NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No, 229. 1908
22e jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Bolteiludsch överzieM.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
"Wed
S. J, DE JONGE-VERWEST,
EK vak
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Snippers uit de oude doos,
ÏEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 3,23,
Enkele nummers 0,ü26.
UITGAVE DER FIRMA
(30@S
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 een*,
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
29 Juni 1908.
Provinciale Stoombootdienst op de Wes-
terschelde.
Staat van vertraging in den treinenloop
te Vlissingen van Vrijdag 29 Mei
1908 tot en met Donderdag 25 Juni 1908,
waardoor geheele of gedeeltelijke aanslui
ting verlor, n ging.
3 Juni trein 3.16 aangekomon 3.25 1)
5 „U44 12.05 2)
6 8.52 9.06 3)
6 11.44 12.13 2)
6 3.16 3 50 2)
23 11.44 12.- 3)
23 3.16 3.33 2)
1) Geen aansluiting met Breskens, wel
met Neuzen.
2) Geen aansluiting met Breskens en
Neuzen.
3) Geen aansluiting met Neuzen.
Engeland.
De ouderdoms-pensioneering.
Gisteren is het tarief voor de pensionee
ring vervat in 't wetsontwerp van minister
Lloyd George bekendgemaakt. Het behelst
het volgende
Middelen van den pensioen
trekker. Pensioen
Wanneer het jaarlijksch inkomen van
den pensioentrekker, berekend vol
gens deze wet bedraagt s, d.
niet meer dan 21 pd.st. 5 0
van 21 pd. st. tot 23 pd. st. 12 s. 6 d. 4 0
23 pd. st. 12 s. 6 d. tot 26 pd. st. 5 s 3 0
26 pd. st. J s. tot 28 pd.st. 17 s. 6d. 2 0
28 pd. st. 17 s. 6 d. 31 pd. st. 10 s. 1 0
meer dan 31 pd. st. 10 s. geen
pensioen
De algemeene bedoeling van het nieuwe
tarief is, het inkomen van iemand met 8
shilling of meer ven zichzelf ta brengen op
ten minste 12 S. Zoo ontvangt de man met
8 8. of daaronder 5 S. en hy die meer heeft
dan 12 S. niets. Ziehier de officieele tabel
275
FEUILLETON
DOOB
SCALDIS.
Serooskerke (W.)
I.
„Een goed woord vindt allicht een goede
plaats", zoo dachten we toen enkelen
onzer voorstelden, om voor ditmaal onzen
tocht opnieuw weer eens naar Walcheren
te richten, en wel nu bepaaldelijk naar
het dorp Serooskerke. Door de weinige
gegevens, vooral op kerkhistorisch gebied,
is hiervan nog niet gekomenen toch,
naar aanleiding van genoemd voorstel wil
ik, als "uw leidsman op onze zwerftoch
ten, gaarne aan dit billijke verzoek vol
doen.
Nemen wy dan het weinige nieuwe,
wat er te dezer plaatse, op kerkelijk ter
rein te verkennen is, maar voor lief. Ter
zake dan:
In de oude oorkonden komt Serooskerke
onder verscheidene benamingen voor,
zoeals Alaerskercke in 1247, Alardkerck
in 1271 enz.
Bij van Mieris, wordt het Ao. 1336 ge
noemd S. Allardikerk, doch de zal dan
hier niet Sint, maar Sir of 's Heeren moe
ten beteekenen, zooals wij later vinden
Ser Alars- en Ser Olartskerke, Seroetskerke,
Seroiskerke en eindelijk Serooskerke
Het was eene dochterkerk van die van
Oost-Kapelle, gesticht, zooals uit den naam
valt af te leideD, door de kinderen van
eenen Alardus. Of er een oud geslacht
van Alardskerke heeft bestaan blykt niet.
In de 13e eeuw hadden er, gedeeltelijk
in Oostkspelle indijkingen plaats aan het
Koorden dezer heerlijkheid en waarop door j
Pensioen
5 s.
4 s.
3 s-
2 s.
I s.
niets.
Inkomen van den pensioentrekker
8 s. per week en minder
8 s. tot 9 s. per week
9 s. tot 10 s. per week
10 s. tot II s. per week
11 s. tot 12 s. per week
meer dan 12 s. per week
Het hoogste inkomen zil dus 13 S. per
weck bedragen.
Ondanks dit „mooie" wetsvoorstel, en
nog meer ontwerpen, waarmee dit kabinet
de arbeiders in 't gevlei zoekt te komen,
schynt het toch geen lang leven tegemoet
te gaan.
De eene nederlaag bij datusschentijdsche
verkiezingen volgt de andere.
Thai s staat er allicht weer een voor de
deur.
Tot de nieuwe pairs behoort George
Whitelr-y, de afgetreden eerste whip van
de liberale partij. Ook John Wycford Phi
lips, liberaal lid van het Lagerhuis, is tot
pair verheven. Zoodoende wordt iu zijn
district Pembrokeshire een nieuwe verkie
zing noodig. De laatste maal ia hij daar ge
kozen met f886 tegen 2606 stemmen. Maar
de liberale meerderheid is daar in 18 6
maar 166 stammen (4099 3983) geweest.
Ean verrassing is das ook by deze verkie
zing niet uitgesloten.
Frankrijk.
De Ssnaafc heeft met 155 tegen 118 stem
men het wetsontwerp op de naasting van
het Wasterspoor aangenomen, en daarmede
de ministers uit den brand gered, Het ka
binet zit weer vast in den zadel
Oostenrijk Hongarije.
Na debatten, die esn maand geduurd
hebben is Vrijdag de Staatsbegroeting
aangenomen, de eerste sedert 1902 die door
het Parlement geheel afgemaakt is.
Toch ging het er weer op zyn Oosten-
rijbsah toe.
Na sluiting der discussies had een soc.-
democraat zeer beleedigende dingen ver
teld van een geestelijke uit Silezië. De ba
kende Graaf St#rnberg,een radicaal,schold
dezen beschuldiger een lafaard, omdat hij
dergelijke beschuldiging uitte waar hij niet
vervolgbaar was.
Koning Willem, als aazspoeling der zee,
aanspraak werd gemaakt en die hij dan
ook verkocht, en welke, voor een gedeelte
althans, aan de Abdis van Rijnsburg zijn
overgedragen, terwijl over de tienden van
deze nieuwe ingedijkte landen, geschillen
ontstonden, tusschen den Bisschop van
Utrecht, die ze aan genoemde Abdis had
afgestaan en den Abt van Middelburg, die
ze van Koning Willem had verkregen.
Volgens de oudste steenrol was de heer
lijkheid, in 't begin der 16e eeuw, verdeeld
in vier partijen.
De eerste partij groot 2764 gem. 250
roed. kwam eerst op Anna van Borsele,
en vervolgens op haar zoon Adolf van
Bourgondi'é.
De tweede groot 81 gem. 16è roed. in
drie partijen, ieder groot 10 gem. 1051 roed.
a.aan Pieter Janssen„dat zijn vaders
was" zoo lezen wijb.aan Willem Piers-
sen en c.aan Henric Pierssen.
De derdegroot 591 gemet, aan den Abt
van Middelburg.
De vierde, groot 4211 gemet aan de
Abdis van Rijnsburg.
De eerste partij is uit den insolventen
boedel van Max van Bourgondi'é, in 1567
door koop overgegaan in het geslacht
Thuijll van Serooskerke.
Philebert van Thuijll, die in 1579 stierf,
liet haar na aan zijn vier zonen Jeronimus
HendrikRene en Philebert en zij werd
daarop, in 1580, op naam van den oudsten
zoon de eerstgenoemde overgedragen.
Deze werd in 1603, bij keep van de Grafe
lijkheid eigenaar van'de tweede partij, die
aan Pierssen had toebehoord, doch bij ge
breke van lossing, aan de Gravelijkheid
was vervallen.
Hij liet de beide partijen na aan zijn zoon
Philebert. Deze werd op 8 Ont. 1908 ook,
I Hierop volgden akelige tooneelen
schelden, gooien, en getier wisselden el
kaar af. De president sloot do vergadering
j doch hot tumult ging door. De publieke tri-
I bune applaudieeerde. Bij heropening der
zitting laakte de president Sternborgs op-
j treden. De volgende redevoering van prof.
Mssiryk werd door Sternberg onmogelijk
gemaakt waarop alle clericale afgevaardig
den de zaal verlieten.
Perzië.
Omtrent don toestand in Perzië luiden
de berichten vrij onzeker.
De aanleiding tot de treurige voorvallen
der laatste weken is bekend. Nadat in de
laatste eeuwen in dit land, evonals in alle
mohamedaanscbe lauden in denzelfien
trant was voortgegaan, dat wil zeggen een
alleenregesricg der vorsten, een afkeer van
grondwetten en parlementen, en een te
weinig ontwikkeld volk out van de nieuwe
denkbeelden, die door buitenlanders, dank
z\j vermeerderd en vergemakkelijkt ver
keer, door buitenlanders waren ingedragen,
te profiteeren.
Maar nu waren in de laatete maanden
politieke clubs opgericht, die aandrongen
op de inrichting van een parlementen de
Shah, een man die, zij 't ook mot greote be
zadigdheid, mee wil met zijn tijd, gaf hier
aan gehoor. Zoo kwam er een Parlement,
doch een groot deel der gekozen vertegen
woordigers was van 't revolutionaire soort,
terwijl de andere party ook voor 89» deel
uit streng reactionaire elementen was saam-
gesteld. Een heftige onvruchtbare strijd
was hiervan het gevolgen de politieke
clubs bsij verden zioh daartusschen om de
agitatie van het volk tegen het gezag leven
dig te houden totdat de Shah besloot in te
griipc hetwelk hij bij proclamatie in ge
zonde taal aldus motiveerde.
Ik wil in mijn land eindelijk rust hebben.
Het Parlement heeft dit, zoolang het beraad
slaagt, nog niet kunnen bereiken, omdat het
te veel luisterde naar de stemmen van de
verleiders, die enkel met baatzuchtige redenen
spreken en zich uitsloven in oppositie, om
bij het volk in aanzien te komen en daarna
goede baantjes machtig te worden.
Ik zal deze lieden nu straiïen. Maar daarna
zal de volksvertegenwoordiging kalm door
bij koop, eigenaar van de derde partij, die
vroeger aan den Abt had behoord, doeh
mede aan de Grafelijkheid was vervallen.
De vierde party eindelijk, die aan de Abdi3
van Rijnsburg had toebehoord, doeh mede
aan de Grafelijkheid was gekomen, werd
op 11 Oct. 1610 overgedragen aan Jacob
van Muldereé, die haar 11 April 1612
overdroeg aan genoemden Philebertwaar
door de geheele heerlijkheid nu kwam
aan de familie Thuijll.
Na het overlijden van Philebert in 1661
kwam hy op diens zoon Uierunijmus, die
ze bij zijn sterven in 1677, naliet aan
zijn zoon Jacob Frederik en deze verkocht
hsar in £1684 aan Abraham Biscop Shilipse,
waarop zij, bij erfopvolging, overging,
eerst 30 Nov. 1713 op zijn zoon Abraham
en op 1723 op zyne dochter Hortensia,
en vervolgens 1 Dee. 1732 op haar neef
Jan Abraham Thielemus. In 1736 ging
zjj, by koop over op Dirk Macaré en 27
Juni 1775 op zyne weduwe Elisabeth
Cornelia Cau, doch twee dagen later, bij
koop, op Adriaan de Brce en van dezen
op 12 Mei 1778 op zyne dochter Agatha
Augusta.
Op 12 Oot. 1778 werd Johan Canter de
Munck er bij koop eigenaar van en op 27
Febr. 1817 werd het ambacht door zijne
erfgenamen verkooht aan J. Noels, wiens
erven het in 1851 verkochten aan mr. J.
F. Bjleveld.
Wij hooren alzoo, de heerlijkheid is in
bezit geweest van vele opvolgende eige
naars. Hoewel het opsommen van alle op
volgende geslachten van ambaohtsheerlijk-
heden, soms wel wat drooge lectuur op
levert, hebben wij bij het ambaoht Seroos
kerke wat langer stil gestaan dan wij wel
gewoon zijn en wel om reden er meer
malen gevraagd is, naar welk ambaoht de
kunnen werken tot welzijn van ons geliefde
i vaderland. Ik zal de leden van het Parlement
i dat ik ingesteld heb, steeds beschermen.
1 Maar dat straffen van deze lieden ge
schiedda niet zonder moeite on niet zonder
verzet.
Heftige tooneelen hadden plaats. Aan
vallen, bestorming van 't parlementsge
bouw, waarin de revolutionaire leiders
bijeen waren, en vau de moskee, waarin
de politieke clubs vergaderden, beschie
tingen en gevechten, met bloedstrooming
aan beide zy don, srreateerirgen eu terecht
stellingen, en ten slotte een toevlucht
zotken van de meest bedreigden in de
delegatiegebouwen van Franscbe, Eogol-
sche en Duitsche zaakgelastigden.
Deze laatsten hebban nu er den Sjah
op attent getaakt dat een verlenging
der onlusten loven en eigendom der vreem
delingen in gevaar zou brongen en d6n
handel aanzienlijk schade zou deen.
De Sjah heeft hierop in een proclamatie
eeu poging gedaan tot rechtvaardiging
en geruststelling. Zj luidt aldus:
De beele wereld heeft kunnen zien dat tal-
looze politieke clubs zich bemoeiden met 's lands
administiatie. Het was voor de regeeiing on
mogelijk geworden de zaken te doen marcheeren
waarvan deze groepen zich hadden meester ge
maakt en die zij naar goedvinden wenschten te
bepraten en te regelen. De pers en de volksrede
naars maakten door den steun dien zij den poli
tieleen clubs verleenden den toestaod nog meer
verward. De teugels van het bewind waren in
handen v n een zeker aantal intellectueelen en
aangezien deze clubs door het Parlement gerug
steund werden en al onze pogingen om de clubs
aan hun plicht te herinneren vruchteloos bleven,
waren wij, ervoor bezorgd onze plichten jegens 't
beminde volk na te komen, in 't belang der open
bare veiligheid genoodzaakt de aanstokers te
doen arres'eeren, doch het Parlement nam hen
in bescherming en een gedeelte der hoofdaanleg-
gers vluchtte in het paleis der nationale vergade
ring, richtte barricaden op en maakte tegen hel
leger van geweren en bommen gebruik. Deze
stand van zaken in aanmerking genomen, hebben
wij het onzen plicht geacht hc-t Parlement heden
te ontbinden en zonder verwijl binnen drie maan
den nieuwe verkiezingen uit te schrijven.
't Ia te Lopen dat deze proclamatie do rust
brengt waarop do Sjah hoopt. Het moet wel
gevaarly k wezen Sjah van Perzië te zjjn.
familie van Thuijll zich van Serooskerke
noemt.
Wij hebben nu n m. gezien, dat vóór
1567 deze heerlijkheid niet in het bezit
is geweest van het geslacht van Thuijll,
dat echter reeds lang te voren den Daam
van Serooskerke voerde doch dit was naar
de heerlijkheid Serooskerke in Schouwen
Dit ambacht is reeds meer dan 41 eeuw
in 't bezit der familie van Thuijll.
Waar wij alzoo de opkomst der heer
lijkheid Serooskerke en de eigenaars van
dit ambacht in 't kort hebben nagegaan,
gaan wij nu het dorp zelf een bezoek
brengen.
Onze reis van uit Middelburg nemende,
wandelen wij de Noordpoortstraat door en
komen dan op den Noordweg. Dit is de
straatweg, die ons binnen li uur op onze
bestemming zal brengeD.
Langs hooge iepen en grijze wilgen,
langs uitgestrekte weilanden, van bosehjes
omriogd, voorbij kloeke hofsteden met hun
tuinen en boomgaarden, loopt ons J pad
rustig voort. Rijk is het landschap, huizen
en boomen, meDsohen en diereD, weiden
en akkers, zij allen getuigen als om strijd
van de welvaart en den bloei van het
vruchtbare Walcheren.
En zoo ons verlustigende in hetgeen
ons omriDgt, bereiken wij het gehucht
Brigdamme, burgerlijk beheorende tot de
gemeente St. Laurens, welke dorpje wij,
als niet tot onze bestemming behoorende,
voorbijgaan.
Niet altijd kuDnen wij van den straat
weg een ruim uitzicht genieteD, ook hier
vinden wij het dikwijls eng, beperkt door
het hoog en dioht gewas van wilg en els,
aan beide zijden welig opgeschoten.
Van ouds reeds beplantte de Zeeuw de
wegen langs zijne bouwlanden en Keizer
TWEEDE KAMER.
Overeenkomst met de Stoomvaart
maatschappij Zeeland" wegen9
het uitvoeren van eenen maildienst
tusschen Vlissingen en Queen-
borough oir' een andere Engelsche
haven.
Ingediend is een wetsontwerp tot goedkeuring
van bovenbedoelde overeenkomst, welke zal
strekken ter vervanging van het met 1 October
a.s. afloopende contract en wordt aangegaan
voor den tijd van 10 jaren. Op grond van uit
voerige gegevens, welke de maatschappij hem
op zijn verzoek heeft verstrekt, is de minister
van waterstaat van meening, dat zonder dat
verder op een reorganisatie van de maatschappij
behoeft te worden aangedrongen, thans genoe
gen genomen kan wordeu met hare voornemens
omtrent de verbetering van haar materieel, zooals
deze in het ontwerp-postcontract zijn vastgelegd.
Aan deze oplossing is voor den staat het voor
deel verbonden, dat geheel komt te vervallen
elke verbintenis van den staat om door de Mij.
tot Expl. van S.S. te nemen aandeelen in de
gereconstrueerde onderneming, bij eventueele
naasting van die maatschappij over te nemeD.
Omtrent het nieuwe contract wordt door den
minister o.a. het volgende opgemerkt: Door
drie nieuwe stoomschepen in de vaart tebrengen.
zal de duur van den overtocht voor den dag
dienst met I uur worden verminderd en tevens
het voordeel worden verkregen, dat bij te late
aankomst van de mailtreinen, zoowel des nachts
als overdag, de vertraging tot zekere hoogte kan
worden ingehaald, waardoor de aansluiting op
de treinen uit Vlissingen en Queensborough
beter dan tot dusver zal zijn verzekerd. Overi
gens is het niet noodig gebleken in de tegen
woordige wijze van uitvoering van den dienst
verandering te brengen. Alleen is het met he t
oog op den belangrijken omvang dien de mails
allengs hebben verkregen, wenschelijk geoor
deeld het in- ea uitladen en het overbrengen
van en naar de treinen, voortaan door personeel
van de maatschappij te doen geschieden, onder
toezicht van de ambtenaren dc-r posterijen. De
maalschappij zal volgens het nieuwe contract
voor het overbrengen van de post de navol
gende betalingen genieten voor de Nederland-
sche brievenmalen in de beide richtingen een
sem van f50.000 in het jaar; voor de pakket
diens» van of voor Nederland ol andere landen,
6 cent voor elk pakket. De Staat waarborgt aan
de maatschappij voorts ter zake van de brieven
malen van en aan buttenlandsche post-admini-
stratiën, een jaarlijksche opbrengst van f 400,000.
Op rekening van de uit te keeren som van
Kazer V heeft dat reeht der geërfden uit
drukkelijk gehandhaafd, terwijl hij den
ambachtsheer de bevoegdheid daartoe toe
kende, wanneer de eigenaar of gebruiker
zelf in gebreke bleef.1)
Zoo naderen wy langzamerhand 't dorp
en vóór ons, boven het hout, steekt de spits
van Serooskerke op. Een groote boerderij
van zwaar geboomte omringd heeft het in-
ryhek met fraai hardsteenen palen behou
den, waarop wij de min of meer zonderlin
gen naam „'t Huys O. M." lezen, 't Schijnt
een overblijfsel van 't Buiten des heeren De
Knuit te zyn, aan wien deze streek reeds
vroog den straatweg had te danken, weinig
jaren, nadat die op Vlissingen was gelegd.
In vele streken van Zeeland wordt dit
eigendomsrecht nog gehandhaafd. De verlof
brief voor die gunst is door den Keizer gegeven
in 1527. Hooren wij hoe hij luidt: „Alsoo de
Prelaten, Edelen en anderen van de Staeten onses
Landts en Graefflykheit van Zeelandt ons
vertoont hebben en de klaecnlyk te kennen gege
ven hoe, als 't dat by der lesler Keure van Zee-
landt tot delven ende uytsteeken van Derrink
(derrie gebruikt wordende zooals wij vroeger
reeds zagen om zout uit het zeewater te verdam
pen) in denselven Lande expresseiyek ende op
dat onse ondersaten van Zeelandt, ten plat-
tenlande te voorzien en gerieft mogen worden
van berming (brandstof) soo hebben wy hen ge-
gonnen ende geconsenteert, gonnen en consen-
teeren mits desen, dat sy en een iegelyck van hen
sal mogen planten op 's Heeren wegen, tegen
over synen groa al sulcke hout en soo veele, als
het hen goeddenken sal, en datselve hout te blo
ten ende bouwen tot synen profyte, sonder iets
daer aen te misbruyeken ontbieden u daerom en
de bevelen daertoe committeerende mits deesen
onsen brieve, dat gy deese ordonnantie na comen
zult. Ghegeven in onse Stad van Brussel den
10 February 1527"-
Wordl vervolgd*
