Bouw* en Weiland,
Appels, Peren
en Noten:
V
BOUWLAND,
INBOEDEL,
Appilu, Fsrtn es lotts,
OPENBARE VERK00PIN6
Smaakvolle Woninginiichtingon
N.-H. Vaarskalvers
3e Origineels Melkontroomsr
Landbouwers en Veehouders I
Frambozen-, Citroenkwast,
Limonade,
eea pMtte Breed-florschniacMae.
hekwainc tanstneid
Franco lmrim. frjjscoirait plis.
GOUDEN KRULLEN. g
De Centrale Credietbank
IZAAK BOASSOH IONEN,
Attentie s. v. p.
H.H. Landbouwers
Mapzijn „Gmieiiraal".
alle soürten Groente en VrtcMeo.
Vaarskalveren
Prachtige Vaarskalveren.
een tweede Knecht
een hekwaam Bakkersknecht
Bot er-Separatoren
Het beste adres voor Manufacturen is dat van L. ERIVIERE, Groote MarktHoek GravenstraatMiddelburg
Zeeuwsche
Landbouwmaatschappij.
Openbare Verpachting
9 PERCEELEN
Vrijdag 21 Augustus 1908,
VERKOOPEN:
Hit met tuig, Kar op veeren,
Kruiwagen, de helft in een Wind
molen, Schoppen, Rijven, Grie-
pen, Vorkens, Arbeidersgereed
schappen, Bascules, Gewichten,
VleeschblokkenSpekstanders
Tobben, Emmers, Hooi, Stroo en
Mest
Bedden met toebehooren, eikenh.
Boogkabinet, eikenh. Bureau, Ta
fels, Stoelen, Spiegels, Lampen,
Klokken, Statenbijbel, Naaima
chine, Kleerkisten, Yloerkleeden,
Glas- en Aardewerk, enz.
le. voor de Naaml. Vennootschap
Zeeuwsche Fruitteeltmaat-
VAN R003.
iff
Langedelft.
JACQ. FRANK,
Middelburg.
2e. voor dhr. W. F. K. Lenshoek c. 8.
3e. voor den heer G. H. Kakebeeke
den ouden boomgaard aan don Kloeting-
schen straatweg.
te 's-G ravenhage
geeft 41/» schuldbrieven uit (coupons Februari/Augustus) ver
krijgbaar ten kantore van
MIDDELBURG.
H.H. VEEHOUDERS
Beste Iulaudselie
"V aarska I vers,
Heeren Landbouwers!
„M L O T T E",
W. J. BOOGAART,
H. M. VAN BRAKEL,
Middelburg,
Levering op proef.
291 FEUILLETON
Snippers uit de oude doos.
50, 60, 75, 80, 90 ct. p. L.
TE KOOP
een Dienstbode.
een Dienstbode
De Zulvelconsulent der Maatschappij
zal afwezig z ij n van 18 tot 29
A ugustus a.s
Laboratorium geopend op DINSDAG,
DONDERDAG en ZATERDAG.
O P
Woéntdag 19 Augustus 1908
des namiddags te 3 uur, te 's Heer
Arendtkerke, in de herberg bij D. van
Damme, ten overstaan van den Notaris
PILAAR, van
in den Schengepolder, gemeente 's-Heer
Arendskerke.
Information te bekomen big den heer
J. OELE Hz. te Goes en bg den Notaris.
Ieder pachter meet (wee borgen stellen,
die op de verpachting tegenwoordig
moeten zijn.
De Notaris Mr. JAN LOEFF zal
VRIJDAG 21 AUGUSTUS 1908,
te Domburgin het openbaar
te koop aanbieden i
des namiddags om 2 uur, in de Her
berg „De Roode Leeuw",
k Een Huis met 2 Kamers
en Keuken mei Schuurtje
en Tuin,
te Domburg, aan de Zuidstraat, nabjj
het Tram Station, wijk C nr. 2, groot
398 c.A. (30Yj R.)
2®. 0.23.80 H.A. (181V, R.)
te Zoutelande, in de Vlakte, nabjj den
Grintweg.
Te aanvaarden perc. 1, het Noorddeel
terstond, het Zuiddeel 1 November 1908;
perceel 2 den 15 October 1911
de koopers genieten de huur van het
Zuiddeel van perc. 1 tegen fl.— per
week van 21 Aug. 1908 af en van perc.
2tegen f 27.— per jaar van 1 November
1908 af.
Te bezichtigen Woensdag 19 Augs. '08.
En na afloop dezer veiling aan gemeld
te verkoopen huis, wjjk C nr. 2,
Linnenkast, Tafelkast, Tafel, Stoelen,
Beddegoed, Waschtafel, Spiegel, 2 Le
dikanten, Koper-, Blik-, Aarde- en
Ijzerwerk, Kleederen, Goud- en Zil
verwerk, enz.
In lichtingen en aanplakbiljetten te be
komen ten kantore van den Notaris te
Koudekerke.
Notaris LIEBFRT te Kapelle zal
op Woensdag 19 Augustus 1908,
des avonds 6 ure, in de herberg van
M. Korstanje te Wemeldinge,
PUBLIEK VERKOOPEN
wassende in boomgaarden onder W e-
m e 1 d i n g e.
De Notaris PILAAR zal
des voormiddags te elf uur, te O u d -
Sabbinge, ten huize van P. HUI-
BRECHTSE,
voorts:
OP
Maandag 24 Augustus 1908,
des namiddags te 2 uur, te Goes, in het
café „Boudaling", ten overstaan van den
Notaris JOH. PILAAR, te Goes, van
STOOMMEUBE LFABRIEK
„zeelandia"
belderok:
niDOELBUHQ HARING PL A ATB
Fabriek van
Magazijn van TAPIJTEN, LINOLEUMS,
K A K PE TT EN, TAFEL K LE EDEN,
GORDIJNEN, enz.
^ERKU EZINGENL
N. B. Speciale ontwerpen en begrootingen worden gratis gemaakt
Ondergeteekende is door een bijzondere bewerking in eigen werk-
plaats in staat, voortaan de nieuwe gouden krullen te verkoopen, met
vijf jaar garantie voor het mooibljjven der gele kleur.
Steeds OUDE KRULLEN en andere Provinciale GOUD-
en ZILVERWERKEN in voorraad.
a. onder Goes
le. aan de hofstede „Den Berg",
2e. aan het Valckeslot, in 3 perceelen
b. onder Kwadendamme
aan den grindweg naar Baarland
c. onder Wolphaartsdijk
le. in den Heerenpolder,
2e. in Nazareth,
3e. achter de villa „Nova".
Aanwijzing geschiedt voor Goes door
J. J. van Willigen, voor Wolphaartsdijk
door Jan Westerweel en voor Kwaden
damme door Frans de Punder.
onder Kapelle, in Vroonland, in Pau-
kenshoek
Informatiëu te bekomen bg den Notaris.
Donderdag a.s. hoopt ondergeteekende
zjjn -zaak in N.-H. Kalveren te her
openen. Zich minzaam aanbevelend.
C. ABRAHAMSE.
Woensdag en Donderdag
bjj DANIËLSE, Volderijlaagte.
Donderdag
WATTEL, Kerspel.
Wie een MELKONTROOMER wil aan
schaffen twijfele niet. wat men zal nemen.
waarvan met duizenden geplaatst zijn,
munt uit door lichten gang, scherpe
ontrooming en groote duurzaamheid.
Inlichtingen worden gaarne verstrekt
door den vertegenwoordiger der fabiiek
Importeur van uitsluitend eerste klasse
landbouwmachines te Poortvlietof zjjn
plaatselijke Agenten.
Waar nog niet vertegenwoor
digd, kunnen ijverige Agenten aangesteid
worden.
betaalt steeds de hoogste prijzen
voor HUIDEN en VELLEN.
Aangemoedigd door het groot succes
Hij geeft de beste en meeste BOTER.
MACHINES van 20 tot 80 liter.
Den eersten kooper op 'n dorp korting.
Ziet de attesten in de prijscouranten.
Bekroond te Amersfoort, Nijmegen en
's-Hertogenbosch in 1907.
Prijscouranten gratis.
Aanbevelend,
A. WESTSTRATE, Waarde.
Alle soorten gemalen en ongemalen
GRANEN.
Puike, mooie, drooge platte en ronde Maïs.
Bij partijtjes lage prijzen.
Het wereldberoemde Sluis Ochtendvoêr
voor Kippen en Kuikens.
Diverse Vogelzaden. Zuiver Vleeschmeel.
Bruinmeel voor magere Varkens
f3,— per Baal.
§3$^ Vraagt van een en ander
monsters en prijzen.
DOOR
SCALDIS
ST. MAARTENSDIJK.
Ill (Slot.)
Da de Prince, in April 1590 naar Waarde
vertrokken, werd nu het volgende jaar ver
vangen d.or BENRICUS VAN HEYNS-
BERGEN, die hier in 't begin van 1621
overleed.
Door dit sterven van laatstgenoemden
was evenwel de gemeente niet vacant ge
worden. Z. H. de Prins van Oranje had, als
Heer van St. Maartensdijk, vóór eeuige
jaren, een octrooi verleend, bjj eene acte
met expresse conditiën tot het benoemen
van een tweeden Jperaar, zoodat deze ge
meente, sinds 1617, door twee predikanten
was bediend geworden. Die tweede predi
kant w.s JOHANNES MARCI WYRIN-
GTUS. Beza overleed hier ter plaatse in
1637.
Na het overlijden van ds. Van Heynsber-
gen braken er nu in de kerkelijke gemeente
van St. Maartensdijk onlusten uit, die als 't
ware eenig zgn in de Kerkhistorie van ons
gewest.
In 1621 werd de Cl. van Tholen c. a. door
ged-puteerden der gemeente aangezocht,
om de vacante plaats van ds. Van Heyns
ber gin aan te vullen.
Door de Cl. werd nu afgevaardigd ds.
Bursius van Tholen, om met eenigen van St.
Maartensdijk naar 's Hage te reizen, om de
zaak met Prins Mauritz te beepreken. Dit
bad geen gevolg, wjjl Z. H. niet aanwezig
was, wegens de oorlogsomstandigheden en
waardoor de zaak vooreerst aanhangig
bleeftemeer hinderde dit niet, wjjl de
gemeente toch niet herderloos was.
Maar wat gebeurtCornells Liens, die
als Drossaard en Rentmeester van den
Prins, veel invloed had en hiervan al
•dikwijls grovelijk misbruik maakte, wilde
ook persoonlijk doordrijven, dat er in de
vacature voorzien werd.
D.- .e begon roet rfec magistraat te onder
handelen en bracht het verzoek. huiteD
Cl. om hij den Prins in, en wist, geholpen
door zijn oppermachtig gezag, den magi
straat te overhalen, om het extra-ordinaire
Iractement, waarop ds. Wyringius beroe
pen was, in te houden.
Bij de Cl. den 3 en 4 Jan. 1624 te
Bergen op Zoom vergadert, kwam een pak
ket brieven in van St. Maartensdijk. In
oen dier brieven werd in onbetamelijke
bewoordingen grove lastertaal gevoerd
over ds. Wyringius in 't bijzonder en over
de piedikanten in 't algemeen.
Wel beproefde de Cl. nu eene minnelijke
f chikking voor te stellen, maar in actwoord
daarop, ontving zij 2 April bericht, dat
men de Cl. niet meer begeerde te hooren
en hare missives niet meer wilde ontvan
gen. Deze, hierover ten zeerste verstoord,
zond nu eene deputatie af, om te zien of
deze rust en vrede iD de gemeente kon
brengen.
Deze afgezondenen konden zóóveel ge
daan krijgen, dat in de Cl. van 7 Mei
door geoomm. der gemeente, schuldbe
kentenis werd afgelegd, met belofte zich
voortaan ordelijk te zuilen gedragen. Deze
belofte werd aldra verbroken, daar de
maohthebbenden, tegen alle waarsobuwing
in, goedvonden den student Johannes
van Heyst, die nog geen bevoegdheid
had, in 't openbaar te predikeD, op den
kansel te brengen, en deze zelfs te be
roepen ja zelfs dreef men de brutaliteit
zóó ver, dat men de Cl. uitnoodigde een
harer leden te doen vergezellen met gede
puteerden der gemeente, om bii den Prins
consent op het gedane beroep te verzoekeD,
waarop de Cl. natuurlijk niet inging,
Toen nu van wege de Cl. tie rectmr.
Liens zijn onbehoorlijk gedrag werd voor
gehouden, antwoordde deze: „dat hij het
oeroep op van Heyst zou bevorderen, of
hot aan de Cl. lief of leed waie, al zou
het hem zijn bloed kosien".
Bij olass. besluit van 25 Juni werd nu
den kerkenraad gelast ran Hfeysfdenpredik-
stoel te ontzeggen. Hieraan stoorde de
kerkeraad zioh eenvoudig niet; waarop
don 2 Juli d a v. de leutentie uitgesproken
werd „dat van Heyst het predikambt niet
meer mocht bedienen en daarenboven den
kerkenraad en den magistraat censurabsl.
verklaarde."
Door de verder ook Dog daarop gevolgde
vermaningen, slaagde de Cl. er tooh ein
delijk in, dat magistraat en kerkeraad
beloofdeD, zich voortaan naar de kerken
ordening te zullen regelen.
Doch, of 't zoo zijn moest, op nieuw ging
men den verkeerden weg op.
Zekere Adriaen Symonsz, sedert 1604
pred. te Capelle a d ljssel, en daarna te
tharlois c.a., waar hij om zijne Remon-
strantsche gevoelens, ,n 1619, van zijn
dienst ontzet was, had zioh (wellicht ook
wel bij heimelijke uitnoodiging daartoe)
naar St. Maartensdijk begeveD, waar meD
hem al dadelijk tot den kansel toeliet, zelL
zonder voorweten van deD kerkeraad
alleen op begeerte van den diaken Johan
nes Moliws, bode van St. Maartensdijk
die daartoe gebruikt werd door den dros
saard Liens, als de voornaamste rol in deze
zaak weer spelende. Zelfs dreef deze het
door allerlei onbehoorlijke middeleD, zóó
ver, dat hij »camens Magistraat en kerke
raad, de Prins nu Frederik Hendrik
consent verzocht tot de beroeping van
symonsz.
De Prins, zonder nader onderzoek, en
door zjjn rentmeester misleid, verleende
werkelijk consent. Wijl intusschen hierin
gatnseh omwettig gehandeld was, zag de cl
zich 6 Jan. 1626 geuoodzaskt te verklaren,
dat 't beroep op Symonsz van nul en geen er
waarde was.eD deze geenerlei dienst mocht
verrichten. Niettemin bleef men Symonsz
in den dienst handhaven en liet hem zelfs
de sacramenten bedienen, betuigende dat
bun wil gestand moest gedaan worden, ja,
de cl, in woord en schrift, zoo binnen als
buiten Zeeland, dreigde, schelde en laster
de. Al een en andermaal was, over den
ongehoorden toestand dezer zaak, door de
cl. beklag gedaan bjj Gecomm. Baden, die
eindelijk bevalen, dat alle stukken dienaan
gaande, aan den Prins zouden gezonden
worden. Deze oordeelde dat alle fouten
over 't hoofd mochten gezien en alle pogin
gen moesten worden aangewend de zaak
lu der minne te schikken.
Dit was gemakkeljjker gezegd dan ge
daan. Toch zond de cl. den 10 JuDi 1626
daartoe drie gedeputeerden naar de ge
meente, doch alle verzoeken ter minnelijke
schikking, werden afgeslagen zelfs wei
gerde Symonszdie onwettig zitting had, de
vergadering te verlaten, terwijl Liens, die
het hoogste woord voerde, verklaarde, dat
men Symonsz wilde en zoude behouden, en
hij bereid was daarvoor goed en bloed over
te hebben.
Om een einde aan deze treurige zaak te
maken, werd den 18 Nov. door Gecomm.
Raden eene resolutie aangenomen, om,
tegen 10 Dec. eene Coetuale vergadering
Vrij van Saccharine.
Magazijn „Drie Klavers".
Ondergeteekende beveelt zich
beleefd aan tot het drogen van
Aanbevelend,
A. P. ROTTE,
Grijpskerke.
«OOOOOOIOOOOOO#
De beste aanbeveling voor de
t ITRLING'S PATENTSTÜFSEL 1
is de nabootsing dor verpakking, dat
zien de navolgors over het hoofd.
Koog a/d Zaan.
2 JACOB DUIJVIS.
#000000«000000%
Woensdag en Donderdag
TJAARDA.
Woensdagmiddag en Donderdag
BRAND, Kerspel.
Adres: Iz. HAGE, N.- en St. Joosland.
Met October
gevraagd bij J. KOSTER, Kleverskerke.
Wegens overname eener zaak door
den tegenwoordige, terstond gevraagd
bjj Mej. T. DE BUCK, Zusterstraat, Goes.
Gevraagd
Wasch buiten huis.
Mej. YAM HAM, Markt,
Middelburg.
Mevrouw DEKKER, Oostsingel, Goes,
vraagt tegen November a.s.
als tweede Meid.
Met October
een Lleitie Meid
gevraagd bij C. GELDOF, 't Z a n d bg
Middelburg.
Gevraagd door huwelijk der tegen
woordige met 1 October of vroeger een
bij C. VAN LUiJK, Wolphaartsdijk.
uit te schrijven, waarop uit elke classe van
Zeeland, twee predikanten, benevens twee
Gecomm. Raden zouden zitting nemen.
Op die vergadering, partijen gehoord
hebbende, werd besloten, den 30 dito op
nieuw te Middelburg te vergaderen, om dan
een eindbeslissing te nemen. De uitslag
daarvan was dat het beroep gedaan op Sy
monz werd vernietigd. Twee leden der ver
gadering werden naar den Prins gezonden,
om dezen den uitslag mede te deeler, en
werden twee andere leden naar St.Maartens
dijk afgevaardigd om den kerkeraad en
den magistraat aldaar voor te houden, hun
verplichting tot gehoorzaamheid en het be
ramen van middelen om een anderen leeraar
te beroepen, volgens de gebruikelijke ker
kenordening. De afgezondenen naar den
Prins volbrachten hunne taak cp 7 Jan.
1627, waarbij Z. H. zeide in de sententie te
willen berusten, en ner gaarnemochtljjden
Hat tot een andere bsroeping werd overge
gaan.
Wanneer wij de class. Reten van Tholen
c. a. nauwkeurig nagaan, dan zien wjj dat
deze onverkwikkelijke en geruchtmakende
zaak, welke zooveel onrust en moeite te
St. Maartensdijk veroorzaakte, dunrde van
'621 tot 1627. Zjj werd echter, zooals we
boorden, gelukkig beëindigd.
Als opvolger van ds. Van Heynsber gen
werd dan in 1628 beroepen ds. JACOBUS
D' HERDE, die in dienst bleef tot Febr.
1641, toen hij naar Oost-Souburg vertrek.
Na den dood van ds H 'yringius werd de
tweede prcdikantsplaats opgeheven. De
tegenwoordige predikant ds Prins had twee
en twintig voorgangerr. Van geen hunner
vinden we iets bijzonders geboekt.
(Bevolkingin 1824 1599in 1908
2777 zielen.)
