Opeisbare fertoepapa.
Afloop ïerkosjinpn, eaz.
LEESTAFEL
Vertrokken en aangekomen Schepen.
geen erbarmen. Zij bleef er op los ranselen
tot de bezem stuk was. Daarna moest er
een nieuw middel te baat genomen worden.
Eindelijk kwam de schoonzoon van vrouw
Rollenhagen er achter, dat deze laatste
gaandeweg 1100 mk. aan de toovermidde-
len verdaan had, en hij diende een aan
klacht wegens bedrog tegen vrouw Kra
kow in. Deze stond nu deze week voor het
landgericht teSohwerin tereoht. Terzelfde
terechtzitting werd ook de wijze vrouw uit
Wismar gehoord. Het bleek een vrouw van
70 jaar te zijn, groot en dik, met een reus-
aohtigen bril op den neus, waarvan heteene
glas zwart is. Zij verklaarde «bloed te kun
nen stelpen, een roos te kunnen belezen,
maar zioh niet in een duif te kunnen veran
deren." Het zwarte poeder, dat tegen alle
kwalen hielp, was gedroogd en tot poeder
gestampt St, Janskruid. De wijze vrouw
had van de zaak weinig voordeel gehad,
want zij had voor elk consult met vrouw
Krakow maar eeu mark gebeurd. De 1100
mk. waren bijna alle in den zak van de
laatste gekomen, eu deze bedriegster werd
tot een jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Arbeid met mut'ék. Muziek voor de
arbeiders, terwijl zij hun taak verrichten,
in de nieuwsto uitvinding, welke men in
Chicago heeft toegepast. Onder de klanken
van een aanvuren d9n marBch of van een
lustig walsje, verpakken daar de arbeiders
in de slachterijen vleesch.
Bjj een proef had men bevonden, dat bij
werk dat regelmatig en snel uitgevoerd
moet worden,niets de arbeiders zoo aan den
slag houdt als muziek. De eerste prac'cisehe
proef werd genomen te Canajoharie, in den
staat New-York, waar esn mechanisch kla
vier de eene marsch na den andere af
draaide om de stukwerkers aan te sporen.
Wijl gedurende de uren dat de muziek
speelde, meer arbeid werd geleverd dan
anders, werd in alle afdeelingen der fabriek
zoo'n klavier opgesteld.
In Chicago nam de directie der «Libty-
Coiporaüon" de proef op veel grooiere
schaal Toen dringende bestellingen voor
den vloottocht door den Stillen Oceaan
moesten uitgevoerd worden, werd in de
centraal-keuken, ten naastenbij de grootste
der wereld een heel orchest opgesteld en
onder de geliefde tonen van Soesza en
andere populaire componisten werden mil-
ioenen ponden vleesch verpakt en verze
geld. De geleverde arbeid overtrof die,
welke zonder muziek was verricht, met 40
procent.
Zou dat allemaal waar zijn Er wordt uit
Amerika zooveel gemeld waarvan men nooit
meer wat hoort. In ieder gevalblijvend
zal die invloed der muziek ook welnietzijn,
want 's menschen arbsidsvermogen heeft
zijn grenzen, wslke zelfs niet onder den
prikkel eener muzikale knoet kunnen wor
den overschreden. K. S. W.
Vrouwen congres statistiek. Eenige
dagen geleden heeft een groot Vrou wencon
gres te Rome plaats gehad.
De Gnzetta di Venezia heeft in eea over
daad van ijver een oongressiatistiek willen
geven.
Eu de oijfers, welke het verzameld heeft,
zijn de volgende geworden
Het congres werd bijgewoond door 447
vrouwen en aan de beraadslagingen werd
deelgenomen door 44G harer. De eenige,
welke zweeg, was de vertegenwoordigster
van een instituut uit Lombardije vaa doof
stomme meisjes. Bijeen geteld werden er
628 redevoeringen gehouden, waarvan de
meeste voor de vuist gesproken werden. De
eigenlijke referaten vonden in deze statistiek
geen plaats.
Da indeeling der congresleden was als
volgt
Gehuwd 26, weduwe 28, ongehuwd 302,
de rest kon niet worden ingedeeld.
JoDger dan twintig jaar 2, ouder dan vijf
tig 878.
Kleederdraohten hoed met bloemen 12,
rocoeohosd 28, eea z.g. hoed la vierae"
337.
Er werden geteld 113 brillen, 107 lorg
netten, 184 monooles. Voorts 7 pruiken en
4 valsohe gebitten.
Gedurende de oongresweek werden 3112
telegrammen met meer dan 240,000 woor
den verseind. Aan prentbriefkaarten
140,000 stuks
Daarmee eindigt deie statistiek. Hand.
Maandag 22 Juni.
Vlissingen, door B. en W. ver
pachting van het visehrecht voor een jaar
in de gracht rond Fort da Nolle.
Woensdag 24 Juni.
W o 11 e r t s d ij k, 2 uur bij Korstanje
door not Pilaar voor P. Huibreohtse lo en
huis, schuur en stal met erfpaohtseoht op
Oud Sabbiuge 610 o.A. 2e een huis 65 o.A.
iersekendam, voor J. de Schipper
doT deurw. Hollmann en Verhoek 3,1392
H. koolzaad en 1,9620 H. vlas.
Donderdag 25 Juni.
K a p e 11 e, biljetten voor of op Donder
dag 25 Juni bij dhr. D. Spruit, verpachting
hofstede Steehof te lorseke aanwijzing 20
en 23 Juni 2 uur. Aanvaarding 1 Aug. en
rooven oogst.
O o s t d ij k door deurw. Hollmann
Verhoek 11 uur afbraak van 3 woonhuizen.
Goes op hot Slot Oostende.uur door
not. Loven (uit Tilburg) en v. Campen te
Goes voor fam. v. Spaendonck, de hofstede
van N. van Stee te 's-Hoer Arendskerke
(postweg) met bouw- en weiland in die ge
meente en'g-Heer Abtskerbe saam groot
48,72,o8 H.A.
sHeerenhoek, uur door not. v.
PisSïl en v. Nimwegen de herberg
Vrijdag 26 Juni.
Wissenkerke,de hofstede Luohten-
burg door not. Liebert 11 uur in de Kroon,
groot 49,0888 II.
Goes, bij J. Geense 1 uur door cot.
v. Dissel winkelinventaris, winkel'kaoheltje
met buizen, ehoooladepoederbus met ther
mometer, huisraad, huiskaoheltje, keuken
tafel, enz.
Dinsdag 30 Juni.
Go es, door deurw. Hollmann en Ver
hoek half 2 gemeentereiniging 4 werk
paarden, boerenwagen, snijmolen, moes-
molen, gereedschap, mast.
Goes, in de PriDS 8 uur door not.
Hioolen een bierhuis St. Adriaanstraat.
Juni.
kruis- en zwarte bessen
onder Kwadendarame door not. Neervoort.
Woensdag 1 Juli.
Vlissingen, door not. Vethacke 10
uur in Elims inboedel, inventaris manufac
tuurwinkel, drops en suikerwerken. Kijk
dag 30 Juni 1012 en 2—5.
Souburg, in het Zwaantje door not.
v. Nimwegen 10 uur lo. de hofstede
Kersen boom gaard 4,2283 H., 2 7.3405 H.
bouw- en weiland, 3o. 1,1350 H. onder
Ritthem, 4o eet) dubbel woonhuis A 45
groot 494 o.A. Te zieu de landerijen dage
lijks. Da gebouwen 29 en 30 Juni 1012
en 2-5 uur. Het woonhuis 30 Juni 1012
en 2 5 uur.
Ellewoutsdijk, door not. v. Cleef
voor J. v, Wingen 10 uur 2 bruine ruinpaar-
den 9 en 12 jaar, 2 bruine bles merries 13
en 6 jaar, 1 vos bles merrie 14 jaar, 1 bruine
merrie 15 jaar, 1 veulen-hengst, 3 runders,
4 mestputloopers, break, calèche, tilbury's,
drielingwagen met ijzeren assen enz.
Donderdag 2 Juli.
Middelburg, 8 uur in de Verge
noeging door not. Verbuist en Hiolen eeu
huis en tuin Biakstraat O 254 groot 6 A.
Een huis Rouaansohe Kade G 137 groot
141 o.A. Een huis, bouwterrein en bosoh,
Noordstraatweg R 14 groot 6016 o.A. Te
zien 1 en 2 Juli 10—12 en 2—4 uur.
Goes, 1 uur door not. Pilaar iD do
Prins lo. de hofstede van D. Rouw 24 H.
40 A. 49 o.A.2o. 14Ö80 o.A. bouwland
in Kapelle Galgoord; 3o. en 4o. 0,5090 en
1,5260 H. bouw-en weiland in Nissc; 5o.
1,2040 H. weiland id.6o. 1,2450 H. boom
gaard iu Boresele Veerweg 7o. 1,3050 H.
bouwland in Borssele Moolhoek.
Hansweert, bij Kauijt voor Noels
door not. Schram dubbel woonhuis, schuur
en stalling met erfpaehtsrechi 250 cA.
Vrijdag 3 Juli.
Zand, 9 uur in Pax Iutrantibus door
not. Hosang de hofstede Driewegen groot
60 H. 13 A. 62 c.A.
Ierseke, 2 uur door not. v. Dissel
ia de O.'sterbeurs uur eea huis Bekhof
groot 81 o.A. van A. Piekaar.
Dinsdag 7 Juli.
Goes, 8 uur in de Prins door not.
Pilaar voor gebr. De Kok 2 huizen E 569
an 570 saam 138 o.A. En 3 huizen E 571,
572 en 573 saam 330 o.A. En 330 e.A.
bouwterrein.
Woensdag 8 Juli.
Wolfaartsdijk, 2 uur bij Korstanje
door not. Pilaar voor dhr. Lenshoek het
heerenhuis Villa Nova voor afmaak.
Grijpskerke, 1 uur bij Van Eenen-
oaam door not. Hosang hat hofsteetje Jan
te Kam Jr. 3,8946 H. En 3 pero. weiland
2.31 H. En 1,9090 H. bouwland. Eu hooi-
gras en klavers.
Vrijdag 10 Juli.
Kamperland, in oafó Nitnrod door
not. Noordijke 10 uur de hofstede Cam-
pens Nieuwland 60,6048 H. Eu 63,0293 H.
■lijken en schorren7382 o.A. grond; en
tiendrechten op 8,3480 II bouwl. Maria-
polder. Catalogus dhr. J. Oale Hz. Goes.
'sHeerenhoek, bij Clarijs 10 uur
door not. v. Cleef voor dhr. Roelofs een
buis groot 1 Arevoor dhr. Courtin 6en
huis 1 Are.
WoeDsdag 15 Juli.
Kloetinge, door not. v. Dissel
uur veldvruchten.
Vrijdag 17 Juli.
Coljjnsplaat, door deurw. Gainer
uur voor dhr. M. I. Hage inspan als
Woensdag 22 Juli.
S e v o o s ke r k eop de hofstede Drie
wegen inspan en veldvruchten, .uurdoor
not. Hosang.
Kamperland, door deurw. Gelner
.uur veldvruchten voer dhr. D. de Regt.
Colijnsplaat,. uur door not. Noor
dijke voor dhr. v. Luijk veldyruohten.
Donderdag 23 Juli.
C o 1 ij n s p 1 a a lbij M. I. Hage door
deurw. Gelner uur veldvruchten.
Vrijdag 24 Juli.
W olfertsdijk, door not. Pilaar en
d. Kloes voor H. v. Strien uur bij
Korstanje veldvruchten.
Ierseke, door deurw. Hollmann
iuspan.
Maandag 27 Juli.
C o 1 ij n s p 1 a a t,uur door not. Noor
dijke voor dhr. A. J. Ridder veldvruchten.
Dinsdag 28 Juli.
Kamperland,. uur door not. Noor
dijke voor dhr. Andries Die!eraan veld
vruchten.
Woensdag 29 Juli.
Colijnsplaat, 10 uur door not.
Noordijke bij A. C. v. Luijk inspan als
Vrijdag 31 Juli.
Kamperland, uur door not.
Noordijke bij Andries Dieleman inspan alB
Juli
Krabbend ke, door not Liebert
70 Heet. veldvruchten in Valckenisse- en
Emanuelpolder.
Woensdag 5 Aug.
Kamperland, bij D. de Regt door
deurw. Gelner inspan als
Vrijdag 7 Aug.
W o 1 f e r t s d ij k bij H. v. Strien door
not. v. d. Kloes en Pilaar uur inspan
als
Juli Augu8ius.
Goes, bij D. Rouw door not. Pilaar
uur inspan als: Ea veldvruchten.
Kapelle, bij v. Wingen door not.
Pilaar uur inspan ais
Middelburg. Bij de do*r hetdogelijkseh
bestuur gehouden verpachting van de
exploitatie van de aanplakborden, was
ingeschreven door J. W. H. L. v. Karssen
voor f200.99 (aan wien de exploitatie ge
gund is), C. P. v. Sprang, f200 A. Melis,
f 140 L Haooou, f 103, en A. K. B. J.
Metz, f90. De inschrijvers wonen allen
te Middelburg.
Middelburg. Gedurende het 2e halfjaar
19ü8 worden bet varkensvleesoh, de reuzel
en de kluiveD, respectievelijk tegen de
prijzen van f 0.74, f 0.75 en f 0.52 per K.G.,
ten behoeve der soldatenmenage van het
2a bat. 3a reg. inf. aihier, geleverd door
A. Beugelink alhier.
Homoeopatiach Maandblad no. 6
15 Juni 1908. Orgaan der „Yereoni-
ging tot Bevordering dor Homoeopa-
thie in Nederland" heofdredsc. dr. N.
A. J. Voorhoeve, Den Haag, met mede
werking van vele &an 'c hoofd van dit
Maandblad genoemde homoepatische
doctoren, Zwolle La Rivière en
Voorhoeve.
Het no. van heden bevat een belangrijk
artikel van dr. Kallenbach over «Theropsu-
tisehe Veranderlijkheid" bevattende veel
lezenswaardigs over de serum inspuiting
tegen keelziekte; 't artikel Koffie als genot
middel", door dr. Cramer wordt vervolgd,
en op de schadelijke werking van koffiie op
't bloed, 't hart, de maag, enz. gewezen 't
belangrijkst van al zijn de mededoelicgeu
over «Homoeopathie in de Veeartsenij
kunde". Onze landbouwers die er zich op
toeleggen willen, vinden ook in deze ru
briek veel dat hun zal interesseeren. En
eindelijk het artikel «Zonnesteek".
Wij vestigen weer eens de bijzondere
aandacht op het Maandblad. Hot is een
welkome gast en vraagbaak in vele ge
zinnen.
B URGE BLIJ KB STAND.
Vau 1118 Juni.
ZIERIKZEE. Getrouwd: I. Slegt,
22 j. jra. en G. B.-ya, 26 j. jci.
Bevallen: M. Stiphout geb. Keuve
laar, d.A. Lemson geb. v. Burg, z.
Overleden: L. Blankert, 10 m., d.
Aangekomen: 17 Juni te New-
York het s.s. Fried/rich der Grosse van Ge
nua ta Napels hot s s Scharnhorst van
Bremen naar Oosfc-Azië; 18 Juni te Phiadel-
phia het s s. Sloterdjk van Rotterdam 19
Juni te Rotterdam het s s. Soestdjk van
Philadelphia 20 Juui te Rotterdam het s.s
Rijndam van New-York.
Vertrokken: 17 Juni van Kaapstad
het s s. Reichenbach van Hamburg naar Ba
tavia van Marseille het s.s. Suevia van
Oost-Azië naar Botterdam van Cherbourg
het s s. Kaiser Wilhelm der Grossen van
Bremen naar New-York18 Juni van Bre
merhaven het s.s. Neckar van Bremen naar
Baltimore van Southampton het s.s. Roon
van Bremen naar Australië van Bahia het
s.s. Wurzburg van Bremen n&ar Brazilië
van Lissabon het s.s. Zaanland van Bueno3
Ayres naar Amsterdam van Padang het
'.e. Sol,o van Java naar Rotterdamvan
Batavia het s.s. Oranje naar Amsterdam
19 Juni van Marseille het s.s. Malang van
Java naar Rotterdam van Lissabon het s.s.
Koning Willem 11 van Amsterdam naar
Batavia.
Gepasseerd: 17 JuniOuessanthet
s.s.Prinz Regent van Antwerpen naar Kaap
stad j.9 Juni Kaap del Armi het s.s. Ophir
van Java naar Rotterdam Kaap Carvoeiro
het s.s. Grotius van Batavia naar Amster
dam Tener iff e het s.s. Amsleiland van
Amsterdam naar Buenos-AyresDover het
s.s. Pernambuco van Santos naar Rotter
dam Madeira het s.s. Ganelon van Westk.
Zuid-Amerika naar Rotterdam.
Telegrafisch Weerbericht.
naar waarnemingen in den morgen van
20 Juni, medegedeeld door het
Kon. Ned- Meteor. Instituut te De Bilt.
Hoogste barometerstand 771.5 te Horta,
(op de Azorisohe eilanden Noord-Afrika),
laagste stand 748.1 te Stockholm (Zweden).
Verwachting tor den avond van 21 Juni
^Matige, Noord-Oostelijke wind. Be
wolkte luoht. Weinig of geen neerslag.
Weiuig verandering van temperatuur.
Marktberichte.
Veüingsvereeniglng Walcheren.
MIDDELBURG, 19 Juni 1908.
Aardappelen (muizen) 20 a 50 et., idem (ne-
genwekers) 25 a 40 ct., idem (schoolmeesters)
45 ct., idem (poters) 20 a 3oct., Kruisbessen 35
a 41 ct., alles per 5 literAardbeien 20 a 30 ct.
per K.G.Citroenen f 2.80 per 100 stuks
Bloemkool 7ai2ct., Komkommers 45 a 14 ct.,
Sla '/4 a 1 ct., Andijvie 1 a 2 ct., alles per stuk
Spinazie 14 a 15 ct, Zuring 6 a 10 ct., Andijvie
jmoskrul) 6 a 10 ct., Postelein 10 a 25 ct., Dop
erwten 85 ct. a f i.io, Peulen 70 a 90 ct., alles
per ben Snijboonen 85 ct., Suikerboonen 80 ct.
ail, beiden per grietje K.G.)Peen 4 a 6 ct.,
Karoten 5 ct., Rhabarber 1 a3ct., Rammenas
2 a 2s ct., Selderij 1 ct., Uien 1 a 2 ct., Pieterselie
1 ct., alies per bos Eieren f 3.92 per 100 stuks.
Veiüngsvereenijrirg Zuid Bevelend.
GOES, 20 Juni I90S.
Aan de veiling waren 18800 ki'o Kruisbessen,
f 7.a f 7.10 per too kilo.
AXEL, 19 Juni 1908.
Oude Tarwe f 0, a f0,Nieuwe
Tarvre f9,75 a f 0,Rogge f8,50 a
f 0,Nieuwe Wintergerst f 9,25 a f 0,—
Zomergerst f 0,a f 0,Nieuwe Haver
f 7,50 af 0,Kookerwtenf 12,af 0,
Voererwten f 10,50 a f 0,Paardeboonen
f 9,50 a f 0,Lijnzaad f 12,a f 0,
Koolzaad f a f Aardappelen
f4,a f 0,
Alles per 100 K.G.
Amsterdamsche Goederenmarkt.
OVERZICHT DER WEEK.
Suiker. Beetwortel-, De markt verkeerde
deze week in flauwe stemming. Juni-levering
tot f 134 a f 13'/8» Oct./Dec.-levering tot f u15,16
a {nagedaan. De markt sluit iets vaster, met
veel vraag op de laagstgenoteevde prijzen.
Geraffineerd. Stemming deze week lusteloos,
met geringe vraag voor Engeland.
R ij s t. Ongepelde. Birmasoorten vast. Java
kalm. De inschrijving op den 1908 oogst Kan-
danghauer, aanvankelijk alhier vastgesteld op 2
Juli a. s., is uitgesteld tot 27 Juli a. s. Gepelde in
alle soorten vast.
Specerijen, Notemuskaat stil. Foelie met
iets meer attentie. Peper en kruidnagelen kalm.
Katoen in vaste stemming en wederom
iets hooger, voornamelijk spoedige levering. De
berichten omtrent den nieuwen aanplant zijn
tamelijk gunstig. Men noteertloco middlg.
Amerik. 36J ajjójct., basis dito dito Juli/Aug.-
levering 34 a 34J ct.
Meekrap onveranderd.
Tin. De markt was over 't geheel stil en na
kleine fluctuaties waren prijzen ten slotte nage
noeg onveranderd bij vorige week, n.l. Banka
prompt f 78l/s, A"g- f 77' s en Oct. f 77s/,.
Raapolie. In loco was de omzet iets le
vendiger, doch op het najaar was het niet doen
lijk zaken tot stand te brengen.
L ij n o 1 i e aanvankelijk met groote omzetten
en goede vraag voor loco, zeer vast en hooger,
liep daarna iets in prijs terug om prijshoudend
te sluiten.
De zaadverschepingen van La Plata waren
10.700 last en van Indië 4300 last.
L ij n z a a d stil en lusteloos.
Koolzaad blijft verlaten.
F ij n e Zaden. Karwijzaad was op levering
lager aangeboden, doch zaken bleven beperkt.
Overige zaden vonden slechts bij kleinigheden
koopers.
Men noteert: Mosterdzaad (brnin) f 3o a I 31
dito (geel) 120 a f224, Kanariezaad f9j a
f gf, per 100 kg., incl. baalKarwijzaad f 23 a
f 22 iMaanzaad (blauw) f 15 a f 151, per 50 kg.,
incl. baal.
Ansjovis zeer stil en in gedrukte stem
ming. Men deed 1906 lot f 56 en gaf een klei
nigheid nieuwe af tot f 50.
Marktprpen van Tarwe en Meel
Vrijdag 19 Juni.
ANTWERPEN. Tarwe kalm.
PARIJS. Tarwe prijshoudend. Per Juni
fr. 21 80 betaald.
BERLIJN. Granen. De flauwe berichten
uit Noord-Amerika oefenden hier nadeeligen
invloed uit. Bovendien werd er tegen de gis
teren aangekochte zeillading tarwe op levering
verkocht, tengevolge waarvan de prijzen terug
moesten. De kleine uitvoercijfers van Argen
tinië bleven onopgemerkt. Rogge fluctueerde
sterk. Eerst was de stemming traag, maar werd
vervolgens vaster op vraag vanwege molens.
Toen er echter later weder meer aanbod uit de
provincie kwam,liepen de prijzen opnieuw terug.
Rusland gaf op spoedige levering gemakkelijker
af. Haver was tamelijk prijshoudend, met vraag
voor goede qualiteit.
Slot- Openings- Vorige
koers. koers. slotkoers.
Juli: 211.210.75 212.
Sept.: 194.— 193.75 195.25
BUDAPEST. Tarwe kalm. I9jum 11.72
kr. 18 Juni 11.72 kr.
NEW-YORK. De termijnmarkt van Tarwe
opende nauwelijks prijshoudend a J ct. lager,
daalde verder in verband met fraai weder in het
Zuidwesten en naar aanleiding van flauwere
telegrammen. Vervolgens fluctueerde de markt
om dezelfde redenen als te Chicago en sloot
traag. In loco traag.
19 Juni 18 Juni 17 Juni 16 Juni
Voorjaars No. I
Northern 113s/s "S'/s "S'/s II4'/S
Roode Winter gó7/, 973/4 98'/, 97'/,
Juli Sept. Dec. Mei
19 Juni 9S'/4 9z'/z
18 96'/, 93'/z
17 97— 94l/2
16 96' 8 943'8
CHICAGO De T a r w e-markt opende prijs
houdend a ct hooger, steeg verder in verband
met kleine aanvoeren in het Noordwesten, in
overeenstemming met mais, wegens flinke aan-
koopen per September door Armour,op contra-
mine-dekkingen, naar aanleiding van berichten
over verlaagde oogstramingen en tengevolge
van aankoopen door haussiers. Gunstige oogst-
berichten uit kansas en het Noordwesten, op
ruimingen door haussiers en voorspellingen van
gunstig weder lokten eene daling uit, maar de
markt steeg weder wegens de verwachting van
eene vermindering in de stoomende en zeilende
hoeveelheid Ruime verkoopen en lagere be
richten van binnenlandsche markten hadden
echter nogmaals eene daling tengevolge. De
markt sloot traag.
Juli Sept. Dec. Mei
19 Juni 871/4 85',, 865/„
18 88'/, 86'/, 87'/4
17 88787'/, 887,
16 887/, 871/, 88',
Ingezonden Stukken.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Geachte Redactie
Gaarne zag ik onderstaand in Uw veel
gelezen blad, vert.-ouwen.de dat ge het mij
niet zult weigeren, bij voorbaat mijn dank.
Een vraag en een opmerking.
Met onverdeelde aandacht heb ik Zon
dagavond 14 Juni geluisterd naar de
sehooT<<\ wrid^-wwroolife van de
ZeerGel. spreker dr. A Kin p gehouden
in de Geref. Kerk van St." L-urens, over
het onderwerp„D« twee hoornen in hel
parad js".
Als ik den spreker goed begrepen heu,
heeft hij het gehad over den boom des
levens en zijne beteekenis ea over den
boom der kennis des goeds en des kwaads
en zijne beteekenis.
In verband met zijn onderwerp kwam
de spreker tot een gedachte, die aldus
luidt: Adam is door God sterfelijk ge
schapen, anders had God niet tot Adam
gezegd«Ten dage als ge daarvan eet,
zult gij den dood sterven". (Gen. 2 17).
Deze gedachte kon ik niet loslaten. Reeds
op de catechisatie ben ik door mijn leer
meester dr. Wagenaar onderwezen, dat
«Adam stond ia de mogelijkheid ooi niet
te zondigen en niet te sterven, het beloofde
loon wao de onmogelijkheid om te zondigen
en te sterven, de gedreigde straf de onmo
gelijkheid om niet te zondigen en niet te
sterven."
Dese twee gedachten ucast elkander
plaatsende kou ik niet tot overeenkomst
met die twee geraken en dacht dat zij met
e'kaodcr in strijd waren. Dat zal natuur
lijk wel aan mijn nog niet al te diep inzicht
ia da waarheid Gods liggen.
Toch had ik een nadere verklaring vau
die gedachte nuttig gevonden (misschien
achtte de spreker dit niet noodig) voor
de menigte.
Mocht dr. Koyper in de gelegenheid
gevonden worden verband eu overeen
komst nader aan te wijzen, hij zou daar
door misschien velen een genot versohaff-n.
Nu nog eene opmerking.
Sprekende over den Boom der kennis
des goeds en des kwaads, merkte f preker
op, dat wij Adam er dikwijls een verwijt
van raaken (wat wij nooit mogen doen)
dat hij genomen heeft van dien boom. Om
nu tot een vergelijking of tot een afstraf
fing te komen over deze gedachten, zeide
hij, dat ook wij dit zoo dikwijls overko
men met kleine bagatelleu, want gestolen
vruchten zijn zoet.
Nu gaat na. i. deze vergelijking niet op,
of se is veel te zwak, want Adem stond
io de mogeljkheid om niet te zondigen enz.
wij daarentegen zijn gekomen in «de on-
mogelijkheid om niet te zondigen enz." Dat
moet de hooggel. spreker t' oh zeker wel
gevoeld hebben.
Deze opmerking was echter niet de be
doeling v»u mijn schrijven, toeh dooh het
mij goed het er bij te voegen.
Wanneer de spreker mocht antwoorden,
hoop ik, dat hij mij, ais ik het eens mis
mocht zijn, of verkeerd geluisterd heb,
niet te hard zal oordeelen, want het is om
te leeren dat ik dit vraag.
Voor de keurige leerrijke rede, zoowel
naar vorm als naar inhoud, mijn persoon
lijke dank.
Na hoogachting,
W. WATTEL,
oud-lid der Middelburgsohe Jongel.
Vereen. «Herman Faukeel".
Middelburg, 16 Juni 1908,
Gaarne maak ik gebruik van de, door de
Redactie zoo vriendelijk mjj aangeboden
gelegenheid, oin met esn enkel woord dun
geaehten schrijver van 't hierboven staande
stuk te beantwoorden.
Blijkbaar is er eenig misverstand, en
zonder veel moeite is dit gelukkig weg te
riemen. Toen ik n.l. in bedoelde lezing be
handelde de bedreiging „ten dage als ge
daarvan eet, zult gij den dcod sterven",
wees ik er op dat men de vraag, of Adam
sterfelijk of onsterfelijk geschapen was,
moest beantwoorden in verband met die be
dreiging Gods. Ik ontwikkelde de gedachte
dat Adam zóó was geschapen dat er plaats
was voor die bedreiging. A dam was sterfe-
1 ijk,niet in den gewonen zin deswoords zoo
als wij nu van 'n sterfelijk mensch spreken,
daarmee bedoelende dat een mensch vroeg
of laat sterven zol, maar wel in den aange
geven zin dat hij sterven kon, dat het mo
gelijk was om hem den dood te doen ster
van. Wat onze vriend dan van dr.
Wagenaar geleerd heeft, dat Adam was
geschapen in de mogelijkheid van niet te
zondigen en van ni6t te sterven, is dus niet
in stryd met door mij uiteengezette andere
mogelijkheid om wei te kunnen zondigen en
sterven. Helaas, dat de laatste mogelijk
heid werkelijkheid is geworden
Wat de tweede opmerking aangaat, de
geachte schrijver zeif zogt daar niet veel
mee te bedoelen, het slechts aan zijn schrij
ven toe te voegen. Dit raakt een psycholo
gische kwestie. Het proefgebod hing
's menschen lot en toekomst aan een schijn
baar zoo onbeduidende zaak, en, van uit
psychologisch standpunt, maakt zulks ten
alten tijde nat gehoorzamen mjeilijker.
Laat onze vriend maar eens denken aan het
woord van Naümans knechten tot hun heer:
„zoo die profeet tot u een groote zaak ge
sproken had, zoudt gij ze niet gedaan heb
ben (2 Kon. 5 12). En het vóór of 1 a den
vsl maakt hier geen onderscheid, omdat het
hier niot gaat over de vrgeg of Adam ge
hoorzaam had kunnen zijo, maar over het
psychologische dat het zoo moeilik is te i*o-
hoorzatnen aan een schijnbt.ar onbeduidend
bavel.
Mijn vriendelijken dank aan broeder
Wattel voor z\jn belangstellend en waar-
deerend schrijven, en aan de Redactie voor
de plaatsing van mijn antwoord.
Uw dw-,
Dr. A. KUYPER Jr.
Vlissingen, 19 Juni *08,
