No, 236. Woensdag 8 Juli, 22e jaargang. CHRISTELIJK HISTORISCH fOOK ZEELAND J 2E J0N6E-VERWEST.. te BuitsBlanfisgii Owzlehf VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK P. D'HUU, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN Snippers uit de oude doos. Vijf dagen later groef men zyn lyk op en UIT 5>E P&OVINCIft. £itX2&2£EZm 1EDÉREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. p. <,23 Enkele nummers0,02*. «KmRïïaSBSsSSESS&SS'.S?^ üftÖAVÉ L>ÊK FIRMA lis VAK van i5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 ceimu Familieberichten van 5 regels 50 cent, Iedere regei meer 10 cent. sEEBTBSsnsssaKMSMasrass® .jössassaK aHMasaKrazver sfsssiamssssassss .■^B-:.%wsessaoB3stv De opgaaf van den 9poordiensf komt in dit nommer voor op de ge bruikelijke plaats. 7 Juli 1908. Gelijk alle jaren heefi de Tweede Kamer, die nu, waarschijnlijk tot September a s., op reces ging, tal vaa ingediende wets- ontwerpen onafgedaan gelaten. Onder dtaa behooren Wettelijke maat regelen tot regeling van de administra tieve rechtspraak. Verzekering tegen de geldelijke gevolgen van bedrijfs ongevallen landbouw, vissoherij en zee- va8rtbedrijf. Wijziging wet op het middel baar onderwijs. Wijziging Militiewet (opkomst in 2 ploegen). Bijdragen aan gemeenten voor verzekering tegen werkloosheid. Voorstellen Drueker o.s. en Troelstra e.s. betreffende Grondwetsherziening. Onder de motiën noemen wij .- Ter Laan o.s., omtrent een pensioen regeling ten behoeve van de weduwen en weezen van vrijwillige onderofficieren en minderen Duymaer vaa Twist en Ven de Velde, betreffende wettelijke regeling van de rechtspositie van den Indiechen officier Drueker en Trenb, betreffende pension- neering van gemeente-ambtenaren Troelstra e.s., omtrent het kosteloos geven van lager onderwijs Troelstra e.s., omtrent instelling eeoer afzonderlijke rechtspraak voor de arbeids wetgeving Schaper, omtrent wettelijke beperking van den arbeidsduur voor volwassen arbeiders Hugenholtz, omtrent de aanneming van jeugdige vrijwilligers bij de marine Passtoors, omtrent het niet handhaven van de derde herhalingsoefening bedoeld in de wet op de Nationale Militie. Namen wij al deze voorstellen en motiën op, zij zouden allicht een groote kolom druks beslaan. De lezer zal zich derhalve wel met deze bloemlezing willen tevreden stellen. 279 FEUILLETON DOOR S C A L DIS. St. Anna ter Muiden. II. De verzameling woningen werd een dorp en het dorp eindelijk eene plaats, die zelve met het zeevolk begon handel te drijven en dezen handel zoo belangrijk werd, dat zij in den rang der steden ver diende opgenomen te worden. Dit ge schiedde door Vlaanderens graaf en gravin in 1241, die de plaats met stadsrechten begiftigden. Van dit merkwaardig stuk, waarin deze stadsverheffing verleend wordt, zijn nog oude en echte afschriften bewaard geble ven. In de eerste plaats werd Mude daarin verheven tot eene vrije siad. Iedere plaats n.m. kwam in den rang der steden, zoodra zij had opgehouden onder het algemeen rechtsgebied des lands te ressorteeren en hare eigene schepenen, haar bijzonderen Baljuw verkreeg. Toen dus Mude tot vrije stad verklaard werd, werd het eene stede van wet, d. i. waar eene plaatselijke recht bank was. Overigens bleef Mude eene opene, on versterkte stad. Van poorten vinden wij in de archieven der 'stad nergens melding gemaakt. Van bolwerken of fortificatiën hooren wij wel in de „logenw. Staat van Alle volken" als we lezen„het Steedje was ee'tijds met vier bolwerken versterkt, die al voor lang geslegt zijn" doch mis schien zijn die tydelyk aanwezig geweest in de Spaansche beroerten. Van toen af verschijnt Mude met eer vollen rang onder do Vlaamsche steden en blijkens de „Jaerboeoken van Sub rnsa. Bloemen zijn nu eenmaal de lievelingen van de menschen. Dcch ieder kiest meestal voor zich zelf bïi zoo ruime keuze een lievelingsbloem en zoo deden ook gaitsche volksstammen de Indo-Ger- maausche volkesfamilie verkoos de roos. Het zou te veel plaats vorderen om zelfs maar een klein doel van de beteekecis der roos in de geschiedenis en in de logende te vermelden; wij moeten dsarom laten rusten de roos bij Grieken en Israëlieten. Van de Romeinen is bekend, dat zij zich niet alleen vergenoegden met haar schoonheid en geur inaar haar zelfsdienatbaar maak-en om hst gehemelte te sfreelen het nog bewaard gebleven kookboek van den zweJger Afri cans toch bevat recepten voer rozen pud dings en rozenvlaas, voor rozenhonig en rozenwijn, en dit laatste in zoo'n mate, dat. men zich wel fcheen <e baden iD die vloei stof. Wï.i zouden ook moeten wijzen op de beteek et ia der roos na de invoering van Christendom, want hoewel sommige kerk vaders tegen 't gebruik ven rozen y verden, wss toch de kerk genoopt zo in haar sym boliek op te nemen talrijk z'jn vooral hier de legenden van de Maagd Maria, de ver schillende Heiligen, en ook hoe verboden aalmoezen in rozen veranderden. Wat zou niet te vermelden vsn rozengaarden et rozetfeesten da ridders versierden hun wspenrustingen eu schilden met vergulde of verzilverde rozen, de vellen van huu wapen werden bezaaid mei rozen, bruid en bruidegom droegen een krans met rozen en bij civ feeaten, die de gilden in den zomer vierden, mochten de rozen nooit ontbreken; op elk gastmaal was de tafel versierd met rozen, zoo ze maar eetigszins te verkrijgen waren. Juist die tafelversieringen met rozen schijnen het „sub rosa" in de wereld ge bracht te hebben, een uitdrukking alom bekend, maar waarvan de beteekenis in den nacht der tyden ligt. Men meent dat deze op de volgende wijze is ontstaanin het laatst der middeleeuwen was 't zoowel in Noord-Duitschland als in Frankryk ge bruikelijk, bij feestmalen een roos boven de tafel aan de zoldering te hangen, en wel als Brugge'', de stad Mude aldaar steeds ver tegenwoordigd bij feesten, intochten en plechtige gelagenheden. Hei tweede privilegie, dat aan Mude ge- sohonken werd, was het verleenen der Keure eu de inriohlir.g van het Schepen dom, gelijk te Brugge. AR eene éigen aardigheid vinden wij in art. 4 van die keur vermeld «dat niemand Baljuw van Mude mocht zijn, die vandaar afkomstig was, noch met eene vrouw gehuwd van daar geboortig". In het derde privilege werd bepaald, hoe groot de uitgestrektheid van grondgebied zou zijn, binnen hetwelk genoemde keur van kracht zou wezen, t.w. „binnen de vier kruisen, welke de Graaf had laten stellen, zoowel op het land als in 't water". Met dezen giftbrief in handen kunnen wij eenigszins oordeelen over de uitgestrekt heid van het stedelijk grondgebiedniet zoo gemakkelijk gaat dit om de grootte der stad zelve te bepalen. Meer dan mid delmatig schijnt zij echter nooit geweest te zijn. In de archieven der 10e eeuw lezen wij vele malen van de Hoogstrate, Antworps- strate, Brughstrate, St. Annastratede Markt enz., welker ligging en strekking het niet moeilijk zou zijn op te maken. Het getal gilden, 't welk 25 bedroeg, brengt ons ook een plaats voor den geest met eene tamelijke bevolking, onder welke vrij wat bedrijvigheid heersohte. Hoewel er nooit meer dan ééne kerk schijnt geweest te zijn, moet deze echter, tijdens den bloei der plaats duizende be zoekers hebben kunnen bevatten. Dat de stad niet zonder gewicht was, volgt ook uit het lidmaatschap der Londensche Ranse en ook uit hare stede lijke regeering, bestaande uit twee burge meesters en zezen schepenen, behalve 's Graven Baljuw en Schout en was alzoo toeken, dat alles wat hier misschien onder den invloed van den wijn zou gesproken worden,den drempel niet mocht, overschrij den. Zelfs in oude raadszalen vindt men een roos in het midden van do zoldering, en mode aan de bir-ch'stoalen bracht, men als symbool der geheimhouding eon roos aan „Z?g dat onder de roos",„wat wy bier kozen, bly v' onrler de rozen",wordt nog tel kens gehoord en daaruit ontw.kfeelda zich het gezegde: „Ik zeg u dat onder de roos" of in ziju Latynechon vorm „sub rosa Maar nog meer dan geheimhouding be doelt de roos, want 00k in de geneeskunde speelde zij een groote rol om niet te spreken van het bijgeloof, bijv. dat rozen geur voor kevers en gieren doodelijk werkte dat vöb den duivcl-hezetenen den reuk niet hunnen verdragen, dat een heks een roos niet kan plukken, dat één bloei ende roos in bet Dajear in den tuin een sterfgeval in de familie voorspelt enz., was de roos in de geneeskunde niet minder onderhevig aan bijgelootbloed van ader lating moest uitgestort asa den voeteener rozenstruik, de roos versterkte geest en herstel, gaf kracht aan de maag, temperde te groote verhitting van den lever. De „gouden siroop" van den hertog van Mantua; het „drinkbaar goud" van Da Fousecaen het „KoningfóBidfiel" dat Elisabeth van Engeland aan Rudolf II zond, waren eenmaal beroemde rozen- geneesmiddelen. Het is thans weer de tijd dor rozen wijsgeeren en dichters hebben in tal ven sehoone vormen getracht de talrijke be koorlykheden der roos in hoogdravende woorden te beschrijver; maar los van die woorden: Neem gij een roos, iu wierhait nog de ochten'ddauwdrop parelt, beschouw haar en ga staat verbaasd over zooveel schoonheid. Handelsblad. Engeland. Het Lagerhuis nam in tweede lezing wetsontwerp op den 8 urigen werk- bet vertegenwoordigd door een aantal aanzien lijken. Wat betreft de handel to Mudelezen wy in art. 7 van het privilegie: „Wy stellen ook door deze letteren geheel vrij allen, die in het schependom van Mude hun verblijf houden, met hunne goederen, van allen tol onder hunne stad Mude, onder onze stad Damme en overal in de haven die Zineval genoemd wordtzoo ook bij Nieuwpoort en Dumkerke. Wy willen, dat allen, die van Mude zyn, van nu voortaan in genoemds plaatsen, waar zy, of hunne goederen ko men zullen, van alle tolvordering volkomen bevrijd zijn". Hier rijst ons dus resds eene handels plaats voor den geest,waar zelfs tol geheven wead en die tolvrijheid genoot in genoemde zeehavens. Ook zegt de geschiedenis ons dat er te Mude in hetzelfde jaar 1241 eene wekelijk- scha marktdag werd geopend, wel een be wijs dat toen ter tijd de stad welvarend was. De lotgevallen van Mude echter leve ren de treurige geschiedenis van menige stad in ons vaderland, die wy in bloei zagen toenemen, maar ook verwelken en eindelijk ten val komen; al een en andermaal hebben wij dit op onze tochten ontmoet, zoowel o.a. te Bomerswaal als te Arnemuiden en Veere. In 1311 geraakte Mude in moeilijkheden met de Engelschen, dia toen ook tegen haar bandeis-repressailles namen. Een niet min der gevoelige slag ontving het in 1405 toen dezelfde Engelschen Sluis belegerden uit Mudedat reeds in hunne handen was ge vallen. Op den 12 Mei werd by deze ge legenheid Thomas, Graaf van Pembroke, alhier door den pijl eens Sluisenaars doodelijk getroffen. Men begroef hem in de St Annakerk en verschoonde daarom dit gebouw in den brand, waarmede men de gansche stad vernietigde. dag voor mijnwerkers met 390 tegen 120 stemmen aan. Tijdens de discussies zeiden da ministers dat zij achtereenvolgens maat rep»* on zullen voorstellen, die het on- goiT dat zou kunnen voortvloeien uit het plotselinge verkorten van dsn arbeids duur zu 'en wegnemlg. Van lieverlede zullen d-t arbeidsuren over een tijdvak van vijf jaren verkort wordsn. Frankrijk. Iu de Re-ue de Paris toor-t Charles Ferrand aan, dat Erankrïjk fcifct larger als zeemogendheid den tweeden rang in neemt zooals in do 19e eeuw. Het bezit slecht 2i moderne pantsarschepen togen ErgeL.nd 55, de Ver. Staten 27 en Buitsch- land 26. In 1910 zal Frankryk slechts 15 eerste-kliiase schepen hunnen stellen tegen 48 E geloche, 24 DuitscLe on 24Ameri- kaansche. In 1914 zal de Duitsche vloot 37 pantserschepan tellen en sis Duitsch- )&nd op denzslfdaa voet bli;ft, bouwen, in 19-0 piet minder dan 57. Vereeuigde Staten. Uil Denver komt het bericht dat Bryan de democratische partij evenzeer otu den vinger win it ais Roosevelt do republikein- 8che te Coioago. Slechte teekens voor gou verneur Johnson en rechter Grsy, zijn mededingers, zijn de aanwijzingen dat de New-Yorksehe afge vaardigd. u B yan zu'len steunen. In dat geval zou irze direoi uit de bus komen hij kan dus zijn eigen programma kiezen en den candidaat voor het vice-president film wijzen. Natuurlijk zal het radicaal uitvallen en door d- conventie ouden chreven worden. De vierde Juli is op de gewone wijze ge vierd. Te Naw-York hebben donderslagen het lawari van het allerwegen afgestoken vuurwerk vergezeld. De regen bedierf het piroteohnhiobe effect dooh beperkte hetaan- tal ongelukken. Toch bedroeg het aantal menschen dat in de heele Unie op dezen feestdag doodgedrukt werd nog 48, gewon den 1100. Van de 800 gewonden te New- York hebben velen het gezicht en vingers verloren door het roekeloos gebruik van voetzoekers, rotjes, zever- en moer-hlap bracht het, met de andere reeds begraven Engdschen, naar Engeland over. Toen Vlaanderen in 1483 in opstand kwam tegen Aartshertog Maximiliaan werd ook Mude door dezen Vorst geplunderd, en negen jaren later legerde hy er zich tot groot nadeel der stad, met zijn krijgsvolk, om Sluis te beoorlogen, dat door Filips van Kleef bezet was. Wat echter Mude geheel te gronde richtte was 't natuurlijk verloop van de vaarwaters terwijl de mededinging van Brugge en Sluis haren verderen bloei en ontwikkeling be letten. Zoo leefde zy totdat de 16e oeuw haar groote gebeurtenissen baarde. Door Alva uitgemergeld, door inlegeringen van ge- heele benden krijgsvolk bezwaard, door onophoudelijk doortrekken van troepen uitgeput, door het oorlogszwaard verwoest en geplunderddoor het beleg van Sluis gehavend en beschoten, vluchtten hare in woners en lieten haar ontvolkt en in puin liggende aan haar treurig lot over. Wel is zij daarna weder van lieverlede bewoond geworden wel behield zij hare stedelijke rechten en ontving zy 27 Aug 1655,behalve het privilegie har er twee jaarmarkten, van de Staten Gen ook dezelfde keuren naar welke Sluis geregeerd werd doch verwij derd van de bron barer welvaart, bleef zij nooitanders dan'n onaanzienlijk plaatsje en heeft zij zich nimmer van haren val kunnen oprichten. Ook door overstrooming is Mude meermalen geteisterd geworden. De ge schiedenis gewaagt van veelvuldige en ge duchte watervloeden in oude tyden, welke voor 6an groot deel mogen toegeschreven worden aan het zwakke dijkwerk, door de verregaande achteloosheid, waarmede de zeewering behandeld werd. Behalve in andere overstroomingen misschien, deelde het zeker in den gewel digen St Elisabeths vloed van 19 Nov. 1404, pers. E«n New-Yorksoh blad merkt op: „zoo de he'i't der Ibace omgekomenen in bet een of andere Balkan-dorp waren afge maakt, de mogendheden zouden ongetwij feld huu protest h. bben doen weerklinken en waarschijnlijk zou er een Buroptesohe. oorlog uit zijn ontstaan helaas geldt hot hier sleohls den 18'2steu verjaardag der stichting van dit lend". Toch moet vergelijkenderwijs deze 4 Juli een zeer kslm verloop hebbeu gebad. Middelburg. Het 2e en bet 4e bataljon van het 3s regiment infanterie zullen met hot 3e en 4s bafayon van het 2e regiment van 2129 Augustus de legerplaats by Harskamp betrekkon. Middelburg. Door den heer Commis saris der Koniugin is voor de huisvüjiten- toonstelling voor Neuzen en omstreken, die ie N ?uz?n in de maand Augustus a.s. zal ge houden worden, een verguld zilveren me daille beschikbaar gesteld. Middelburg. GisterennamidJag, onge veer 3.30 uur, werd alhier ter hetohikkiog van de militaire autoriteit gesteld de deser teur A. A. S geboren ie M ddelburg. Ge noemde persoon is sinds 13 April 19-8 de serteur van het 38e laniweerdistriet en werd te Dordrecht, toen hij aldaar op het bureel vau polüie verzocht te worden voort geholpen op zijne re s raar Antwerpen, als zoodanig aangehouden. Hansweert. Dhr. C. Glerum vrotger te Ierseke, op het poiitie-vaartuig de Sperwer te Zlcrikzee, is overgeplaatst aan boord van de Havik alhier. WsShelminadorp. Door den inspecteur van Staatstoezicht op de Volksgezondheid is san B. en VV. te Kattendijke te kenneo gegeven dat op groud van art. 5 de L. O. wet tot afüeuring der school zal worden overgegaan tenzij met, bekwamen spoed tot het bouwen eeoer nieuwe of verbetering der bestaande school worde besloten. O.C. Wemeldlnge. Vrijdag hield de schiet vereniging „Koos de la Reij" alhier, een ouderlingen schietwedstrijd om kunstvoor- toen de Noordzee drie uren ver alles wat haar voorkwam bedolf en do velden met lijken van menschen en beesten bedekte. Het moet echter ia 't volgende jaar reeds weder eenigszins van deze ramp zijn be komen geweest, vermits, wij zagen het reeds, Mude in dat jaar door da Engelschen was bezet. Een andere overstroomiag heeft gewis ook do plaats getroffen in den Cosmus- ea Damianusvloed van 17 Sept. 1477, bij welken het water zóó hoog rees, als men in geen eeuw gezien had en o.a. in het Aardenburger-ambacht versoheidene dorpen verdronken. Maar nog geduehter moet de vloed ge weest zijn van 1 en 2 Nov. 1570 toen het water de poorten van Gent bereikte en Brugge, DuinkerkeOstende en vele om liggende dorpen vreeselijk gehavend werden. Toen in 1612 een deel van den stads muur te Sluis werd omvergeworpen, zat ook Mude niet vrij zijn gebleven, eveuraio als in 1621, toen weder de dijken be zweken. Iu 1653 werden ten minste twee derden der landen ouder Mude door de golven overstroomd, nadat bet slechts drie jaren vroeger door een geweldigen brand van zijn aloud stadhuis, benevens vele andere huizen en schuren was beroofd geworden. Slaan wij de kerkerekeningen van 1682 op, dan kunnen wij daarin verscheidene posten zien, wegens reparatie van den vloer der kerk, ingestort bij den vloed v*-o 27 Jan. van dat jaar. Tot verdediging vaa Sluis tegen de Fransehen had er in 1745, toen da vruchten nog te velde stonden, een over3troomÏDg van zout waler plaats, die z'ch naar St. Anna een half uur buiten de stad uitstrekte. (Wordt vervolgd

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1908 | | pagina 1