NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 209. 1906.
Vrijdag 5 Juni,
22e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
BBlteilaidsek Overzicht.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. a Je DE J0N6E-VERWEST-. te Goes
f. P, D'HUU, te Middelburg.
Zij, die zieh met 1 Juli a. s. op ons
blad abonueeren, ontvangen bet tot
aan dien datum gratis.
ozïTïïïnt;.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Spanje.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers 0,025.
UITGAVE DER FIRMA
£K VAN
Naast zooveel dat ons dankbaar stemt,
ook in maatschappelijk opzieht, treft ons
toch ook gedurig het verschijnsel van aoh-
iertïi'gung van verwording, van inzinking.
Niet elujd stemt het volgen van de ge
schiedenis van den dag tot dankbaarheid
en vroolijkheid, maar gedurig wordt de
mensch die meêleeft op gevoelige wijze
er aan herinnerd dat de zonde heerschappij
blijft voeren in het hart der enkelen en
in het bedrijf van gansehe natiën.
Duitsohlaud leeft onder den indruk van
een straf toe te passen door de justitie op
een kring van hooggeplaatsten in de maat
schappij ter oorzake van niet te noemen
zedelooze handelingen.
Aan Frankrijk is, voor zoover het althans
niet door den revolutie-geest bedorven be
volking betreft de schrik om het bart, ge
slagen bij het openbaar worden van de
jongste bevolkings-statietiek.
Reeds een kwart eeuw gaan de cijfers
der geboorten in Frankrijk op onrust
barende wijze achteruit, maar zoo erg als
het vorige jaar is het nooit geweest. Het
sterftecijfer was ruim 20000 hooger dan dat
der geboorten. Voor een halve eeuw stond
Frankrijk en Duitschland gelijk in aantal
inwoners. Nu telt Frankrijk 39 en Duitsch
land 60 millioen.
De cijfers worden ontleed op allerlei
wijze, maar hoe men ze ook wendt of
keert, ze geven een treurig beeld van
inzinking.
Vanzelf gaat men nu kunstmiddelen
zoeken tot vermeerdering van het cijfer der
bevolking. De een pleit voor vrijstellingen
van lasten en dieDsten en de ander werd het
verstrekken van steun aau groote gezinnen.
Alsof daarvan iets te wachten is.
De oorzaak ligt voor de hand.
In Frankrijk heeft het goddelooze Nieuw-
Halthusianisme meer dan in eenig land
ter wereld ingang gevonden. Nergens is het
meer in praetijk gebracht dan in Frankrijk.
Geen bodem was ook zoo vruchtbaar om
het zaad van deze volk- en huisgezin ver
woestende praetijk to ontvangen als deze.
Jaren lang is de bevolking geleerd dat er
geen enkele reden is die totpliehtvervulling
roept of tot gehoorzamen aan gezag verplicht.
Alles wat de bevordering van stoffelijke
belangen in den weg stond zette men op
zij, en waarom zou men niet uit den weg
ruimen wat het genot vermindert of het
smaken van genot verhinderd
Kinderen en huisgezinnen vorderen zor
gen. Het bezit van zoo'n maatsohappelijken
rijkdom eiseht zelfopoffering. Het familie
leven eisoht de vervulling van pliehten die
het zoogenaamde genot dat onzen tijd zoo
rijkelijk buitenshuis aanbiedt, belemmert.
Inzinking
Het is niet twijfelachtig dat een hemels
breed verschil bestaat tussohen de openba
ring van zonde in Duitsohlands aanzienlijke
kringen, en het gemis aan den lust en de
kracht om voort te bouwen op de christe
lijke grondslagen der samenleving, gelijk
zich dit in Frankrijk openbaart.
In Duitschland een gebrek, een Bcheur in
het oude soliede gebouw, in Frankrijk een
revolutiebouw, slecht van fundeering en
zwak van constructie, vertoonende de stel
lige profetie van eindelijke inzinking.
Niet een enkele scheur vertoont het
maatschappelijk gebouw, zoolang reeds
door de revolutie ondermijnd, maar vele
scheuren.
Ondermijning van het gezag, verslapping
van de tucht, verwildering van het volk,
verliea van prestige, zie daar eenige scheu
ren in den revolutiebouw.
Dat ze ons land en volk ten afschrikkend
voorbeeld zijn 1 Inzinking vooral en aller-
wege op het terrein van het gezag.
Schier geen enkel land meer in ons
werelddeel, waar de volksvertegenwoordi
ging nog eerbied inboezemt. Frankrijk,
Duitschland, Italië, Oostenrijk, Hongarije,
Spanje, België, en van ons eigen land
zwiigen we het liefst, heeft veel critiek en
veel bezwaren tegen zijn volksvertegen
woordiging en voor ons gevoel heeft die
vertegenwoordiging niet aan achtbaarheid
gewonnen.
Dorst naar goud openbaarde zich, vooral
bij de joDgste financieels en oeconomische
crisis op een wijze als niemand wel had
verwacht, en in moer dan één werelddeel.
Amcrika's zwendel en Afrika's karkter-
loosheid en Europa's speculatiën hebben
duizenden slachtoffers geëischt.
Zoo vertoonen ztch onder veel arbeid en
veel strijd ook teekenen van inzinking en
niet zoo weinige.
En het was de Kreuzzeiting dis eenigen
tijd geleden de christelijke wereld de roe
ping voorhield om thans met dar daad te
toonen, dat het den christelijken volken
mogelijk is, wat den Heidenschen volken,
ook het moderne Heidendom onmogelijk
bltek, om de in onze moderne beschaving
voortwoekerende zonde van verwording
en ontaarding te stuiten door de zedelijke
kracht van het Evangelie des Kruises.
Scherper, meer belijnd komen de ver
schillen met ieder jaar voor den dag.
De wereld wordt knapper, maar ook
slechter. De gemeente des Heeren laat vuri
ger en beslister haar getuigenis hooren.
Alles wordt forscher, zoowel het ongeloof
als het geloof. Alles wordt uitgebreider,
zoowel de wetenschap met hare wijsheid,
als de dienst des Heeren met zij j wonderen
van genade. Het ongeloof dat de lichten des
hemels wil uitblusschen treedt stouter op,
maar krachtiger klinkt ook de taal des ge
loof». En nu wordt ieder belijder des Hee
ren, die getuige is van zoo velerlei inzin
king op zoo menig terrein, eerst voor zich
zelf en daarna voor heel zijn omgeving
geroepen meer dan ooit tegen afdwaling te
waken, 't Is zoo dikwijls de eerste stap dio
't doet, en eindelijk staat men schier onge
merkt voor een afgrond van ontaarding,
verwording, inzinking.
4 Juni 1908.
Onze bekende Walohersohe oudheids-
minnaar, bekend onder de letters K. W.
heeft in een der laatste nommers van de
ChristelijkSchool, uit een Nieuwlaodsch
schoolschrift enkele stukjes volkspoëzie
opgedolven, velen onzer lezers althans in
brokstukken uit de overlevering onzer
kinderjaren bekend, en aantrekkelijk, om
dat die soort poezie weggestorven is met
het geslacht dat het onze is voorafgegaan.
Enkele korreltjes willen wij nog oppik
ken, omdat diejsoort poezie, zooal niet hier
zijn vaderland gvond. althans zeker druk
beoefend werd.
Zeven schrijfvoorbeelden zullen we over
nemen, en menigeen zal er een oude,
wel bekende in ontmoeten.
Ss.No. i.
De visschen in de zee
Den eenen eet den anderen
GEB Zoo doen de menschen mee
En leven met malkanderen.
No. 2.
Adam, onzen eersten vader,
Was dat niet een regten boer,
Waarvan dat wij altegader
Dragen nog denzelfden snoer.
Edelman, wat meugt gij roemen
fetish Dp uw £eld en ep uw goed
Gij zijt maar van een boer gekomen,
Waarom dat ik lachen moet.
No. 3.
Laat alle winden waaien,
Laat alle] molens draaien,
Laat allej waat'ren vloeien,
Laat elk mensch zich met zijn eigen dingen
bemoeien.
No. 4.
Als de landman gaat uit zaaien
Volgen hem de bonte kraaien,
Maar de mosschen en de vinken
Die pikken meer als ze drinken
Dan komt de jager met zijn hond,
Die trapt het koren in den grond,
Dat moet de landman al uitstaan,
En-nog geduldig henen gaan.
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
ssssseKXBesaaBse&BUBmv issaPa&söss^ffl&EXiöiSgïpsss
No. 5.
Door mij gedaan, door mij geschreven
God weet, hoe lang dat ik zal leven,
Leef ik lang of leef ik kort,
't Is de wil van onzen God.
No. 6.
Eenen die te veel wilt snappen
Uit de schole, zoo men zeit,
Zal men in de handen klappen
Met de plak, 't zij knecht of meid.
Daarom weest altijd zeer stille,
Als ge hier ter schole gaat
Dat zal wezen mijnen wille,
Doet het goed en laat het kwaad.
No. 7.
Den ouden zal men eeren,
Den jongen zal men leeren,
Den wijzen zal men vragen,
Den zot'en zal men verdragen,
Den naakten zal men kleeden,
Den blinden zal men leiden,
Den zieken zal men laven,
Den dooden zal men begraven,
Den wolf zal men vangen,
Den dief zal men hangen,
Den haas zal men eten,
Daarom zal men Gods Woord niet
[vergeten.
Ook de postdienst op Engeland, door de
Maatschappij Zeeland vervoerd,ondervindt
de drang van versneld vervoer.
Het is tegenwoordig letterlijk een wed
loop tusschen de Ooeaan-stoomers die
den Atiantisehen ooeaan oversteken naar
New-York.
Op de minuut wordt opgegeven hoe lang,
of liever hoe kort, de Lutsiania of de
Mauritsiania of de Duitschland aan den
overtocht besteden.
Ook de Noordzee behoort tot de groote
heirbanen waar in vreedzamen strijd den
kamp der vlugheid wordt gestreden en de
vloot van de Zeeland neemt een der voor
naamste plaatsen in dieu wedloop in.
Maar de kunst is om zich te handhaven.
Daartoe zal de Maatschappij alweder drie
of drie en een half millioen gulden moeten
uitgeven om drie nieuwe schepen te bouwen
iu staat om de reis weder iels te bekorten.
Tegenover deze uitgaaf staat het profijt
dat de Zeeland voor dat vluggere vervoer
150.000 gulden of anderhalve ton meer per
jaar ontvangen zal voor het postvervoer.
Het besluit van den Rotterdamschen ge
meenteraad ou> de beruchte kermis aldaar
af te sohaffen zal in alle ehristelijke kringen
met blijdschap vernomen zijn.
Onder alle kermissen was de Rotterdam-
sohe wel de meest beruchte.
En nu is 't volkomen waar wat de tegen
standers als hoofdargument aanvoeren dat
uitspanning altijd met uitspatting gepaard
gaat en dat een besluit van eenig eoilegie de
zeden niet verbetert, maar het is evenzeer
waar dat als men particulier op eigen terrein
of in eigen woning zich uitspatting veroor
looft, ieder zijn, eigeia meester blijft en dan
ook de gevolgen zelf dragen moet.
Maar als de overheid gelegenheid tot uit
spanning, die altijd tot uitspattingen leiden
uitlokt, beschermt, aanmoedigt zelfs dan is
tooh bij geen mogelijkheid alle verantwoor
delijkheid van zich te schuiven.
En zoo staat het met de kermis.
De overheid opent de gelegenheid tot
kermisvieren welks uitspattingen men kent
en weet. Wat in zoo menige plaats van uit
spanning geschiedt komt, behoudens dat
men anderen niet hindert, voor rekening van
ondernemers en bezoekers.
Bij de uitvoerige bespreking die zes
dagen lang in de Tweede Kamer over het
min of meer wensohelijke van Staats-ex-
ploitatie van spoorwegen is gehoudeD, trok
het onze aandacht dat één bezwaar niet
genoemd werd.
En toob is het een bezwaar o.i. bij de
tegenwoordige ontwikkeling onzer maat
schappelijke toestanden niet lioht te aohten.
Het is het gevaar dat het talrijkste korps
ambtenaren, beambten en werklieden,
duizenden omvattende, alweder in staats
dienst zou overgaan.
Deze duizenden zijn allen kiezers. Hoe
licht komt ook voor hen den strijd der
plichten. Persoonlijk belang oontra alge
meen belang.
Een zekere categorie van burgers wordt
uitgesloten van gemisaanonafhankelijkheid
Maar kan dan hier ten volle van onaf
hankelijkheid sprake zijn
De regeerinfs candidaten in het buiten
land en de aotie bij sommige verkiezingen
in het binnenland leeren wel anderedingen.
Nog geen half jaar geleden is er heel
wat te doen geweest om den Kamerzetel
van Sneek.
Ia Sneek een overwegend antirevolu
tionair is toen mr. S. de Vries gekozeD.
De heer De Vries, ook lid van den
Amsterdamsehen gemeenteraad is nu tot
wethouder in de hoofdstad gekozen, en
beeft die benoeming aangenomen met de
verklaring dat hij den Kamerzetel ver
laten zal.
Weldra staat Sneek dus vooreen nieuwe
verkiezing en deze verkiezing zal ditmaal
voor de reehtsohe partijen van buitenge
wone beteekenis zijc,
Immers wat reeds langen tijd in de lucht
hing is nu werkelijkheid geworden.
De Bond der Friesoh christelijk-histo-
risohen zal voortaan samengaan met de
reeds voor enkele jaTen ineengesmolten
Vrij-antirevolutionaire en ohristelijk-histo-
rische kiesve.reenigingen eD alzoo vormen
een christelijk-historische Unie.
Voor de beteekenis van deze Unie en
voor de kennis van haar stemmenmaebt
is de aanstaande verkiezing in het hart
van Friesland een kraohtmeetiDg bij uit
nemendheid.
Al» men, ook bij ons, gaat napraten
over den uitslag van verkiezingen komt
er nog al eens wat los.
Maar bij onze zuidelijke nabureD, de
Belgeu, is het tooh nog erger. Met hun
levendig temperement en huu teebenaoh-
tige volkstaal kunnen ze heel wat zeggen.
Ia ons buitenland is gemeld dat het
cijfer dat de hedendaassohe regeering van
de rechterzijde in de Kamer had, door de
winst der sooiaal-demooraten is gedaald
tot 8.
Met de gewone drukte wordt dit verlies
van twee zetels voor de regeering eo
deze winst van vier zetels voor de sociaal
democraten geexploiteerd.
We begrijpen zeer goed sohrijft de
Vlaamsehe Gazette dat de olerioalen
rondloopen met neuzen zoo lang als een
snuit van een olifant. Hun overmoed is
versoheidene graden onóer vriespunt ge
zakt. Weemoedig staren zij in de toekomst
nu de roes uit is. Zij gelijken aan een
student die op voorhand met vrienden en
vriendinnen op den goeden uitslag van zijn
examen gedronken heeft en thans melan
cholisch op zijn lange buis en zijn platte
beurs in treurige mijmeringen verzonken is.
Wat een smoutpeer
Ha, indien de Henegouwers zich zoo
kloekmoedig gedragen hadden als de Oost-
Vlamingen, de Limburgers en de Luike
naars, [de boel zou opgeschept geweest
zijn.
Het sehijnt dat eenige liberale kolen-
en ijzerbarons terwille van de Congo voor
de cleriealen kozen.
Dit is de uitlegging waarom het kartel
te Zoningen en te Doornik den gewensoh-
ten uitslag niet gegeven heeft.
Wat er ook van zij, wij hebben alle
redenen om tevreden te zijn, daar de re
geering en hare meerderheid tegen wil en
dank van het land aan het roer blijven,
We hebben dit eene staaltje, ook om
de piquante taal, maar toch voornamelijk
om de opblazerij gegeven.
Zoo kleedt men een overwinning aan.
Dezer dagen lazen we in een der Hol-
landsehe dagbladen
In het Apollo-theater waar staat er
niet bij wordt de spoorwegramp bij
Contioh vertoond.
Men ziet de versplinterde wagens, het
zoeken en vervoeren der dooden en ge
wonden, de aankomst der ambulanoes en
't vertrekken der treinen metdegekwetsteu.
Na een aansporing tot trouw bezoek
vervolgt het bericht aldus„Dit nummer
dat ongetwijfeld veel publiek zal trekken,
wordt zonder muziekgeleidiog vertoond,
terwijl de verschillende op het doek ge
brachte tafereelen uit deze droeve gebeur
tenis worden toegelicht".
De aankondiging op zichzelf is reeds
stuitend voor het gevoel, wat moet dan de
voorstelling, en op die plaats wel zijn
Luxemburg
De verkiezingen voor de gedeeltelijk af
getreden Kamer zijn geëindigd. In het
kanton Luxemburg (platteland) zijn 6 libe
ralen en 1 katholiek verkozen. Te Esch in
het mijndiatrict heeft de coalitie van libe
ralen en socialisten de overwinning be
haald. De katholieken hebben slechts een
van de zetels te Esch veroverd. In da
andere kantons zijn geen belangrijke ver
anderingen gekomen.
Do Spaansche ministerraad besloot de
schorsing der grondwettige waarborgen in
de provincies Barcelona en Gerona opto*
beffen. De Koning heeft het decreet onder-
teekeBd.
Duitschland.
Te Berlijn had gisteravond ter eere van
den Zweedschen koning en gemalin een
groote taptoe met fakkellicht plaats, waar
van de vorstel;)ka personen op het balkon
van het koninklijk Blot getuige waren. On-
geloofelijke menschen massa's woonden het
grooteche muzikale schouwspel by. Tegen
elf uur vertrokken de hooge gasten na har
telijk afscheid van Keizer en Keizerin op 't
station.
België.
Tijdens de Belgische verkiezingen is de
Congozaak «00 mogelijk nog verwarder ge
worden. De afgevaardigden der linkerzijde
die men tol dusverre ondar de a.s voorstem
mers rekende hebben zich nu tegen het ont
werp, zooals het daar ligt, verklaard en
reohts zijn er 3 of 4 cnverzettelijken. De
De regeering wil geenszins dat het op een
partijstemming zal uitloopen en verlangt in
elk geval eeD aanzienlijke meerderheid. Zij
is dns bereid belangrijke concessies te doen.
De minister Renkin (justitie), die een aan
zienlijk aandeel aan het Congodebat heeft
genomen is Zaterdag naar Wiesbaden ver
trokken tot een onderhoud met den Koning.
Gisteren iB het hoofd van het kabinet, mi
nister Sohollaert, eveneens derwaarts ver
trokken.
Frankrijk.
Van een bloedig arbeidsconflict gewaag
den wij gisteren in onze Telegrammen.
Yignenx, een dorp omstreeks twintig
kilometers van Parijs, is het tooneel ge
weest van een bloedige botsing tusschen
werkstakers en gendarmen.
Reeds sinds het begin van Mei staken de
werklieden in de zanderijen, omdat de
werkgevers weigerden hun loon tot 70 een-
timen per uur te verhoogen.
Naarmate de hulpmiddelen der stakers
uitgeput raken, neemt hun verbittering toe
en zoo kwam 't Dinsdag tot 'n uitbarsting
toeu de werkgevers trachtten, in een der
zanderijen vreemde arbeiders te doen wer
ken. In den namiddag trok een paar met
zand beladen karren door het dorp Mont-
geron, onder geleide van een paar gen
darmen. Daar komt men tweehonderd
stakers tegen, die de karrevoerders aan
vallen, de tuigen doorsnijden en den inhoud
der karren in een greppel storten. De twee
gendarmes worden tamelijk ruw behan
deld. Middelerwijl komt een troep van om
streeks twintig gendarmen iu het dorp.
Een hunner herkent een van de voornaam
ste aanvallers van de eerste botsinger
wordt bevel gegeven hem te jtrresteeren eg
