NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 189. 1908,
Dinsdag 12 Mei.
22e Jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J Bk iÖNGE-VERWEST- m Goes
F,
P D HUIX te Middelburg.
PRiJS DER ADVERTENTIËN
S 1 U. 1 S-
Mr. P. J. v. BQ11TEL.
SutteniaBdsett (Imzielit.
W w'
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers 0,026.
UITGAVE DER FIRMA
v.«
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer a cem..
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer IC cent.
Voor de Btemming van eeu lid der Pro
vinciale Staten steunt De Zeeuw dringend
de candidatunr van
TCELICHTING behoorend bij
't adres der VereenlgingSamen
werking", aan den Gemeenteraad
in zake de CONCEPT MELK -
VBRORDEN1NG. (zie ons vorig no.)
De vereeniging „Samenwerking1' heeft
zich gesteld op het standpunt dat het niet
op haar weg ligt, naast de concept-verorde
ning der gezondheids-commissie een nienw
Concept den gemeenteraad aan te bieden.
Maar dat zy uitsluitend heeft de aandacht
te vestigen op bezwaren van practischen
aard, die bij aanneming van genoemd con
cept zich zouden voordoen, en op onbillijk
heden die zouden ontstaan.
Vandaar dat ze allereerst wenscht te
wijzen op het feit, dat de concept-verorde
ning alle melk nitsluit, welke afkomstig is
van koeien, die binnen de acht dagen heb
ben gekalfd.
Daardoor wordt het strafbaar de z. g.
„biest" in voorraad te hebben, te vervoeren
of te verkoopen. Hoewel nu dezerzijds er
kend wordt dat het gebruik van „biestof
melk waaraan biest toegevoegd, voor een
enkele nadeelig kan zijn, mag er toch op
worden gewezen, dat de „biest" in do bak
kerijen zeer gaarne wordt gebezigd om te
verwerken, zonder dat ooit van eenige
schade voor de gezondheid sprake is.
Bjj het bakken van beschuit wordt de
„biest" zeer gewaardeerd.
Ook volwassenen kunnen zonder eenig
bezwaar deze biest gebruiken enkele be
schouwen het als een lekkernij wanneer
pap of pannekoeken daarmede zijn bereid.
Reden waarom de vereeniging zich niet
kan voorstellen dat uwen Raad zou verlan
gen dat bovengenoemde „biest" zoumoeten
worden weggeworpen immers iedere
landbouwer, die van deze „biest" meer dau
3 liter voorhanden heeft, zou kunnen wor
den gestraft volgens Art. 2, In elk geval
zon zij daarom begeeren dat (als tot nu toe)
de melk van koeien die binnen de acht da
gen gekalfd hebben, zou mogen worden
geleverd voor de bakkerijen en gebezigd
voor eigen gebruik.
Art. 2 zou dan b.v. als volgt kunnen wor
den geformuleerd
„Ze moet afkomstig zijn van gezonde
„koeien, die niet behandeld worden met ge-
„neesmiddelen welke nadeelig zjjn voor de
„melk
en daaraan toegevoegd deze zinsnede
„de melk van koeien, die binnen 't verloop
„van acht dagen hebben gekalfd de z. g.
„biest" mag worden voorhanden gehouden,
„vervoerd en verkocht mits in vaatwerk
„voorzien ven het opschrift „biest".
Ten overvloede kan hieraan nog worden
toegevoegd, dat b. v. de Vlissingsche ver
ordening „de biest" niet uitsluit.
In Artt. 3, sub. a worden o. a. aan volle
melk de volgende eischen gesteld
Volle melk moet minstens 2.70 pCt. vaste
stof bevatten.
De vereeniging meent dat deze eischen
met het oog op den toestand van den vee
stapel opWalch8ren en de wijze waarop de
meikverzorging van Middelburg geschiedt,
in vele gevallen te hoog zullen blijken.
Hoewel vele gegevens daaromtrent uitwij
zen dat gemiddeld het gehalte der melk op
Walcheren over een geheel jaar bedraagt 3
pCt. vet en 11.7 pCt. vaste stof, moet opge
merkt worden, dat dit middencyfer voor 't
gehalte der zuivere melk ontstaat uit een
reeks van cijfers die gedeeltelijk meer of
minder belangrijk daarboven of beneden
liggen. De afwijkingen in het gehalte der
melk zijn grootsndeels het gevolg van na
tuurlijke omstandigheden, die buiten den
invloed van den melkproducent staan en
zjjn dus niet op te heffen.
Als zoodanige invloeden kunnen genoemd
worden
le. Het jaargetijde. In de maanden Maart
April, Juni, Juli en Augustus komen het
meest, dikwijls gehalte-cijfers bededen het
gemiddelde voor.
2e. De innerlijke aanleg dor koeien. De-
eene koe geeft belangrijk dikkere melk dan
de andere. De kleine veestapels opWal-
cheren zijn oorzaak dat deze invloed hier
van bijzondere beteekenis wordt.
3e. Weersinvl. eden enz. Bjj abnormaal
warm weer, vóór onweer, op koude regen
achtige dagen, op dagen dat door vreemden
gemolken wordt, komt het meest dikwijls
abnormale melksamenstelling voor.
4e. Of men avond- dan wel morganmelk
van zijn veestapel heeft. Het" gehalte van
beide loopt dikwijls belangrijk uiteen en
is meestal ten gunste van de avocdmelk.
Het grootste gedeelte van het jaar moeten
avond- eu morgenmelk beslist afzonderlijk
geleverd worden, een feit dat oorzaak ia,
dat ook met dezen invloed in het bijzonder
rekening moet worden gehouden.
Door schuld van den melkproducent kan
het gehalte der melk belangrijk dalen bij
slechte voeding, verkeerde behandeling en
verkeerd melken.
Echter kunnen blijkens de oorzaken daar
voor genoemd, door goede voeding en be
handeling, slechts zeer weinige gevallen
van abnormale meiksamensteiiing worden
opgeheven.
Het steeds koopen en fokken van koeien
die gehalterijke melk geven en het ver
koopen van de dieren die dunne melk
prooudeeren, zoo dikwijls door hen die niet
met de praotijk op de hoogte zijn wordt
aanbevolen, is onuitvoerbaar en kan niet
afdoende zijn.
Waar verschillende onderzoekingen, ook
vanwege de Vereeniging verricht,bewijzen,
dat het aantal gevallen waarin bij zuivere
melk een gehalte aan vet van 2,70 pCt,
of daar beneden, en een gehalte aan vaste
stof van 11 pCt. of daar beneden voor
komt, zeer groot is, terwijl de oorzaken
daarvoor veelal buiten den invloed van
den melkproducent staan,
waar aan den eiseh van 2.70 pCt. vet
en 11 pCt. vaste stof dus niet steeds de
hand zal kunnen worden gehouden,
waar in art. 2 sub d reeds de eisch ge
steld wordt dat aan volle melk niets
mag zijn toegevoegd of onttrokken,
waar het blijkbaar in de bedoeling van
de gezondheidscommissie heeft gelegen de
minimum cijfers in art. 3 op te nemen om
de groote vervalschers direct te kunnen
straffen,
en waar ten slotte vaste stof bestaat uit
vetvrije vaste stof en vet en aan het vet
gehalte een afzonderlijke eiseh wordt
gesteld,
schijnt het der vereeniging toe, dat eene
wijziging van art. 3 sub a en toevoeging
van een nieuw art. 17 in onderstaand aan
gegeven geest in het belang van de uit
voerbaarheid en het prestige der ver
ordening zullen zijn en tevens het aantal
Onbillijke veroordeelingen van melkleve-
ranoiers belangrijk zal verminderen.
De volgende wijziging b.v. zou aan het
groote bezwaar tegemoet komen
Art. 3 sub a te lezen
„Als volle melk mag slechts worden ver
f/kocht of vervoerd melk met een vetge-
„halte van ten minste 2.5 pCt., een ge-
„halle aan vetvrije stoffen van ten minste
„7.8 pCt. en een zuurgraad niet hooger dan
„8. Het specifiek gawioht van de wei moet
„1.027 tot 1 030 bedragen. Wanneer het
„vetgehalte van eenzelfden melkverkooper
„2 malen binnen een tijdsverloop van 10
„dagen tussohen 2.50 pCt. en 2 80pCt.of
„het gehalte aan vetvrije vaste stof tussohen
„7 8 pCt. en 8.2 pCt. is, zat een nader
„onderzoek worden ingesteld.
In verband met bovenstaande wijzigin
gen in aït, 3a, zou dan kunnen worden
toegevoegd een nieuw Artikel 17,luidende
als volgt
„In gevallen waarin vanwege de keut
„ringsdienst een nader onderzoek word-
^SSa3EBBEa?KBS55S35
„ingesteld, als bedoeld in art. 3 sub a is de
„betrokken melkverkooper verplicht dear-
„bij zijDe medewerking te verleenen. In-
iidien deze hulp geweigerd wordt, of indien
„bij dat onderzoek blijkt, dat niet voldaan
„is aan art. 2 sub d, of indien de mogelijk
heid tot verbetering daarbij aangetoond
„wordt, en de betrokken melkverkooper
„onwillig blijkt daartoe mede te werken,
„zullen eveneens de straffen bedreigd bij
„art. 18 worden toegepast.
„Deze gewensohte verbeteringen worden
„den betrokkene schriftelijk medegedeeld,
„in welke mededeeling de termijn wordt
„aangegeven, binnen welke die verbete
ringen zullen moeten worden aangebracht.
„De betrokken melkverkooper wordt
„geacht onwillig te zijn, wanneer bedoelde
„termijn verstreken is en hij de gewensohte
„verbetering niet heeft aangebracht.
De Vereeniging merkt nog op
le. dat de Leidsohe melkverordening,
die de oudste is in ons land, 2.60 pCt. vet
en 8 pQf. vetvrije vaste stof eischt en dat
Leiden door beter drinkwater voor
het vee en grooter veestapels onder
gunstiger omstandigheden verkeert
dan Middelburg.
2e dat het stelsel van lage- of geen mini-
mumcyfers, zooals door de Vereeniging ge-
wenscht, o. a. verdedigd werd, met het oog
op het prestige en de uitvoerbaarheid
der verordening
a. door den heerV. R. Y. Croesen, zuivel-
consulent voor Overysel, in een schrijven,
voorkomend in hetWeekbiad voor Melkhy
giëne van 80 Oct. 1906.
b. door den heer Prof. H. P. Wijsman uit
Leidon in een artikel over gemeentelijke
melkverordeningen in het Tijdschrift voor
Sociale Hygiëne 1905.
c. door den zuivelconsulent voor Zeeland
in een ingezonden stuk in de Middelburg-
sche Courant van 2 April 1908.
Art. 3, sub c, 2e al. zegt
„Karnemelk moet een gehalte hebben
„aan vetvrije droogrest niet lager dan 7,6
„pCt., een zuurgraad niet hooger dan 40 en
„een wei geven van een specifiek gewicht
„niet lager dan 1,023".
Met het oog op de moeilijkheden bij de
boterbereiding, vooral in de zomermaanden
zou de Vereeniging dat cijfer vau 7,6 pCt.
gaarne op 7 pCt. ternggebracht zien.
Nog dient opgemerkt, dat de verorde
ningen te Leiden, Vlissingen en Nymegen
eveneens een minimum van 7 pCt. vetvrijo
vaste stof eischen, terwijl Haarlem voor
karnemelk geen percentage heeft vast
gesteld.
In art. 13 wordt voor het vervoeren van
melk. evenals voor het bewaren, geëischt
stofdicht gesloten vaatwerk.
Waar het nu der vereeniging niet recht
duidelijk is of dat gesloten meer verband
houdt met het stofdicht, daa met 't vaat
werk, meent zy te mogen opmerken, dat
vervoeren en bewaren van melk in „ge
sloten vaatwerk" niet aanbevelenswaardig
is. Dit geldt inzonderheid voor 't bewaren
der warme, versehe inelk. Wanneer die in
gesloten vaatwerk bewaard blijft, is ze zeer
spoedig bedorven. Boven alles, heeft
versehe melk noodig, lucht en nog eens
lucht.
De Vlissingsche verordening bomt aan
dit bezwaar eenigszins te gemoet door te
bepalenBy verseh gemolken melk mag
gelegenheid worden gegeven tot uit
waseming.
Naar het oordeel der vereeniging zouden
echter beter de bezwaren van practischen
aerd worden ondervangen wanneer art. 13
b.v. als volgt gewijzigd werd
„Mblk mag alleen vervoerd worden in
„vaatwerk waarbij voldoende voor stof-
afsluiting is gezorgd.
„Versch gemolken melk mag ongesloten
„bewaard worden, mits door dekking of
„anderszins, voldoende voor stof beveiligd
„zijnde".
In de Haarlemsche verordening komt,
voor wat eaugaat de afsluiting van het
Vaatwerk, een uitnemende bapaling»voor,
waardoor de zindelijkheid bijzonder be
vorderd wordt.
Uit dien hoofde geeft de vereeniging met
vrijmoedigheid deze aanvullende bepaling
in overweging, welke als volgt tuidfc
„Voor de afsluiting mag geen gebruik
„gemaakt worden van stroo, hooi, lappen,
„ongeparaffiueerd papier of andere voor de
„melk schadelijke stoffen."
Tegen art. 14 hebben zich in den beginne
tal van bezwaren geopenbaard. Na een
onderzoek van wege het Bestuur van „Sa
menwerking" ingesteld, bleek echter, dat
die bezwaren, in den grond der zaak niet
zoo groot waren. B.v. wokt de termijn van
een jaar, genoemd in de laatste alinea, niet
meer dien tegenstand, welke eerst werd
vermoed. Er is teek gebleken, dat de melk-
slijters, behoorende tot de vereeniging,
byna allen huurders van woningen zijn, en
er bijna niet esn ia, die door huurcontract
lang aan zyn woning verbonden is.
Het bezwaar tegen dit artikel zit echter
in den stormen vloer. Zou aan de andere
eischen met wat goeden wil kunnen worden
voldaan, het leggen van een vloer van steen
of asphalt zou voor sommigen zeer bezwaar
lijk zyn, en verscheidenen op beduidend
hoogs kosten jagen.
Daarom zou het der vereeniging hoogrt
aangenaam zijn, zoo deze eisch kon ver
vallen.
Wanneer toch bepaald werd, evenals in
de Haarlemsche verordening: „dat de vloer
voldoende rein gehouden moet worden", en
men dsaiaan toevoegde de bepaling voor-
bomende in de Haarlemsehe verordening
op den vleeschhandel„dat in dsn vloer
geen scheuren of naden mogen zijn", zoo
zou voldoende san da eisehen dsr gezond
heid zyn voldaan, en velerlei bezwaar ver
vellen zijn.
Bovendien kan het toch niet in de be
doeling van den Raad liggen, dat b v.
houders van melbsalons verplicht zouden
zyn, hun geheelen vloer van steen te
maken.
Sommigen hebben als hun wensch te
kennen gegeven, dat wanneer nwerzyds de
steenen vloer gehandhaafd b[ijft, de moge
lijkheid besta,dat deze van beton of cement
mag worden gemaakt, terwijl het zeker
overweging verdient B. en W. de bevoegd
heid te verleenen, in sommige speciale ge
vallen ontheffing toe te staau van den eisch
van art. 14d.
Immers in sommige gevallen zou het
haast onmogelijk zijn om aan den vollen
eisch te voldoen.
Rij art. 16 wordt den beambten van
politie het reeht gegeven de melk of een
gedeelte daarvan ierkeuring mede te nemen.
Al moet nu worden toegestemd dat van
totaal bedorven melk, de geheelen voorraad
moet kunnen worden in beslag genomen,
zoo dient er toch voor gewaakt dat in
normale gevallen de politiebeambte den
melkhandelaar niet van zijn geheelen voor
raad zou kunnen ontdoen. Zijn klanten
zou hij daardoor dien dag niet kunnen
bedienen, en klanten verlies het gevolg
worden.
Vandaar dat in overweging gegeven
wordt, in plaats van de woorden „de melk
of een gedeelte daarvan", te lezen -. „dat
van de melk een hoeveelheid van ten
hoogste Twee Liter".
Bij dit artikel mag niet worden ver
zwegen, dat de wijze waarop eventueel de
monsters worden genomen, voor den haa-
delaar van groot belang is.
Onoordeelkundig nemen van melkmonsters
toeb, zal ten gevolge hebben, datdevcr-
kooper onschuldig zou worden gestraft.
Vandaar dat het zeer op prijs zou worden
gesteld, wanneer sleobfs aan enkele politie
beambten de eontroleering werd opge
dragen, opdat die beambten in het nemen
van monsters zouden onderwezen wor
den en daarin routine verkrijgen.
Voorts zou de billijkheid eischen det aan
art. 16 worde toegevoegd dat„ingeval
eenig monster ter keuring wordt genomen
„de bemonsterde desgewensoht zelve ook
„een monster outrange, of doordekeurings-
„diensi een dubbel monster worde genomen
„ten einde bij eventueel oroees-verbaal te
„kunnen dienen, terwijl beide monsttrs in
„tegenwoordigheid vau den bemonsterde
„zullen worden verzegeld".
Iets dergelijks wordt toegepast bij de
boterwet terwijl ook bij de Haarlemsche
verordening hierin is voorzien.
Voorts wenseht de vereeniging op te
merkeD, dat vermoedelijk in art. 2 tweede
regel, achter het woord, „hebben" de
woorden „en te vervoeren" zullen moeten
worden ingelasoht en bet eveneens wel
bij de gezondheidscommissie in de bedoe
ling zal bobben gelegen in art. 3 eerste
regel achter „verkocht", de woorden „en
vervoerd" te plaatsen.
Het Bestuurvan „Samenwerking", FRANS
KEULEMANS, Voorz., P. VADER Hzn.,
Secretaris.
Middelburg, 7 Mei 1008.
Oostenrijk-Hongarije.
Op Sohöubrucn heeft de Keizer-Koning
zijn 60-jarig jubii-é gevierd. Vele Duitsche
Vorsten bezochten hem, en andere buiten-
landsohe vorsten zonden telegrammen.
Er ligt iets aangrijpends in deze alge
meen e vriendschap tot den ouden vorst,
wiens leven weinigzonnigsheeftopgeleverd.
Bet groote moment van den dag was wel
de komst van den Duitscben Keizer, door
Keizer Frans Jozef afgehaald aan het kleine
station van Penziog. Onder de tonen van
he) „Heil dir im Siegerkranz" reed het
Duitsch Keizerlijk Echtpaar naar 'tslot,
met den Keizer van Oostenrijk voorop, en
in gesloten rijtuigen, wegens den regen, de
andere Duitsohe vorsten er achter. Op het
slot hield namens alle Duitsohe vorsten Kei
zer Wilhelm de toespraak, waarin hij deed
uitkomen hoe zij allen het als een ge
lukkige beschikking der Voorzienigheid,
beschouwden om Keizer Frans Josef in zijn
60a regeeriagyaar 'e kunnen felioiteeren.
Voor de 3 geslachten Duitsohe vorsten, die
de jubilaris voor zich zag, was hij een voor
beeld van noesten arbeid, waaraan de kin
deren en kindskinderen der vorsten nog
zullen denken. En daarom waren de trouwe
vrienden en bondgenooten van Frans Josef
hierheen gekomac, om getuigenis af te leg
gen van hunne hartelijke gevoelens van
vriendschap en verknochtheid. Waarop
Frans Josef antwoordde, dat dit bewijs van
genegenheid hero zeer getroffen had en tot
de dierbaarste herinneringen van zijn leven
zou blijven behooren, dat hij dien stap ais
een plechtige manifestatie voor het monar
chale beginsel beschouwde, waaraan
Duitschland zijn grootheid te danken had,
en dat de aanwezigheid van zoovele Duit
sohe vorsten een bekrachtiging was van het
sinds bijkans 30 jaren bestaande verbond,
dat slechts vredelievende bedoelingen heeft
en dal parellel met gelijke allianties van
andere mogendheden ziju taak tot ineen
verre toekomst zal blijven vervullen.
Moge die vriendschap ook bevorderlijk
zijn van den Europeesehen vrede 1
Het verdient de aaadaoht.datde Duitsohe
staatssecretaris von Schoen ook meegeko
men is en besprekingen gehad h^eft met ba
ron Aehrenthal. En riaai er op het oogen-
blik voor de Oostenrijksche buitenIacdsobe
politiek niets gawiohiigers is dan de Sands-
jak-spoorweg en de Macedonische kwestie,
ligt het voor de hand dat daavaan wel in de
eerste plaats de aandacht zal gewijd zij», te
meer daar, nu Rusland Oostenrijk Eiet meer
noodig heeft, onvriendschappelijke ge*oe-
leDS in gewichtige Russische kringen weer
den boventoon dreigen te krijgen. H l is
overigens niet dc eerste maal, dat Duit?eh-
j land tussohen Oostenrijk en Rutland als
eerlijke bemiddelaar optreedt.
Spanje.
I De KoniDg heeft op den verj aardag ca
zijn geboorte gratie verleend aan eenige
politieke gevangenen, onder euLrcc aan