No, 225. 1908.
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
Donderdag 25 Juni,
22e Jaargang,
CHRISTELIJK-
.HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. X BE JONGEN
F. F, D'HÜIJ, te Middelburg.
WEST, t® Goes
PRSJ5 DER ADVERTENT1ËN
Binnenland.
ÏEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers 0,02'.
UITGAVE DER FIRMA
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 eene.
Familieberichten van 1 —5 regels 50 cent, iedere regell
meer 10 cent.
smsmxssmtswmemsxBaBS&gszBSStBBXBSRKBLTimiiiTit BS«asaHMiranBBS£g^iBaEKB5Ban*inHtaaHBgnsxgBSEEis@s8!£
Zij, die ziek met 1 Jnli a. s. op ous
blad abonneerea, ontvangen bet tot
aan dien datain gratis.
PROVINCIALE STATEN.
Avondschool te Middelburg
Van den raad van Middelburg is een
adres in« komen om te beginnen met 1909
aan die. gemeente een jaarlijksohe subsidie j
to verleenen van f 1000, ten behoeve van j
hare avondschool voor handwerkslieden.
Het is Ged. Staten gebleken, dat de plan-
nen tot reorganisatie van het Vakonderwijs j
te Middelburg aan het departement van j
Binneniandaeba Zaken bekend zijn en dat
Rijkssubsidie in uitzicht is gesteld in ver- j
band met die voorgenomen reorganisatie. j
Nu de Staten tea behoeve van avond-
scholen voor vakonderwijs te Goes, Vlissin- j
gen en Zierikzea subsidie hebben toegestaan l
bestaat er reden, ook voor de school van
gelijken aard te Middelburg eene bijdrage
uit de provinoiale kas te verleenen.
Het gevraagde bedrag komt Ged. Staten
eohter te hoog voor.
Blijkens de gemeenterekeningen over 19U6
bedroegen de kosten der avond vakr,obolen
te Zierikzee en te Goes onderscheidenlijk
f3944.01 en f4540.51 en bleef daarvan,
na aftrek van Rijks- en Provinoiale sub-
sidiën en schoolgelden, ten laste der ge
meenten f 1986.01 en f2565.18. Voor
Middelburg zijn de kosten geraamd op
f4467.50 en zou, bij toekenning van het
gevraagde subsidie, f' 1167.50 teu laste der
gemeente blijven.
Wordt het subsidie gesteld op het voor
Zierikzee en Goes voorgestelde bedrag van
f500, dan zal Middelburg nog minder be
talen dan deze beide gemeenten.
Ged. Staten stellen voor dat bedrag te
verleenen.
Subsidie Stoomtram Domburg.
Bij verschillende besluiten werd door de
Staten een subsidie uit de provinoiale
fondsen verleend voor den aanleg eo de
exploitatie van een stoomtramweg van
Middelburg naar Domburg met een zijtak
van Koudekerke naar Vlissingen onder
voorwaarde o.b. dat de aanleg zou plaats
hebben volgens door Ged. Staten goed
te keuren plannen, dat de geheele onder
neming, na opneming en goedkeuring der
lijn van wege hun ooilege, uiterlijk 1
Augustus 1906 in exploitatie komen en
daarna onafgebroken blijven zou en dat de
uitbetaling van het subsidie zou geschieden
in 20 gelijke jaarlijksohe termijnen, waar
van de eerste zou vervallen op den aeht-
steu dag na dan aanvang der exploitatie
en de volgende termijnen telkens een
jaar later.
Op 14 April 1906 werd een aanvang
gemaakt met de exploitatie van de lijn,
welke sedert onafgebroken is voortgezet,
doch Ged. Staten maakten bezwaar hunne
goedkeuring aaa de lijn te verleenen we
gens d8 onvoldoende wijze, waarop de
halte of stopplaats van de tram bij het
Grand hotel te Vlissingen was ingericht.
Nadat tussohen de belanghebbende partijen
overeenstemming was verkregen omtrent
een plan, dat aan de gebrekkige inrichting
van dit terrein tegemoet kwam en vóór
1 Juni 1907 zou uitgevoerd worden, gaven
Ged. Staten te kenneD, dat daarna bij hen
niet langer bezwaar zou bestaan tegen de
goedkeuring der lijn in hear geheel.
Om tegemoet te komen aan deünaneieele
bezwaren voor de Maatsohappij, welke
voortvloeien uit de omstandigheid, dat de
betaalbaarstelling van de versohenen ter
mijnen van het subsidie afhankelijk was
van de dagteekening der goedkeuring van
de lijn, werden Ged. Staten bij besluit der
Staten van 12 Juli 1907 gemachtigd, in
zoover af te wijken van punt 6o van het
besluit van 16 Juli 1901, dat de tweede
termijn van het subsidie betaalbaar zou
zijn aoht dagen, nadat de lijn door Ged.
Staten zou zijn goedgekeurd en de vol
gende termijnen telkens een jaar later.
Deze goedkeuring werd op 11 October
1907 verleend, waarna het overige ge
deelte van den eersten termijn waar
van een groot gedeelte, blijkens het boven
bedoeld voorstel, reeds vroeger werd be
taald en de tweede termijn van het
subsidie werden betaalbaar gesteld.
De betaling der volgende termijnen zou
alzoo telken jare eerst in de maand Oc
tober kunnen geschieden, ofschoon de
exploitatie der lijn werkelijk reeds op 14
April 1906 is aangevangen. Dat da goed
keuring der lijn zooveel later is geschied,
is niet de schuld der Maatschappij, maar
een gevolg van de moeilijkheden, welke
zij ondervond bij de onderhandelingen
voor eene behoorlijke inrichting van het
terrein te Vlissingen.
Daar de Maatschappij ingevolge over
eenkomst verplicht is de betaling der
verschenen rente en de aflossing van de
uitgelote ofeligatiën der geldleening in de
maand Mei te doen, moesten daarvoor in
de beide vorige jaren de noodige gelden
uit andere middelen worden gevonden,
betgeen noodwendig met groot rentever
lies gepaard ging.
Dit zal ook in de volgende jaren het
geval zyn, tenzij de Staten er ia moch
ten toestemmen, om de betaling der sub
sidie-termijnen alsnog betaalbaar te stellen
don achtsten dag na 14 April, waartoe
de Maatschappij Ged. Staten heeft ver
zocht aan eerstgenoemd college een voor
stel te doen.
Daar de lijn steeds goed wordt geëx
ploiteerd en de bovenvermelde reden
hun gegrond voorkomt, steilen Ged. Staten
voor hun te machtigen, om de volgende
termijnen van het subsidie betaalbaar te
stellon op den 22steu April van elk
jaar.
Subsidie Veere.
De gemeente V6ere verkeert nogsteed3
in denzelfden onguustigen financieelen
toestand als vroeger. Wel kon voor 1908
belangrijk minder voor openbare werken
worden uitgetrokken dan ten vorigen jare,
doch daartegenover staaf, dat wegens goed
slot van e6n vorigen disast f 431 minder
valt te boeken, terwijl ook de opcenten op
de grondbelasting op gebouwde eigen
dommen ongeveer f 50 minder zullen op
brengen-
Verhooging van andere ontvangsten of
emindering van uitgaven achten Ged. St.
niet mogelijk. De belastingen zijn voor
deze kleine gemeente met weinig draag
kracht hoogde hoofdelijke omslag vraagt
4 püt. van elk belastbaar inkomen.
Avondschool Ambachtslieden Goes.
Blijkens eene door het gemeentebestuur
aan ons verstrekte mededeeling bedraagt
het aantal leerlingen in het thans loopend
cursusjaar 102, waarvan er 47 buiten
Goes wonen. In het cursusjaar 1899
1900 bedroegen deze ciifera onderschei
denlijk 48 en 5.
Het komt Ged. Staten voor, dat het
Provinciaal belang bij de hierbadoelde
school in gelijke mate is betrokken als
bij de inrichting van denzelfden aard te
Zierikzee, en dat er geene aanleiding be
staat, om het subsidie uit de Provinciale
fondsen lager te stellen dan voor deze
inrichting, waarom zij voorstellen f 500
subsidie gedurende de 3 eerstvolgende
jaren te verleenen.
Adres Goes kunstwegen.
Burgemeester en Wethouders van Goes
doelen mede, dat het in art. 82 van het
Reglement op de wegen on voetpaden
bedoelde verbod van het rjjden met be
laden voertuigen op de kunstwegen bjj
te '-">rwachten of bij invallend dooiweder,
in hooge mate storend werkt op den dienst
d?r gemeente-reiniging aldaar, aangezien
van het daartoe behootend rollend ma
kreel, uithoofde van de zwaarte der
wagens, tjjdens het verbod niet het ge
bruik kau worden gemaakt, dat eene be
hoorlijke regeling van dien dienst nood
wendig eischt.
Zij verzoeken daarom, namens den Ge
meenteraad, om do uitzondering in art.
83 van het Reglement voor brieven
postkarren an brandspuiten uit te strekken
tot wagens, behoorende tot de gemeente-
reiniging.
Do Hoofdingenieur van den Provincialen
waterstaat acht inwilliging van het ver
zoek niet wsnschelijk. Gedep. Staten ook
niet. Het financieel belang toch, dat de
Gemeenteraad tot zijn verzoek noopt,
weegt, naar Gedep. Siaten meenen, niet
op tegen het nadeel, dat san de onder
houdsplichtigen der kunstwegen zou wor
den veroorzaakt, indien deze werden stuk
geredenterwijl de Gemeentebesturen
van Middelburg, Vlissingen, Zierikzee en
Neuzen de vraag, of het verbod in die
gemeenten aanleiding heeft gegeven tot
moeilijkheden bij de uitoefening van den
reinigingsdienst, allen ontkennend hebben
beantwoord. B. en W. van Neuzen voe
gen echter daarbjj, dat de reinigings
dienst eerst sinds 1 April j.l. door de
gemeente in eigen beheer wordt uitgevoerd
en dat z(j met den Gemeenteraad van
Goes van oordeel zijn, dat het verbod in
hooge mate storend zal werken.
Verpleging armlastige krankzinnigen.
Het Bestuur derVereeniging tot Christe
lijke verzorging van krankzinnigen in Zee
land verzocht met genoemde Vereeniging
eene overeenkomst aan te gaan tot verple
ging van armlastige krankzinnigen in baar
onder Bergen op Zoom on Halsteren op te
richten gesticht en haar ten behoeve dier
oprichting een voorschot te verstrekken,
berekend naar een bedrag van f 1750 voor
eiken lijder, waarvoor in bovenbedoelde
overeenkomst zoude worde bedongen.
Hat komt ons voor, dat er alle reden is
op dit tweeledig verzoek gunstig te be
schikken. Wat in de eerste plaats de te
sluiten overeenkomst betreft, wijzen wij or
op, dat thans de krankzinnigen, voor wie
verpleging in Piotestantsch-Christelijken
geest verlangd wordt, verdeeld worden
over de vier gestichten van de Vereeniging
tot Christelijke verzorging van krankzin
nigen in Nederland, onderscheidenlijk te
Loosduinen, Ermelo, Zuidlaren en Wolf-
hezan g6V03tigd.
Het bahoeft geen betoog, dat het met het
oog op den vereiechten spoed ondoelmatig
is, wanneer men zich, zoosls dikwijls ge
schiedt, voor de plaatsing van een lijder
achtereenvolgens tot verschillende gestich
ten moet wenden. Bovendien is het èn voor
de gemeente- en armbesturen, voor wier
rekening de kosten van vervoer komen, èn
voor de verwanten des lijders gewenscht,
een op korten afstand van de provincie ge
legen gesticht ter beschikking te hebben.
Het is de bedoeling, de bestaande overeen
komst te doen overgaan op de Z9euwsche
Vereeniging, met welk denkbeeld de Ver
eeniging tot Christelijke verzorging in
Nederland zich heeft vereenigd.
Ten aanzien van de verhooging van het
verpleeggeld van f 300 op f 325 welke
echter niet zal gelden voor de krachtens de
bestaande overeenkomst beschikbarep)aat-
sen, zoolang deze overeenkomst nog zal
loopen doelen w\j mede, dat uit eene met-
de Vereeniging tot Christelijke verzorging
van krankzinnigen in Nederknd indertijd
gevoerde correspondentie over een door
haar reeds toen gswenschte vsrhoogisg,
mag worden afgeleid, dat ook deze vereeni
ging na afloop van de bestaande overeen
komst niet tot hernieuwing op dan ouden
grondslag geneigd zoude zijn.
Waar dus het sluiten der overeenkomst
alleszins gewenscht mag heetou, ook ten
einde weder voor eenigen tijd te voorzien
in de steeds stijgende behoefte blijkens
de ervaring der laatste jaren is de aanwas
van Protestantsoh-Christelijke krankzinni
gen te stellen op twee lijders per jaar
kau ons inziens ook tegen het voorschot
geen overwegend bezwaar wordengeroaakt.
Vooreerst toch is het twijfelachtig, of zon
der dezen kraohtigen steun oprichting van
het gesticht haar beslag zou krijgen. Ver
der kan gewezen op het voorbeeld vsn de
provinoie Gelderland, welke ten behoeve
van de oprichting van het gesticht te Wol*
faeien aan da Vereeniging Christelijke
verzorging vau krank «enigen in Nederland
een dergelijk voorschot heeft verstrekt,
terwijl de Staten van Zuid-Holland met de
Vereeniging tot Cbristelijke verzorging van
krankzinnigen in Zeeland onderhandelin
gen hebben aangeknoopt.
Het verleenen van een dergelyk voor
schot ban ook zeer zeker geacht worden op
den weg der provincie te liggen,in verband
met de bepaling van art. 11 der Wet tot
regeling van 't Siaatstoez'cht op krankzin
nigen, waar, voor zoover niet op andere
wijze daarin wordt voorzien, tan de be
sturen der provinciën uitdrukkelijk wordt
opgedragen zelf te zorgen voor de oprich
ting en instandhouding van gestichten,
voldoende aan de door die wet gestelde
eiechen.
De thans voorgestelde maatregel schijnt
verre de voorkeur te verdienen boven de
oprichting van een gesticht door de pro
vincie zelf, omdat zoodanig gesticht, waarin
alleen de lijders uit Zeeland werden op
genomen, noodzakelijk op zoo kleine sobaal
zoude moeten worker, dat de kosten on
evenredig hoog zouden worden. Wel zou
een grooter Provincial gesticht kunnen
werden opgericht tot verpleging van lijders
ook buiten de Provincie, doch daaraan zon
eene uitbreiding van verantwoordelijkheid
en reaieo gepaard gaan, welke wij niet
zonder bedenking echten.
Bovendien zou hieraan het nadeel ver
bonden zijn, dat allo lijders in dat céie
gesticht moesten konr.eo, waardoor het
moeilijk zou worden, voldoende rekening
te houden met het verschil in godsdienst.
Adres Odink.
H. W. Odink te Kats klaagt bjj de Staten
over willekeurige toepassing van het tarief
in hst overzetveer van den Anna op den
Wilhelminapolder en over onbeleefde be
handeling door den veerschipper, en ver
zoekt het daarheen to willen leiden dat die
veerschipper van een nauwkeurig omschre
ven instructie ea tarief! (jat worde voorzien.
Burgemeester en Wethouders van Kats,
om advies gevraagd, antwoorden dat vol
gens moedeeiing van veerman Schippers en
diens zoon adressant zelf caeermalsn jegens
laatstgenoemde onheusch en onbillijk is op-
gslreden.
In ieder geval de door adressant ge
vraagde regeling bestaat reeds lang, daar
het reglement op de overzetveeren in Zee
land (1837) o. a. bepaalt dat de veerschip
para, wegens wangedrag of herhaalde
klachten over de bediening van hun veer,
kunnen worden geschorst en ontslagen
niet meer vracht mogen vorderen, dan bij 't
tarief voor ieder veer is bepaald dade
lijk, wanneer zich reizigers aanmelden,
moeten vertrekken de reizigers met be
scheidenheid behanden en met de bagage
aan en van boord helpen moeten terwiji in
het veerhuis een register moet aanwezig
zijn voor het inschrijven van klachten en
straf wordt bedreigd tegen de overtredin
gen en verzuimen van de bepalingen van 't
Reglement.
Het tarief der veergelden bedraagt aldaar
25 cent per persoon met inbegrip van ba
gage tot een maximum van 25 pond. Voor
meer bagage moet halve vracht worden be
taald.
Op grond hiervanlwordt voorgesteld bet
adres ter zijde te leggen en Gedep. Staten
uit te nooJigen don adressant in te lichten.
Inkomsten en uitgaven 1906.
Ged. Staten stellen voor goedkeuring der
rekening 1906 ia ontvangst f515,449,84;
uitgaven f452,501,38 voordeeüg slot
f62948,46.
Uit de Tweede Kamer
De wijziging der motor- en rijwiel wet
is gisteren klaar gekomen. De eindstem
ming over het wetsontwerp zal over eeuige
dagen plaats hebben.
Bij aïtihel 1 stal de minister al dadelijk
het hart van den heer v. Sasse v. Ysselt,
door te bepalen dat onder wegen verstaan
moeien worden alle voor het openbaar
verkeer openslaande rijwegen. De daartoe
behoorende voetpaden en bermen of zij
kanten behooren mede daartoe.
Over de noodzakelijkheid dezer wijziging
was de minister dit met genoemden heer
v. Sasse Vrijdag j.l. oneens geweest, zoodat
het debat moest blijven steken.
De nachten hadden eohter goeden raad
gebrachten zoo was 't nu in 't reine ge
komen zoodat 't amendement-v. Sasse op
dit punt kon worden ingetrokken.
Mede werd door den minister overge
nomen een amendement van den heer Da
Geer en 5 anderen, waardoor gemeente
besturen de bevoegdheid krijgen om bij
plaatselijke verordening een gewichts-wA-
ximum voor auto's vast te steilen.
Wel merkte de heer De WaalMalefijt
op, dat gemeentebesturen, door het stellen
van een bespottelijk laag msximum, alle
autoraobielverkeer in hun gemeenten on
mogelijk zouden kunnen siaken, maar de
Kamer stoorde zich daar niet aan, ver
moedelijk met den hear Da Geer van
weening zijnde, dat zulke verordeningen
dan wel door Gedeputeerden, wegens strijd
mot het algemeen belang, ter vernietiging
zouden worden voorgedragen.
Voorls is de mogelijkheid geopend om
bepaalde stralen desnoods voor rijwielen
eu motorfiafsen te sluiten, maar voor auto's
open te laten. Dit komt 't verkeer van
wandelaars en winkelend publiek in groote
plaatsen ten goede, en verschaft tevens
de gelegenheid aan stapvoets rijdende
auto's zonder omwegen hun weg door de
stad te vervolgen.
Maar niet alleen het gewichts-maximum,
ook het snelheids-meximuia heeft een
knak gekregen.
Wij meldden 't gister reeds in onze Tele
grammen dat is aangenomen dat gemeente
besturen in 't vervolg een roeximum snel
heid zuilen kunnen voorsohrij veö óók op
wegen «bestemd eo geschikt" voor het
doorgaand verkeer. Wel moet de snelheid
op waarschuwingsborden worden aange
geven, maar elke gemeente zal er eene
kunnen vaststellen. Het »r,aard in matigen
drat" is dus feiielijk herleefd of neeD,
het is herleefd in een gedaante die de heer
Van Asoh van Wijek qualtfioeerde als
«ezelwagen in draf". Want nadat de regee-
riDg de bevoegdheid van de gemeente
besturen tot het stellen van een maximum,
wel te verstaan binnen de bebouwde kom
der gemeenten had uitgebreid, zsodat zij
een snelheid-maximum van 15 K.M. per
uur kunnen vaststellen,verlaagde de Kamer
die op voorstel van den heer v. Citters
tot 10 K.M. Het was derhalve geen blijde
dag voor heeren en dames automobilisten.
De reactie vierde haar triomfen. Maar
aan wie de schuld Artikel 15 is op veler
lei wijze ontdoken en overtreden gewordeD.
Laksche politie en onverstandige chauf
feurs hebben de wijziging der nog zoo
jonge motorwet als 't ware geprovoceerd,
en nu de wijzigingen eenmaal aangebracht
werden, kwam de Kamer die nog wat
aandikken, blijkbsar wel gesteld op voor
uitgang maar gematigd.
Melden wij nog dat wij gisteT abusieve
lijk de Kamer deden aannemen het wets-
oaAwerp tot toekenning van een renteloos
voorschot uit 's Rijks schatkist ten behoeve
van den aanleg en het in exploitatie bren
gen van den spoorweg vsn Hoatenisse naar
de Belgische grens in de richting van
Se'zsete.
Dat konat heden pas.
Bond van Antir. Gemeenteraadsleden.
Zoosls reeds onlangs gemeld werd is de
vergadering waar tot stichting zal worden
overgegaan van een Bond van Antirev.
Gemeenteraadsleden ia Nederland, thans
definitief vastgesteld op Woensdag 1 Juli a
De vergadering zsl gehouden worden in
da groote Concertzaal van het Gebouw voor
Kunsten en Wetenschappen aan da Maria-
plaats te Utrecht.
Door den Oud-Minister van Binneiland-
