NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 187. 1908.
Zaterdag 9 Mei.
22e Jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
r u
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
DE JONGE°VËRW~ESi,
F, C. D'HUU, ie Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Bjj dit nummer behoort een Bijvoegsel
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele mimmers0,025.
UITGAVE PER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer s tem,
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regeï
meer 10 cent.
GEMEENTERAAD.
Goes. Gemeenteraadsvergadering van
Donderdagavond. Voorzitter dhr. burge
meester.
De voorzitter wenseht de heeren v. d.
Bout en Kakebeeke, voor 'teerst na een
langdurige ziekte weer aanwezig, geluk
met hun herstel en draagt hun weer de
b-langen der gemeente op. (Applaus).
Voor kennisgeving wordt aangenomen
berioht van verhindering van de raadsleden
Risoh en v. d. Leeuw.
De voorzitter zegt
Mijne Heeren
Voordat wij overgaan tot de behandeling
onzer agenda, heb ik mij van een hoogst aan
gename opdracht te kwijten.
Bij het binnentreden van ons Stadhuis en
Raadzaal zullen de Heeren reeds gezien hebben,
de prachtige versiering die ons stadhuis dezer
dagen rijker geworden is, door de plaatsing
voe van vier schilderijen van de Goesche schilders
C. Vf. en W. Eversdijck.
De in onze gemeente verschijnende nieuws
bladen hebben reeds breedvoerig de geschie
denis on voorstelling dezer prachtige schilder
stukken medegedeeld; ik acht dus dat deze
u allen voldoende bekend zijn en ik mij dus
bepalen kan tot de kwijting mijner opdracht.
Eenige van de aanzienlijkste ingezetenen
hebben ons hiermede verrast en verblijd en
het is namens deze dat ik de eer heb aan
de gemeente aan te bieden
Vier schilder ij en der voorma
lige schutter ij en te Goes, onder de
navolgende voorwaarden
ie. Deze vier schilderijen zullen nooit mogen
verkocht worden, noch in bruikleen afgestaan
en zullen dus zijn een onvervreemdbaar eigen
dom der gemeente Goes.
2e. Zij behooren ten allen tijde op het stad
huis of in de gemeente-oudheidkamer dezer
gemeente bewaard te worden, onder toezicht
van het gemeentebestuur.
Ik acht mij de tolk van Uwe vergadering
en van de geheele Goesche burgerij te zijn,
wanneer ik den milden gevers hartelijk dank
zeg voor dit vorstelijk geschenk.
Een rijk stuk geschiedenis uit de 17e eeuw
wordt hierdoor ons voorgesteld en hebben
wij een gedeelte teruggekregen van de vele rijke
kunstvoorwerpen, welke helaasniet meer
aanwezig zijn. O.m. betreur ik ten zeerste het
gemis van een eikenhouten kast of zoogenaamd
half buffet, in eigendom toebehoord hebbende
aan en dikwijls vermeld in de rekeningen van
de schutterij der edele Kruijs of Voet
hoge, van eene schilderij voorstellende het
ontzet der stad Goes op 21 October 1572.
Mocht ik ook deze eens aan de gemeente
kunnen aanbieden 1
Gij Heeren gevers hebt hiermede een groo-
ten dienst aan onze vaderstad bewezen, waar
voor wij allen U voorzeker recht dankbaar zijn.
Een woord van vriendelijke dank komt in
deze ook toe aan het bestuur van het Museum
Boymons en den Gemeenteraad van Rotterdam
voor hunne groote welwillendheid tegenover
onze gemeente bewezen, door deze schilder
stukken, tegen een gekost hebbenden prijs aan
ons terug te geven.
Een woord van dank mag ook in dezen niet
onthouden worden aan onzen adjunct-archivaris,
den heer J. de Kruijter, die ons zulk eene uit
voerige beschrijving van de schilderijen in de
verschillende nieuwsbladen gegeven heeft, en
in alles toont een warm vriend van de ge
schiedenis onzer stad te zijn. En eindelijk vrien
delijk dank aan de stalhouders firma W. Duve-
kot voor het kosteloos vervoeren der schilde
rijen van de boot naar het stadhuis en aan
J. van der Mark voor het gratis ophangen en
aan D. Adriaanse voor het kosteloos leveren
van het daarvoor noodig zijnde ijzerwerk. Moge
dit gegeven voorbeeld tot navolging strekken
opdat wij ons kunnen verlustigen in het zien
van de rijke kunstschatten onzer voorouders
en onze burgerij, door een druk bezoek aan
ons stadhuis en oudheidkamer, hunne belang
stelling toonen, in de geschiedenis hunner
vaderstad
Do hoer Pilaar zegtMijnheer de voor
zitter; u hebt verschillende personen dank
gebracht, het schijnt mij niet misplaatst
hier u dank te zeggen voor de vele moeite
door u aangewend om te geraken tot deze
schenking. De burgerij zal u voor dit alles
zeer dankbaar zijn. (Applaus).
De voorzitter dankt voor deze woorden.
Op voorstel van B. en W. besluit de
Baad, die met de rede van den voorzitter
herhaaldelijk instemming had betuigd, op
de gestelde voorwaarden de sohenking te
aanvaarden, en dank te betuigen aasden
gemeenteraad van Botterdam en het be
stuur van het Museum Bojmans aldaar
voor de betoonde welwillendheid.
Ingekomen zijn de volgende stukken
Proces-verbaal vankasopneming. Bericht
van den onderwijzer Stouten zijnerinfunctie-
treding op 1 Mei 1903. Berioht Ged. Staten
van ontvangst strafverordening, en goed
keuring van 't Baadsbesluit tot onderhand-
sche verpachting van gemeentegrond aan
D. Boel. Koninklijk besluit, houdende ver
lenging der conoessie tot helling van Sas-
en havengelden. Verslag over 1907 van den
toestand van het Middelbaar Onderwijs.
Goedkeuring van 't Baadsbesluit tot intrek
king der gratificaties aan de onderwijzers
Blaekstone, Goedbloed en Poldermans.
Goedkeuring van het primitief kohier van
den H. O. voor het dienstjaar 1908 en van
't Baadsbesluit tot uitgifte van gemeente
grond in erfpaehtaandeiirmagebr.Duvekot.
Missive van Ged. Staten betreffende ver
zetting der jaarlijkache veemarkt te Axel.
Adres van de vereeaiging «Handelsbe
langen" in zake het leveren van gasorna-
menten enz. aan partieulieren door de
gemeente-gasfabriek. (WoTdt gesteld in
handen der Gasoommissie om advies).
Verzoeken van Burgerlijk Armbestuur en
Gasthuisbestuur tot wijziging hunner be
grooting 1907; en van de wed. W. Timmer
man om uitweg van de M. AdeRuyterlaao.
Deze verzoeken worden in handen van B.
en W. gesteld en de overige stukken voor
kennisgeving aangenomen.
Goedgekeurd worden vervolgens eenige
af- en overschrijvingen van posten op de
gemeentebegrooting 19'. 7 en 1908, en inge
willigd verzoeken betreffende kwijtschel
ding van belasting en schoolgeld.
Bij de behandeling vsn het adres van de
schietvereniging „Koningin Wilhelmina"
om kwijtschelding van pachtgelden, en
een adres in verband daarmede van de
andere vereeniging G. O.E. Szegt de heer
Eollmann geen bezwaar te hebben tegen de
kwijtschelding, doch spr. wenseht aan deze
kwijtschelding de voorwaarde te verbinden
dat ook de andere vereeniging het recht
hebbe van die schietbaan gebruik te ma
ken, wat billijk is, want beide verenigin
gen hebben dezelfde strekking en de leden
zijn allen ingezetenen.
De voorzitter zegt dat dit niet gaat;
de raad mist daartoe de bevoegdheid. De
schietbaan is privaat eigendom van „Ko
ningin Wilhelmina" behoudens erfpacht-
De heer Eollmann wil „G. O. E. S." alleen
doen gebruik maken als de schietbaan vry
is. W anneer wij veranderingen maken door
kwijtschelden, kunnen wij dit ook doen
door het stellen van voorwaarden. Het gaat
bovendien niet aan de eene vereeniging
daar te laten schieten voor niets, en de
andere niet.
De heer De Witt Hamer toont aan dat het
geen da heer Hollmann wil onbillijk is. De
„bestaande" vereeniging heeft de kosten
van aanleg, enz. betaald. Uit die
vereeniging zyn tal van leden uitge-
geloopen en hebben 'n nieuwe vereeniging
gesticht. Nu laten zij de overblijvende!! met
de financieels moeilijkheden zitten en
eischen nu ook het gebruik van die baan
het zou onbillijk zijn van den Baad hieraan
gehoor te geven, en tot de eene vereeniging
te zeggen gjj de lasten, en de andere de
lusten.
De voorzitter is van meeniDg dat de ver-
eenigingen de quaestien maar onderling
moeten uitmaken.
Zonder hoofdelijke stemming wordt het
verzoek van „Koningin Wilhelmina" toe
gestaan.
Bij het punt wijziging der bouwverorde
ning bedoeld by art. 1 der Woningwet wijst
de heer Kakebeeke er >p, dat art. 29 hetwelk
voor een woning twee kamers eischt, waar
van een van 14 M2. en zoo er bedsteden in
zijn 18 H2. en de andere 11, wel wat veel
eischt, niet zoo zeer voor arbeiders,dan wel
voor alleenwonende weduwen of echtparen.
Voor deze is een kamer van 14 en een van 6
M2. oppervlakte wèl voldoendo, waarom
voor dergelijke oudjes da woningen zoo
duur gemaaktDe bouwkundige zegt wel
dat de menschen aan die cijfers .gewoon
zijn, doch de eischen zijn overdreven.
De heer De Witt Hamer zegt dat de heer
Kakebeeke te veel aan de oude menschen
denkt. Hij honde ook rekening met de ar
beidersgezinnen die in Goes vrij talrijk zijn.
Voor 't platteland kan een klein vertrekje
als de heer K. bedoelt minder bezwaar op
leveren, dcch in een stadje als Goes mag 't
interieur der woningen wel wat grooter
zijn.
De heer v. d. Bout zegt dat bjj B. en W.
diezelfde vraag is opgekomen 8n zij den ge
meente-bouwmeester er over hebben ge
raadpleegd doch deze 't beter vond dit
cijfer te houden. Trouwens de nu voorge
stelde oppervlakte werd reeds gevorderd
vóór er een Woningwet was. En oude men
schen zjjn er niet veel, en deze kunnen naar
het Manhuis.
De heer Kakebeeke weerspreekt de be
zwaren. Die woningen worden juist buiten
de kom der gemeente gebouwd, waar het
keukentje niet zoo groot behoeft te zijn, en
dan behoeft voor oude menschen niet be
paald het Manhuis het ideaal te zjjn. Spr.
maakt van zijn denkbeeld een voorstel.
De heer Fransen v. d. Putte is tegen het
voorstel omdat het hier niet geldt ver
scherpte voorschriften, maar bestendiging
van een bestaanden toestand die nog nim
mer tot moeilijkheden heeft geleid.
De heer Dekker voelt veel voor dit voor
stel, doch zou liever in plaats van 6, negen
M2 lezen dit wordt door den heer Kake
beeke overgenomen, waarop 't met 6 tegen
5 stemmen, die der heeren v. d. Bout,
Hamer, v. d. Putte, Pilaar en von Smidt
wordt aangenomen-
Bij punt 7. Verzoek van J. Weststrate om
gemeentegrond in erfpacht bij 'tHavenzicht
vraagt de beer Hollmann, nu de tegenwoor
dige pachter, v. Noort, afstand doet van
dien grond, hem daarvoor nu ook retributie
wordt verleend.
De voorzitter zegt dat als v.Noort't vraagt
hij vermindering van paeht krijgen zal
dooh vermoedelijk zal hij 't wel niet vragen
dewjjl 't bedoelde stukje grond niet door
kern werd gebruikt.
Het verzoek van A. M. Verdonk om
aanwijzing van een rooilijn voor te bouwen
perceel, Voorstad en dat van den Kerke-
raad der geref. kerk vaLGoesom verlenging
van paoht voor grond achter de woning van
den heer Herdink, Kleine Kade, worden
zonder hoofdelijke stemming ingewilligd.
Aan de orde komt nu bet voorstel van
B. en W. tot verhooging van het te heffen
maximum bedrag van den H. O., alsmede
van het onbelastbaar bedrag voor nood
zakelijk levensonderhoud.
De heer Donner gaat mee met de le
alinea van 't voorsteldoch niet met
de 2e. Hij vraagt een andere wijziging in
de artikelen 1 en 5 der verordening op de
heffing van hoofdelijken omslag. De aftrek
is daar aldus geregeld dat een weduwe, enz
met kinderen beneden de 15 jaar aftrek
heeft van f 450 tot f 500. Spr. stelt voor 17
jaar; dewijl tal van ouders hun kinderen
tot dien leeftijd tot hun last hebben, wegens
de schooljaren op H. B. S., Ambachtsschool
of Rijks-Normaallessen.
Dit voorstel wordt door B, en W. over
genomen en de verordening zonder hoof
delijke stemming vastgesteld. Hiermee is
't te heffen maximum bedrag aan H. O. van
f30,000 op f35,000 gebracht.
Aan de orde komt vervolgens verzoek
schriften van P. Goedbloed en J.Blaokstone
betreffende intrekking van eon aan adres
santen verleende gratificatieen een adres
van de afd. Goes van hetNed.Onderwijzers
genootschap tot ondersteuning van deze
verzoeksobriften.
B. en W. stellen voor een en ander voor
kennisgeving aan te nemen.
De heer Hollmann verzet zioh hiertegen.
Hij herhaalt zijn bezwaar in de vorige
vergadering geuit dat onderwijzers met 40
dienstjaren 1100 minder verhooging krijgen
dan onderwijzers die veel korterjn dienst
zijn, en dat alleen omdat 't aantal leer
lingen aan de school waar deze laasten
arbeiden, zooveel meer bedraagt. De wet-
gever heeft niet vermoed dat 't aantal
leerlingen aan bepaalde scholen zou ver
minderen, anders zou hij in een onbillijk
heid als deze Lebben voorwen. Adressanten
hebben in hun pensioen bijgedragen tot
dit bedrag. Nu is bij de wet Bink de
subsidie niet verleend om de door hen
genoten gratificatie in te trekken dit heeft
de Baad toch in een naar sprekers meening
ondoordaoht oogenblik gedaan. Daardoor
hebben zij nu 1 25 -minder. Spr. stelt voor
aan ieder hunner een gratificatie van f 100
te verleenen, en noodigt de oommissie tot
olassifioatie van schoolkinderen uit te trach
ten school C zoodanig te bevolken dat 't
aantal leerlingen 200 wordt.
De heer De Witt Hamer komt op tegen
dit laatste. Die oommissie moet zioh houden
aan de verordening. Op haar ad vies plaatsen
B. en W. de leerlingen aan de schooi waarop
zij behooren. Op sohool B gaan sleohts
enkele kinderen kosteloos, bijv. wier vader
onverwachts komt te overlijden, of van wie
reeds broertjes of zusjes op die sohool zijn,
doch overigens gaan alle kinderen van
onvermogenden op sohool C. Inzake de
pensioen quaestie van adressanten moet de
heer Hollmann bepaald zijn voorgelogen.
Zij hebben nu niet minder pensioen. Zij
betalen hetgeen zij altijd betaald hebben
en zijn in de gelegenheid gesteld geweest
om ook volgens de gewijzigde verordening
naar den nieuwen pensioen-grondslag te
betalen. Er is dus geen sprake van bena-
deelen. De gratificatie is ingetrokken om
dat zij die f 100 nu meer krijgen en daarbij
nog f25 verhoogd zijn. Zij zijn dus heele-
maal niet aohteruitgesteld.
De heer Hollmann blijft bij zijn meening
en waarschuwt tegen dergelijke praktijken.
Nog kort geleden heeft in eenzelfde geval
een onderwijzer te Venloo een actie tegen
't gemeentebestuur ingesteld en werd bij
door den Kantonrechter in't gelijk gesteld,
't Gevaar voor achteruitstel ling zal nog
erger worden met 't subsidieeren van de
bijzondere school.
Da heer v d. Bout heeft tot dit besluit
niet meegewerkt, hy was afwezighij stelt
zich, gelyk altijd, aan de zijde van deze
adressanten. Hun gratificatie heeft met de
ten gevolge der wet-Rink verhoogde sub
sidie niets te maken. Dezelfde reden be
staan nog voor de gratificeering dezer
heeren als die wy hadden by de vaststelling
der begrooting van 1908.
De heer Fransen v. d Putte is van een
andere meeniug. Voor de wet-Bink er was,
waren de heeren Goedbloed c. a. slacht
offer der omstandigheden. Toen is de Raad
zoo goedertieren geweest om buiten de wet
om hen te helpen doch nu heeft de wet-
Rink hun f 125 meer bezorgd. Daardoor is
het motief vervallen om buiten de ivet om
vergoeding te geven.
De heer Hollmann herhaalt dat Goed
bloed de f 100 meer moet missen die zyn
collega's voer hun hoofdsote krygen. Bo
vendien behouden zij hun aanspraak op de
gratificatie tot op het oogenblik dat deze is
ingetrokken.
De voorzitter zegt dat de salarisverhoo-
ging op grond van de wet-Bink met 1 Jan.
19u8 is ingegaan. Dat de onderwijzers nu
nog geen mandaat hebben is omdat de ge
wijzigde verordening nog niet is goedge
keurd door Gedep. Staten.
De heer v. d. Ven vraagt inlichting om
trent het aantal kinderen die van school B
wegens onvermogendheid der ouders naar
school O zyn gezonden.
De voorzitter en de heer De Witt Hamer
antwoorden dat met het stelsel van onver
mogenden op school B toe te lat9n, is ge
broken, maar dat 't-aantal leerlingen aan
schooi C toch nog beneden hst minimum
bleef.
De heer v. d. Ven begrijpt dit niet. Hem
werden heden nog cijfers getoond, die dit
weerspreken. Het getal 196, behalve die er
nog by kunnen komen.
De heer Dekker vraagt of 't nu is uitge
maakt lo. da^ als er geen verwisseling was
geschied met die schoolkinderen toch hat
recht op nog f 100 hooger salaris niet zou
zijn geschapen en 2e of als adressanten 5
pCt. in hun pensioen betalen, zij dan naar
het volle salaris van f 950 (1050) zullen
worden gepensioneerd.
De heer De Witt Hamer antwoordt op dit
laatste ontkennend. Gratificatie is geen
loon en geldt dus niet bij de pensioenbere
kening. Vroeger zou dit f850, nu zal't
f 950 zyn.
De heer Dekker zegt vroeger was 't f 950;
nu f975. Kunnen zy nu betalen tegen een
salaris van f 1075, zoodat zij nu hetzelfde
pensioen zouden ontvangen
De heer De Witt Hamer betwijfelt dit
de heer Hollmann houdt staande dat grati
ficatie wel degelijk meetelt, waarom hy
voorstelt adressanten elk f 100 gratifioatie
te verleenenGoedbloed zal er wel geen
jaren van profiteereD, en Blaekstone ook
zooveel jaren niet meer.
De heer Dekker zal na de toslichting van
den heer Hamer hier tegen stemmen stond
k t met de gemeentefinanciën beter, hy zou
er voor zyn.
Het voorstel-Hollmann wordt verworpen.
Tegen stemmen de heeren Dekker, Donner,
v.d.Ven, DeWitt Hamer, Pilaar en Fransen
v. d Putte.
ThaDS komt aan de orde het voorstel van
B. en W. tot behoud der Meisjesschool,
zulks naar aanleiding van een verzoek van
111 ingezetenen om opheffing, en 46 om
behoud en reorganisatie van genoemde
school.
De heer Donner herinnert aan zijn op
merkingen en vragen in een vorige raads
zitting gedaan, naar aanleiding van welke
B. en W. opheldering toezegden en eene
berekening. Tot sprekers groote verbazing
ontbreekt die by deze adressen geheeler
wordt in 't advies van B. en W. alleen ge
sproken van de verzoekschriften van een
plan wat te doen by 't verminderende leer
lingental en 't verminderde rijks subsidie
wordt niet gerept. Met een Jantje van Lei
den helpen B. en W. zich er afzij zeggen
alleen, zonder eenig motief, dat deze school
moet worden bestendigd. Een kostenbe
rekening by opruiming van school E en uit
breiding van school A was beloofddie ia
er niet, dus kan de Raad niet oordeelen, te
meer niet, wijl de adviezen der Commissie
van Toezicht op het Lager Onderwijs, zoo
die tenminste geboord is, en van de fiaanci
eele commissie ontbreken. Hy stelt voor
de behandeling der adressen uit te stellen
tot 't beloofde plan van B. en W. zal zyn
ingekomen.
De heer Fransen v.d. Putte is van meening
dat, ook zonder die cijfers te kennen, de
Baad zich wel over do adressen kan uit
spreken. Het eena adres telt meer onder
teekenaren dan 'tandere; hieruit trekke
men geen gevolgendan misschien deze
dat de eene bode wat ijveriger geloopen
heeft dan de andere.
De inhoud der adressen is bekend. Dat
van de 46 is goed gesteld en wèl geargu
menteerd, boren het andere Dit laatste
springt lichtvaardig met argumenten om.
Wij kunnen niet inzien, zoo heet het in
de Memorie van T eliohling, het speciaal
nut dezer inrichting. En in een hier ver-
sobijnend blad wordt dit nog eens aange
dikt i „Reden van b< staan heeft die school
eigenlijk nooit gehadSpr. wijst op een
groote reeks van meisjes die met dankbaar
heid terugzien op 't aan die school geleerde,
de zeer vele ouders van verschillende
riohting die niet uitgesproken zijn van lof
over 't onderricht, en op de verschillende
plechtigheden waarbij dit werd herhaald.
Door deze herinnering wil Spr. een ander
meer verdiend licht werpen op deze uitne
mende instelling Zij leidt niet op tot e ;n
bepaald doel, zeggen de 111 adressante 1
doeh dat doet geen enkele sohool, ook de
H. B. S niet. Dat doen sleehts drilscholen.
De meisjes op een jongensschool, dat is ni ff
