NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 264. 1908,
Maandag 10 Augustus.
22e jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Binnenland.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Egaaaagas
383E£3SïS8EaE3
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
vau 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 <-ent.
De Kermis en de Kunst-
Ongetwijfeld waren de markten en ker
missen voorheen van groote beteekenis,wijl
zij de voornaamste gelegenheid boden aan
verkoopers en koopers om elkaar te ont
moeten. In landen, waar de verbeteringen
in het ruilverkeer nog niet zijn ingevoerd,
beslaan de jaarmarkten nog eene voorname
piaaittzoo doet in het Oostelijk deel van
Europa de jaarmarkt van Nisjni-Novgorod
nog voor 200 millioen gulden zaken en
2- k 300,000 personen komen er uit alle
oorden van het oude vasteland bijeen. In
Westelijk-Europa heeft de kermis door de
uitbreiding van den handel, de spoorwegen
en de beurzen deze beteekenis ingeboet.
De eens zoo beroemde kermis van Beau-
oaire, die de vervaldag was van haast alle
gesloten oontraoten in het Zuiden van
Frankrijk, ziet baar luister tanen ook de
Leipziger missen lijden aan bloedarmoede,
en de nog overgebleven Nederlandsehe ker
missen zijn slechts volksvermaken en wel
van de meest bedenkelijke soort.
Onder de tallooze bezwaren, die tegen
deze hedendsagsobe ruwe en laagstaande
volksvermaken kunnen worden ingebracht,
behoort ook deze, dat zij den kunstsmaak
van ons volk bederven. Behalve dat op
sommige kermissen tooneel- en andere
voorstellingen gegeven worden, die terech!
diaken" mogen genoemd worden, en de
opluistering der Btoomoaroussels één
schreeuwerige, lawaaiige wansmaak is, is
't vooral de smaak voor den zang, dien we
hier op 'toog hebben.
Ons volkt zingt en fluit. Sommigen doen
dit een groot deel van den dag. Wat zingt
en fluit men F Bijna altijd één en denzelfden
deun en eenige daarbij geveegde inhoud-
Icoze, onsamenhangende woorden, dikwpls
met onzedelijke of zinnenprikkelende strek
king. Waar leert men dit? Op de kermis
meestal, en wel telken jare wat nieuws,
dat dan een jaar in de mode blijft, 't Is
gewoonweg ellendig, wat men ons volk
hoort zingen, en dat terwijl we zulk een
rijken liederenschat bezitten.
Nu is 't waarvan Noord tot Zuid, in
steden en dorpen, in ons goede land telt
men vele zangvereenigingen, tot wier leden
zeer goede krachten behooren, die echten
kunstzin zoeken aan te kweeken. Edoch
hoe gering is de invloed van deze in ver
gelijking met dien van de kermis. Op de
kermis leeren onze menseben zingen. Door
liedjeszangers en orgeldraaiers wordt het
moois er ingebracht. Van daar gaat 't naar
de stiaten, de werkplaatsen en de huisge
zinnen en wordt 't eindeloos gerepeteerd tot
doorkinderen.grijsaardsenhuismoeders toe.
Ook voor de reehtbank van de kunst ver
schenen kan het vonnis over de kermis
slechts een doodvonnis wezen.
't Valt duizenden in Nederland zwaar
van de kermis te scheiden niettemin dood
moet zij Carthago est delenda
A. PEINS.
De heer mr. J. A. de Wilde te's-Gra-
venhage is gisteren beëedigd ais advocaat
en procureur bij den Hoogen Raad.
Bij kon. besl. is D. P. M. Graswinokel,
te Utrecht, met al zijn wettige mannelijke
als vrouwelijke afstammelingen in den
Nederiandsohen adel verheveD, met de
praediosteo van jonkheer en jonkvrouw.
(Ds. D. P, M, Graswinokel was van 1868
tot 1871 pred. te Zierikzee).
Bij kon. beil. is de Oost-Indisohe
ambtenaar met verlof W.F. Berman, laatste
lijk gezaghebber bij de Gouvernements
marine in Nederlandsoh-Indiö, op zijn ver
zoek, wegens pbjsieke ongeschiktheid, ge
rekend van en met 1 dezer, eervol uit
's lends dienst ontslagen, met toekenning
van pensioen.
Nederland en Venezuela,
Nopens het belaDg der draadlooze tele
grafie op deNederland en Heemskerok wordt
het volgende medegedeeldHet stafion
vaor draadlooze telegrafie op Hr. Ms. Gel
derland is geheel nieuw en was bestemd
voor het in het oajaar naar Oost-Indiö ver-
trekkende pantserfchip De Rjjjter, aooh
spoedshalve wordt het thans aan de Gel
derland verstrekt. Evenals het station aan
boord van Br. Ms. Heemskerok heeft ook
het station bestemd voor de Nederland
een capaciteit van 500 K.M.
Tegen bedrog in den boierhandel.
Da St -Ct. no. 185 bevat de wet Stbl
227) tot aanvulling en wijziging van de
wet van 9 Juli 1900 (Stbl. 112), houdende
bepalingen tot voorkoming van bedrog in
den boterhandel.
In deze wet wordt o.m. het volgende
voorgeschreven
»Het is verboden boter te leveren, in een
winkel of op eenige andere voor het publiek
toegankelijke verkoopplaats voorhanden te heb
ben, uit te stallen in het openbaar rond te
brengen, rond te venten, te vervoeren, in of
uit te voeren, of ten verroer of uitvoer in op
slag te hebben, welke een vetgehalte bezit be
neden een bij algemeenen maatregel van be
stuur vast te stellen en in de >Nederlandsche
Staatscourant" bekend te maken grens.
Het is verboden margarine te leveren, in een
winkel of op eenige andere voor het publiek
toegankelijke verkoopplaats voorhanden te heb
ben, uit te stallen in het openbaar, rond te
brengen, rond te venten, te vervoeren, in of
uit te voeren of ten vervoer of uitvoer in opslag
te hebben, welke bij onderzoek op het verzadi-
gingscijfer der vluchtige vetzuren in 5 gram van
het uitgesmolten en gefiltreerde vet een Reichert-
Wollnygetal aanwijst hooger dan 10.
Het 5de lid van art. 7 der Boterwet wordt
gelezen als volgt: >De in dit artikel bedoelde
bewaar-, bereid- of verkoopplaatsen moeten
toegankelijk zijn, zonder dat eene woning be
hoeft te worden binnengetreden. In bijzondere
gevallen kan door den Minister ontheffing van
dit voorschrift worden verleend".
Voorafgaande aan laatstbedoeld lid worden
vier nieuwe leden tusschengevoegd, luidende
»Die inspecteurs, adjunct-inspecteurs en vi
siteurs hebben de bevoegdheid om, daartoe ge
machtigd door of in opdracht van Onzen voor
noemden minister, bereidplaatsen voor marga
rine en andere vetten en de bij de betrokken
bereiders in gebruik zijnde bewaarplaatsen en
ruimte binnen te treden.
Genoemde ambtenaren, alsook de overige
ambtenaren, bedoeld in artikel 6 hebben de be
voegdheid om ten allen tijde bereidplaatsen
voor boter en de bij de betrokken bereiders
in gebruik zijnde bewaarplaatsen en ruimten
binnen te treden.
Deze bevoegdheid geldt ook ten aanzien der
winkels of dergelijke verkooplokalen, alsmede
ten aanzien der bewaarplaatsen en andere
ruimten, in gebruik bij boterbereiders, winke
liers en handelaren, waar boter, margarine of
andere vetten voorhanden zijn.
De bevoegdheid, omschreven in de twee
vorige leden, geldt, ten aanzien der bereid
plaatsen voor boter, nrede, na deswege door
den Minister gedane opdracht of verstrekte
machtiging, voor de in artikel io bedoelde
scheikundigen.
Het bovenbepaalde met opzicht tot bereid-,
bewaar- en verkoopplaatsen voor boter, mar
garine en andere vetten geldt ook voor die
plaatsen, welke vermoed worden tot een dier
doeleinden te strekken".
De Rijkszuivelvisiteurs, bedoeld in het leen
2e lid van artikel 6, zijn bevoegd monsters te
nemen van boter, magarine of andere vetten
a. welke in het openbaar zijn uitgestald
b. welke worden geleverd, rondgebracht,
rondgevent, vervoerd, in- of uitgevoerd often
vervoer of uitvoer in opslag liggen.
Bedoelde ambtenaren hebben mede de be
voegdheid monsters te nemen van voorzegde
stoffen, aanwezig in de gebouwen of op de
plaatsen, waar zij krachtens deze wet toegang
hebben.
Bij algemeenen maatregel van bestuur worden
voorschriften gegeven ten aanzien van
a. den invoer van boter en margarine
b. de voorwaarden, waaraan die in te voeren
boter en margarine zujlen hebben re voldoen
c. de wijze, waarop met die boter en mar
garine, voldeen zij niet aan de gestelde voor
waarden, zal worden gehandeld".
De wet treedt in werking op een nader
door de Koningin te bepalen tijdstip.
Vrederust. De voorzitter ds. Donner,
van Breda, schrijft ons het volgende
Dezer dagen bezocht ik het terrein, waar
vele handen druk bezig zijn, om onze stich
ting te doen verrijzen. Wandelende van't
station, langs den straatweg, ongeveer een
half uur, ontmoet men de af- en aanrijdende
wagens, om de steenen en ander materiaal
aan te voeren. Het anders zoo stille en rus
tige landgoed biedt 't oog thans een drukte
en bazigheid, die we met bewondering en
oprecht genoegen aanschouwden. Een
draagbaar spoor van 3100 M. strekt zich
over het gausche terrein uit, waarover de
zoogenaamde kipkarretjes loopen, die het
noodige zand van de eene plaatsnaar de
andere voeren.
Het terrein opwandelend, stonden we
eerst stil,waar de directeurswoning zal ver
rijzen. Men was met het graafwerk reeds
klaar, en druk bezig voor den toekomstigen
bewoner den kelder te maken. Verder vond
ik op de middellijn van het terrein, de
eerste beginselen van het keukengebouw,
ook daar werd een kelder, maar natuurlijk
van veel grooter afmeting, gemetseld.
Daarna bezochten we de plaatsen voor de
beide observatie paviljoens, en die voor de
twee onrustigen-paviljoens. In twee van die
was men reeds klaar met in te wellenen het
zand in te rijden, waarop straks de funda
menten moeten gebouwd. En eindelijk
kwamen we langs de middellijn gaande,
aan't waschhuis,vervolgens den watertoren
en 't machinegebouw. Men was juist bezig
een van de beide putten te boren die 60 M.
diep moeten worden. Men had reeds tot 40
M. ingeboord. Zeker is in die enkele weken
roeds veel gedaan. Dank zij den vlijtigen
arbeid van meer dan 120 mannen. Moge 't
werk, begunstigd gelijk tot hiertoe, door
het schoone zomerweder,voorspoedig voort
gaan.
UIT DE PKOVINCIE.
De soldaat J. Brienen, thans geplaatst
in het algemeen Depót van Discipline,
wordt op 11 Augustus a.s. wegens verbeterd
gedrag daaruit ontslagen en overgeplaatst
hii het 2e bat. 3e reg. inf. in garnizoen te
Middelburg.
Iu verbaud met een door ons aan
Oe Scheepvaart ontleend bericht, meldt men
uit VHssingeti dat niet alleen de Engeland
van de maatschappij Zeeland voorzien is
van het z.g. sobietkanon, maar dat de
geheele vloot der Zeeland reeds sedert
eenigen tijd het sohietkanon heeft.(N. R. C.)
Scherpenisse. Een weduwe kreeg deze
week een bezoek van een antiquair die
van haar een oud kerkboek met zilveren
haken wilde koopen. Ze konden het eehter
over den koop niet eenSx_worden. Toeo
de koopman vertrokken was werd door
de weduwe onwillekeurig iu het boek
gebladerd en vond er toen tot hare ver
wondering en niet minder tot hare blijd-
schap een bankbiljet van f 100 in. Er
wordt berekend dat het kerkboek met zijn
inhoud 40 jaar in rust heeft gelegen en
het bankbiljet door wijlen baren vader
daarin is gelegd.
Poortvliet. Door den heer Th. Aertssen
is de thans door hem als pachter bewoonde
hofstede, van zijne eigenares, onderhands
met ruim 100 gemeten bouw- en weiland
gekocht.
Terneuzen. Maandag 10 Aug. zal de
huisvlijttentoonstelling alhier geopend wor
den door den Commissaris der Koningin.
Deze eerste tentoonstelling, alhier te hon
den belooft heel wat schoons op het gebied
van huisvlijt. Het Comité, dat het initiatief
nam, mag dan ook reeds met voldoening
op zijne poging neerzien. Immers ook het
aantal inzendingen overtreft de stoutste
verwaohting. Meer dan 900 nummers zijn
ingezonden, behalve Floralia, dat meer dan
200 nummers telt. De plaats zelve, een
ioods, weleer een bergplaats van kanonnen
enz., is voor een gedeelte voor de ten
toonstelling bestemd, smaakvol versierd en
keurig geëtaleerd met de ingezonden voor
werpen, volgens ontwerp van den heer H.
Baaijes alhier. Dat ook bij velen alhier en
in de omgeving het plan instemming heeft
ondervonden, blijkt wel uit het aantal
inzendingen ingezonden ter opluistering,
das geheel ba ten mededinging naar de
prijzen. Daaronder mag zeker in de eerste
plaats wel genoemd worden de inzendin
gen van de maatseh. De Sohelde en van
dhr. Lensen, reeder, alhier met de model
len hunner sohepen. Alierlei vindt men
er natuurlijkborduurwerk, snijwerk,
stoommachines, schilderijen, hand-, tim
mer- en smidswerk enz. Het is niet mo
gelijk reeds een verslag van een en ander
te geven, aangesien men nog druk bezig
is aan alles de laatste band te leggeD, om
morgen de jury in de gelegenheid te
stellen te beslissen wie de sohoonste in
zendingen heeft. Over de verschillende af-
deeliDgen hopen wij nader iets mede te
deelen. Moge het comité nu ook verblijd
worden door een druk bezoek, niemand
zal hot ziek beklageD, want behalve al
hel het schoone, dat men er ziet, zal het
comité ook ailes doen om het den bezoe
kers aantrekkelijk te maken 0. a. door
het geven van concerten.
Tholen, In de raadsvergadering van
Vrijdag onder voorzitterschap van dhr.
burgemeester waren tegenwoordig 7 leden
en de secretaris. Afwezig met kennisgeving
de heeren Hollestelle, VanElsaoker, Wage-
maker en Moelker. De voorzitter spreekt 'n
woord van dank tot de wethouders en den
Raad, inzonderheid de heer Hollestelle die
tijdens sprekers afwezigheid wegens ziekte
de vergaderingen uitnemend bad geleid en
veel werk heeft ter voorbereiding van nu
reeds genomen besluiten in 't belang der ge
meente. Spr. dankte den Raad voor diens
trouws medewerking in dezen.
Onder de ingekomen stukken is o.a. een
missive van Ged. Staten houdende goed
keuring van 't Raadsbesluit van 9 Juli tot
't aar gaan eener geldleening van f 2600 ter
voorziening in kasgeld en van dat van 14
Jnli betreffende geldleening in zake het
auto-proces, idem het besluit tot onder-
handsche aanbesteding van 't onderhoud
der stadswallen.
De voorzitter deelt mede dat de zaak van
de gemeente contra Uitdewilligen is afge
handeld.
De heer Overman vraagt of het kostenbe-
4rag is gebleven zooals aanvankelijk was
bepaald.
Do voorzitter antwoordt toestemmend 't
bedrag van het proces is totaal f 2499,963
Aan dhr. A. Avé wordt op zijn verzoek
eervol ontslag verleend als lid der commis
sie tot wering van schoolverzuim.
De commissie, belast met het nazien der
gemeenterekening en die der armbesturen
voor 1907 brengt by monde van den heer
Overman rapport uit en adviseert tot goed
keuring, en tot vaststelling der gemeente-
rekening ontvang f36623,75; uitgaaf
f 36549,935. Aldus besloten.
Hierop bieden B. en W. de begroo
ting aan over 1909. De voorzitter stelt die
met goedvinden van den Raad in handen
eener Commissie, en benoemt daartoe de
heeren Overman, Moelker, Kegge, Wage-
maker en Van Els&eker. Ter toelichting
zegt de Voorzitter dat de commissie in die
begrooting zullen zien opgenomen, reques-
ten van de ambtenaren ter secretarie, en
rapporten van de opnichters van de wande
ling en van den gemeente-opzichter.
Verder zegt de Voorzitter dat aan de
beurt van aftreding als zetters zijn de
heeren Jacob Lindhout en C. C. M. Geluk.
De voorzitter vraagt machtiging om ter
benoeming voor te dragen de beide aftre
dende heeren en als dubbeltal aan hen toe
te voegen de heeren J. van der Hel en J. M.
C. Pot. Met algemeene stemmen goedge
keurd.
Hiermede de agenda afgehandeld
zijnde doet de voorzitter de gebruikelijke
rondvraag.
De heer Noske zegt tot zyn groote ver
wondering en mede-leden van den Raad,
dat er met de bestrating zoo roekeloos ge
handeld wordt. Er zijn nu gedeelten in de
stad, waar het gas vernieuwd is, die nu al 3
weken open liggen, en vooral met de nu
donkere avonden, of by andere ongevalleD,
ook voor de kinderen is het niet van belaag
ontbloot hierop te wyzen, was er nu de
laatste week maarvoor eenige lantaarns ge
zorgd op die plaatsen, dan kon spreker het
toegeven.
De voorzitter zegt dat de oorzaak hierin
ligt, dat de gasfabriek heeft verzocht
om den gemeente werkman voor de bestra
ting. Die man is maar alleen voor het steen-
leggen en een weinige hulp daarby voor het
materiaal te halen. Moest er dus meer
spoed betracht worden, zoo moesten we
vreemde strsatmakers laten komen, en dat
gaat niet gemakkelijk, bovendien is de gas
fabriek verplicht de straten waar de buizen
vernieuwd zyn,tweemaal te bestraten, zoo
dat er toch maar voorloopig spoedig wordt
gewerkt om het voor ditmaal overal klaar
te krygen, terwijl de tweede maal direct
zal wordan opgebroken en toegemaakt.
Bovendien zegt de voorzitter is het eene
zaak die tijdens mijne ziekte beeft plaats
gehad, maar zegt de voorzitter we zullen
zien zoo spoedig mogelijk het verzoek tege
moet te komen.
De heer C. A. Wagtho vraagt, hoe het
komt,dat er bij gelegenheidvan den verjaar
dag van Hl. de Koningin-Moeder niet is
gevlagd in de gemeente.
De voorzitter zegt, dat het vlaggen in den
regel van hem uitgaat, en zegt dat hy niet
burgemeester is over een gedeelte der bur
gers, maar over alle burgers. En nu meent
de voorz- in het belang en naar de meening
van het grootste gedeelte der burgers ge
handeld te hebben door in dezen niet voor
te gaan. Ik neem zegt de voorzitter daar
geen woord van terug.
De heer Wagtho zsgt, dat het hem van
den voorzitter spijt deze woorden te moeten
hooren, hy had die niet verwacht.
Ook jhr. Van Vredenburg protesteert
tegen deze opvatting, de kamerheeren en
alle ambtenaren hebben wel degelijk ge
vlagd. Spreker heeft nog geinformeerd of
er ook van H. M. een verbod was uitgegaan,
maar het is spreker gebleken onwaar te
wezen. Hy betreurt 't verzuim te meer, met
het oog op de groote diensten door kt. M.
den lande bewezen. Verder heeft spreker
nog eenige kleine opmerkingen, le. over de
houten beschoeiing aan de vest, wanneer
die zal worden opgeruimd.
De wethouder Christiaanse antwoordt
dat op heden gebleken is dat de uitgebag
gerde modder nog niet voldoende is opge
droogd, en dat zoodra dit het geval wel is,
onmiddellijk een dijkje of welletje zal wor
den gemaakt tot opruimingder beschoeiing.
Verder vraagt de heer Van Vrtdenburgh
of het bord aan het Nieuwe Paadje niet kan
worden veranderd, in een bord zooals de
Motorwet aangeeft, want zelfs de rijkspoli
tie rydt daar met ds fiets over, omdat hst
bord geen bindende kracht heeft.
De voorzitter zegt er met den Gemeente
bouwmeester over te zullen spreken, ter
wijl da heer Noske meent dat de politie
verordening eerst op dat punt moet gewy -
zigd worden, eer men daar tot plaatsing
voor zoo'n bord meg overgaan.
Nog zegt jhr. Van Vredenburg, dat het
hem opvalt hoe de pers geregeld de verga
deringen bijwoont, waarop hij prijs stelt,
maar de meubileering voor de pers is onge
lukkig. Hy geeft daarom in overweging
voor de persmannen een tafel of meer zoo
noodig aan te schaffen, wat door den voor
zitter wordt toegezegd. Hierna werdt de
vergadering gesloten.
Kloosterzande. Vrijdagmorgen vond
men den arbeider N. alhier dood bij de
schuur liggen. Hij was bezig geweest met
dorschen; wellicht heeft hy nog hulp willen
halen, hij was althans tot op het erf ge
komen, waar men hem dood vond liggen.
Goes Heden morgen 8 uur brachten
drie mannen een koe van Kole van Kloe-
tinge naar den (rein. Op eenmaal begon
't dier zioh te verzetten en werd ten laatste
zoo wild dat 't zieh van zijn geleiders los
brak, op den loop ging en van de steilte
af de leiding in liep. Toen 't er weer uit
gekomen was en men 't wilde grijpen,
sprong 't er weer in en geraakte met zij a
kop tnssohen de palen. De heer Masses
kwam spoedig met zijn geweer, waarop
