No. 299. 1908.
22e jaargang,
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELANB.
Zaterdag 19 September
CHRISTELIJK-
Boiteiladscli Overzicht
HISTORISCH
Binnenland.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J.
DE J0N6E-VERWES1
te Goes
F. P. D'HUIJ. te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
tteclitszakeu.
Gemengde Berichten.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
Wie zich met 1 October a s. op
ons blad abonneert, ontvangt de nog
in September verschijnende nom-
mers gratis.
Vervallen tiendrechten.
De Minister ven Financiën vestigt er de
aandacht van belanghebbenden op
1dat de aangiften van de door het op 1
Januari a.s. in werking treden der Tiend-
wet 1907 Staatsblad nr. 222) vervallen
tiendrechten bij de betrokken tiendcom-
niasiën moeten worden ingeleverd tusschen
1 Januari en 1 April 1909
t. dat formulieren voor de aangiften,
met bijbehooorecde inlegvellen, aanteeke-
ningen en als voorbeeld ingevulde modellen
kasteloos verkrijgbaar zijn ter secretarie
van iedere gemeente en ten kantore van de
ontvangers der registratie en domeinen
3. dat het aanbeveling verdient de ge
gevens voor 't invullen der aangiften reeds
nu te verzamelen en de stukken zooveel
mogelijk gereed te maken, opdat ze tijdig
kunnen worden ingeleverd.
18 September 1908.
Gouverneur Fook te Paramaribo heeft
dezer dagen een brutaleu moppentapper
aldaar eens gevoelig op zijn plaats gezet.
Het was op een «soiréo variée" van de
«Ned. Portug. Israël. Gemeente", dat een
zanger, zekere heer Kruisland optrad om
het is 't vrijzinnige blad „Onze West"
die 't vertelt «door zijn kostelijken
humor ons (te doen) schudden van het
lachen".
Maar de man had de vrijmoedigheid om
een spotdioht te gaan staan zingen waarin
de circulaire van den vorigen gouverneur,
thans minister, ïdenburg, op het concubi
naat (verbod van ongehuwd saamleven van
ambtenaren met dames 1) en de Zondags-
verordening, insgelijks van den heer ïden
burg, het moesten ontgelden.
De gouverneur Fock stoud op en verliet
de zaal.
Dat was een gevoelige les voor den spot
poëet, om niet zoo brutaal te spotten met
't Gezag, met de Godsdienstige overtui
ging van andersdenkenden, en mat de
pogingen der Regeering tot verheffing van
het zedelijk peil der bevolking en van de
ambtenaren.
Dat een blad als Onze West den gouver
neur over dit „bruusk" heengaan de les
leest, en «de onschuldige bedoeling der
zaak" in bescherming neemt doet aan het
kranige van het feit niets af, en andere
vrijzinnige persorganen in Suriname zullen
den gouverneur bjjvallen. Wjj hebben
bier in Nederland ook zoo'n type als die
Kruislandzijn naam is Speenhoff.
Ook hij heeft menig schimpdicht gezon
gen op minister Kuyper, tijdens deze aan
't bewind was, op de Drankwet en het
Chr. ministerie. En uit duizenden vrijzin
nige kelen werd hij toegeschalerd, wanneer
hij zong van den treurigen tijd dat de keil-
ner u «brengt een bijbel als men om de
spijskaart vraagt".
Hij is dezelfde die deze week te Goes,
met Cooadorus en andere tappers van niet
alle even zuivere moppen de samenkomsten
van den Kolfbond heeft opgeluisterd
Dooh, dit slechts in 't voorbijgaan.
Regelen, wetten alleen baten nietop de
uitvoering er van komt het mede aan.
Dat wordt ook weêr ondervonden in zake
het bidden en danken bij de maaltijden in
de kazerne.
Een verhaal van het gebeurde in eene
niet genoemde garnizoensplaats, dat dezer
dagen de ronde doet, geeft daarvan klaar
bewijs.
Om beurt hadden twee luitenants dienst.
Den éénen dag was het er een, die
eerbied had voor de gegeven orders maar
die toonde ook eerbied te hebben voor het
gebed zelf.
Den anderen dag was het er een, in
wien verachting woonde voor het vragen
van eenen zegen over de spijze en die
daarnaar zijne gedragslijn regelde.
Men juiehe dus niet te vroeg.
Men wane niet, dat 't alreeds verkregen is.
Zoolang er een zeker beslag werkt, gaat
het goed maar zij zijn er nog, die eigenlijk
grammoedig staan tegenover de erkenning
van het reoht der geloovigen.
Zoodra maar even weêr de kans schoon
is, geven zij luoht aan de vijandschap van
hun hart.
Niettegenstaande gegeven bevelen, en
desnoods tegen de bevelen in, zoekt men
terug te nemen, wat verleend wasgeworden.
De tegenstelling tussohen geloof en onge
loof is geene kunstmatig verwekte.
Zij is er, en blijft, en zal blijven aldoor.
Alle wegdoezeling van de lijneD, waarin
zij geteekend wordt, zal niet baten.
Worde er mede gerekend, overal en ten
allen tijde.
Als schapen in het midden der wolven
is het oude beeld door den Heere zelf ge
teekend. (Amsterdamsche Kerkbode)
Onze tijd staat in het teeken van de
Luchtscheepvaart*
De Fransohman Passat vond een vlieg
machine uit, waardoor hij zich met eigen
lichaamskracht eenige meters boven den
grond weet te verheffen en aldus te vliegen.
In Amerika zijn het de gebroeders
Wright die de wereld verbazen met hun
goedgeslaagde vliegproeven.
Dooh 't meest spreekt men van Zeppelin,
majoor Gross en Parseval, drie Duiisohers.
Alle drie vertegenwoordigen in hun uit-
ving een systeem, een stelsel. Dat van
Zeppelin heet «starr"dat van Gross
«half-star"dat van Parsevall „unstarr".
En alle drie de stelsels hebben hun proef
tocht met suooes afgelegd.
Zeppelins uitvindiog zal door de regee
ring worden overgenomen wannocr hij
met zijn nieuwe vaartuig kans ziet een
geheel etmaal in de luoht te blijven.
Ook die van Parseval zou worden over
genomen bijaldien ze voldeed aan drie
voorwaardeneen onafgebroken reis van
tien uureergisteren bleef het al ander
half uur langer in de luoht), een hoogte
van 1500 meter (buiten sohotwijdte) en een
vulling buiten het terrein.
Binnen enkele dagen zouden Von Parse
val en de bestuurder van zijn sehip, kapi
tein Von Kohier, laten zien, dat zij ook
aan de beide laatste voorwaarden konden
voldoen toen terwijl de ballon nog
eenige manoeuvres voor den Keizer te
Potsdam uitvoerde door een hevigen
windruk een der stabiliteitsvlakten brak
en een gat scheurde van vijftig bij dertig
centimeter in het omhulsel. Dadeljjk werd
geland. De gondel sd.e 1400 kilo weegt
werd gelnkkigj gedirigeerd naast het
dak, de ballon zelf kwam te rusten op het
dak en op de denueboomen.
De stabiliteitsvlakten waren te zwak,
erkende kapitein Von Kohier zelf. Een
volgende maal zullen zij niet gemaakt
worden van hout, overspannnen mot zeil
doek, maar massief.
Kleine ongelukje» die niets bewijzen
tegen een der drie tegen elkander opbie
dende systemen, die elk voor zich het
vraagstuk der luchtscheepvaart 'n schrede
vooruit brengen.
In Duitschland trekt de socialisten-
partjjdag dezer dagen de aandachtvooral
is men nieuwsgierig naar den uitslag der
stemming over het bestuursvoorstel om de
Zuidduitsehers te treffen die in Baden
en Bejjeren gestemd hebben voor de be-
grooting.
Bebel veroordeelde dit scherp. In Baden,
zeide hij, vormen de soeiaal-democraten
een meerderheid tegen het centrum, dat zij
vreezen, in Beieren gaan zij met 't centrum
samen. In Baden hebben Kolb en Frank
gezegd, dat zij aan de begrafenis van der
Groothertog hebben deelgenomen, om te
laten zien dat zij nog zoo kwaad niet waren.
Maar dan houden wij op sooiaal-demoera-
ten te zijn, riep Bebel uit. Dan worden wij
een hervormingsgezinde sooiale arbeiders
partij.
Na hem sprak Timm, uit Munohen. Hij
betreurde de soherpe aanvallen van't blad
Vórwartsdoch verzekerde dat de heele
partij ia Beieren de afgevaardigden gelijk
geeft.
Breedvoerig verdedigde Timm het optre
den van de Beiereehe en Badensche frac
ties bij de stemming over de begrooting
door hervormend mede te werken in de
tegenwoordige maatschappij moeten de
soeiaal-demeoraten tooh pogen hun doel
te bereiken. Hij somde op, wat de Beier-
sohe socialisten reeds hebben bereikt, en
hij meent dat het niet aangaat de arbeiders
steeds te wijzen op den «toekomststaat",
waarvan niemand weet wanneer hij ko
men zal.
Hun lot moet in dezen tijd verbeterd
wordeD praotisob moet aao die lotsver
betering worden gewerkt, en daarom
moet men ook de consequenties van dat
werk aan durven. Het standpunt, den
klassenBtaat geen middelen toe te staan,
heeft de partij nooit ingenomen..
Ook de Badensche afgevaardigde, ror.
Frank uit Maunheim, en de Wurtemburg-
sche afgevaardigde Hildebrand hielden
scherpe redevoeringen tot bestrijding der
bestuursmotie, waarvan zij een scheuring
duchten;
De jaarvergadering van den Chr. Natio-
nalen Werkmansbond is bepaald op 80
Sept. en 1 Oot. te Apeldoorn, en die van
Boaz op 21 Oot. as. te Utrecht.
De heer Van Alphen heeft wegens
hoogen leeftijd ontslag genomen als lid
der Tweede Kamerde heer De Vries
deed hetzelfde omdat hij deze functie niet
vereenigbaar acht met 't wethouderschap
van de hoofdstad des Rijks. De heer Pier-
son, wegens voortdurende ongesteldheid
afwezig, denkt er over om zich in 1909
niet mser beschikbaar te stellen. Dat wordt
dus spoedig een nieuwe verkiezing in
Ommen en Sneek, 2 overwegend Reohtsehe
districten. Mr. Pierson heeft zitting voor
Goricchem.
UIT DE PROVINCIE.
Middelburg. De tentoonstelling van
planten, bloemen, enz. werd gisteren zeer
druk bezooht, o.a. waren door het bestuur
genoodigd de weezen der beide weesseho-
len en de kinderen van «Kinderzorg".
Vlissingen. Hedennacht is de Duitsehe
maiitrein 2 uren te laat hier aangekomen
waardoor ook de naohtmailboot eveneens
2 uren te laat van hier kon vertrekken.
De oorzaak hieTvan is naar men vernam
een ongeluk met een der treinen in
Duitschland.
Vlissingen. Eergisterennacht begaf'n
lantaarnopsteker alhier zichnaar de buiten
wijken der stad om de lantaarns te blus-
schen. Op zijn weg daarheen werd hij
staande gehouden door 4 personen, die hij
niet verstond. Denkende, dat zij hem vroe
gen hoe laat het was, haalde hij zijn horloge
uit zijn zak, en liet hun in 't lichte ener
lantaarn daarop kijken. Plotseling kreeg
hjj klappen tegen 't hoofd en trappen tegen
het been en pakte het 4tal hem beet. Hij
werd een eind verder gedragenen toen over
een djjk naar beneden gesmeten. Geheel
ontdaan kwam hij midden in den nacht
thuis met een opgezwollen been. De politie
doet onderzeek. R. Mld.
Vlissingen. De machinist K. J. Metz,
dienende op Hr. Ms. »Marnix" te Nieuwe-
diep, wordt geplaatst op Hr. Ms. «Bever",
alhier, in plaats van de machinist J. Wal-
rave, die daarvoor eerst was aangewezen.
Goes. De vergadering der vereeniging
«Handelsbelangen" heeft aan den heer F.
Q. G. den Hollander, die als voorzitter dier
vereeniging onlangs zijn ontslag genomen
had, het verzoek gericht op zijn ontslag
neming te willen terugkomen. Op dit ver
van 15 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ''ent.
zoek heeft de voorzitter goedgunstig be
schikt.
Goes. Woensdag a. s. is het hier in da
Ger. Kerk classicals diaconale conferentie.
Het begint om 10 uur. Dien morgen geeft
ds. v. d. Veen of ds. Doekss een referaat, en
's middags ook. Eu dan zullen er ver
schillende belangrijke vragen aan de orde
komen. Het zal wel onnoodig zijn alle
diakenen, uitgezonderd beu die ter verga
dering van de Provinciale Cmtrale Kies-
vereeniging behooron op te g«an, op te
wekken tot een getrouwe opkomst, een
nauwgezette overdenking der vraagpunten
en zooveel mogelijk doel te nemen aan de
besprekingen. Goes gaf meer dan een prin-
«ipieele vraag op, die wel eens goed in de
oogen mag worden gezien. Natuurlijk zal
veel van de leiding der vergadering afhan
gen, en ook hiervan of alle vragen behoor
lijk thuis zijn doordachtanders vinden wii
de agenda nogal breed 9 vragen, en 4
voor 't geval men tekort komten dan nog
2 referaten, gevolgd door debat. In ieder
geval wanneer aan de beide strak3 ge -
noemde voorwaarden voldaan wordt, dan ia
er kans op een degelijke vergadering.
Da warken aan bet kanaal van Zuid
Beveland,ter verruiming der spoorwegbrug,
zulien dit jaar niet uitgevoerd worden.
De regeering besloot op het terrein te
Middel burg, waar 't tegenwoordige postkan
toor zich bevindt, een nieuw postkantoor te
plaatsen, bevattende alle diensten, maar
eerst in 1910 daarvoor gelden aan te vragen.
Voor den bouw van een postkantoor te
Aardenburg zijn gelden aangevraagd.
Te 's-Gravenhage overleed in bijna
75 jarigen ouderdom, de gepensionneerde
generaal-majoor-commandant van de bere
den artillerie A. J. Egter van Wissekerke.
De overledene was geboren te Zierikzee.
Benoemd bij het 3e reg. inf. tot 2a
luitenant de sergeant F. E. Meijer;tot2e
luit.-kwartiermeester, de sergeant D. S.
Kluit, beiden van het korps. En bij het In
dische leger tot 2o luitenant der inf. de
sergeants G. J. Baden en J. H. Goossens en
tot 2a luit.-kwartiermeester de sergeant
J. J. Felix, alle drie van het Be regiment.
Kapeile~Biezelinge. Van hier is over
geplaatst als rijksveldwachter-jachtopzie
ner naar Wissenkerke (N.-B.) de heer J.
Fierloos met ingang van 26 Sept. e.k.
Bruinisse. De publieke mosselzaad-
banken, die dezer dagen voor de visscherij
zijn opengesteld, leveren niet veel bijzon
ders op. Kwaliteit en quantiteit laten te
wenschen over. De handel in mosselzaad ia
dan ook flauw. Alleen bermzaad dat van de
Belgische strandhoofden wordt aangevoerd
gaat goed van de hand. De prijzen zijn niet
hoog.
LAWÖBOCW.
Uitvoer van gezond rundvee
Bij kon. besluit zijn de volgende bepa
lingen vastgesteld ter bevordering van den
uitvoer van gezond rundvee
Art. 1. Er wordt van staatswege gele
genheid gegeven tot het doen keuren en
luberculineeren van rundvee, ter verkrij
ging van een bewijs, dat de dieren voor
uitvoer geschikt zijn bevonden.
Art. 2. Zij die van de gelegenheid, in
artikel 1 genoemd, wenschen gebruik te
maken, zenden daartoe een aanvrage in
bij de direotie van den Landbouw, met j
aanwending van een door Onzen Minister
van Landbouw, Nijverheid en Handel
vastgesteld formulier, waarvan exemplaren
kosteloos verkrijgbaar zijn.
Art. 3. De keuring en de tubero ulinatie
geschieden door daartoe door Ons aange
wezen veeartsen, wier instructie wordt
vastgesteld door voornoemden Minister.
Art. 4. Door voornoemden Minister
worden voorschriften gegeven omtrent
a. de regelen voor de keuring e n de tuber-
culinatieb. de wijze waarop het bewijs
wordt ingeriobt.
Art, 5. De uit de keuring en de tuber-
oulinatie voortvloeiende kosten zijn ten
laste van den aanvrager en worden ge
heven naar een door Ons vast te stellen
tarief en voorts met inachtneming van de
vooreohriften, vast te stellen door voor
noemden Minister.
Art. 6. Do keuringsdienst neemt een
aanvang op een nader door Ons te bepa
len tijdstip.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
Heden, Vrijdag, zijn veroordeeld wegens
huisvredebreuk: D. K„ 29 j., arbeider,
Nieuw Namen (Clinge), f10 b. s. 10 d. h.
mishandelingJ- A. de B., 17 j., land-
bouwerskneoht, en K. C., 18 j., veldarbei-
der, beiden Biervliet, beiden 14 d. gev.
straf, en Th. M 20 j., werkman, Sas van
Gent, f 5 b. s. 8 d. h.
wederspannigheid P. J. K., 23 j., schip
per, Bosohkapelle, 14 d. gev. straf
mishandeling tegen zijn wettigen vader en
moeder -. I. v. G., 24 j., arbeider, St. Kruis,
14 d. gev. straf, en
oplichting: C. de R., 16 j., dienstbode,
Middelburg, f10 b. s. 2 w. tuchtschool.
Vrijgesproken: A. B. v. d. Vijver,47j.,
landbouwer, Zuiddorpe, beklaagd van mis
handeling, en J. C. B„ 25 j., schipper,
Iersake, beklaagd van overtreding der
jachtwet (met vernietiging van het vonnis
van den kantonrechter te Goes.)
Een onaangenaam reisavontuur.
Gister arriveerde te IJmuiden van St.
Petersburg laatst van Kiel het Engelsehe
toeristensohip The Viking, met ruim 150
passagiers. Doordien St. Petersburg besmet
verklaard was, moest het stoomschip een
dag in quarantaine liggen. Bij opheffing
daarvan is gisterenavond The Viking naar
Amsterdam opgestoomd, dooh een uitstapje
naar Marken moest het reisgezelschap
wegens vertraging van het reisplan op
geven. Het trok nu naar Zaandam.
De rijkspolitie legde op depaarden-
markt te Alfen de hand op den 40-jari-
gen B., uit Pernis, terwijl hij valsche
rijksdaalders uitgaf. Er werden op den
man, die gevankelijk naar den Haag is
vervoerd, nog tien valsohe geldstukken
gevonden. Men vermoedt met hem een
gevaarlijken valschen munter in handen
te hebben, waarop de Rotterdamsohe
politie al eenigen -tijd het oog had en
die waarschijnlijk te Rotterdam zijn
handlangers heeft. NR. C.)
De mijnramp in Limburg. Over de
ramp, die Dinsdag bij de mijn „Laura
en Vereeniging", te Eygelshoven, plaats
had, deelt de „L. K." nog het volgende
mede -.
De jonge knaap Erens, die gisteren
aan de bekomen verwondingen overleden
is, werd door het dak naar buiten geslin
gerd de knaap kwam terecht op 15 M.
afstand van de machinekamer. Brokken
muur en steenen vlogen in de nabijge
legen huizen door dak en zolder tot op
de bewoonde kamers-
Eén der dooden lag in een hoek van
het ketelhuis, bedolven onder het puin
een andere stond op zijn hoofd in het
puinde armen om het hoofd gebogen
een derde vond men dood op een 4 M.
hoogen muur, geflankeerd door en be
dolven onder steenen. De slachtoffers
zullen op kosten van de mijn worden
begraven. Ieder lijk zal in zijne woon
plaats worden ter aarde besteld.
Omtrent de oorzaak van de ramp ver
keert men nog steeds in het duister. Of
zij zal worden opgelost Ziedaar een
vraag, die evenmin vooralsnog kon wor
den beantwoord. Als zeker mag evenwel
worden aangenomen, dat de ramp niet
te wijten is aan de hooge drukking der
ketels. Want, zoo vertelde men ons van
goed-ingelichte zijde, als de ketel te veel
stoom had gehad, dan had de veilig
heidsklep moeten funotioneeren. En een
noodsignaal is door niemand gehoord, De
