NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 200. 1906
Maandag 25 Mei.
22e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Binnenland»
K e c h t s z a li e is.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed, S, 1 DE JON0E=VERWEST. te Gobs
f. P.D HUIJ. te Middelburg
PRIJS OER ADVERTENTIËN
UIT DE PROVINCIE.
§g Zeister Moordzaak.
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 3,25.
Enkele nummers0,02s.
UITGAVE DER FIRMA
SN VAÏ!
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 eens-.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
23 Mei 1908.
Wij ontvingen het 3s Jaarverslag der
Vereeniging tot Christelijk Hulpbetoon aan
Tuberculoselijders. Met den bouw van het
Sanatorium het le Christelijk Sanatorium
voor tuberculoselijders in ons land wordt
goed gevorderd. Dooh volgens het Ver
slag werkt «eenigsztns belemmerend op
de >lu?go afdoening van een en ander de
omstandigheid, dat we nog niet over vol
doende geldmiddelen kunnen beschikken
om alles in te riohten zooals het, gelet op de
bestemming, volgens de eisohen derbygiène,
behoort. Nog f 1G000 ontbreekt ons daartoe.
Toen wij gingen bouwen, daoht ons dit be
drag zoo luttel, dat we geen oogenblik twij
felden of tijdens den bouw zouden de in-
sohrij vingen op de leening gemakkelijk met
dit bedrag vermeerderentot heden werden
w\j in die verwachting teleurgesteld.
Nu de voorstanders van Christelijke Sa
natoria dit weten, twijfelen wij niet of de
bemiddelden onder hen zullen ons spoedig
de noodige inschrijvingen op de 4 pCt. lee
ning doen toekomen.
Ter herinnering dient nog, dat de obliga-
liën f500 en f100 groot zijn, en dat de
gelden dagelijks, tegen overhandiging der
obligatiën, bij den penningmeester gestort
kunnen worden".
Laten, wie nog geen steun boden aan deze
uitnemende stiehting in de nabijheid van
Harderwijk aan den weg via Leuvenum
naar Apeldoorn, zioh opmaken om door
hunne bijdragen te helpen dat deze gewaar
deerde stichting verrijze en in stand blijve.
Het bestuur bestaat uil de navolgende
heeren prof. P. Biesterveld, Amsterdam,
Voorzitterds. J. C. Sikkel, idem, 2e Voor
zitter dr. J. van Lonkhuijzen, Aarlauder-
veen, Secretaris j J. de Lange, Burgemees
ter, Oudshoorn, Penningmeesterdr. H.
Blanken, Waddingsveen; H. Cozijcsen Gz.,
Harderwijk dr. D. J. Hamburger, Utrecht;
dr. Rijk Kramer, Amsterdam en J. F. H.
Spier, idem.
Overigens mag de vereeniging zich in
toenemenden bloei verheugen, In 1905
ontving zij aan jaarlijksohe bijdragen
f 473,90 aan eolleoten en giften f 88,92
te zamen f 562,81.
In 1907 ontving zij aan jaarlijksohe bij
drage f 3489,65 aan eolleoten en giften
f2182,73. Totaal f5592,38.
Dat is in twee jaren bijna vertiendubbeld.
Laat ons hopen datdie gestadigetoeneming
aanhoude. Want, dit begrijpt een ieder wel:
er is veel noodig. Het aantal tuberculose
lijders in ons land is legio. En onder de
artsen wint de overtuiging veld, dat niet in
't buitenland, maar in 't eigen land, in Gods
gunst, de weg tot blijvend herstel voor deze
ongelukkigen moet worden gezocht.
De meest bevolkte gemeenten in onze
prorineie zijn
Vlissingen 10157 m., 10584 vr., 20741
totaal.
Middelburg 9090 m., 10354 vr., 19444
totaal.
Neuzen 4614 m., 4798 vr., 9412 totaal.
Goes 3487 m., 3911 vr., 7398 totaal.
Zierikzee 3268 m., 3644 vr., 6912 totaal.
Hontecis8e 2481 m., 2513 vr., 4994totaal.
Axel 2415 m., 2359 vr., 4774 totaal.
lerseke 2053 m., 2022 vr., 4075 totaal.
De minst bevolkte gemeenten zjjn
Serooskerke (S163 m., 137 vr., 300
totaal.
'sHeer Abtskerke 162 m., 161 vr.,823
totaal.
Noordwelle 236 m., 211 vr., 447 totaal.
Overslag 215 m., 202 vr., 447 totaal.
Ellemeet 244 m., 243 vr., 487 totaal.
Nieuwvliet 243 m., 252 rr., 495 totaal.
Gemeenteraadsverkiezingen Rotterdam:
District I aantal kiezers 8189. Geldige
4878. Meerderheid 2440.Van Eijk (1.) 1351,
Stolle (soc.) 1328 en Valk (antir.) 2199.Ber-
Stemming v. Eijk en Valk.
District II aantal kiezers 8893. Geldige
4834. Meerderheid 2418. De Groot (vrijz.-
dom.) 724, Helsdingen (soc 1267, en v. d.
Hoeven (ehr.-hist.) 2843. Gekozen mr A.
v. d Hoeven.
District V aantal kiezers 6572 Geldige
3590. Meerderheid 1796. Hollander (l
1558, Kerkhof (soc551, en Kortman (r.-k.)
1481. Herstemming Hollander en Kortman,
i De gekozene in district II vervangt een
j geestverwant, jhr ror D. J. de Geer. De
zetel in I was een liberale (vac -Havelaar)
die wel liberaal blijven zal; en die in V was
een katholieke (vac.-v. Rijswijk) die gevaar
loopt liberaal te worden.
De minister van oorlog heeft bepaald
dat, om voor de z.g. bijzondere voorrechten
voor gehuwden in aanmerking te komen,
de betrokken militairen wel na hun 18e
levensjaar,ten minste 6 jaren onafgebroken
in den aangegeven rang of betrekking moe
ten hebben gediend, maar. dat eene na die
zes jaren ontstane dienst-interruptie de
aanspraak op bedoelde voorrechten voor
hen niet doet verloren gaan.
R.-K. Herstellingsoorden. Naar wij
vernemen worden door de bouwcommissie
der bovengenoemde vereeniging ernstige
onderhandelingen gevoerd over aankoop
van een terrein voor een sanatorium voor
zieke kinderen aan de Noordzeekust en
van een ander terrein voor een sanatorium
voor longlijders in een bosohrijke streek.
Waarschijnlijk zal spoedig op voorstel der
bouwcommissie een beslissing worden ge
nomen door het bestuur. (Tijd.)
Wjj verwijzen de lezers naar de adver
tentie in dit no. uit Rilland, Zendingsfeest.
Middelburg. Bij het 2e bat. 3e reg.
inf. alhier wordt de kapitein Muller, ter
vervanging van den kapitein De Vos, be
last met het toezicht op de voeding der
korporaals en manschappen. Van dit bat.
worden op 15 Juni e.k. de soldaat Van
de Weghe en de milicien Bliek, ais be-
hoorende tot bet vaste detachement, be
stemd tot het in gereedheid brengen van
de Legerplaats bij Harskamp, in bedoelde
legerplaats gedetacheerd.
Middelburg. Tegen den oud-notaris B.
werd heden door het O. M. bij de rechtbank
8 jaren gevangenisstraf geëischtmet aftrek
der preventieve hechtenis. Uitspraak
Zaterdag 6 Juni.
Goes. In de gisteren alhier gehouden
vergadering van ingelanden van den Goe-
schen polder werd de begrooting 1908/9
vastgesteld op f 4.212.80, met een post van
onvoorzien van f296.885. Tot gezworene
werd herbenoemd de heer D. Rouw, met
12 van de 14 stemmen.
AaD den sergeant Ma.jjs van het 4e
bat. 3e reg. inf. is met ingang van 1 Juni
a.s. een tijdelijk pensioen toegekend voor
één jaar ten bedrage van f84.
Kattendijke. Woensdag werd onder
deze gemeente door gebr. F. in een sloot
drijvende gevonden het ljjkje van een pas
geboren knaapje, geheel naaktdus zonder
86nig kenteeken van herkomst, hetgeen het
terstond ingesteld justitieel onderzoek niet
weinig bemoeilijkt.
o
Zendingsconferentie.
Reeds waren velen van onze Walcher-
sche vrienden, aangemoedigd door het
prachtige weer, met de eerste boot in Ter
Neuzen aangekomen, om tegenwoordig te
zyn bij de Zeeuwsche Zendingsconferentie,
die dit jaar aldaar zou worden gehouden.
De meeste echter kwamen met de boot van
half elf. Toen ds. J. v. d. Berg, uit Ter
NeHzen, om half 10.de vergadering opende
met het zingen van Ps. 86 5 en gebed, was
er toch reeds een aardige schare opgeko
men in het kerkgebouw.
Wij werden reeds dadelijk teleurgesteld,
want op het programma stond dat ds. G.
Doekes van Nieuwdorp de bidstond zou
leiden, wat nu evenwel gebeurde door ds.
J. v. d. Berg, omdat ds. Doekes wegens
ziekte verhinderd was. Die teleurstelling
werd echter geheel vergoed door 't krach
tige, pittige openingswoord van ds. Van
den Berg, naar aanleiding van Matt. 28
vers 18 20. De Heere Jezus geeft een
schoone opdracht aan zijn discipelen. Zij
moeten hun gaven gebruiken in zijn dienst.
Zjj bshoefden zich er niet voor te schamen,
want zij waren boodschappers van de goede
tijdingen, en werkten onder Gods zegen.
Als de Kerk een zendende Kerk is, wat
Christus geboden heeft, zal Christus haar
overal zegenen. Er is nooit rijker opdracht
gegeven aan de gemeente, dan onderwijst
de volken. Discipelen maken is de opdracht;
menschen doen bukken en te brengen aan
zijn koninklijke voeten. Het doel der Zen
ding is dan ook: voor Jezus werken. Die
woorden van Jezus zijn een medicijn, die
voor iedereen en in elke omstandigheid
goed is. Toen Mahomed stierf zei hij tot
zijn discipelen Gaat heen, doodt degenen
dio niet voor mij willen bukken trek het
zwaard want mij is de wrake. Jezus'bood
schap was Predik bekeering en vergeving
der zonde; zegent ze die u vloeken. Daarom
hebben wij schuld. Als wij niet in Indië
werken zou het ons aanklagen in den dag
des oordeels. Het Nederlandsche volk heeft
het Zonclisg9'srork süo bdlDOUil^jkl "t lieëXC
in Indië de onzedelijkheid gebracht en het
volk afgewend vsn de goede wegen. Wij
moeten medelijden hebben met hen, wij
hebben schuld tegenover hen en gehoor
zaamheid aan Christus' bevel dringt ons
om Indië te bewerken. Er zijn daar nog
800,000,000 heidenen en 180,000,000 Mo-
hamedanen. Het gaat zeer moeilijk arbei
ders te vinden voor dit werk toch moeten
er veel naar toe. Nederland heeft 600 be
dienaren des Woords en een gedeelte van
Java, "Iio gedeelte van Nederland, slechts
4. Daarom moet Zaeland een dorniné uit
zenden. Het zendingswerk is niet ontmoe
digend, hoewel het soms met veel moeilijk
heden heeft te kampen, doch Jezus zegt
Ik ben met u en blijf met u. Daarom kan
Jezus geen zegen geven aan een kerk, die
niet met zendingsijver is vervuld.
Na deze rede werd Ps. 22 6 gezongen
en een kwartier pauze gegeven. Daarna
werd er gezongen Ps. 87 3, waarna dr. L
H. Waganaar het woord verkreeg om ons
wat van Temanggoeng en br. Horstman te
laten hooren. Hij gebruikte hierbij enkele
beelden en schetsen uit de levensgeschie
denis van ds. Lion Cachet. Vooral inter-
resseerde hij ons met de mededeelingen uit
het leven van br. Horstman, hoe hij nog
altijd met zendingsvuur vervuld was, en
haalde daarbij getuigenissen aan van ver
schillende personen, waaruit bleek dat hij
weer waardig was om denZendingsdienst te
hervatten. De synode van Arnhem heeft
hem daarop weer beroepbaar gesteld, maar
nu moet er een kerk zijn die hem beroept.
Diezelfde synode heeft hem ook een sub
sidie gegeven voor zijn school, die hij daar
onder moeilijke omstandigheden begonnen
is en nu heeft opgebracht tot een der groot
ste kostscholen. Ook hij eindigdekan
Zeeland nog niet een eigen Zendeling zen
den naar Indië, br.;Horstman b.v.
Op die rede werden vragen gesteld door
de heeren Ooumou, Pelle, Louwerse, Le
Cointre en Donner, welke door spr. allen
werden beantwoord.
De morgenvergadering werd daarna met
het zingen van Ps. 1231 en gebed door ds.
Laman uit Zierikzee gesloten.
De middagvergadering welke te 1 uur
aanving werd geopend met het zingen van
Ps. 86 5 en gebed door ds Kerkhof van
Souburg. Daarna kreeg allereerst ds Ham
ming van Zaamslag het woord, die ods liet
zien waarom wij moesten yveren voorde
Zending. Er wordt reeds veel gedaan voor
de Zending; allerlei middelen worden reeds
ter hand genomenzooalsbidstonden
voor de Zending, Zendingsbusjes, Zen
dingskalenders,Zendingsfeesten,Zendings-
conferentie's, enz. Als men niet achteraan
wil komen in de beschaving moet men ook
wat van de Zending weten. W'ij moeten
Christus' bevel opvoigtn. Wij moeten niet
denken dat Christus, onze Zoning, ons te
veel zal opleggen. Dat doen wel menschen,
niet God. Jezus zegtGaat henen. Geluk
kige discipelen die zulk 'n Koning bezitten
die dat zegt. Een belofte geeft Jezus ook
Ik ben met u tot aan de voleinding der
wereld. De resultaten der Zending zijn ge
ring, maar ze ontmoedigen toch niet. We
willen dan ook ijveren voor de Zending,
met het gebod Gods voor het oog en weten
dat onze ijver niet ijdel zal zijn voor den
Heer. Op deze zeer schoone rede werd een
vraog gesteld door ds Pol en ds Bouma,
welke beide door spr. beantwoord werden.
Na Ps. 98 4 gezongen te hebben werd het
woord aan ds Bouma van Middelburg ge
geven, die sprak over de onoverwinlijke
kracht der Zending. Mogen we wel spreken
begon hij, over de onoverwinljike kracht
der Zending. God heeft ons Indië gegeven
en ons volk heeft daar een roeping. Straks
komt de dag der rekenschap en als Zeeland
gevraagd wordt, waar is uw werk, zullen
wij dan zeggen Hser, we hebben slechts
gepraat over de kosten en hebben niet eens
op Uw kracht gesteund. Alles kunnen wij
overwinnen als we het oog slechts op God
gericht houdon. Na deze rede, welke af en
toe nog al eens afgebroken werd door het
gelach der toehoorde» s, werden er twee
vragen gesteld, door ds Broekstra en dr
Wagenaar, welke beide door spr. zeer dui
delijk werden verklaard. Nu kreeg dsL.
van Loon ven Koudekerke 't woord die ons
de vrucht der Zending liet zien. De ver
wachting der Zending is volgens spr. veel
te hoog gespannen, daarom heeft men geen
oog voor de vruchten ook. Gods Woord
teekent onze kerk altijd sh een kleine. Hij
noemde de gestichten en het werk op, dat
in Indië door ons toedoen is tot stand ge
komen. Wel had de oogst grooter kunnen
wezen, maar het mosterdzaad wordt een
grooten boom. Uit het kleine wordt het
groote geboren, uit h6t zwakke het sterke.
De aarde is des Heeren. Ook de moeilijk
heden der Zending noemde hij op, o. a. de
afval van Sadrach, de tegenspoed van Wie-
linga, de dood van br. Ruijesenaer, enz.
Ook h(j eindigde met den wensch dat Zee
land ebn eigen Zendeling zal uitzenden.
Nad,.t ds Bouma nog 'n vraag aan spr. had
gericht, welke door hem beantwoord was,
sprak ds De Bruin, praeses der vergadering
een kort, doch zakelijk slotwoord uit en
bracht de dank aan allen die hadden mede
gewerkt tot 't slagen van deze conferentie.
Na het zingen van Ps. 222 en gebed door
ds De Brnin gingen we allen zeer voldaan
huiswaarts.
(Dit verslag kwam helaas te laat voor ons
vorig nommer. Red.)
De nieuwbenoemde raadsheer in het ge
rechtshof te 's-Gravenhage, mr. K. W.
Brevet, werd gisteren als zoodanig voor
den Hoogen Raad beëedigd.
Gisteren werd voor de arrondissements
rechtbank te Utrecht de behandeling dezer
zaak voortgezet.
Uit de door getuigen gedane verklarin
gen deelen wij mede dat v. E. op den
bewusten ochtend ten 10 uur in café v. V.
kwam en er te half twaalf nog was. Om
drie uur des middags deed v: V. zeer royaal
tegen zijn knecht, gaf hem een rijksdaalder
en vertelde, dat hij een paar honderd gul
den moest beuren. Des avonds kwaaien
v. E., K. en O. weer in het café. K. is
toen weer weggegaan. Verder bleek nog
uit de getuigenverklaringen, dat v. V. een
pakje met papieren geld bij zijn schoon
moeder in Utrecht gebracht heeft.
De getuige Hendrik Wolleswinkel,koper
slager te Utrecht, verklaarde, dat v. E. den
dag van den moord hem verteld heeft met
zijn drieën een jongen geworgd te hebben.
Bekl. v. E. zeide, dat getuige stond te lie
gen. Wel erkent hij aan zijn zwager f 365
in bewaring gegeven te hebben.
Een getuige uit Amsterdam, met wie
bekl. K. in intieme verstandhouding stond,
deelde mede, dat bekl. K. met haar over
het voornemen tot den aanslag gesproken
heeft. Den vooravond van den dag van
den moord heeft bekl. tegen haar gezegd
«ze moest maar niet verwonderd wezen,
als het nu gauw gebeurde" en voorts, dat
bij den aanslag te pas zou komen een glas
bier met bedwelmend poeder om 'tslacht-
ofizr bewusteloos te maken. Bekl. K. ont
kent hetgeen door deze getuige verklaard
werd.
Een andere getuige, die den dag na den
moord het koiliehuis van v. V. bezocht,
verklaarde, dat het hem trof, dat bekl. K
die ook in het café kwam, zoo raar over
den moord sprak en dat K. zioh een paar
malen verwijderde aa in een aangrenzend
kamertje met de vrouw van bekl. v. V.
stond te praten. Bekl. K. ontkende met
de vrouw van bekl. v. V. te hebben staan
praten. Hij had zioh verwijderd om naar
de waterplaats te gaan de weg daarheen
liep door het keukentje.
Na de pauze werd geboord de getuige
J. van Norden, destijds surnumerair bij de
N. C. S., die verklaart op 16 November
aan K. een kaartje le hebben verkocht.
K. deed toon zeer d-u-s-1-
K. zegt dat dil op 15 November geweest
zal zijn. Getuige Van Norden zegt, dat hij
op den 16en November een kaarlje„heeft
verkocht aan K.
Getuige M. V. Lamperre, hoofdeonduo-
teur bij de N. O. S. verklaart, dat K. op
16 November met den trein van 3 uur 03
naar Utrecht is vertrokken.
Getuige M. P. Bode, conducteur bij de
N. C. S. verklaart, 'dat hij K. Zaterdags
avonds heeft vervoerd van Utrecht naar
Zeist met een kaartje Amsterdam—Zeist,
dat voor oponthoud te Utreeht was afge
stempeld. Getuige G. van Es, fitter te Zeist,
zat in den trein, waarmede K. ook reisde
en heeft gezien, dat K. nog al veel geld
bij zich bad. Getuige J. fl. Ruskamp legt
verklaring af omtrent een der in beslag
genomen bankbiljetten.
Vervolgens werden gehoord eenige per-
soDen, die K. melk geleverd hebben.
Getuige A. C. Schaap zeide, dat bekl.
O. hem vroeg een wissel op v. V. niet te
doen loopen over Laboucbère Oyens en
Cos Bank, maar deze te doen innen door
den heer Prince. Bij deze gelegenheid zeide
O., dat hij bang was voor v. V. en v. E.
en het daarom liever niet deed. Getuige
had hem aangeraden een revolver bij zich
te dragen. O. heeft hem later ook nog eens
naar dien wissel gevraagd.
Getuige mevr. Schaap bevestigt de ver
klaring van haar man.
Getuige S. Smoorenburg, desinfeotenr,
deelt mede, dat door v. V. aan hem om
chloroform is gevraagd. Getuige heeft ze
echter niet verstrekt. Beklaagde v. V. zegt,
dat hij alleen gevraagd heeft, of hg ohloro-
form kon krijgen.
Getuige J. van Breemen, werkvrouw,
verklaarde, dat Of, die naast haar woonde,
dikwijls bij v. V. kwam.
De getuige Lefeber, kassier bij Labou-
ohère Oyens Co's Bank, te Zeist, verklaaart
dat hij een verkreukeld bankbiljet vsd O.
heeft ontvaDgen. Nog andere bedienden
van bovengenoemde Bank leggen over dit
punt verklaringen af. Voorts worden nog
andere getuigen over de bankbiljetten
gehoord.
Getuige mej. Van Hoeftaken legt getui
genis af omtrent een door kaar aan O.
gegeven bankbiljet.
De agent vau politie Van Marrum te
Zeist, legt getuigenis af omtrent door hem
in beslag genomen gelden.
Op een r raag vaD den verdediger van v.
V. verklaart gelu'ge dat hij, gedurende het
verblijf van v. V. aan het bureau van politie
te Zeist niets bijzonders aan dezen beklaag
de heeft opgemerkt.
De volgende getuige, de agent van politie
Van Schaik, verklaarde hetzelfde.
Getuige Van Helmondt, tapper teUtreoht,
verklaart dat de beklaagden dikwijls in
zijn tapperij kwamen en dan herhaaldelijk
fluisterend spraken.
