in twijfel getrokken en zich
eerst willen vergewissen, dat werkelijk
koning Edward zulk een telegram aan den
Sultan had gezonden.
Gladstone heeft eens Abdul-Hamid, „den
grootmoordenaar op den. troon" genoemd,
en Lord Salisbury heeft de wraak des he
mels over den Turkschen heersoher inge
roepen. Waar twee minister-presidenten
zich op zulk een wyz© uitsprakonis het niet
te verwonderen, dat de betrekkingen tus
schen de regeerenda vorsten in Engeland
en Turkije steeds zeer koel waren. Boven
dien heeft men in Engeland, steeds don
Duitschen keizer verweten, dat hij meer
dan eens Abdul-Hamid met onderscheiding
behandelde.
En nu komt koning Edward in een tele
gram verklaren, dat den Sultan „de veree-
riug van het nageslacht" verzekerd is.
Een Engelscü blad zegt dan ook terecht
dat daarvoor een geschiedenis ver valsching
noodig is. Abdul-Hamid zal voor de ge
schiedenis steeds de vorst biyven, die de
hervormingsplannen van Midhat-pasja ver
nietigde en zijn regeering zal de vlek blij
ven dragen, door het bloed van duizenden
onschuldigen er op geworpen, Hy heeft de
eonstitutioneele beweging slechts aanvaard
nadat hy tevergeefs een beroep had gedaan
op zijn generaals on Oaleraa's. Die toege
vendheid was verstandig, Maar voor „ver
eering" is nog wat ande-s noodig.
Vereenigde Staten.
Wat Edison denkt van de luchtvaart
Een Aaaerikaansoh verslaggever vérlelt er
iets van. Hij gelooft niet in de toekomst
van vliegmachines in vogelvoim. De
eeroplace berust oorspronkelijk op de
theorie van de vogelvlucht, „doch daar
wij niet ic staat zijn de automatische be
wegingen van dan vogel na te bootsen
(zeide hij) is deze toestel in de praotijk
niet mogelijk". Volgens Edison moet men
bij zulke uitvindingen juist niet de natuur
navolgen en hij deed opmerken, dat men
ook om voorwerpen voort te bewegen
zonder elementaire kracht als spierkracht,
niet de theorie der mensohelijke beenbe
weging te baat nam. Bij het rij wiel en de
automobiel wordt van heel andere wetten
gebruik gemaakt.
Edison stelt al zijn hoop op de „heücop-
tale" aeroplane, waarvan men verder niets
verneemt. Intusschea stelt de groote uit
vinder in zijn .helicopter zoo groot ver
trouwen dat hij verzekerde, dat men daar
mede in een week rondom den aardbol
zal kunnen vliegen, ja binnen vijf jaren
zouden luchtschepen de reizigers in 18
uren over den Oceaan brengen. Dc Noord
pool zal men in 40 uren kunnen bereiken.
Het ongeluk aan de vliegmachine van
Orville Wright in Amerika overkomen
wordt niet aan een gebrek aan de machine
doeh aan een verkeerde oonstructie van
den voortbeweger toegeschreven.
Selfridge bekwam een schedelbreuk en
kwam niet meer bij kennis. Wright zal
naar de verwachting der geneesheeren na
Z3S weken geheel hersteld zijn.
De antirev. kiesvereeniging te Nijver-
dal (district Ommen) heeft dr. A. Kuyper
oandidaat gesteld voor de Tweede Kamer
indien deze bedankt is N. Oosterbaan, di-
van 1—5 regels 4ü cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 '"ent.
striots-sohoolopziener te Doesburg, de oan
didaat.
H. M. de Koningin heeft aan Haar
Kamerheer ceremoniemeester jhr. Van de
Poll, die 1 October benoemd wordt tot
grootoffioier met den titel van opperschen
ker, en aan Haar adjudant kapitein Graaf
Dumoeesu opgedragen half November, iu
een buitengewone zending, Z Si. den Paus
namens Haav ta oomplimenteeren bij zijn
vijftigjarig priesterfeest.
De Rijksverzekeringsbank.
Sedert gêiuimen tijd is een oommissie,
bestaande uit verschillende afdeelingsohefs,
bezig om maatregelen te beramen tot ver
een voHdiging der administratie vaa de
Rijksverzekeringsbank. Als gevolg van de
conclusie dezer onmmissie zal een proef
genotaen worden om verschillende werk
zaamheden, welke vroeger ouder verschil
lende afdeelingen verdeeld werden te bren
gen onder één hoofd, teneinde zoodoende
tot bezuiniging te komen. De combinatie
zal omvatlsn de werkzaamheden welke
thans verricht worden op de afdeelingen
Ongevallen en Bedrijf, voor een deel ook
van de afdeelingen Boekhouding, Comp
tabiliteit, Statistiek, Iaspeotie en de Me
dische afdeeling. A_angezien de gebouwen
der,Bank geen voldoende looaliteiten aan
boden, moest voor het neuaen van een
proef andere huisvesting gezocht worden
deze is gevonden in De Brakke Grond,
waar onder leiding van bovenbedoelde
oom missie de verschillende werkzaamhe
den zullen worden gecombineerd. De proef
zal etnyatten de gemeente-Rotterdam ©ener
zijds en de provinciën Friesland, Groningen
on Drente anderzijds. Als hoofd van deze
territoiren zijn twee commiezen aange
wezen. Voor de afdseling Ritlerdam zal
tegelijkertijd een proef worden genomen
met een gewijzigde administratis.
Op enkele hoofdstukken derSSsats-
begrooting voor 1909 is bezuinigd. Onder
deze behoort hoofdstuk VIII, Oorlog. Het
eindcijfer van de begrooting is f 27,485,299
dit is f 1.037,147,85 (ruim een miljoen!)
mindor dan voor 1908 werd toegestaan
Deze vermindering is voor een aanzienlijk
deal het gevolg van het overbrenging van
twee-derde deel der kosten vs-n het wapen
der maréchaussee naar do begrooting van
Justitie, doch daar voor verseaillende on
derwerpen meer moestworden aangevraagd
dan voor 1908, is door den minister er naar
gestreefd alle niet strikt noodige uitgaven
achterwege te laten en de onvermydelyke
tot het strikt noodig® te beperken.
Voor wat de infanterie betreft bestaat het
voornemen om wanneer de gelegenheid
daarvoor te Harderwijk beschikbaar komt
aldaar het thans te Geertruidenberg gar
nizoen houdende bataljon infanterie te le
geren,en de rijksgebouwen te Geertruiden
berg voor andere doeleinden te benutten,
namelijk voor opneming van de thans te
Dordrecht geborgen voertuigen van de 3de
divisie. De loodsen te Dordrecht ontruimd
wordende, kan de zoogenaamde Rijkswerf
aldaar worden verkocht, waarvan een op
brengst van plm. f 80,000 wordt verwacht.
Aan het ontwerp van wat, houdende be
palingen omtrent de toekenning van pensi
oen aan de weduwen en weezen van mili
tairen en van gepensioneerde militairen der
landmacht, wordt op dit oogenblik de
laatste hand gelegdhet ontwerp zal der
halve binnen korten tijd het Departement
kunnen verlaten.
Hoewel de arbeid der commissie welke
zich met de voorbereiding van een regeling
voor de toekenning van burgerlijke betrek
kingen aan gewezen militairen (eapitulan-
tenstelsel) bezig houdt, goede vorderingen
maakt, is inzonderheid de omstandigheid,
dat haar opdracht tevens het onderzoek
naar de mogelijkheid tot plaatsing in ge
meentelijke, in provinciale en in particu
liere gesubsidieerde ondernemingen omvat,
corzaak dat nog eenige tyd zal moeten ver
loopen alvorens de commissie met haar
rapport over dit zeer ingewikkelde vraag
stuk gereed zal wezen-
Het voornemen bestaat het wapen der
maréchaussee onder een inspecteur te
stellen.
Volgens de thans geldende bepalingen
worden bij de regimenten infanterie van
elke lichting zooveel wielrijders opgeleid,
dat bet wat het getal manschappen be
treft reeds (haus mogelijk is, bij mobili
satie een viertal compagnieën wielrijders
bij het veldleger op te richten en in den
ordonnanoedienst te voorzien. Ook bevin
den zioh reeds thans bij elk regiment infan
terie 1 luitenant en 2 sergeanten- instruc
teurs, belast met de opleiding der wielrij
ders. Het formeereu der compagnieën eerst
bij mobilisatie geeft aanleiding tot bezwaren
zoowel van organieken als van taktisohen
aard.
In ons rijk van wegen voorzien laud zul
len oompagnieën wielrijders, mede gelet op
onze zwakke cavalerie, by opera'iën onmis
baar blijken te zijn, hetgeen de gehouden
oefeningen reeds duidelijk hebben aange
toond.
Dc minister acht het daarom noodig, bij
deze begTooting gelden aan te vragen voor
de oprichting van twee compagnieën wiel
rijders,teneinde, na ondervinding te hebben
opgedaan met betrekking tot de organisatie
eu de oefening dier compagnieën, meerdere
compagnieën op te richten.
In 1909 sullen door de landweer geen oefe
ningen worden gehouden.
Aan de in dat jaar te houden groote ma
noeuvres zal worden deelgenomen door
fwee divieiëu.
Het voornemen bestaat don directeur van
den postduivendienst door een actietjdie-
nend t ffbier te vervangen. Do tegenv/oor-
dige functionaris, zijnde een gepensioneerd
kapitein, ontvangt een toelage van f600;
dc te benoemen directeur heeft f .1600 trak
tement, zoodat de kosten, vallende op dien
postduivendienst, met f 1000 worden ver
meerderd.
Hoewel voor 1909, op den voet van
vorige jaren, een bedrag van f5000 is
uitgetrokken ten behoeve van een aan het
Nederlandsch Gymuastiekverbond toe te
kennen subsidie, maakt het bij den minister
een punt van overweging uit, in den ver
volge tot bierbedoeld einde geer gelden
meer uit to trekken, daar die subsidieering
meer eigenaardig behoort ts geschieden ten
laste van het Vde hoofdstuk der Siaats-
begrooting, wear het hier betreft dc bevor
dering van een algemeen volksbelang, te
weten de ontwikkeling der volkskracht en
de bevordering van de volksgezondheid.
Ten behoeve van de Nederlandsehe Ver-
eeniging voor Luohtvaart wordt een bedrag
van i 1000 uitgetrokken, als bijdrage tot
de aanschaffing en het onderhoud van
materieel, waartegenover de vereeniging
zich verplicht, onder zekere voorwaarden
haar materieel ter beschikking van het
departement van Oorlog te stellen, zoowel
voor oorlogsdoeleinden als voor oefening
vaa militair personeel in vredestijd.
Voorgesteld wordt de aanschaffing van
enkele moderne vuurmonden en bijbehoo-
rend materieel.
Voorts zullen worden aangeschaft 35
mitrailleurs met bijbehoorend materieel.
UIT DB l'itOVINCIE.
Onze Miduelburgsohe oorresp. schrijft
De aandacht van velen in onse ornge-
viBg wordt dezer dagen getrokken door
de heerlijkste voortbrengselen der tuiu-
bouwkunst in de kleine en in de groote
zaal van het Schuttershof bijeengebracht,
en in deu tuiu eo de veraode geëtaleerd.
De afdeeling Middelburg van de Maat-
rehappij voor tuinbouw en plantkunde
heeft als altijd eer van haar weck.
Het is drie jaren geledén dat ook op
diezelfde plaats de tentoonstelling was ge
opend, en gelijk toen zoo is ook nu de
aanblik overweldigend.
Natuur en kunst is hier opgewekt tot
sehoone harmonie. Een kleurenrijkdom is
hier uitgespreid waarbij het oog te gast
gaat, en geur van tallooze bloemen ver
vult de atmosfeer,
