NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 258. 1908
Maandag 3 Augustus.
22e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Bmtenlanfisch OvarzlebL
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
FEUILLETON.
Zijn Naam is Wonderlijk.
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ''ent.
1 Augustus 1908.
Onze geliefde Koningin-Moeder mag
D.V. Zondag 2 Augustus haar 50en ge
boortedag herdenken. De natie, voorzoover
zij het drievoudig snoer God,Nederland,
Oranje in de geschiedenis erkent, en
haar liefde voor ons Vorstenhuis bewaart,
donkt God voor den zegen ons Land en
Volk in Koningin Emma geschonken, en
bidt Haar voorts een r;jk gezegend lang
leven toe
De bewerking der kiezers te Zierikzee
laten wij in den regel over aan De Bruinis-
ser Crtdie daar uitnemend mee op de
hoogte is. Waarbij komt dat onze weinige
vrienden te Zierikzee, die De Zeeuw lezen,
zelfs zonder de uitnemende voorlichting
van het Duivelandsche blad, onze voorlich
ting niet zouden noodig hebben.
Toch willen wjj er nog even wat van zeg
gen. De stemming geschiedt Dinsdag. Het
moet derhalve dien dag onherroepelijk be
slist worden of een rechts- candidaat dat
wil zeggen een candidaat voor wien het
recht opkomt, in den Raad gekozen wordt,
dan wel of men zoo linksch zal zijn in bet
uitbrengen van zijn stem dat men 't recht
weer ter zijde stelt en in plaats van den
rechtschen, den linkschen candidaat zijn
stem geeft.
De Nieuwsbode begint haar aanbeveling
van den liberalen candidaat met een „stemt
linkss". En inderdaad, het zou wè! tamelijk
links gehandeld zijn indien dergelijk
linksch advies op dit oogenblik gevolgd
werd.
Want het onrecht dat zelfs een rechts
geleerde geen lid van een klein-atedslijk
gemei-nteraadje mag ziin, omdat hij don
Christus belijdt, schreeuwt dezer dagen
zoo luide dat menige eerlijke tegenstander
er door is wakker gewordenen er een
rechtsbeweging is ontstaan die zelfs De
Nieuwsbode wel niet meer zal kunnen weg-
schetteren.
Het is niet onmogelijk dat mr. Engelberts
er ook nu niet komt. Immers wij hangen nu
af van den politieken tegenstander. Geso
In De Veluwe Ohr. Weekblad voor Apel
doorn, red. L. Penning, vinden wij onder
staande treilende mededeelingen van een
84-jarigen man te Haarlem, door hera
xel ven geschreven. De man leeft nog, en
schrijft af en toe eenige zijner herinnerin
gen in bovengenoemd blad.
Ter gedachtenis aan de daden Gods,
inzonderheid met het oog op mijne klein
en achterkleinkinderen, gevoel ïk lust, op
op bijna 84-jarigen ouderdom, te getuigen,
dat da Heere mij niet alleenia Zijne
goddelijke, onbegrijpelijke lankmoedigheid
heeft gedragen en verdragen, maar mij van
mijn vroegste jeugd af, telkens heeft ver-
lest en gered, mij als terugvoerend van
den rand desgrafs. Door vele krankheden
en allerlei toestanden, die doorleefd moes
ten, was mijn leven iu gevaar, maar 's Hee-
ren macht redde keer op keer.
Uit de menigvuldige gen4bewijzingen
kies ik slechts één, met den wensch, dai
mijn geheugen getrouw moge zijn, en ik tot
bet neerschrijven bekwaamd moge worden.
Ter zake: Op 28 Mei 1880 behaagde het
den Heere, mijne echtgenoot© juichend uit
dit strijdperk te doen heengaan en tot Zich
in de eeuwige gelukzaligheid te nemeu,
nadat zij vijf maanden lang met smarten
bezocht, en aan haar leger gebonden was
geweest. Twaalf jaren lang leed zij asn
zenuwtoevallen", die zioh om dezes weken
herhaalden, waarbij vlagen van waanzin
voorafgingen. In zulk een toestand wist
«ij steeds huis en stad te verlaten, zonder
«enig spoor achter te laten, waardoor ik
in onbeschrijfelijke vrees en angst, dagen
en nachten doorbracht, totdat zij bewuste
loos en verwond tehuis gebracht werd.
nood, een volgenden keer slaagt hij beter.
De gestadige drop doorboort zelfs den
hardsten steen.
Laat men daarom onzerzijds Dinsdag
gsan stemmen, alsof deze drop de laatste
ware.
Wij roepen allen die er voor vatbaar
zijn toe -. Stemt in de richting des rechts
Het is alweder de tyd dat onze Holland-
sche visschers zich tot de haringvangst ge
durende enkele maanden aan de kusten van
Schotland bevinden.
Bekend is het dat van Ned. Hervormde
zoowel als van Gereformeerde zijde geeste
lijke leiding en hulp aan die visschers ge
bracht wordt.
Daar wordt in onze moedertaal gepreekt,
maar ook wordt raad gegeven of hulp ge
boden bij zeer uiteenloopende belangen.
Daar wordt gezorgd voor zieken en zoo
noodig hulp geboden bij de correspondentie
met de achter geblevenen in het vaderland.
Het is ons bekend dat door den arbeid
van ds Hijmans van Kcudekerke ia Ned.
Herv. kringen en door het ten vorigen jaren
optreden van ds Goslinga in sommige Geref.
kerken in onze omgeving ook voor dezen
arbeid in Zeeland sympathie is gewekt.
En het is daarom dat we allen die het
voorrecht genieten hunne belangstelling
ook buiten eigen kring door bijdragen te
kunnen toonen eeno herinnering aan dazen
arbeid in deze dagen weneehen te brengen.
Niet voor eigen kring, maar dan toch
voor land- en geloofsgeuooten, voor ons na
tionaal bestaan en ons nationaal leven ga
onze bede om steun uit en blij ve niet on
verhoord
Zoogenaamd neutraal
Welke indrukken uwe kinderen uit de
zoogenaamd neutrale lectuur ontvangen en
wat daarvan voor hunne zielen en voor hun
volk, dus ook voor uw geslacht, o ouders
de diep treurige gevelgen zjjn, kan Frank
rijk ons leeren,zooals blijkt uit de volgende
citaten en handelingen
«Laat ons niet zeggenWe willen den
godsdienst niet uitroeien. Noen, laat ons
Soms was zij vijf uur van hieren eenmaal
werd zij zwaar verwond en door bloed
verlies uitgeput, schijnbaar dood, per rij
tuig lot onze woning vervoerd.
Door deze omstandigheden werd ik plot
seling zelf zoo zenuwachtig, dat ik begon
te weeneD, te beven on te gillen. De slsap
ontvlood mijen mijn geneesheer wist
geen raad, hij drong er op aan, dat ik eene
reis naar Duitschland maken zou.
De slapeloosheid verminderde allengs-
kens, maar de zenuwaandoeningen bleven
mij van tijd tot tijd ernstig kwellen, tot
in 1883 een broerte mij trof, waarbij ik
niet slechts buiten kennis geraakte, maar
in de ergste mate krankzinnig werd. Drie
maal daags werd ik gereinigd en ver
schoond, en werden do wondeu, door het
liggen verkregen, met zalf bestreken. Maar
van al de moeite, die ik mijnen kinderen,
die mij dag en nacht verpleegden, ver
oorzaakte, wist .ik nietsik kende hen
nietik verkeerde in den waan, dat mijn
huis een moord en aarshol was, waarin ik
verraderlijk ingebracht was; mijne kin
deren en allen, die mij kwamen bezoeken,
zag ik voor moordenaars aan, die mij wil
den öooden en mijn lieve, eu zoo geliefde
dochter, wier eigeD leven gevaar liep door
het langdurig waken, ter mijner verple
ging, zag ik san voor een gifmengster,
die mij zocht om te brengen, door gif ia
mijne spijze te mengeD.
De angst, die, naar ik veronderstel, den
misdadiger aangrijpt, waar hij elk oogen
blik dc voltrekking van zijn doodvonnis
wacht, kan niet grooter zijn dan de vreeze
van vermoord te zullen worden, die snij
dag en naoht aangreepzij was onbe
schrijfelijk zij overheerschte mij ik gilde
zoo luid mogelijk moord moord zoodat
inen mij op straat hooren kon, en de
politie-agenten een onderzoek kwamen
instellen, waarbij zij van mijne verstands-
integendeel zeggenons doel is den gods
dienst te vernietige".
Aulard „Annales de la jeu-
nesse lsïque Aug. 1904.
„Geen God meerl 't Is niet de kerk alleen
die we moetan neerhalenGod moet ge
dood worden".
„Oatechisme republican"
vanwege de Vereen, van Frau-
sche onderwijzers 1905.
„Zij die aan God gelooven zijn stomme
rikken. De wormen, die men in het fruit
aantreft, zijn pastoors''.
In 'n leerboek op de Fraascfce
school te Viévigee.
Alle jaren, en soms onderscheidens ma
len per jaar, worden er in Frankrijk onder
wijzers-congressen gebonden, waar dan ge
delegeerden in last krijgen om op te treden
als „Commissiën van den Index", die aan
de regeering de schoolboeken aanwijzen,
waarin nog eenige verdachte (godsdienstige)
uitspraak of zinsnede voorkomt.
Zoo wordt de openbare school in Frank
rijk, onder de leus van volstrekte neutrali
teit, het werktuig dar vijanden van den
godsdienst.
In Maart 1904 schreven d© hoofden der
Vrijmetselaars-Loges o. m. het volgende
„We kunnen volstaan met te wijzen op de
jongste werken van Hervé Aulard en Bsyat,
om aan te toonen, dat de sehoolbloeken zijn
opgesteld in wetenschapelijken, ration zlis-
tisohen geest."
Door den minister van onderwijs is nu als
Btuitsteen daaraan toegevoegd een wets
ontwerp,waarbij iedere vader of voogd ver
antwoordelijk persoon, die z'n kinderen aan
dit onderwijs onttrekt, strafbaar zal zijn
voor 't gericht,zelfs tot gevangenisstraf toe.
Wee het volk, dat aan zulke neutraliteit
is overgeleverd wee de christen, dia daar
tegen bij zijn kinderen niet waakt.
Geref Kerkbode.
Ander licht.
In »The Vaccination Inquirer" vaa April
1.1. vonden we het volgende schrijven van
Prof. Ruara te Perugia
verbijstering overtuigd werden.
Bovendien werd ik ten deele lam mijn
rechterarm en been waren het ergste
deze lichaamsleden hingen geheel slap,
zonder eenige veerkracht.
Als de geneesheer vroeg^waar is uw
arm gaf ik ten antwoord „die is afge
sneden". Ook verloor ik geheel mijne
spraak, zoodat niemand mij verstaan kon.
Ik was ontzettend vermagerd, uitgeteerd.
Mijn herder en leeraar, schier alle leden
der kerk, waartoe ik behoorde en nog
behoor, vele personen ven elders, en mijne
elders wonende kinderen bezochten mij
en aanschouwden mijne ellende, maar ik
kende niemand hunner: allen waren moor
denaars en moordenaressen in mijne ver
beelding 1
Die toestand duurde voort tot Donder
dag v(5ór het Kerstfeest 1813, Toen kwam
de leeraar, die mij dikwerf bezocht had,
mij opnieuw bezoeken onder des Heeren
aanbiddelijk bestuur, en voor de eerste
maal herkende ik hem.
Op zijne vraag»hoe gast het u ant
woordde ik „Naar Naar I"
Doeh, alvorens bij deze ontmoeting ver
der stil te staan, moet ik meedeelen, dat
ik in de laatste dagen dermate achteruit
gegaan, vermagerd en krachteloos gewor
den was, dat de dokter aan mijne kinde
ren beval, niemand meer bij mij te laten,
wijl ik in levensgevaar verkeerde; waarbij
de goede msn, die mij maanden lang da
gelijks bezocht, ea alles wat tot herstel
dienen kon, maar vruchteloos, aangewend
had, verklaarde, dat de laatste hoop op red
ding vervlogen was, ea ieder oogenblik
mijn sterven verwacht kon worden.
Een lijkbezorger kwam reeds aan mijne
kinderen verzoeken, zieh met mijne ter
aarde bestelling te mogen belasten. Dit
geschiedde dus in December 1883ea nog
heden leven èa de geneesheer,wiens weten-
Ik wensoh nwe aandacht te vestigen op
de volgende otïiciëele cijfers van den „Ma-
riioa! Officer" te Milaan van verleden jaar
Gedurende vijf jaren 1901'05 waren er in
Milaan 93 gevallen van pokken, waarvan
91 met goed gevolg ingeënt, 57 met gevolg
gevaccineerd en slechts twee oningeëat, en
wel om deze reden, dat zjj te jong zuige
lingen waren. Van deze 93 gevallen
stierven er 15, allen gevaccineerd en 10 ge-
revaooineerd de twee oningeënte zuige
lingen stierven niet.
Deze medcdeeling is wel van belang. Het
sterfte-percentage ia 16 pCt., dus geheel
overkomstig den tijd, toen er van inënting
nog geen sprake was. Men dient ock in het
oog te houden,dat Italië zioh gewillig onder
Jenners j*k boog. Eau ieder gelooft er in
de inënting, behalve deze Professor, die,
door de ondervinding wijs geworden, is
bekeerd. Bamin
Turkije.
Nu de Sultan recht deed ea da Grondwet
weer invoerde, begint het volk weer tot
zijn gewone werk terug te keeren. De Jong
Turken hebben hun partijgsnooten hiertoe
aangemaand en ook de Siltan bad per
manifest bekend gemaakt dst het nu met al
dst gedemonstreer al wel was.
Het verzoek van den Sultan o?n door
meerdere manifestaties den gang van zaken
niet te belemmeren wordt evenwel niet op
gevolgd, Gisternacht nog- duurden te Koc-
stantinopel de betoogingen voort. In Pera
werden redevoeringen gehouden o. a door
officieren tegen gunstelingen en politie
spionnen.
In het Odeon-fheater werd tot het stichten
van een patriottisohen bond besloten waar
toe reeds 7000 personen toetraden.
Deze en dergelijke momenten zijn mis
schien niet noodig om Sultan en Porte de
ernst der tijden indachtig te doen blijven,
doeh in elk geval kunnen zij een stimulans
zijn tot sneller overgang naar het nieuwe
regime.
sehsp als alle mensohelijke wetenschappen
beperkt bleek, èn de voorbarige lijkbe
zorger, èn mag ik, en dat op zoo'n hoo-
gen leeftijd, hoe gebrekkig ook, zelf de
pen gebruiken
Ea nu keer ik terug tot het antwoord,
dat ik mijn leeraar gaf op zijne belang
stellende vraagik riep„Naar I naar
want ik kan niet gelooven, zalig te kun
nen worden".
Hij antwoordde mij„ik. ken u nu
reeds eenige jaren, dikwerf hebben wij
van hart tot hart gesproken, gij hebt mij
meermalen de zalige bevinding verhaald,
die gij van den Heere genieten mocht,
hoe kunt gij nu u door satan zoo laten
plagen
Ik antwoordde er mij niets, hoegenaamd
niets van te knnnen herinnerennn niet
te kunnen bidden geen vijf woorden tot
God te kunnen sprekenverschrikkelijk
bevreesd te zijn in dien toestand te zullen
sterven
„En danriep ik uit, „wat dan 1"
Daarbij ontdekte ik mijne lichamelijke
lamheid, en gaf de vrees te kennen, mijn
beroep niet meer te zullen kunnen uit
oefenen.
Vele en deelnemende, vertroostende
woorden overeenkomstig mijn toestand
sprak Z.E-iiw. tot mij. Hij wees mjj naar
Jezus, mijn Hoogepriester, die voor mij
bad. En op mijne tegenwerping, dat ik
geen geloof had, slechts vrees, vroeg hij,
of bij voor mij zou bidden, wat ik gaarne
toestond. En nu droeg hij mijn ellendig-en
staat zoo juist en zoo hartelijk den Heere
op, dat ik werkelijk vertroost werd, en
weecen moest van stille blijdschap.
Wijl een predikbeurt moest vervuld,
verliet de leeraar mij diep getroffen en
vol medelijden met den toestand, waarin
hij mij aangetroffen had, droeg hij mij in
het midden der gemeente bij vernieuwing
Aan verschijnselen van goeden wil ont
breekt het aan keizerlijke zijde niet. Aan
alle legerkorpsen is een irsdé gezonden,
volgens hetwelk alle officieren, die sedert
meer dan 5 jaar niet bevorderd zijo, in
rang zullen opklimmen. Alle buitenlandsnhe
bladen worden zonder censuur toegelaten.
Ook revolutionaire bladen als o.a. van
den verbannen jong-Turk Moerad Bey laat
men weer ongehinderd verschijnen.
De Jong Turken, bij wie zich de Christe
nen, Bulgaren en Grieken hebben aange
sloten, gaan nu de verkiezingen voorberei
den. Hun leider, Enver, moet gezegd heb
ben „wij streven er naar aan Europa te
toonen dat wij Turken ons zeiven kunnen
hervormen en geen buitenlandsche mo
gendheden noodig hebben".
Hetgeen de mogendheden, die weldra te
Constantinopel zullen bijeenkomen, ter
regeling van de Macedonische aangelegen
heden, zich zeker wel in het oor zullen
knoopen.
Juist te rechter tijd schijnt Abdul Hamid
zijn kloeke woord te hebben gesproken
„Dertig jasr ben ik een gevangene geweest;
nu door mijn volk de vrijheid te geven, heb
ik mijzc-lf vrij gemaakt".
Vele Albaneezen hebben blijkbaar met
de hervormingen niet veel op. Zjj achten ze
in strijd met den Mohamedaaaschen gods
dienst. Maar de Grieksehe Kerk heeft in 'n
adres den Sultan dank betuigd. Donderdag
hebben de Jong Turken in hun eerste volks
vergadering te Pera zich op geestdriftige
wpze uitgesproken. Ailen juichten luide de
herkregen vrijheden toe,en er werd besloten
tot het houden van een nog grootere volks
vergadering, een soort voorpsrlement tegen
de verkiezingen, en het vormen van een
„Vaderlandschen Bond". Gelijk de ratten
het zinkend schip, zoo veriatan de geweld
hebbers van het oude regime het vaderland.
Selim Posja Melhame heeft, zoodra h(j de
inhechtenisneming van zijn broeder Habib
te Saloniid vernam, aan boord van een Ita-
llaansch schip het land verlaten. Zijn
andere broeder, Rsdsjid P. eja, wordt voor-
loopig in zijn villa te Jenikeui bewaakt en
Izzet Pasja, de gehate geheimsecretaris
in zijn gebed aan den troon der genade
op, wat mij natuurlijk onbekend was. De
godsdienstoefening duurde van 8 tot 10 uur,
en in dien tijd lag ik op mijn bed te
overdenken, wat de voorganger mij gezegd
had van Jezus, mijn Hoogepriester, die
voor rnjj bad, wat mij eenige hope gaf
vervolgens overdacht ik, welke wonder
werken de Heiland, toen Hij op aarde
verkeerde, had verricht, zooals ons in de
Evangeliën beschreven is hoe Hij, door
Zijne goddelijke macht, almacht, kwalen
had genezen, die geen geneesheer ter
wereld genezen kon, of ooit zal kunnen
genezenmij kwamen voor de aandacht
zoovele ongelukkigen, als door Hem ge
holpen waren; biodgeborenen, doofstom
men, lammer, melaatsahen, ran den duivel
bezetenen, maanzieken, kreupelen van
hunne geboorte af, de bloed vloeiende vrouw
enz.ja, ik werd er bij bepaald, hoe Hij
doodeD, zelfs waar de ontbinding was
ingetreden,tot het leven had teruggebracht;
hce Hij terwijl aardsche medicijnmeesters
dikwerf moesten bekennen, geen raad te
weten, in geen enkel geval verlegen had
gesieaD ik werd herinnerd (en hoe goed
was mij dat) aan zijn medelijden, boe Hij
met innerlijke .ontferming bewog' n werd
over ellendigan en soms geweend had in
teederheid des harten, en nooit iemand
had afgewezen met teleursteüf nrie en ver
wijtende woorden, neen, dit deed Hij nooit,
gij kunt het zien in de Schrift; o letten
wij er op, er staat geschreven, en ïk mccht
het overdenken, „en Hij genas allen, die
kwalijk gesteld waren 1"
Zoo peizende en mediteererde, bedacht
ik, dat de meoht van den Besre Jezus
niet verminderd geworden was, toen Hij
ten hemel voer, integendeel, dat Hij de
zelfde was, nu en toen, en ook mij helpen
kon, als Hij dat wilde.
(Sief volgt.)
