M1EUWSBLAD
VOOR ZEELAND
22e Jaargang.
No. 265. 1908.
Dinsdag 11 Augustus.
in Spaarbank.
sen Riet
te koop
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
gsploeg.
meclit
Binnenland.
1'iddelburg
ntstijfskl
jÖB duijvis.
's Eggsmeal en
mltry Meal
OP
Cel <3l
>is5©
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed.
L E fi F TIJ D.
S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HIIIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
uit DE provincie.
OOOOO0
die er mede be
ans van nieuwheid.
am, Plantageweg
Jtie A. LOKKER,
leen op zeer ge-
oorwaarden, in be-
daarboven.
gatiën uit in sluk-
f 500 en f1000.
waring tegen de
r Kippenhouders
der V. P. N. kreeg
van 12 jonge ge-
eieren per dag. In
?an Ochtendvoeder
an andere Kippen-
JUitry Meal van
en Meelfabriek
rdamreeds met
8 en 9 eieren
op aanraden dezer
kip als Ochtend-
i\)
C
1908 van 12 kippen
ren per dag.
sten door leden der
de Pluimgraaf van
ber en 9 November
idegedeeld dst met
oeders en Och-
rkregenvan kui-
tn 4' a maand het
deld 211 eieren psr
winst van f 2,21 en
iddelde winst van
lar.
25 K°. 10 K°. 5 K°.
f2,90 f 1,30 f 0,70
f4,f 1,30 f 0,90
den burg bij J. de
en Axel Joh. de
eekman Az.Drei-
rapinge J. K. Ver-
Cense, Fa. Wed.
anuel, J. Droogers,
üroede F. van der
kt, J. van Wese-
WeeleKloetinge
plaat C. van der
SaloméKoude-
amswaarde J. Boo-
reedveld, J. M. van
ieuwdorp 3. Steke
end P. de Groot en
J. Cappon; Nisse
sdorp M. de Reus
ullu—de Bruijne;
outRilland C. de
Sas van Gent H.
W. F. Versprille
'holen M. Laban
in en J. B. v. d.
Minderhoud JHz.
nan, W. van Slrien
zee M. de Rijke
seStavenisse M.
n Nienwenhuizen;
v. d. Linde Mz.
inHeinkenszand
de Regt's-Heer
irDriewegen bij
's-Heerenhoek M.
kerke J. van Bel-
M. de Goffau
z.Biervliet Gebr.
rs Sluis Wed. F.
Terneuzen P. Lij-
IJ, Bureau van
urg.
is
m u i d e n.
>er
St. Laurens.
er
NELISSESe-
jer
ir, bij A. SINKE,
-Verweet - Gom.
-v
IEDER EN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,026.
Naar aanleiding van het wetsvoorstel-
Nelissen om 70-jarige rechters te ontslaan,
gelijk ook reeds de 70-jarige leeftijd van
professoren, burgemeesters, dijkgraven en
dergelijken als 't begin der seniele aftake
ling wordt besohouwd, schreef De Neder-
lander dezer dagen een lezenswaardig
artikel, waarin zij wijst op kloeke grijs
aards in onzen en vroegeren tijd.
Kloeke grijsaards als Oldenbarnevelt, Vondel
en De Ruyter, waren ook vroeger bij ons lang
niet zeldzaam, en zij zouden weer even talrijk
worden als voorheen, als wij maar weer even
verstandig wilden worden als onze vaderen
waren op onderwijs- en opvoedingsgebied. Zij
stuurden hun kinderen niet zoo vroeg naar
school als wij, en eischten dan niet zooveel
van den geest dat de lichaamsoefening er wel
bij inschieten moest.
De eigenlijke gekunstelde gymnastiek hebben
onze vaderen niet gekend, maar zij deden veel
meer dan wij aan wandelen, paardrijden, zwem
men, worstelen en spelen in de open lucht.
De Ruyter leverde den vierdaagschen zeeslag
op zijn 59e jaar.
Nadat hij dus volgens prof. Winkler al negen
jaar achteruitgaand was, gaf hij het hoogste,
wat ooit eenig vlootvoogd gegeven heeft en
ook lang daarna was geen daling bij hem te
bespeuren.
Wanneer hij evenwel reeds vroeg op school
naar lichaam en geest was afgebeuld en half
geknakt en gebroken het werkelijke leven was
ingetreden, zooals. nu zoo dikwijls voorkomt,
zou hij vermoedelijk reeds op zijn 50e jaar
weinig meer waard zijn geweest.
De zaak heeft ook een zedelijken kant.
Reeds Van Alphen heeft daarop gewezen
Wie in zijn jeugd
Het pad der deugd.
Heeft ingeslagen,
En 't goede doet,
Wacht welgemoed
Zijn oude dagen,
Aan dood en ouderdom is niet te ontkomen,
maar menigeen heeft zijn leven moedwillig
verkort en de gewone verschijnselen van den
ouden dag ontijdig te voorschijn geroepen.
Hoe meer iemand haast heeft om van het
leven te genieten, des te eerder zal hij zich
dat genot moeten ontzeggen.
Een leeftijdsgrens op zich zelf is dus niet
ongewenscht en overbodig, maar vooral in ons
klimaat behoeft die niet zoo heel laag te
worden genomen en wij kunnen moeilijk ge-
looven, dat menschen met eene normale ge
zondheid, die verstandig leven, reeds op hun
50ste jaar de gebreken van den ouden dag
beginnen te gevoelen.
Onze schilder Israels werkt nog steeds met on
verzwakte kracht, ofschoon hij reeds een zeer
hoogen leeftijd heeft bereikt. Adolf Thiers
schreef reeds in 1848, dat zijne carrière zoo
goed als afgeloopen was en hij van het leven
niets meer te hopen had, en toch werd hij 22
jaar later Presidant van de Fransche Republiek.
Blücher was bij Waterloo reeds 73 jaar en
Gladstone werd na zijne 80e jaar nog minister.
Toen in den laatsten oorlog tegen Japan de Rus
sische opperbevelhebber Koeropatkine, die nog
in de krachr van zijn leven was, lang niet aan de
verwachtingen "had beantwoord, werd de 70-
jarige generaal Linewitz zijn opvolger, en deze
wist verdere nederlagen ten minste te voor
komen.
In 1848 was Radetzky, de Oostenrijksche op
perbevelhebber, reeds 80 jaar en Hohenlohe
werd op zijn 75e jaar nog kanselier van Duitsch-
land. Lebrun werd op zijn 72e jaar door Napo
leon I hierheen gezonden, om ons land te bestu
ren en ook de oude Keizer Wilhelm, de Lesseps,
Mommsen, Menzel en zooveel anderen zijn voor
beelden geweest van krachtige grijsaards.
Wie vroeg schittert, zooals Napoleon I, is ook
vroeg op.
Hij stierf reeds op 51 jaar en had reeds lang
vóór dien tijd zijn carrière geëindigd gezien,
maar meer dan één groot man heeft eerst na
zijn 50e jaar getoond, wie hij eigenlijk was.
Het is dus voorzichtiger elk geval op zich
zelf te behandelen.
Niet de leeftijd maakt iemand ongeschikt,
maar de toestand van lichaam en geest.
De een is op zijn zeventigste jaar nog vol
komen bruikbaar, en de ander heeft reeds op
zijn vijftigste jaar afgedaan.
In Frankrijk is een leeftijdsgrens voor offi
cieren, maar bijzondere kloeke figuren kunnen
ook daarna nog in dienst blijven en indien zoo
iets mogelijk is op militair gebied, terwijl toch
juist de oorlog frissche krachten eischt, kan
het op ander gebied niet per sé onmogelijk zijn.
6 Augustus 1908.
In Friesland maakt men zich op tot de
herdenking, Woensdag 12 Aug. a. van Gjjs-
bert Japiks, „in leeven Schooldienaer bin
nen de oude Hanzastadt van Bolsward,
die de Friesche taal in dicht en rijm in eere
bracht, en zuiverde van bastaardwoorden",
en in 1666 in zijn vaderstad aan de pest
stierf.
Van zyn knappen vader Japik Gjjsbertsz,
burgemeester van Bolsward, talentvol
bouwmeester en houtsnijder, die eens het
sierlijke stadhuis van Bolsward had ge
bouwd, erfde hij diens zin voor de kunst en
liefde tot de letteren. Hij schreef zelfs ver
handelingen over de Friesche grammatica
in vloeiend latyn
Men moet geboren Fries zijn om do ver
zen te genieten van dezen dichter-Calvi
nist, die zijn land liefhad, en menig moment
uit dan 80 jarigen oorlog met bijzondere
voorliefde voor zijn land en volk zoo bezie
lend wist te bezingen.
Kenners verzekeren dat menig gedicht
van dezen echten Fries niet voor die van
Hnygens behoeft onder te doen.
Schoon eenvoudig schoolmeester, heeft
hij de verzen van Hooft en Bredero, van
Vondel en Starter bestudeerd en genoten
en de liefde voor de Friesche taal in zijn
gewestgenooten gewekt, en voor goed ge
vestigd.
Hij was onder deNederlandsche dichters
een sieraad van de //gouden eeuw" van Fre-
derik Henderik.
Friesland is terecht trotaeh op dezen
//grondvester van Frieslands schrijftaal".
Daar wordt heel wat gesohreven over
Venezuela, de republiek die ons land in
den laatsten tijd alles behalve genoegen
bezorgt.
Gelijk in alle weinig ontwikkelde staten
wordt de houding van deze republiek be-
heersebt door zijn president.
En van dien president geeft de heer
Van Kol, een ooggetuige, die in 1908 de
West bezoeht, het volgende signalement,
President Castro is een eoht Indiaan.
Taaie volharding, militaire dapperheid, en
grenzelooze brutaliteit zijn in hem ver-
eenigd. Hij deinst voor niets terug 01a zijn
doel te bereiken en zijn hebzucht en lusten
bot te vieren.
Gelukkig, overwinnend in vele veld
slagen tegen omringende vijandeD staat
Castro op het toppunt van zijn maeht.
Hij is een Nero in miniatuur, allen vreezee
hein en alle dreigementen der Groote
Mogendheden laten hem koud. Zijn gunste
lingen worden met sohatten overladen die
hij voornamelijk in het leger zoekt.
Dit kleins, nietige kereltje gelooft zien
voorbestemd te zijn tot stichter eener
Zuid-Amerikaansohe Unie waarin hij opper
machtig heersohen zal.
Generaal Castro, nooit overwonnen,altijd
overwinnaar, dat is zijn devies en 's volks
vertrouwen.
Niet dat er in het hartje van Frankrijk
alweder eens een opstand uitgebroken is
tegen het gezag, verwondert ons. Veel meer
dat het niet meermalen en vroeger ge
beurt of gebeurde.
Onze lezers kennen het gebeurde.
Maatregelen van orde te Villeneuve ge
nomen, werden beantwoord met een extra
stakingsdag, om het gezag eeni goed te
laten gevoelen dat gehoorzamen, alleen
dierenplioht was. Gij hebt te administree-
ren, daarvoor wordt gij lieden betaald en
verder niet te oommandeeren was ook nu
weder de leus.
Wie is heer over onsf
Wij buigen voor God nooh meester.
De lichten des kemels zijn gebluseht en
wij wandelen door het leven bij eigen
lioht.
De bevelvoerende Generaal die zieh ge
noodzaakt zag door den voortdringeuden
opstand schieten te bevelen werd het lijk
van een der twee gesneuvelden voorgehou
den en hij salueerde ridderlijk.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ^ent.
Wal toestanden
Wie begrijpt wat er van zoo'n maat
schappij tereobt komen moet F
Uit Griekenland zijn de Olympische
spelen afkomstig, gelijk men weet. Het
loopen in de loopbaan om den prijs wordt
reeds door het Nieuwe Testament als in
Paulus' dagen voorgesteld.
Nu de sport zieh zoozeer verbreidt ko
men als van zelf de open-lucht- spelen der
ouden weder voor den dag. En het was
in Londen dat men een der vorige weeken
heeft gepoogd een compleete uitvoering
van die oud-Grieksehe spelen te geven.
Ook uit Nederland gingen de meest be
kende en meest ervaren sportbeoefenaars
daarheen om te loopen in de loopbaan en
zoo mogelijk een prijs te winnen.
Maar niemand heeft in dien wedloop
tegen het buitenland kunnen bestaan.
Alle verwachtingen dat ook maar een
der Hollanders in welken tak van sport
ook, als overwinnaar uit den strijd zou
komen is ijdel gebleken.
De beoefening van sport eisoht zegt
men een nagenoeg Spartaansche leef
wijze, waarbij onthouding en harding in
't bijzonder op den voorgrond treedt.
Fout van de deelnemers aan de wedstrijd
schijnt te zijn dat men dit heeft over 't
hoofd gezien.
De roekelooze staking te Stettin, door
een groote uitsluiting gevolgd, betiteld de
Nieuwe Courant met den naam van Vul
kan''-ische uitbarsting. Het blad gaat dan
voort
Geen spot is 't die ons de reusachtige
uitsluiting, de monsterachtige loonstrijd die
te Stettin is uitgebarsten aldus doet be
titelen.
De 400 klinkers, die van te voren wis
ten wai bet gevolg hunner hardnekkigheid
zou zijn, die even zorgeloos zijn geweest
als menschen die „dansen op een vulkaan"
en die door hun handelwijze deze inder
daad vulkanische uitbarsting hebben ver
oorzaakt, hebben, volgens een officieuze
uiteenzetting van den strijd in Köln. Ztg.,
echter loon naar werken gekregen.
De vroeger met goeden uitslag bekroonde
snciaal-democratieehe taktiek, had ten doel,
deverschillende werven onrustig te hou-
deD, door telkens kleine gedeeltelijke sta
kingen te organiseeren de ontevredenheid
bleef er dan iD bij de werklieden en de
onrust bij de patroons. Op den duur leer
den deze laatsten echter van hun arbeiders
het onvolprezen middel van //zieh vereeni-
geu" in praktijk te brengen en stelden
zoo weer een aaneengesloten macht tegen
de solidariteit der arbeiders.
Eindelijk het gaageer moede, besloten
zij het strijdmiddel //gedeeltelijke staking"
met een uitsluiting in het groot te beant
woorden zoo keert zieh dus nu het wapen
der arbeiders tegen henzelf.
Een hard middel, zekervooral hier,
waar de vakvereenigingen die thans door
de uitsluiting getroffen worden, de staking
hebben ontraden. Maar kau met het
den werkgevers euvel duiden, dat zij het
wapen waarmede zij zoo dikwijls zelf
werden bestreden, thans zelf hebben toe
gepast f
De grotten van Han en van Rochefort
Sedert de ontdekking van de Grot te Han
en te Roohefort, zijn telken jare, duizenden
en duizenden bezoekers uit verschillende
landen derwaarts getrokken om een bezoek
te brengen aan deze wereldbekende grot
ten. Dank zij de verbeteringen welke
in 1906/1907 door de direotie zijn aange
bracht, hebben de grotten een nog grootere
vermaardheid bekomen, en de aantrekke
lijkheid voor den tourist verdubbeld.
Sinds eenigen tijd is ook een spoorlijn
aangelegd van Roohefort naar den ingang
van de Grot te Han.
Uitgaande van het station Roohefort
roert de trein den tourist door de schil
derachtige vallei «la Lomme", waar sioh
grootsohe panorama's aan het oog ver-
toonen. Bij de verschillende krommingen
van den Epoorweg, welke geleidelijk stijgt,
doemen de heerlijkste gezichten telkens
voor onzen blik als cm strijd op nu eens
zijn het vergezichten vol van bekoring en
liefelijkheid, dsn is men in een wereld van
bergen en ravijnen, waar de gescheurde
spitsen en tinnen der rotspartijen van de
z/Roobers de Faule" overal in de grilligste
vormen tussohen de kronen van eiken en
dennen uitsteken.
Langs de steile foppen van de //Roehers
de Faule" nadert de trein zijn bestemming
bij de »Gouff.e da Belvaux", vanwaar een
bezoek aan de Grot van Han word aan
gevangen. De tourist treedt de Grot binnen
en aanschouwt een reeks van zalen, gaan
derijen en gewelven, die hem met ont
zetting en verbazing vervullen. Die zalen
maken een grootsoben indruk, zoowel door
de reusachtige afmetingen, als door de
bewondering, welke zij afdwingen. Een
der zalen, genoemd //la Salie du Döme"
is het meest interessaut, heeft een lengte
van 154 meter, een breedte van 140 meter
en haar gewelf verheft zioh 120 meter
boven de boorden van de rivier de „Lesse".
In de zalen zijn verschillende bruggen en
hangbruggetjes, waaronder de onderaard-
sohe rivier „le Styx" stroomt, en welke
toegang geven tot de fantastische onder
wereld.
Men gevoelt zioh nietig tegenover zoo
veel schoons, en ge behoeft waarlijk geen
enthousiast te zijn om hier in geestdrift te
ontsteken en een kreet van bewondering
te slaken.
Op al dit grootsohe rustte iets als een
sluier, die den glans van het majestueuze
verzwakte. Elke touriet die het voorrecht
genoot de grot te bezichtigen, wees op
dien sluier, cmdat hij onvolmaakt vond,
wat volmaakt had kunnen zijn.
Voorheen tooh waren de gidsen voorzieD
van eenige lantaarns en bengaaiseh vuur,
hetwelk op sommige plaatsen werd ontsto
ken om eenige merkwaardigheden in het
volle lioh te stellen. De slechte verlichting
was dikwijls de oorzaak dat de bezoeker
soms de fantastische gedeelten, onbezocht
moest laten.
De Direotie der grotten heeft echter den
sluier opgetrokken en in het groote bezwaar
van slechte, geheel onvoldoende verlichting
voorzien, door in den winter van hel jaar
1906 1907 een groote eleofrisohe verlich
ting in beide grotten te doen aanbrengen,
welke in het voorjaar van 1968 is voltooid
en boven verwachting is geslaagd. De Grot
van Han, die zioh over een oppervlakte van
5 K.M. uitbreidt, is thans geheel eleotrisch
verlicht. De kunst van deze unique instal
latie ligt hierin, dat het licht zioh verspreidt
in de duizenden en duizenden bochten der
grot. Het aanleggen der geleidingen kan
dan ook een waar meesterwerk genoemd
worden.
Te midden der indrukwekkende Datuur,
bestraalt een glans van kunstlicht de
schoonste en fantastische gewelven. Een
huivering van bewondering houdt den tou
rist staande in de //Salie du T ome", waar
een zee van licht een 60.000 tal kaarsen
overtreft. De bezoeker wordt tot diepe
droefgeestigheid gestemd door het majes
tueuss en de grootsche stoutheid der too-
neelen, die hij aanschouwt. Nu eerst leert
hij de reusachtige kracht kennen, die in de
aarde werkt en zooveel schoons kan tot
stand brengen. Een aanblik, zooals hjj dien
droomde in zijn jeugd, toen zijn fantasie
toovergezichten borduurde op de behang
sels zijner in schemerdonker gehnlde slaap
kamer, wanneer hij in ademlooze stilte had
zitten luisteren, naar da wonderlijke ver
telsels uit de sproken van «Duizend en een
Nacht 1"
Onder den indruk van dit hartverheffend
tooneel nadert hjj den uitgang, welken hij
door middel van een bootje over een meer,
gevormd door de rivier de «Lesse" bereikt.
Een betooverend gezicht levert deze don
kere waterplas op. Langzaam het daglicht
tegemoet gaande, genist de bezoeker van
de schoonste lichtverschijnselen, die de
natuur te zien geeft en waarbij de fantasti
sche luchtspiegeling van de „Grotte
d'Azur" vergeleken nog slechts een gewoon
verschijnsel is. Goen pea is in staat dezen
onvergeetlyken indruk weer te geven, vol
gens getuigenis van allen die de lichtver
schijnselen waarnamen. Ten slotte schiet
met een klein kanon een schot af, waarna
men den indruk krijgt of alles dreigt in te
storten en waarvan de echo zich gedurende
30 secouden herhaalt. Een bezoek aan deze
grot duurt ongeveer 2'/3 uur.
Een bezoek aan de grot te Rochefort is
evenzeer aanbevelenswaardig en is een
aanvulling van hetgeen men in die te Ham
heeft gszien. De fantastische onderwereld
geeft een geheel anderen aanblik.
Langs een laan eeuwenoude lindeboo-
men, welke veelal te Rochefort voorkomen,
treedt men de Grot binnen door een reus
achtige spleet. Eensklaps wordt men nu
toeschouwer van de gevolgen van een ont
zaglijken onderaardschen ommekeer. De
hemelhooge gewelven, de peillooze afgron
den en de enorme rotsblokken, geven u een
denkbeeld van de reusachtige worken des
Scheppers. De aantrekkelijkheid van de
Grot te Rochefort bestaat vooral in een be
zoek aan de «Cattclysmes" en de luister
rijke zaal „du Sabbat" welke kleiner van
afmeting zjjn dan van de Grot te Han en
eveneens electrisch verlicht. Ter opmer
king diene nog, dat het niet aanbevelings
waardig is den tocht van Rochefort naar
Han-sur-Lesse per rjituig te maken, daar
de weg bestemd voor rijtuigen, ni8t over de
Rotsen van de „Faule" loopt en men als ga-
volg de schoonste panorama's niet te zien
krijgt, waardoor een gedeelte van de aan
trekkelijkheid verloren gaat. De trein biedt
8 maal per dag de gelegenheid van Roche
fort naar Han-sur-Lesse te sporen, vanwaar
men 6 maal per dag kan terugkeeren naar
genoemde plaats. Centrum.
Bjj Kon. be8l. is G. H. Bolier, te Cal-
lantsoog, met ingang van 1 Augustus,
benoemd tot opzichter van den rijkswater
staat 4e klasse.
Nederland en Venezuela.
Naar aanleiding van berichten over eene
interventie van Duitsohland inhetgesohil
tussohen Nederland en Venezuela, wordt
ons van particuliere zijde gemeld dat van
Duitsohe tussohenkomst geen sprake zal
zijn. Daar de Nederlandsehe regeering d e
besoherming van hare in Venezuela wo
nende onderdanen den Duitsohen zaak
gelastigde heeft overgedragen, is 't moge
lijk dat deze in hun belang een actie moet
en ook zal op het getouw zetten, maar
een politieke interventie van Duitsohland
is onder de tegenwoordige omstandigheden
niet te verwaohten. (N.v.d.D.)
De Ned. minister-resident te Caraoas,
dhr. De Reus, is 6 dezer naar Nederland
scheep gegaan.
Vllssingen. De heer W. Sijbrandt se
dert 1 Juli j.l. eervol ontslagen brieven
besteller alhier, is bij ministrieele beschik
king een jaarlijks pensioen toegekend van
f425.
Vlissingen. Zaterdagavond teï=n 7 uur
voer het Nederlandsehe ss. „Oharlois"
met behulp vau een sleepboot naar de
groote sluis om uitesohut te worden, daar
zij te veel gang had en en niet gauw ge
noeg gestopt kon worken (hoewel zij met
kracht achteruit draaide) voer zij met
kracht tegen de duodalf aan die voor de
sluis staat met gevolg dat de zware palen
afkraakten als zwavelstokken zoo dat dit
zeker wel een sohade postje zal zijn voor
de maatschappij. Genoemd sehip had hier
petroleum gelost.
IGoes. Wij herinneren er aan dat het mu
ziekgezelschap „Hosanna" morgen (Dins
dag) avond te 8 uur ip den tuin van de
