NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND,
No 173. 1908.
Donderdag 23 April,
22e Jaargang.
CHRISTELIJK*
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Weci S. i. DE J'ONGE-VERWEST tg Goes
P. D'HUU, te Middelburg.
F.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
uit m peb&
Binnenland.
Re c li f s z a li e u.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p, 1,25,
Enkele nummers0,C25.
m VAK
van 1—5 regels 40 cent, iedere rege! meer cent.
Familieberichten van 1 —5 regels 50 cent, tedere regef
meer 10 cent.
ES31É3aBSHEaESa&TC3RSSr;3%ï3BS!3S&£S5S3'33S^iK62
SS583S3»aSE3E
siaEassBaaomBKBsan^asssBBSösa
22 April 1908.
De berichten uit onze Oost, althans van
Sumatra, zyn niet rooskleurig. Op Bali
volgen de ernstige gebeurteniseen elkaar
zoo snel op dat men uit de telegrafische
berichten haast niet wfjs worden kan.
Aanleiding tot de verwikkelingen schijnt
de opium-regie te zijn. De nieuwe opium-
regslicg heeft verzet ontmoet bij de houders
van nrafroenlritten en by de opium-schui-
\ers. Zoo moet te Kloeng-koeng't verzet
zoo hevig geweest zijn dat een bombarde
ment door onze marine noodzakelijk was
hierop heeft Dewa Anoeng onderwerping
aangeboden doch op voor ons onaanneme
lijke voorwaarden.
Nog gewaagt een regeeringstelegram
van een ernstig gevecht, hetwelk werd ge
leverd om de poeri (paleis of kasteel; van
't plaatsje Gel-Gel, welke versterkte plaats
door de onzen,met groote verliezen van den
vijand,genomen werd. Er blijkt dus althans
dat de troepsn meester van hst slagveld
zjjn gebleven. Doch de luitenant Hare
maker sneuvelde hierbij.
Maar niet alleen op Bali, ook op Sumatra's
westkust blijft 't gevaar dreigen. Doch in
dit laatste gebied was 't het lijdelijk verzet,
tengevolge der invoering van een inkom
stenbelasting dat tot ernstige rustversto
ring en bloedvergieten aanleiding gaf.
Te Fort van de Capellen, zoo vermeldden
wij gister reeds in 'tkort, de standplaats
van den assistent-resident van Ten ah
Detar, verschenen da opgeroepen pang-
hoeloes, hoofden der Soekas of wijken van
het landschap Padang Loeas met honder
den gewapenden, die de marechaussees
aanvielen. Nadat een sergeant en een fuse
lier gewond waren gaven de marechaussees
vuur, waardoor 18 personen gedood en 50
gewond werden.
Een krachtig optreden moet hier inder
daad noodzakelijk zijn geweest, dat de
aanstichter van het oproer zekere Atoe
Samgoer gearresteerd koa worden, doet
vermoeden dat de assistent-resident de heer
Raedt van Oldenbarneveldf, den toestand
meester ie geworden.
De Nieuwe Crt. zegtOok in andere
gedeelten der Westkust toont zich onte
vredenheid. Troepen zijn naar Pajakombo,
de hoofdplaats der afdeeling L. Kola (assis
tent-resident Bontmy) gezonden moeten
worden en eveneens naar Bavgkinacg, in
de Kampar-streek, in den uitersten hoek
van het gewest. In d8ze eerst sedert eeD
tiental jaren ingelijfde streek weigeren de
hoofden openlijk hunne medewerking.
Het zija ernstige feiten waarvoor de re
geering eo het volk geplaatst worden.
Moge minister Idenburg, in saamwerking
met gouverneur Van Heutz, hier spoedig
den uitweg vinden.
Een linksehe Tweede-Kamermeerder-
heid, een achteruitgaande Rijksmiddelen
opbrengst, een toenemend verzot in de Oost
zijn drie positieve moeilijkheden welke de
Rechterzijde in de Tweede Kamer had be
lmoren te voorzien, toen z(j op 21 Dec. 1907
de onvoorzichtigheid beging 't ministerie-
De Meester den genadeslag toe te brengen,
zij het ook met behulp van een twaalftal
mannen van Links, en daardoor 't optreden
van het kabiuet-Heemakerk noodig te
maken.
Wij zullen er niet meer van zoggen. Wij
willen 't slechts af en toe even in herinne
ring brengen, overigens 't kabinet-Heems
kerk, bij zijn moeilijke taak de wijsheid
toewenschende, om het scheepje door deze
branding heen te werken.
Daar worden in Overijsel vermakelijke
staaltjes verhaald van een wonderdokter
die sinds het einde van het vorige jaar
grooten opgang maakt. Het zij ons vergund
tot vermaak van onze lezers een drietal
staaltjes mee te deelen.
Eens komt een patiënt die vertelde dat
geen enkel der geleerde heeren die hij
geraadpleegd had te weten kon komen
wat by mankeerde. De man werd beklopt
en onderzocht en de knecht van den dokter
geroepen, die bevel kreeg een fl'nk gat
in den tuin te graven. Na uren pijnlijk
wachten kreeg de patient bevel otn zich
te ontkieeden en moedernaakt den dokter
te volgen raar den tuin.
'tWfts in Februari.
De patient werd in den kuil gezet, de
dokter nam eon gieter en begoot den van
koude bibberende en huilende patient.
Straks wierp de dokter triurafanteïijk een
lintworm iu het gras of zei ailhans dat hij
hel gedaan haf.
De dokter werd ter assistentie gehaald
bij een moeilijke bevalling. Hij joeg ieder
een de kamer uit, haalde een geladen
revolver uit den zak. Pang, pang klonk het
tot tweemaal en het wonder was geschied.
Nog een derde staaltje.
Bij een patient geroepen was zijn eerste
woord Niks aan te doen, 't zou zonde van
het drankje wezen, en de man, oogensohijn-
lijk niet zwaar ziek, stierf kort daarop.
Zoodanige ruwe opsnijderij schijnt nn
nog post te kunnen vatten onder mensehen
die daaromtrent geen tegenspraak, geen
twijfel ze'.fs dulden.
Wat 't geheimzinnige en 't ruwe toch bij
voortduring aantrekkingskracht vertoont.
Daar zijn van die kringen waar men,
haast overdreven belangstelling toont in
alle mogelijke dingen en menschen. Was r
men nooit verzuimt de honnews waar te
nemen of egard te tooneo. Waar de etiquette
tot vermoeienis toe haerscht.
Men vindt die soepele, zalvende humane
houdiDg meest in de hoogste standen der
samenleving.
En r.u verwondert het ons gedurig dat,
hoewel de leden van de Tweede Kamer,
behooran tot de uitverkorenen der natie en
eece toevoeging op het kaartje „lid van de
Tweeds Kamer,blykbaar onder diezelfde
heeren zeer gewaardeerd wordt, zoo weinig
van die belangstelling blijkt bij hun ge
wone werkzaamheden.
Hoe schaarsch de leden opkomen bij ver
gaderingen blijkt nit het verlaten van het
uur en uit de vele moeite om het vereischte
getal by elkander te brygen.
Als het plichtgevoel verslapt is, en de
aanhangige zaken niet aantrekken, dan,
zot» men zoo z-rggen, moeten toch zeker
égards tegenover een voorzitter en een
minister, die tegenwoordig moeten zijn,
nopen tot een dragelijke opkomst.
En toch dat is niet het geval.
In de Nieuwe Provinciale vinden wij naar
aanleiding van den gereohtelijken eisoh
tegen den Groningsohen midderoachtaende-
licg Yroegop dis in de courant tegen 3
personen had gewaarschuwd, in verband
met de zoo gewenschte bescherming van
de zedelijkheid onzer jonge meisjes het
volgende ingezonden stuk
De Rechtbank beschermt
Den goede natuurlijk. Door den kwade te
straffen. Om het goede te beschermen, het
edele te verheffen, het kwade te keeren, het
onzedelijke te onderdrukken.
Maar 16 April van het jaar 8 van de
eeuw van het kind is de Rechtbank te Gronin
gen in het groote gevaar gekomen van dezen
regel af te wijken. Zij heeft in haar zitting op
dezen dag, te goeder trouw, dat gelooven wij,
het slechte, het zedelooze in bescherming ge
nomen, het edele een klap in het aangezicht
gegeven door tegen den heer Vroegop te
eischen i dagen gevangenisstraf.
Hier is misverstand, onkunde in het spel.
Niet wat betreft de aanklagers Joh. H.S.Stumpé,
Jan Vos en H. Oosterhuis. Maar aangaande
doel en wijze van werken der Middernacht
zending. De algemeene stelregel tegenover
personen, die de Middernachtzending op haar
weg ontmoet, ligt uitgedrukt in een afdeelings-
reglement als dat van Haarlem, art. 12
»De leden hebben nooit het recht, buiten
toestemming van den Voorzitter en Secretaris
mededeelingen te doen, die de eer van personen
aantasten".
Aan dit ons beginsel heeft de heer Vroegop
zich gehouden.
Indien op des officiers eisch, 2 dagen ge
vangenisstraf wordt ingegaan, dan zijn de ge
volgen niet te overzien. Mr. Van Klefïfens had
licht kunnen beseffen, dat zoodra de uitspraak
luidtde heer Vroegop is veroordeeld tot 2
dagen gevangenisstraf, een juichkreet opgaat
onder de zedeloozen
Was het maar alleen een juichkreet! maar
wat volgt daaropMet grooteie driestheid dan
ooit zullen nu die zedeloozen onze kinderen,
de zeer jeugdige, verderven.
Dat blijkt immers uit de vraag van Mr. Koppe
aan Jan Vos of het waar is dat hij door den
politie-agent Pekelder in Juni 1906 is meege
nomen naar het politie-bureau, wegens zijn
gedrag met jongens in een urinoir aan de
Waagstraat.
Waren reeds bij den eisch 3 aanklagers in
het ongelijk gesteld, niet alleen deze 3 zouden
in hun schulp zijn gekropen, maar zoovele
verdervers met hen zouden uit vrees voor
algemeene verachting hun driestheid hebben
afgelegd.
Dat was het doel van onzen mede-strijder.
Hij heeft, zooals uit het aangehaalde regle
mentsartikel mocht blijken, niet willen belee-
digen. Dat is de geest niet onzer Vereeniging.
Hij heeft alle 3 trachten te bewegen hun ver
derfelijk werk vaarwel te zeggen, ook om hun
zelfswil.
En hoe werd zijn vermaan beantwoord door
deze zijn aanklagers? met spot en hoongelach.
Dezulken te willen beleedigen is voor ons
de grootste dwaasheid die we zouden begaan
zij zijn immers voor geen beleediging vatbaar.
Maar wat bleef hem over, wilde hij zijn be
ginsel, het beginsel onzer Ver eeniging, getrouw
blijvende onnoozelen te beschermen voor
hun verderfelijken invloed Hij kon niet anders,
vooral omdat Slumpé de provincie doorreist,
de jonge meiskensneen laat mij niets
zeggen, want het mocht den schijn geven dat
ook ondergeteekende de 3 aanklagers wilde
beleedigen de heer Vroegop kon niet anders
dan die advertentie te plaatsen. En dit heeft
hij alweer volgens den stelregel onzer Ver
eeniging niet in overijling gedaan, neen hij
heeft met het bestuur van de afd. Groningen
het voor en tegen overwogen, en hoe ongaarne
dat bestuur er ook toe overging, het achtte
zich er toe genoodzaakt. En het hoofdbestuur
(de Commissie van Uitvoering) gaf zijn volle
goedkeuring.
Niet de heer Vroegop wordt gestraft als hij
de 2 dagen gevangenisstraf behoudt, maar de
Ned. Middemachtzending in haar geheel.
Hierom kan o. i. den'heer Vroegop geen
gevangenisstraf worden opgelegd.
Meent ZBd.Gestr. dat de heer Vroegop voor
de Vereeniging moet boeten, welnu dan worde
hij gestraft met eene boete.
Doch wij vertrouwen, dat ZEd.Gestr., de
Rechtbank in haar geheel nu overtuigd zij dat
de bedoeling van den heer Vroegop d. i. van
de Vereeniging niet is geweest beleediging,
maar bescherming voor verleiding.
Haarlem, 21 April 1908.
K. TAEKEMA,
Voorzitter der Commissie ran Uitvoering
van de Middernachtzending Vereen.
H. M. de Koningin en de Prins brachten
deze week weer hun jaarlijksch bezoek aan
Amsterdam. Maandag kerkte het Konink
lijk Paar iu de Noorderberk by da.v. Noort.
Dinsdag, na afloop van de militaire, werden
de burgerlijke autoriteiten door H. M.
ontvangen. De burgemeester van Amster
dam hield een toespraak, welke door H. M.
beantwoord werd. Z(j betuigde hare inge
nomenheid met de voltooiing der werken
tot verbetering van het Noordzeekana&l, en
uitte hare beste wenechen voor Amster
dams bioei.
Te ongeveer half 10 woonde de Prins het
concert bij van Apollo in het Concertge
bouw. Onder anderen werden uitgevoerd
twee nieuwe mannenkoren Het lied van
den Arbeid, van J. P. J. Wierts, en Masker-
dans, van Bernard Zweers. Heden bracht,
het Koninklijk Echtpaar een bezoek aan
Zaandam, waar de schoolkinderen aan het
station een lied zongen.
UIT DE PEÖVINCIE.
Middelburg, In de Zaterdag gehouden
algemeene vergadering van aandeelhouders
der Zeeuwrche Hypotheekbank werden de
balans en winst- en verliesrekening over
het afgeloopen boekjaar goedgekeurd, De
voorgestelde winstverdeeling werd door de
vergadering goedgekeurd. Mitsdien wordt
afgeschreven opon roerende goederep
f500, uitgekeerd asn aandeelhouders 7
over het gestorte kapitaal f 4.200. Houders
van opriehtersbewijzen f 306, on gestort iu
bet reservefonds f8 980. Waardoor het
reservefonds totaal bedraagt f 19 425.715.
Herkozen werden als commissarissen de
heeren J. F. Heemskerk te Groningen eri
C. A. Mertens te Oosterhout. Van 1 Mei
es is betaalbaar dividendbewijs nummer
7 der aaodeelen met f 7, ec dividendbewijs
nummer 4 der opriehtersbewijzen met f 1 80
ten kantore der Bank te Middelburg en
bij de Associatie Cassa te Amsterdam.
Middelburg. Da indeeling der lotelin-
gen van de lichtingen 19f'7 en 1908, be
stemd voor korte oefening, zai plaats heb
ben op 18, 19 en 20 Mei a.s.
Voor het 2e bat. 3e reg. inf. albier zijn
bestemd van do lichting 1907 pi.ra. 25
man, van de lichting 1908 pi.m 93 man.
De luitenant-koionei M. J. van Hille, com
mandant van het 2e bat. 3e reg. inf. alhier,
wordt beiast met de 6e serie der in de
legerplaats bij Harskamp te houden schiet
oefeningen in 1908.
Vlissingen. Heden vertrok H. M. wacht
schip „Bever'' van hier naar Veere om al
daar in de buurt oefeningstoohten te hou
den en schyf te sohieteu.
De vergadering van het hoofdbestuur
der maatschappij tot bevordering van land
bouw en veeteelt in Zeeland is verdaagd
tot Dinsdeg 28 April 19 8.
Wolïaartsdijk. Dinsdagavond omstreeks
10 uur werd alhier door eenige personen
brand opgemerkt. Bij nader onderzoek
bleek het te zijn een atrookiamp van dhr.
J. Koeman, staande midden in een polder,
ongeveer 20 minuten afstand van bet dorp
De politie weid gewaarschuwd, welke zieh
onmiddellijk derwaarts begaf en met behulp
van de Gebr. v. d. Werf den brand kondeo
blusschen, zoodat een naast bijstaand
schuurtje behouden bleef. Een woord van
denk komt zeker onze ijverige politie en
de Gebr. v. d. Werf toe, die, door hun
flink optreden heel de gemeente niut in
hun nachtrust hebben gestoord. De oorzaak
is vermoedelijk toe te schrijven aan kwaad
willigheid.
Ta Goes is Maandag een afdeeÜDg
opgericht van de Nederiandsche VereeDi-
giDg van Spoor- en Tramwegpersoneel,
aanvankelijk met 12 leden.
Toen Vrijdagavond omstreeks half
tien urea J. Verlinde, varensgezel, te Veere
aan boord ging van zijn aldaar in de haven
gelegen vaartuig, bemerkte hij dat er een
begin van brand was aan boord van den
hoogaars, gemerkt A. R. M. 11. Hij wist
dien door eenige earners waterteblusschen.
Het fornuis was reeds, als gevolg vsd dien
brand, door do buifenhelliDg gezakt. Ware
het vuur niet spoedig ontdekt geworden,
dan zou het een gevaarlijke brand gewor
den zijn voor de naastgelegen vaartuigen,
wijl het wegens het lage water onmogelijk
zou geweest zijn de vaartuigen te ver
halen. MC.)
Te Borsselen kwam vóór eenige
dag-'D een ingezetene tot de onaangename
ontdekking dat het water in zijn regenbak
was verontreinigd ea onbruikbaar gemaakt.
De man heeft al het water weg moeten
werpen en zijn vergearbak geheel schoon
moeten maken. Van bet gebeurde is aan
gifte bij da politie gedaan.
Met ingang ven 1 Mei a s. zijn de
opensteliïDgsuren op werkdagen van het
post- en telegraafkantoor te Ierseke ge
regeld ais volgt1 Mei— 31 Augustus
7-12.30 u, 130-4 u en 510-8 u 1
September—30 April 7 u. v.m.—8.30 u.
n.m. (G.-T Voor den telefoondienst e> en-
wel zal genoemd kantoor gedurende het
geheele jaar niet vóór 7.30 u. v.m. ge
opend zijn.
'3 Gravenpolder. De uitslag van den
schietwedstrijd uitgeschreven door de ver
eeniging „Oranje Nassau" op 2de Paasch-
dag is als volgt op de bewengbare schjjf,
aantal treffers per minuutle prijs, een
zilveren mediilia, 's Heer Abtskerke met
27, 2e, een bronzen medaille. 's-Heer Hen-
drikekinderen met 21 treffers. Hieraan
namen 9 vereempingeD deel. Personeel
baan le prijs I. Kole, Heinkenszand, U7
punten, 2e W. Kole, aldaar, 115, 3e J G.
Kievit, slhier, 11], 4e J. Moeleker, alhier,
ill, 5o G. Beijboer, Hrinkenszsnd, i09, 60
G. Rottier, Nieuw dorp, 105,7o T. Brugge-
man, Baarland, 105,80 A Kopmels, alhier,
104, 9e Joh. Janse, Nisae, 104 10e J. West-
veer, alhier, 104 en 11e prijs Jacs. Lokerse,
alhier, i 04 punten. Vrije baan le prijs J.
Okker,Wolf«rtsdijk, 2c W. Kole, Heinkerss-
zand, 3e C J. Bos, Nisea, 4a J. C. Kivvit, al
hier, 5e A. de Blosij, Nisse, 6a I Kole,
Heinkcnszand, 7o J. Kloosterman, Nisse,
8e G. Nieuwenkuijse, Nisse, 9o M. Janse,
Nisse, 10a J. Rouw, 'a-Heer Hsndrikskin-
deren, JleJ. Janse, Nisse, 12e G. Heyboer,
Heinksnszand, 13e P. do Jonge, 's Heer
Abtskerke, 14e J. Moelekar, alhier en 15e
prijs N. Koretanje,'s-Heer Abtskerke.
Kantongerecht te Middelburg.
Zaterdag zijn veroordeeld wegenshet op
geven van een valschen naamF. M. T., f 3
b. s. 14 d. tuchts.het in het openbaar houden
van een voor de eerbaarheid aanstootelijke
toespraak: F. M, T., f3 b. s. 14 d. tuchts, H.
W., f3 b. s. 2 d. h.overtreding leerplichtwet
I. C., M. d. P., Vlissingen, f 2 b. s. 2 d. h.
overtreding der wet tot voorziening tegen be
smettelijke ziekten: W. J., Ierseke, f12 b. s.
3 d. h.overtreding arbeidswetA. J. S., f 2
b. s. 2 d. h., P. J. W., 2 maal f 2.5O b. s. 2
d. h. iedere b.het rapen van schelpdieren op
de werken van het rijkskanaal door Walche
ren P. H., f 2 b. s. 2 d. h.het rijden met
een rijwiel zonder bektJ. d. B., St. Laurens,
J. A., ft b. s. id. h.het als bestuurder van
een hondenkar niet op de eerste vordering
vertoonen van het inschrijvingsbewijsF. S.,
B., vr. v. P. V., J. d. R., ft b. s. 1 d. h.het
zonder vergunning als muzikant zijn bedrijf
uitoelenen op de straatF. d. M., f 2 b. s. 1
d. h.het niet wateren in de daartoe be
stemde bakkenL. G., Oostkapelie, f 0.50 b.
s. 1 d. h.het uitstorten van visch niet op
eene aangewezen plaats J. S., Araemuiden,
f 1.5O b. s. 1 d. h.en wegens dronkenschap
A. v. B., M. K., f2 b. s. 3 d. h., J. de N.,
Arnemuiden, L. C. H., W. F., f 5 b. s. 3 d.
hechtenis. Veroordeelden zonder bij genoemde
woonplaats wonen te Middelburg. (M. C.)
Kantongerecht Goes.
In de zitting van 18 April zijn veroordeeld
wegensovertred. leerplichtwetH. O Ierseke,
J. de J., Hoedekenskerke, ieder f 2 b. s. 2 d. h.,
J. B., Baarland, f3 b. s. d. h., J. de NW. F.,
Goes, L. G. K., P. J. Wis ;enkerke, J. A. V. de
J., Heinkensaand, P. B., 's Heer Arendskerke,
ieder f 3 b. s. 3 d. h., M. M.,'s-Heer Arends
kerke, M. de P., Hoedekenskerke, ieder f 5 b. s.
3 d. h., G. L., Wissenkerke,J. S., Schore, ieder
f to b. s. 5 d. h.verwekken nachtelijk rumoer
F. M., Goes, J. S., P. W., Borssele, ieder f 2 b. s.
2 d. h.ongerechtigd vee laten loopen op eens
anders weiland M. B., Kapelle, f 3 b. s. 2 d. h.
sterken drank tappen zonder vergunningP. B.,
Ellewoutsdijk, f 10 b. s. 5 d. h.als werkgever
geen loonlijst houden voor de Ongevallenwet
P. C. P., Ierseke, 8 m. f 5 b. s. 8 m. 2 d. h.
afwezig blijven bij de oefening der brandspuit
A. v. H A. W. v. H., J. A. B., H. de W., F. V.,
A. de B. en H. v. Gallen te Goes, ieder ft
b. s. 1 d. h.in het openbaar een paard laten
dekken: M. V., Wissenkerke, f5 b. s. 1 d. h.
's avonds fietsen zonder lantaarn: D. H. M.,J.
K. K., J. P. te Goes, J. D., Kattendijke, ieder
f 2 b. s. 2 d. h.idem en zonder belM. K
Goes, f2 en f 1 b. s, 2 en 1 d. h.zonder ver
gunning eens anders perceel in Schelde be-
visschen S. S., P. K., G. v. K., E. L„ Ktab-
bendijke, A. G., A. v. L., Tholen, ieder f 3 b. s.
3 d. h.dronkenschap C. G., Kapelle, J. G.,
P. ;M., L. R., Goes, W. C, Ierseke, ieder f2
b. s, 2 d. h., F. H H., Breda, f3 b. s. 2 d. h.,
J. P. W., Rilland-Bath, f 5 b. s. 3 d. h idem
bij ie herh.J. V., Heinkenszand, 2 d. h.
Bekrachtigd werd een vonnis van 23 Dec.
1907, waartegen verzet was gedaan door J. H.
E., Goes, en waarbij hij wegens jagen zonder
acte en vergunning (bij herh. gepleegd) werd
vetoordeeld tot 2 m. f 10 b. s. 2 m.Sd. h. en
met bevel tot uitl. geweer of f 1 b. s. 1 d. h.
Vrijgesproken werden Anlh B. en Aug. B-,
Kapelle, beiden vervolgd wegens ongerechtigd
loopen over eens anders ter bezaaiing gereed
gemaaklen grond.