NIEUWSBLAD historisch VOOR ZEELAND, No. 296. 1908» Woensdag 16 September. 22e Jaargang. eHRISTELUK- BilteBkudscA OveraeM. VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN JDOXT 2P33JD230. 1EDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. p1,25. Enkele nummers0,02'. UITGAVE DER FIRMA EN VAN van 1-^5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent. Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 '•ent. Oe opgaaf van den spoordienst komt in dit nommer voor op de ge bruikelijke plaats. Wie zich met 1 October a.s- op ons blad abonneert, ontvangt de nog in September verschijnende noni- nters gratis. 15 September 1908. De antithese, aldus de vrijzinnigen, is een vindsel van dr. Kuyper, door de chr. partijen gepropageerd om daar politieke zjjde nit te spinnen. Dat zy beter weten, althans in de praktijk toonen beter te weten, kan men in hunne geschriften telkens weer opmerken. In Het Vaderland, werd dezer dagen de tegenstelling tusschen de vrijzinnige en christelijke beginselen rondweg erkend. En de Haagsche Briefschrijver in de Zaanlandsche Courant redeneerde ongeveer gelijkertijd op dezelfde wijze. In een zijner brieven een beroep doende op den steun, in 1909, van de vry-liberalen, schreef hy de vrijzinnige groepen zijn loten van denzelfden stam en bij de vrij-liberalen leven nog die beproefde beginselen, die Unie-libetalen en vrijzinnig-democraten als hun grondbeginse len erkennen. Het zijn die beginselen, waarmede de groote liberale partij in de dagen harer een- en onverdeeldheid haar stempel heeft gezet op de staatkundige geschiedenis van Nederland. Slechts in het tempo van den gang naar de ver wezenlijking van de liberale gedachte, zijn de verschillen aan den dag gekomen. Het zijn echter de liberale grondbeginselen, staatkundig en staathuishoudkundig, die wij gemeen heb ben, die ons in wezen onderscheiden van de ker kelijke partijen. In het buitenland dezelfde stryd en dezelfde bekentenissen aan dien kant. In Duitschland, waar de strijd meer tegen de Boomsche staatspartij gaat, schreef dezer dagen de Diisseldorfer Zeitung dat «het liberalisme weer meer nadruk op de kuituur-vraagstukken moet gaan leggen'', omdat de Boomsche partij »do splitsing van het Duitsche volk van consessioneele ge zichtspunten (wil) vereeuwigen", en „de FEUILLETON. De Madridsche correspondent van de N. R. C. schrijft aan zijn blad Voor het groote hek van het ministerie van oorlog, bij den hoekpilaar der Paseo de Beooletos, waar de jonge palmen reeds over de ijzeren staven beginnen te vedereD, zit Don Pedro,ineengedrongen tot 'n vorme- loozen hoop, en haalt uit zijn vreemde fluit diep-weemoedige klanken. Hij zit daar iederen dag, als de zon brandt, als de regen neergutst in stralen, vormloos en geduldig, als een steen, die roerloos te verweeren ligt. Heel laat in den nacht eerst scharrelt hij eenzaam naar huis. Het tinnen bakje ligt op zijn knie en is bijna altijd leeg. De blinde oogen draaien doelloos in hunne kassen. Overdag is hij een van de honderden bedelaars, die bij de openbare gebouwen zitten om met slechte muziek het mede lijden op te wekken dan valt hij niet op. Maar in den nacht, als de stille over Madrid gekomen is, als het water in de fonteinen niet meer ruisoht, de voorbij gangers sohaarsoh geworden zijn en geen trams meer snorren, dan kan geen wande laar voorbijgaan, zonder hem te zien. Want de klanken uit zijn fluit zijn diep en klagend, en houden lang aan in den zoelen zomernacht. Soms ais de tonen niet grijpen, is hèt alleen een snijdende zucht. En die fluit is een geweerloop. Wilt ge zijn geschiedenis weten Een Spaansoh vriend vertelde ze mij, in een dier zoele zomernachten, toen de hemel één groote fonkelpraoht was van sterren licht en de maan laag stond, achter de zwarte ceders van het Prado, toen de stads geluiden gestorven lagen tassohen de mas- orthodoxe Protestanten met de beweging sympathiseeren en zoo den clericalen vloed steeds hooger (doen) stijgen". En dan moedigt het blad de liberalen in j Dnitschland aldus aan »Het Liberalisme legt echter nog steeds de handen in den sehoot, en schroomt krachtigen tegenstand te bieden, wijl het een nieuwen Kui tuurkamp schijnt te vreezen. Alsof het reden had hem te vreezen I De dagen van den Kuituurkamp vormden immers het heldentijdperk van het Libe ralisme, waarin 't op den gang der Duitsche politiek meer invloed had dan ooit daarvoor of daarna. Ook heeft het van den Kultuurkamb geen schade ondervonden. Daarom wil de sehrij ver een nieuiven Kul- tuur kamp „op het gebied van Kerk en School." Hoe het in Frankrijk met't Liberalisme tegenover het Christendom staat behoeft niet in zijn kleuren te worden herhaald. Daar weet men hier alle3 van. Het is, zoo hier als elders, de oude anti these, de tegenstelling. Daar tegenover ligt'tvereenigingspnnt der chr. partijen niet alleen in 't gemeenschap pelijk verweer, in 't eigen belang en het be houd der chr. grondslagen van het Staats gebouw geboden maar ook in 't gemeen schappelijk geloof in den levendenChristua. Ia Christus ligt 't vereenigingspunt van alle christenen, ook voor den poli'tieken strijd in onzen tijd. De Christelijk-Historisohe Unie ont sproten uit de vereeniging van Chr.-Histo- risehe partij en Frieseh Chr.-Historisehen pleit voorde vrije (Chr school voor heel de natie. En vraagt tegelijk dat de Over heid haar piioht doe door op de openbare school, waar dit door al de ouders der schoolgaande kinderen wordt verlangd, den Bijbel te brengen en het gebed met andere woorden de openbare school zoo Christe lijk mogelijk te maken. Tot geruststelling van de antirevolutio nairen, die ook voor punt I zijn, doeh van verwerkelijking van 't in punt II gevraagde vermindering van den drang naar oprich ting van vrije Christelijke scholen vreezee, voegen de woordvoerders der Chr.-Histo- sieve gebouwen. In een van die nachten dat de werkelijkheid een Bprookje sohijnt en de sprookjes tot werkelijkheid worden. Wij kwamen van een bridge-avondje, uit een der villa's van den Castellana. Maar onder de acacia's van den Paseo de Beooletos was de Spanjaard weemoe dig geworden. Misschien was ik Don Pedro reeds honderden malen voorbijgegaan, en nooit had ik zijn klaagtonen gehoord. Eu nu, in den nacht, al van heel verre, dreven ze tot mij over, als een wanhopig steunen van smart. „Wat is dat", vroeg ik ineens, „er weent een menseh". „Nee, het is don Pedro «Wie is don Pedro P" z/Weet je dat niet, weet je niet wie Pedro is Ik zal hem j8 wijzen". Bij de pilaren voor het ministerie van oorlog zat een bedelaar. Hy vroeg niet, hy was alleen ineengedoken, de fluit in de handen. De Spanjaard legde een perro chico op zyn tinnen bakje. //Dat de Heilige Maagd het u vergeldestamelden een paar bevende lippen. Toen we voorbij waren, zei myn metgezel zacht//Dat was don Pedro 1" We bleven staan en zagen om. „Was dat don Pedro Waren die klaagtonen van hem, weende hy z/Ja, hij weende, zyn fluit weende, hy weent altijdzag je die fluit, 't is een ge- weerloop.Wil je zyn geschiedenis weten P" «Is ze belangrijk Och, misschien niet jvoor sommigo menschen is het leed van anderen nooit be langrijk ook weet ik niet of ze voor men schen uit het Noorden belangrijk zyn kan, maar voor ons is ze het. Nu is hij een bede laar, maar don Pedro was eenmaal een zeer gezeten man. Hy woonde in een der groote huizen der Calle de Alcala en men waande risohe Unie er aan toe, dat de ehristiani- seering der openbare school den drang naar Christelijke scholen niet zal doen ver minderen. Hier is derhalve een verschil van Ja en Neen. Onzerzijds is, zoolang de schoolstrijd be staat, geen andere meening uitgesproken riau dezede openbare school met den Bijbel houdt op vele plaatsen de stichting van vrije Christelijke scholen tegen. Wij hebben dit jarenlang gezien. Wel is er in enkele plaatsen met name op Walcheren naast de openbare school met den Bijbel een Christelijke sehool verrezen doeh dit was vruoht van de actie van leden der gereformeerde kerken, die duidelijk inzagen dat naast de vrije kerk, waartoe zij behoorden, de vrije sehool behoorde te verrijzen, zou het Evan gelie dat zij in de kerk beleden, tot zijn volle reeht kunnen komen. Maar wordt dit aan die zijde vrij algemeen ingezien, er zijn nog tal van andere Christenen, die niet zoo ver hebben doorgedacht, en door de aanwezigheid van den Bijbel cd het Christendom op de open bare sehool, zieh van den schoolstrijd verre houden en zieh tevreden stellen met het bestaande. Tot hunne oonsièntie spreekt de drang naar Christelijk onderwijs, dat alleen in de vrije Christelijke sehool ge geven wordt, niet. En zoodra dan ook in plaatsen, waar zulke mensehen zijn, en de openbare nog niet Christelijk is, de open bare sehool het Christelijk tintje zal ver kregen hebben, zullen dergelijke mensohen zieh niet meer in de consciëntie geprik keld gevoeleD, om tot den bouw eener Chr. school in hunne gemeente over te gaan. Dit, meenen wij, is de logische gedaoh- tengang der mensehelijke natuur, en is door de feiten bewezen. De Christ.-Hiat. Unie zegt integendeel dat de verwezenlijking van haar program de stichting van Chr. soholen niet alleen niet in den weg zal staan, doeh zelfs de verdringing van het openbaar onderwijs door het bijzonder bevorderen zal. Op grond van 't bovenstaande wagen wij 'tdit tegen te spreken. hem heel gelukkig. Zyn vrouw was we heel jong gestorven, maar hij had een zoon, die alles beloofde. Esn dappere, vurige jongeling, algemeen bemind, een der han- digsten op de amateur-stierengevechten. o, wat kon hij de banderilleroa mooi plaat sen. geen hand was vaster by den bealis- senden degenstoot dan de zyno. Vader en zoon werden benijd. De vader om zijn zoon, de zoon om den vader. Maar het ongeluk kwam 1" De klok van de Bank vanSpanje dreunde twee slagen. De maan was geheel achter de ceders gezonken en het sterrenlicht klaarde in grooter helderheid op. z/Ik zal het je maar kort verhalen, want het is al IaatHet ongeluk kwam. De zoon speelde. Op de Groote Club. Een avond had hij te veel wijn gedronken, en hij verspeelde meer dan hij betalen kon. Om te betalen leende hij bij een woekeraar, en den volgenden avond weer. Steeds raakte hij er dieper in. Ten laatste wilde bij een grooten slag slaan. Maar bet geluk was weer tegen hem. Toen hij ging, wist hij dat hij zijn vader geruïneerd had. Den volgenden dag was hij verdwenen, hij was naar Cuba vertrokken. Zijn vader wilde de eer van zijn kind redden en betaalde zooveel mogelijk, bleef slechts met kleine middelen aohter, leidde een armoedig bestaantje in een klein huisje buiten Madrid. Hij wilde zijn kind nooit wederzien en werd langzamerhand ook geheel men- sehenschuw. Zoo gingen jaren voorbij, en men waande den zoon reeds dood. Nu acht jaar geleden hoorde men ineens, dat de zoon rijk geworden en wederkeeren wilde. Zijn vader echter bleef volharden in de weigering om hem terug te zien. Het was op een naoht, dat don Pedro geruisoh aan zijn voordeur hoorde. Hij stond op en luisterde. Ja, er was iemand, Het is om een juist gekozen beeld van ons susterblad Frieseh Dagblad over te nemen, een vanzelfsheid, dat, wie liever in denker zit, dan de blinden te openen en het zonlicht door te laten, hiertoe nog minder overgaat, wanneer men in zijn donker woonvertrek kunstlicht brengt. Als 't waar is, is 't ergerlijk wat de Nieuwe Rott. Crt. aan De Tijd ontleende Bij de manschappen, dia zich in da nabij heid van Ede op manoeuvre bevinden, zijn niet minder dan circa 300 ziektegevallen voorgekomen, zoodat men dan ook op het punt gestaan heeft het vertrek van de man schappen uit Amsterdam, die heden naar het kamp vertrokken, af te gelasten. In dit hooge cijfer zijn 20 longlijders begrepen, waarvan inmiddels een gestorven is en twee op sterven liggen. De ernstige zieken zijn naar Utrecht vervoerd. Algemeen klaagt men zeer over de onvoldoende beschutting des nachts in dit gure regecgetij. Het hoog ziektecijfer wordt dan ook toegeschreven aan het feit, dat de manschappen te zeer zijn blootgesteld aan de nadeelige werking van den door den regen geheel doortrokken drassigen bodem. Engeland. Dat de Boomsche processie te Londen zonder ongeval slaagde is een gevolg groo- tendeels van de voorzichtigheid en inschik kelijkheid van den aartsbisschop van West minster. Het Hand. o. Antwerpen schrijft omtrent de geschiedenis die aan de processie is voorafgegaan, 't volgende: Zondagochtend kregen de in de Albert-Hall vergaderden de volgende mededeeling van den aartsbisschop van Westminster, Bourne Alvorens wij de meeting beginnen, moet ik u een mededeeling doen, die u allen pijnlijk zal treffen. Verleden Donderdag heb ik van den eersten-minister 'n privaat schrijven ontvangen, waarin hij de op Zondag te houden processie niet billijkte. (O n b e S c h r ij f I ij k e ont roering). die voorzichtig en aarzelend den knop poogde om te draaien. Hij daoht, dat het dieven waren en haalde zijn geweer. »Wie is daar vroeg hij. Het werd stil buiten, toen werd heel zacht geklopt. „Wie is daar P" Er kwam geen antwoord. Hij zag een schaduw en schoot door de tralies naar buiten. Dan was het doodstil geworden en de oude ging weer slapen. Den volgenden morgenj kwam men hem zeggen, dat zijn zoon buiten lag, met een kogel door het hart. Zwijgend kleedde hij zieh om te gaan zien. God heeft hem gestraft, daoht hij. De doode lag daar, met kalm gelaat, waarop bijna een glimlach scheen. In zijn hand hield hij een enveloppe. Toen men die opende vond men er nauwkeurig geraDgBohikt de betaling van alle vroegere woeker- en speelsohulden. Men wees het den vader. Zijn gelaat bleef strak en koel, als wilde hij niet begrijpen. „God heeft hem gestraft", mompelde hij steeds. »God heeft hem gestraft Voorts zag men dat aan de achterzijde der enveloppe met potlood iets gesohreveu stond, als had hij die nog af willen geven, toen de deur voor hem gesloten bleef. »Vergeef mij, vader 1" Toen kwamen tranen in zyn oogen. Hij weende. Dagen, weken, maanden lang, weende hy. Van de gevangenis moest men hem naar het krankzinnigengesticht bren gen. Twee jaren werd hy daar verpleegd. Toen men hem vrjj liet, was hy alleen nog maar versnft, en zyn oogen waren blind ge worden. Hy sprak niet meer, maar zyn doode oogen waren altijd vochtig van tranen. Hy was weer een rijk manen zyn geheele vermogen, alles wat zyn zoon had meegebracht, schonk hy weg voor liefda dige doeleinden. Hij keerde naar zijn huisje terug. Ik bid u, broeders, luistert naar mijn mee deeling zonder onderbreking. De brief zette af zien van de processie vooruit. Ik antwoordde onmiddellijk dat ik niet handelen kon op een private mededeeling, waarop M. Asquith mij liet weten dat zijn schrijven zuiver vertrouwelijk was en niet mocht openbaar gemaakt worden. ik drong andermaal aan op verantwoordelijk heid der regeering en openlijke mededeeling, en stuurde Vrijdagavond het volgende telegram „Uw meedeeling in overweging nemend, heb ik besloten af te zien van de plechtigheid, wier wettelijkheid gij in twijfel trekt, op voorwaarde dat gij mij toelaat openbaar te maken, dat 't ge- benrt op uw request. Gij moet de moeilijkheid inzien van den toestand, waarin gij mij gesteld hebt". Zaterdagmorgen heb ik dan het volgend ant woord ontvangen van den premier »Uw telegram ontving ik gisteren te laat om or nog op te kunnen antwoorden. En nu Uw Genade de zaak aan ons oordeel onderwerpt, moet ik zeggen dat Zijne Majesteits Regeering vau gevoelen is dat het in het belang van de orde beter is dat het voorgenomen ceremonieel, waarvan de wettigheid in twijfel kan worden getrokken, niet plaats hebbe. Ik betreur de te leurstelling, die dit eventueel kan veroorzaken* Zaterdagnamiddag heb ik dan ten slotte het volgend telegram verzonden aan den heer As quith „Alle godsdienstig ceremonieel zal uit eerbied voor uw verzoek als eerste-minister, uit de pro- cesste verwijderd blijven. Cardinalen en bis schoppen zullen aan den straatoptocht deel nemen in de kleedij van hun respectievelijken rang. ik hoop dat de regeering al de eerbied en hoffelijkheid aan onze vreemde geestelijken zal verzekeren". De pers is over dit incident niet op haar gemak. Algemeen is zy van oordeel dat het dit kabinet geen voordeel zal doen, al is 't op het punt der weigering eenstemmig geweest. Hier is groote zwakheid openbaar gewor den, een toegeven aan een onbeteekenenda groep protestantsche heethoofden, zegt zy. Dat 't heethoofden zyn, gelooven wy ook wel, maar protestanten, dat wil er by ons niet in. Of men moet protestant bedoelen in den zin van //grondwettelijk", zooals dit woord wel eens meer is uitgelegd dat zou 't kunnen wezenbedoeld zouden, dan zyn diegenen welke de processie in strijd achten met de Grondwet. Het zouden ook kunnen Op den drempel,waar zyn zoon gevonden was, zat hy weken lang te slijpen en te vijlen. Men vroeg hem wat hy daar deed, maar hij antwoordde nooit. Zie je wel, dat don Fedro nog gek is, ze hadden hem daar moeten houden, zeiden de menschen. Op een nacht hoorde men vreemde klan ken,en de bnren geloofden dat Pedro ween de. Maar toen men opgestaan was, om te zien, zat hy in het maanlicht voor zyn deur, en haalde zachte klaagtonen uit een fluit. Het was de geweerloop, waarin hij zyn smart uitwoonde. Q, waarom hadden ze hem niet in het gekkenhuis gehoudenEn alle buren staken lichten aan, want zonder lichten durfden ze niet gaan slapen en zjj riepen de heiligen aan om hen te bescher men. Den volgendon dag ging Pedro naar de pilaar, waar hij na nog zit. En sinds dien, klaagt hy daar iederen dag zyn leed en zyn wroeging- Daar doet hjj boete. Hij leeft van de enkele aalmoezen die men op zijn bakje legt, en wat hy overhoudt brengt hy naar de oflerbus. Hjj weent altijd, zag je in zijn blinde oogen niet de tranen f Dat ia don Pedro De klok sloeg half drie, en de bronzen stem zoemde lang na. Zwijgend bleven we zien naar de vorm- looze massa, die gedoken aat tegen het hardsteen. Machinaal ging de fluit naar de bevende lippenen droef sloop de klacht van zjjn ziel weer door de stalen buis. Eerst zacht, droomerig, dan hartstochtelijker, bijna woest, tot na een gillenden kreet da w ondervreemde stilte weer kwam. Eindeloos boog welfde zich de Spaanscha hemel met zijn zilveren pracht van sterren licht. En de doode oogen blikten vochtig op... en mochten dien niet zien, mochten daar geen troost vinden.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1908 | | pagina 1