NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 217. 1908.
Dinsdag 16 Juni.
CHRISTELIJK-
22e Jaargang,
HISTORISCH
Baiteiludsel Dierziek'..
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed, 3. J. DE JÖNGE-VERWEST, te Gom
F. P. D'HÜU. te Mlddslburo.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Binnenland.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers 0,026.
UITGAVE DER FIRMA
m 'VAK
van 1—5 regels 40 cent, iedere regei meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent
Zij, die zicii met 1 Juli a. s. op ons
blad abonueeren, ontvangen het tot
aan dien datum gratis.
15 JuDi 1908.
In da vergadering van Chr. Volksonder
wijs ia door den voorzitter ais een bewijs
van de kentering der oud-liberalen naar
rechts gewezen o.a. op de wethoudersbe-
noeming te Amsterdam.
Dtï.1 ineening kunnen wij niet onder
schrijven.
Wanneer de liberalen in een gemeente
raad hun keuze vestigen op een antirevolu
tionair, dan doen zij dit,omdat in hun eigen
partij geen tot deze taak bekwamen of ge
zinden te vinden zijn.
In Den Haag zou De Wilde niet tot wet
houder gekozen zijn, ondanks zijn groote
bekwaamheid, wanneer niet te voren bij de
liberalen had vastgestaan dat niemand der
hunnen dien zetel kon of wilde bezetten.
In Amsterdam precies hetzelfde.
Het Handelsblad verklaarde ronduit dat
't liever den zetel van De Sauvage Nolting
door een liberaal had ingenomen gezien.
En wien kan er dan ook staat op maken,
wanneer straks, in 1909, de heer De Vries
als wethouder aftreedt, en er inmiddels een
liberaal in den Raad is gekomen of open
baar geworden die van 't hout is waaruit
men een wethouder van onderwijs snijdt,
zij mr. De Vries om zijnentwil gaarne weer
zullen wippen.
Zelfs in 't kleine Goes werd 't immers
'n paar jaar geleden gezien dat 'n antirevo
lutionair, die een paar jaren als wethouder
een uitstekend figuur had gemaakt, door
een der liberalen die hem eerst hadden in
gehaald, weer werd uitgeworpen, omdat er
inmiddels een geestverwant van minstens
evengroote te verwachten bekwaamheid in
den Raad gekomen was.
Het Kamerlid Bijleveld in 1903 door de
hulp der liberalen in Amsterdam IX ge
kozen,werd in 1905 door toedoen dierzelfds
liberalen weer uitgeworpen.
Dat is de les van de uitgeknepen citroen
Hetgeen te verklaren is en, tot op zekere
hoogte, waard dat men er niet al te zeer op
toornt.
Omdat, bjj gelijke bekwaamheid, ook aan
onzen kant, het beginsel beslist-
Maar, men bouwe er dan ook geen torens
op.
Het liberale Handelsblad schreef
De houding door een groot deel van de
Amsterdamsche onderwijzers en hun organisa
tie, de afd. Amsterdam van den Bond van
Nederlandsche Onderwijzers, in de laatste jaren
aangenomen, is de oorzaak geweest, dat niet
de heer Ketelaar gekozen is, zeer zeker was
zij de reden, dat wij de verkiezing van den
heer Ketelaar niet hebben kunnen aanbevelen.
Tot ons leedwezen. Wij hadden honderd maal
liever een erkend voorstander van het open
baar onderwijs op de plaats van de heeren
Van Hall en De Sauvage Nolting gezien, dan
den heer De Vries. Maar, naast gebrek aan
candidaten voor het wethouderschap heeft de
radicale agitatie in een groot deel der onderwijs
wereld In Amsterdam, de vrees den geest die
daar heerscht meer en meer zich te zien ver
breiden, dat ditmaal belet.
De Rotterdammer, met ingenomenheid
gewagend van onzen Zeeuwsehen Partij
dag, van 's voorzitters openingswoord en van
de aan vrijzinnigen kant gewraakte twee
lingtelegrammen, schrijft ten slotte „Men
schijnt in Goes den rechten weg te heb
ben kunnen vinden. Naar het verslag te
oordeelen, was het een partijdag, die onze
antirevolutionaire partij goed deed."
Dit zijn wij met He Rotterdammer eens.
Wij konden wegens bezetten redaotio-
neelen arbeid deze Partijdag, zeer tot onzen
spijt, niet bijwoneD.
Maar uit hetgeen ook wij er van hoorden
en lazen, is zij uitnemend geslaagd, en viel
vooral mr. Dielemans referaat in goede
aarde.
Wij vernamen met leedwezen dat uil
de coalitiepartijen van deze vergadering
slechts door een persoon, een katholiek,
notitie was genomen.
Wij zouden het Provinciaal Comité wel
willen verzoeken voortaan de Telegram
men bijv. aan den minister en aan dr.
Kuyper altijd zoo vroeg te verzenden,
dat de evenfueele ingekomen antwoorden
nog iu de vergadering zelve kunnen wor
den voorgelezen.
Overigens hebben wij niets dan lof voor
deze Partjjdag en haar voorbereiding,gelijk
over 't geheel voor eiken arbeid van ons
Provinciaal Comité.
Engeland.
De suffragettes, dat zijn de damers die
voor algemeen stemrecht ijveren, geven
den strijd niet op. Zaterdag maakten een
tienduizendtal een opmarsoh te Londen
naar de Albert Hall. Er werd een schit
terend sucees mede behaald, daar deze
betooging de grootste was, welke ooit ten
gunste van het vrouwenkiesrecht werd
gehouden. Een tweehonderd ceremonie
meesters alsmede een aantal ordebewaar
ders van ZaDgwill's mannenbond voor
vrouwenkiesrecht handhaafden een voor
beeldige orde, zoodat de bereden en niet-
bereden politie, die in grc-oten getale aan
wezig was, nagenoeg niets te doen had.
Dertien muziekkorpsen vergezelden de vele
banieren met zich voerende stemreobt-
vrouweD, waarender verscheidene uit de
provinciën, en uit de Engelsche koloniën en
Noord-Amerika.
De Albert Hall was eivol, zoodat hon
derden geen toegang kon worden verleend.
Binnen heerschte er een geweldige geest
drift, toen na gloedvolle toespraken bij
acclamatie een motie werd aangenomen,
waarbij stemreoht voor vrouwen word:
geëischt.
Onder de vooraangaanden en spreeksters
waren verscheidene aanzienlijke dames
vrouwelijke doctoren, musici, schrijfsters,
artisteu, maar ook fabriekwerksters, dienst
boden, enz.
De regeering, hoe liberaal ook denk
bijv. aan 't voorstel-Asquitt tot staatspen
sioneering zal voorloopig nog wel geen
gehoor geven aan de stem dezer gewei
digen
Rusland.
Engelsche bladen vernemen uit Reva'
van e®a aanslag, die tegen het leven van
den Tsaar beraamd zou zijn geweest, doch
mislukt zou zijn door den onwil van een
onderwijzeres om den aanslag, dien men
haar opgedragen had, uit te voeren. Toen
het bekend werd, dat de Tsaar naar Re val
zou komen ter ontmoeting van Koning
Eduard, staken de revolutionairen de hoof
den bij elkaar en zonnen op middelen om
hem uit den weg te ruimen. Makkelijk was
de zaak niet. Want Peterhof was ontoe
gankelijk en de spoorlijn was zoo nauw
lettend bewaakt, dat aan het plegen var
een aanslag daar hoegenaamd geen denker
was. Bovendien zou niemand op 't statior
worden toegelaten, om getuige te zijn var
de aankomst des Tsaren, behalve de school
kinderen en het onderwijzend personeel
Nu had een der onderwijzeressen vroeger
in betrekking gestaan tot de revolutionnai-
ren, doch later had ze zich eenigszins uit
die kringen teruggetrokkenhet was der
politie dau ook volkomen onbekend, dat
die onderwijzeres revolutionnaireneigingen
gehad had of had. Aan die onderwijzeres
droegen de terroristen de volvoering van
den aanslag op. Ze had een bom moeten
werpen naar den Tsaar, iets waartoe ze
gemakkelijk de gelegenheid zou hebben,
near zij zich met de kinderen in de onmid
dellijke nabijheid van den Tsaar zou be
vinden. Maar om wat voor reden dan
ook de onderwijzeres kon niet tot de
daad besluiten en verkoos zelfmoord boven
een moord op den Tsaar. Een dag voor
de aankomst van den Tsaar wierp zij zieh
onder een trein. Gisteren is ze bsgraver,
ten grave geleid door een talrijke schare
van schoolkinderen, bij wie ze zeer be
mind was.
De politie heeft haar woning onderzocht,
maar niets verdaehls gevonden.
De bladen bevatten niet veel beschouwin
gen over de ontmoeting te Reval. De meeste
zijn ingenomen met de ontmoetiDg,doeh een
enkele, (de Swet) schrijft op zeer scherpen
toon tegen Engeland en verklaart de komst
van koning Eduard naar Reval als een po-
gine van Engeland om Rusland en Frankrijk
als bondgenooteu tegenover Duitsohland aan
zijn zijde te krijgen. Het blad wijst er ver
der op, dat zich moeilijkbeden kunnen voor
doen in het Verre Oosten. Heeft niet de Ja-
pansohe minister van oorlog in het parle
ment gesproken van een onvermijdelijken
oorlog ten noorden van Japan Wat heeft
Rusland dus te wachten, zoo vraagt hei
blad, van vriendschap met Engeland, den
bondgenoot vöd Japan f
Mogelijk ziet 't blad den toestand wat
zwartgallig in. In ieder gevalvoor Ja
pan zal men wel altijd moeten oppassen.
Dit laad houdt zich thans wel rustigmaar
dit kon wel eens uit geldgebrek zijn.
Frankrijk.
Wie zich de omstandigheden waaronder
de degradatie van Dreyfus plaats had, nog
herinnert, heeft niet veel noodig om zich
voor te stellen hoe het Vrijdag op het plein
Saint Rcch te Toulon is toegegaan bij de
degradatie van Uilmo, den zeeoflicier die
papieren aan Duitschland verkocht.
Er is echter nog één verschil. Toen Drey
fus „eerloos" werd gemaakt, schreeuwde
men hem overal waar hij ging het „land
verrader"' toe, doch antwoordde de gede
gradeerde telkens met vastberadenheid in
stem en blik, dat hy onschuldig was.
Dit had bij de degradatie van Ullmo niet
plaats. Hij zweeg en weende.
Omtrent de droeve parade geven de bla
den de volgende beschrijving
De troepen waren opgesteld in een vier
kant om de plek, waar Ullmo zou komen te
staan. De trompetters bliezen, de trommels
roffeldendaar kwam uit de groote deur
van de militaire gevangenis de landverra
der aangeloopen, bewaakt door vier matro
zen. Mager, bleek, de oogen neergeslag9D,
onzeker stappend, verschijnt hij voor het
laatst in de uniform van zeeofficier voor do
troepen. Als hij komt gaat de opgepakte
menigte fluiten, en er wordt geschreeuwd
ter dood, ter dood.
Midden in de open ruimte staat Ullmo
onbeweeglijk. De menigte wordt stil. Het
wordt indrukwekkend stil op het plein. De
griffier leest het vonnis voor, uitgesproken
door den krijgsraad van Toulon. Dan treedt
de kapitein ter zee Dntheil naar voren en
zegt met luide stem„Ullrno, Karei Benja
min, uit naam van het Fransche volk, gij
zyt onwaardig de wapenen te dragen, en op
gezag der wet degradeeren wij u."
Alexandre Morin, een maitre de mous-
queterie met eenige ridderkruisen versierd,
neemt hem de pet van het hoofd en rukt
er de galons af, hij scheurt de galons en
de knoopen van de uniformjas en werpt
ze ter aarde, de epauletten en de sabel
worden afgenomen. Alexandre Morin trekt
de sabel uit de schede en met oen hatdigen
slag op de knie knapt hij het wapen door
midden, zoodat de twee stukken over de
steenen klettereD.
De menigte schreeuwt opgewonden, het
piket matrozen neemt zijn slachtoffer weer
mee en laat den verrader, geplukt en ge
havend de ronde doen voor de troepen.
Al boozer worden de kreten der menigte.
Dikke tranen glinsteren op de wangen van
Ullmo. En dan verdwijnt hij weer in de
deur van de gevangenis. Daar waB een
burgerpakje voor hem klaar gelegd.
De schandoparade heeft 12 minuten
geduurd.
Ullmo zal zijn straf ondergaan op het
eiland Ré. Ré ligt vlak aan de Fransche
kust, tegenover la Roohelle. Het ligt iels
noordelijker dan het bekende Fransche
kusfeiland Oléron.
Fransohe bladen melden, dat Ullmo de
eerste Fransohe zeeofficier is, die sedert
1791 gedegradeerd is. Men verzekert, dat
hij van het eiland Ré naar een van de 8a-
luut-eilanden bij F.ansch-GuyaDa, vermoe
delijk het Duivels iland, overgebracht zal
worden volgens een ander bericht zou de
regeering er eohtar de bewakiogskosten op
dat eenzame eiland niet voor over hebben.
Turkije.
De Turksobe gezaot te Weenen sohreef
dezer dagen over Sarocs
Daar de tendentieuze geruchten over
plannen der Turksche regeering om een
aanslag te plegen op de grondwettigeinstel-
liagen van Saraos niet willen verstommen,
is de Turksobe ga,zant gemachtigd tot de
verzekering, dat te Porte hoegenaamd niet
denkt aaa een wijziging van den status quo
en dat baar op'reden alleen de handhaving
van de keizerlijke iirman, waarbij do ver
houding vau Sjaios tot het Turksohe Rijk
geregeld werd, ten doel heeft. De feiten
zullen spoedig het bewijs brengen van de
oprechtheid dezer verklaringen en de b ya
le bedoelingen der Turksobe regeering.
Reoef Pa«ja zal, zoodra hij zijn taak vol
bracht heeft, naar Saloniki tarugkeeren en
dan zal de geleidelijke ontruiming van het
eiland beginnen door de Turksobe troepen,
welke thans daar zijn tot herstel der orde.
Tegenwoordig is men doenne met de reor
ganisatie van de p "idarmerie. Bij de ver
volging en de bestraffing van de schuldigen
aan de joDgsfe troebelen zal met rechtvaar
digheid en matiging worden te «verk
gegaan. Van de door Sofoelis en zijn aan-
gang te Athene v< rbreide voorstelling van
zaken is geen woord waar.
De consulaire berichten van Samoa be
wijzen, dat de Turksche troepen zich aan
geenerlei uitspattingen hebben schuldig
gemaakt.
De Turksche regeering volhardt by haar
besluit om den GriekacheD consul op Ssmoss
de verdere uitoefening zyner functies niet
toe te staan.
De Vorst heeft alle relaties met hem
verbroken, omdat hij hero voor den stoke
brand houdt, die in de jongste troebelen
de hand had.
Turkije's regeering gewaagt voorla met
ingenomenheid van de inschikkelijkheid
der controleerende regeeringen va» Fraek
rijk, Engeland en Rusland, die de „regeling
van zaken" heelemaal aan haar overlateD.
Turksohe troepen, de vrije hand hebbende
in het dempen van onlusten, dat is voor
een Turk om van te watertanden Ook
voor zijn slachtoffers
Noord Amerika.
Onder 't bestuur van President Roosevelt
(dien kranigezijn al heel wat hervor
mingen ingevoerd. Ook in de afzonderlijks
staten. In den staat New-York, waaT gou
verneur Hugbes het bewind voert, is, nadat
dit vroeger reeds door het Huis van Afge
vaardigden geschied was, thans ook door
den Senaat het wetsvoorstel aangenomen,
waarbij het wedden bij rennen wordt
strafbaar [gesteld.
Gelijk wij reeds meldden nam de Senaat
bet voorstel aan roet 26 tegen 25 stemmen.
Weer een bewijs hoe het op een stem kan
aankomen En die eene stem was hier die
van een senaatslid (Foelker) die, pas opge
richt van een blindedarmontsteking, 't ge
vaar voor instorting Diet tellende, maar Al
bany toog, om voor het ontwerp testeramen
De wetten treden onmiddellijk ia wer-
king. Zij beteekenen voor den gouverneur
een overwinning op de bosses, die tegen 't
voorstel stemming hadden gemaakt.
Id alle staten is men overigens druk met
de voorbereiding voor de Presidentsverkie
zing bezig.
Roosevelt heeft door zijn bemoeiingen be
reikt, dat zijn geestverwant Teft zijn alge
meen hegeerde eandidaat-opvolger wordt
bij de rcpublikeinsohe partij. Bryan, de
democratische tegen-oandidaat. ontving nn
ook toezegging van de stemmen van Ken
tucky en Virginië, ten gevolge waarvan
hij nu op twee derden van de stemmen
van het congres zijner partij kan rekeneD.
De republikeinen hebben voor de ean-
didatuur voor het vioe-presidentsehsp der
Unie de aandacht gevestigd op John Hays
Hammond, den rijken Amerikaanscheo
mijnmagnaat van deu Rand, die indertijd
met Jameson geheuld heeft, enzcerpopu-
Isir is te Chicago. Men noemt hem den
hoogst bezoldigden man Ier wereld. Als
eerste adviseerend mijn-ingenieur v&n de
Guggenheims heeft hij al herhaaldelijk een
jaarlijksche bezoldiging van 500 000 dol
lar getrokken. Ia het Westen van de
Vereenigde Staten is hij zeer getapt Dcch
een telefonische waarschuwing van Roose
velt dat hij oezeo gespikkelden rijkaard
niet verlangt, heeft de aandacht wel een
weinig van hem afgetrokken. De oandidaat
van Roosevelt zou zekere Cortelyon zijn.
Een by voegsel tot de Staatscourant
(no. 138) bevat een staat van de gevallen
van besmettelijke veeziekten in Nederland,
voorgekomen gedurende de maand Mei
1908, Daaraan ontleecen wij de volgende
opgave (de cijfers tusschen haakjes duiden
het aantal eigenaren aan, onder wier vee de
ziekte voorkwam)mond- en klauwzeer by
de herkauwende dieren en de varkens 126
(28), kwade droes en huidworm by de een
hoevige dieren 4 (4), schurit bij de eenhoe
vige dieren en de schapen 83 (8), rotkreu-
pel der schapen 2 (2),vlekziekte by varkens
26 (19), trichinen ziekte by varkens 0 p0),
miltvuur bij alle vee 36 (33), hondsdolheid
by een hond 0 (0).
UIT DE PROVINCIE.
Vlisslngen. By beschikking van den
minister vau marine is aan den zeeloods J.
D. Jansen, met den 1 Juli a.s. eervol ont
slag uit den loodsdienst verleend wegens
lichaamsgebreken. En zyn benoemd tot
zeeloods, de loodskweekeliug der le klasse
H. L. de Vriestot loodskweekeling der le
klasse, die der 2e klasse J. Klaysen en tot
loodskweekeling der 2e klasse, de matroos
J. Jilleba.
Vlissingen. Bij het examen voor kom
mies by 's Rijks Directe Belastingen,is nog
geslaagd de heer M. Krijger, milicien ser
geant by de la coasp. 4e bataljon alhier.
Zaterdag zijn aan het Ministerie van
Bsitenlandsehe Zaken te 's-Gravenhage de
wederzijdscbe acten van bekrachtiging
uitgewisseld van de op 8 October 1907 ge-
teekende overeenkomst tusschen Nederland
en België, betreffende de verbetering van
de verlichting en bebakening der Wester-
Sehelde.
Middelburg. Don milicien-sergeant J.
P. Kamermaus dar lichting 1901 van het
2e bat. 3e reg. inf. alhier is uilstel van
opkomst onder de wapenen verleend, in
afwachting van de beslissing van H. M. de
Koningin op een door hem gedaan verzoek
om ontheffing van vorenbedoelde» dienst.
Van dit bataljon is den milicien A. Kole
der lichting 1905 (gemeente Krabbendijke)
door den M. v. O. vergunning verleend tot
verblijf in Noord-Amerika tot 1 Augustas
1909.
Middelburg. Het stedelijk muziekkorps
geeft een uitvoering op Vrijdag a.s., des
avonds ten 7'/2 uur op het Molenwater.
De volgende muziekuitvoeringen zullen
plaats hebben op 26 Juni en 3 Juli.
Middelburg. Zondagavond werd alhier
de laatste samenkomst gehouden in de tent
op het Molenwater. Reeds voor den aan
vang was de greote tent geheel vervuld, zoo
zelfs dat ook de gangpaden met een opeen
gepakte massa meneohen bezet waren.
Het plsfiorm, dat een honderdtal men-
schcn bevatten kan, werd nu eveneens door
de nog steeds toestroomende menigte inge
nomen en ook daar wss geen enkel plaatsje
meer over. Van al het podium bood deze
vergadering een indruk wekkenden aan blik.
Het samenzijn werd geopend door het
zingen van een lied en gebed van dr. v. d.
Flier. Afgewisseld door het zingen van de
bekende liederen spraken achtereenvolgens
dr Hoek van Brussel, de heer Kloot Mijburg,
de heer van Groningen en ds, Breen, terwijl
d8. de Visser de vergadering met gebed sloot.
Ook thans waren belijdende ehrietenei}