1IELS
No, 165. 1908.
N1EUWSBLAD
VOOR ZEELAND
mbtenaar,
Maandag 13 April
22e Jaargang,
CjKoOJ»
Lammeren
F"
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
i
ZEN
land c. a.
WHUI8
'iiin,
8 Mm
houten
ik
P
P
adpagend
Ï1ÏT
^rgelijks.
K H, bur.
oudster
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST.
f. P. D'HÖIJ, t@ Middelburg.
UIT DE PROVINCIE.
Goes
PRIJS DER ADVERTENTIES
II e ehts z a, li e u.
Binnenland.
Gemengde Berichten.
7 BGi
r.
de hofstede
jorstad, Goes.
id).
Waterschap
sollicitanten
nadere goed-
je kennis van
«verdediging
>t het binnen-
P-
adres, onder
ïwoordige en
s zenden vóór
erst-onderge-
e.
L908.
voornoemd,
iG, Dijkgraaf.
Ontv.-Griffier.
K
oomgaard,
27 Centiaren,
neente Krab
den eigenaar
tingen te be-
bij den on-
Kruiningen
SCHRAM.
ooskerke (W.)
iiggekerke.
ïe talf bij do
Zoutelande.
ek., en steeds
bij
Meliskerke.
remeldinge.
SSEN, Noord-
(Walcheren),
inbaas.
1 persoon
n als
nend persoon,
:erij.
mperland.
rwest - Goe».
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkeie nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EK VAM
11 April 1908.
Kiezerslijsten.
Mogen wij nog eens er op aandringen,
dat, vooral op do dorpen, ieder belang
hebbende eens ga kijken of hij op de
Kiezerslijst staat.
Wie er niet op staat, en meent er wel
op te moeten, kan dit bij ongezegeld
sckriiven, mits vóór 15 Aprilaanvragen
bij Burgemeester en Wethouders in zijn
gemeente.
Van de familie".
Het Volk meldt den uitslag der raads
verkiezing te Vliesingen en voegt eraan
toe bij de herstemming stemden de sooi-
aal-democraten officieel den liberalen can-
didaat.
B?j de Statenverkiezing in Rotterdam IV
waar de liberaal gekozen werd, gesehiedde
dit ook met de, trouwens noodzakelijke
en niet te verwonderen hulp der sociaal
democraten.
Te Enschede werd de „uitzuiger-kapita
list" (zoo heet hij in socialistische scheid-
taal) Van Heek door den steun der sociaal
democraten gekozen.
In Den Haag I trof hetzelf ds voorrecht
voor den gemeenteraad, door dezelfde oor
zaak den „petroleumkoning" Deen
Hoe rijmt zich dit te zaam,dat de sociaal
democraat den kapitalist haat en toch hem
naar den Raad of in Staten of Kamer
brengt, ja zelfs in al deze colleges aan deze
„uitzuigers"-partij desnoods de meerder
heid zou verschaffen?
Dat zal ik u zeggen, zegt Het Volk.
„Een niet-kapitalist, die reactionaire
gemeente-politiek drijft, moet door ons
aohter gesteld worden bij een kapitalist
van wie krachtens zijn party verband en
krachtens zijn program, althans iets beters
verwacht moet worden."
Ja juist. Dat moet.
Niet alleen voor den Raad, maar ook
voor Staten en Kamer!
Hebben daarom de sociaal-democraten
te Utrecht in 1905 voor de Kamer zelfs ge
stemd op het //aarts-conservatief" „oude
heertje" v. Karnebeek, en met de „kapita
listen" gedanst van plezier bij diens ver
kiezing
Hebben zy daarom zoo menigen gehaten
kapitalist in de Staten gebracht
Moet daarom desnoods 'n gemeenteraad
in zijn meerderheid uit „Denen" bestaan
Kaar vloekt hiertegen nu niet het feit dat
ook piet-kapitalisten, die geen reactionaire
politiek dryven, als bijvoorbeeld Douwes te
Amsterdam, De Wilde te Den Haag, v. d.
Pols te Rotterdam, al evenmin door haar
gesteund zijn
Maar daar zit het 'm dan ook niet in.
Het zit 'm hierin dat ook zelfs bij den
sociaal-democraat het bloed kruipt, waar
het niet gaan kanen //in elk geval van de
familie" ook voor hem de leus wordt, wan
neer de voorkeur voor een conservatieven
kapitalist boven een vooruitstrevenden
„christen-staatsman" moet worden ver
dedigd.
Want christendom en sociaal-democratie
gaan nooit samen. Zy zyn trouwens onver-
eenigbaar.
In de stembus-praktijken der sociaal
democraten ligt het bewijs.
De gemeenteraden zijn nog niet een
stemmig in hunne opvatting omtrent de
weneohelijkheid van eteunbieding door
subsidie aan de Chr. bewaarsoholen.
Te Zierikzee heeft, naar De Graafschap
per meldt, de liberale gemeenteraad, die
f 100 subsidie aan een neutrale bewaar
school verleent, een aanvraag om f 75 sub
sidie voor do christ. bewaarschool aldaar
afgewezen.
De wet verplicht de gemeenten niet tot
subsidieering van 't bewaarschool-onder
wijs.
Doch als de gemeenten subsidie geven
aan een neutrale bewaarschool, vordert,
dunkt ons, het recht dat ook de chr. be
waarschool subsidie ontvange.
Dat een liberaal gemeenteraadslid te
Zierikzee beweerde dat aan san chr. be
waarschool //dogma's" geleerd worden, be
wijst alleen dat de man niet op de hoogteis.
Da gemeenteraden van Arnhem, Win
terswijk en Groningen hebben eveneens
'n dergelijke billijke aanvraag afgewezen
terwijl die van Rotterdam en Deventer,
immers ook in hun meerderheid liberaal,
tot subsidieering der chr. bewaarscholen
besloten.
Dit geeft moed, dat men ook elders wel
eens tot andere inzichten komt.
Ook te Zierikzee, waar chr. onderwijs,
ook christ. bewaarschool-onderwijs, zoo
broodnoodig is.
nisatie-voorstel bedoeld wordt, naar onze
bescheiden meening broodnoodig.
De poging om te geraken tot een organi
satie van anti-revolutionaire gemeente
raadsleden wordt ook door ons van harte
toegejuicht.
Wat onze Zuid-Hollandsche vrienden
beoogen - een organisatie voor ons geheele
land, heeft onze volle sympathie.
Laten er ook uit onze provincie velen ter
vergadering opgaan, waar de allereerste
plannen kunnen worden besprokende
eerste lijnen kunnen getrokken worden,
waarlangs, zy 't ook langzaam, kan worden
voortgeschreden.
Niet om de anti-revolutionaire gemeente
raadsleden te binden door allerlei bepa
lingen en afspraken, of één voorschrift te
stellen dat voor Amsterdam en Texel, of,
wil men, voor Middelburg en 's-Heer Abts-
kerke gelykelyk golden zal.
Eenvormigheid zou ook hier de vloek van
het leven zyn.
Maar om bspaalde punten te bespreken,
waarop eenheid van handeling wel 't meest
gewenscht zou zijn.
Wie de weinige gemeenteraadsverslsg6n
uit enkele gemeenten, bijvoorbeeld op Zuid
Baveland, in ons blad, volgt, zal zich by
vergelijking wel eens de vraag hebben ge
steld, wis nu, hetzij in de verdediging,
hetzij in de bestrijding van eeuig bepaald
voorstel, het gelijk aan zyn zyde heeft.
Wie bijvoorbeeld leest dat de heer Voge
laar, van Krabbendyke, het mot zekere
warmte, opnam voor het anti-revolutionair
beginsel dat de gehuwde vrouw in het
huisgezin behoort, om, hetzy voor haai
man, hetzij voor man en kinderen te zorgen,
en zioh te wijden aan de opvoeding van
eigen kroost; en hem op dien grond, onzes
inziens terecht1, tegen het- verleenen van
verlof met behoud van salaris aan gehuwde
onderwijzeressen op gezette tijden, hoort
protesteeren; terwijl in 'n andere gemeente,
ook van anti-rev. zijde in den Raad zelfs het
initiatief genomen wordt om dergelijke
leerkrachten het volle salaris uit te keeren,
die slaakt allicht de verzuchtingoch,
waren wij ook in onze provinoie maar een
dergelijke organisatie van antirevolutio
naire gemeenteraadsleden rijk. Hoe zou er
door broederlijke samensprekiug tussohen
dezulken nog op menige quaestie, waarin
zij in den grond hetzelfde denken en be
doelen, een licht kunnen opgaan, waarbij
bet rechte inzicht, niet alleen bij de theo
retische poneering, maar ook bij de prae-
tische toepassing zoo noodig, verkregen
wordt.
Daarom gelooven wij't het best dat een
dergelijke organisatie plaatselijk beginne,
en zioh dan van lieverlee uitbreide, eerst
ringsgewijze, daarna provinciaal, opdat 't
ten slotte uitgroeie tot een nationale kracht;
en dus niet worde opgetreden met een ven
bovenaf opgelegd program, maar naar een
van onder op uit de aotie der gezamenlijke
kringen opgekomen program gestreefd
worde.
Op de kennis van de grondwaarheden
van Gezag en Recht en Belijdenis behoeft
't niet aan te komen. Die is eren de
basis voor vruchtbare saamwerking is er
derhalve. Maar op de eiechen der prak
tijk, op de toepassing dier kennis, op de
indraging der beginselen in de plaatselijke
verordeningen komt 'taaD; en daarbjj is
hetgeen door de voorstellers van het orga-
Uit de Tweede Kamer.
Verschillende adressen werden behan
deld, o.a een van zekeren Alberts,indertijd
vrijwilliger by het instructiebataljon te
Kampen, van wien spoedig bleek, dat hij
niet voor den militairen dienst geschikt
was. Zoo ongeveer 19 malen in een jaar
werd hij gestraft. Niet eervol ontslag was
het eind. De vader beklaagt zich nu daar
over in een adres. Hy zegt, dat zyn zoon,
die ziek werd tengevolge van al die straf,
moest boeten ja wel voor ongeoorloofde
handelingen, maar dan toch voor daden,
waaavoor hy op alle mogelijke wiize werd
geprovoceerd. Het oneervol ontslag was
dus volgens dien vader het gevolg van wat
dhr. Limburg zou noemen „provocaties" of
wat gewoonlijk noemt „pesten". Het geval
werd ampel en breed besproken, vooral
door de heeren Thomson en Ter Laan. De
commissie in deze zaak heeft by monde van
dhr. Limburg het volgende gerapporteerd
en verdedigd, dat wel is waar niet altijd
tactvol gehandeld is tegenover Alberts,
doch dat deze geenszins den indruk maakt
dat hij als onschuldige poseert. Het resul
taat van de geheele bespreking was niets
anders, dan dat de conclusie der commissie
aangenomen en goedgekeurd werd- Vervol
gens kwam de suppletoire waterstaatsbe-
grooting aan de orde. De heer v. Karnebeek
had bezwaar tegen de vernieuwde oprich
ting van een bureau voor staatsaanleg en
had tegen den heer Ruys de Beerenbrouck
en den Minister van Waterstaat, die echter
hun standpunt evenzeer handhaafden, de
meening te weerleggen, dat verwerping
van het ontwerp mede zou moeten brengen
intrekking van het ontwerp ter bekrachti
ging van de overeenkomst met da Maat
schappij exploitatie van Staatsspoor
wegen inzake aanleg spoorweg Heerlen
naar Valkenburg. De afgevaardigde van
Utrecht was zoo vrij dit te ontkennen op
grond daarvan, dat het contract sprak van
aanleggen of wel doen aanleggen door en
voor rekening van het rijk. Het hoof Jstuk
werd aangenomen met 54 tegen 17 stem
men en zonder stemming hot ontwerp tot
bekrachtiging der pas genoemde overeen
komst betreffende den spoorweg Heerlen-
Valkenburg. Daarna wordt er nog gedeli
bereerd over een aangegane overeenkomst
met Pruisen in zake de afwatering van
Dinkel en Vecht. Da overeenkomst is in
1905 aangegaan, doch werd niet aan het
oordeel der vertegenwoordiging destijds
onderworpen. Nu er twijfel rees, of dit niet
had behooren gedaan te worden, werd de
zaak te berde gebracht. De Minister van
Buitenl. Zaken stelde zich op het standpunt
zijner voorgangers en meende van niet, dhr.
v. Karnebeek van wel. Ten slotte werd er
een beslissing genomen. De Kamer legde
zich eenvoudig neer bij den toestand en be
rustte er alzoo in. Ze liet de zaak zooals ze
was.
Middelburg. Gisterer.avond trad in de
zaal der christelijke jongeHngsvereeniging
in de Spanjaardstraat alhier voor de leden
der afdeeling „Middelburg" van de onder-
officiers-voreeniging „Ons Belang" en
enkele hunner dames als spreker op de
WelEdel Gestrenge Heer Keulemans met
een leerrijke en boeiende rede over de ver
schillende eigenschappen van den militair
in vredes- en oorlogstijd. Spreker wist met
enkele voorbeelden uit 't dagelijksch leven,
maar vooral uit den Zuid-Afrikaanschen
oorlog, welken hij destijds zelf als luitenant
bij de artillerie aan de zijde der Boeren
meemaakte, zijne voordracht zeer duidelijk
te maken en zal ongetwijfeld hebben bijge
dragen tot het doel wat de Vereenigir.g
zich stelt, n.I. moreele verheffing harer
leden.
Vlissingen. Aanstaanden Dinsdag den
14den April 1908 hopen da heer Jan van
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cenr.
Familieberichten van 1 —5 regels 50 cent, iedere rege!
meer 10 cent.
Vlaanderen, rustend landbouwer, wonende
op 't Zand onder de gemeente Middelbyrg,
sn zyn vrouw Elizabeth Pietersa Verhaga
hun 65-jarige echtoereeniging te vieren. De
oude heer, die 89 jaar en zyn echtgenoote,
welke er 86 telt, verheugen zich beiden nog
in een uitstekende gezondheid en helder
heid van geestzii werkt nog mede in haar
huishouden en hij gaat nog geregeld uit,
zelfs de hevige wind van de laatste degen
hield hem niet tegen zyn soms verre bood
schappen te doen. Mogen ze nog lang in
gezondheid voor elkaar gespaard blyven.
Bruinisse. Bij het opgraven der riolee-
ringen in deze gemeente,welke voor 'n lOtal
jaren gelegd zijn, en toen bij gevuld werd
met oesterschelpen en plaat zand, deed zich
h9t eigenaardig verschijnsel voor dat daar
nog levendige krabben in werden gevonden.
- In de Donderdag te Ellewoutsdijk
gehouden raadszitting werd afwijzend be
schikt op het verzoek van het hoofd der
school, den heer G. L. van 't Hoff, om hem,
boven de onlangs vastgestelde jaarwedde
ad f 950, een persoonlijke toelage te verlee
nen f 50 's jaars. De behandeling van het
verzoek van den gemeente-veldwachter J.
van Doorn, om zijn tractement te brengen
in overeenstemming met die, welke aan de
veldwachters in naburige gemeenten wor
den gegeven,werd uitgesteld tot bij het op
maken der gemeente-begrooting voor 1909.
Op voorstel van den directeur-generaal der
posteryen en telegrafie werd de bezoldi
ging van den telefoonkantoorhouder met
f 10 verhoogd en gebracht op f 100. Een
verzoek van de beide onderwijzers om, zoo
niet direct, dan toch binnen een afzienbaar
tijdsverloop, een kleine verhooging hunner
jaarwedde te beweikstelligen, werd voors
hands terzijde gelegd. Het kohier van den
hoofdelijken omslag voor 1908 werd opge
maakt tot een bedrag van f 1546,49 met een
percentage van 3. Bij 't einde der vergade
ring deelde de voorzitter mede, dat binnen
korten tijd plaatsing voor gemeentereke-
ning in 'n gesticht van twee krankzinnigen
zal moeten gevraagd worden. Een der leden
merkte bij de gewone rondvraag op, dat
deze raadsvergadering er een was geweest,
waarin ruimschoots do gelegenheid was
geboden, een groot deel der gemeentefond
sen op solieda wijze te beleggen. M. O.
lerseke. Oom en neef. Op 1 April wer
den hier een zoon en een kleinzoon van
eenzelfden ingezetene tegelijk als leerlingen
op een der openbare scholen toegelaten
zij verschillen minder dan een jaar in
leeftijd. Thoolsche Crt)
Onder Driewegen ontmoette ver
leden week een koopman in goud en zilver,
gezeten op een fiets en beladen toet zijn
koopwaar, een op hol geslagen span paar
den voor een voorwagen. De koopman
zocht zijn lichaam te beschermen, sprong
van zijn fiets, liet deze in gevaar van over
reden te worden en sprong over een weg
sloot. Ongelukkig reed de wagen over
de fiets, zoodat deze deerlijk gehavend
werd. Door den schok was de emballage
van den koopman geschonden en een hor
loge stuk geraakt. De koopman eischte
schadevergoeding en wilde daarover eone
sobikking treffen, maar de geleider der
paarden wilde daarvan Diet weten. Mis
schien zal de rechter verzooht worden in
deze uitspraak te doen. (Br. Crt
Oesters. Gedurende de laatste week
bleef de verzending van uit Tholen op
dezelfde hoogte. De werkzaamheden kon
den geregeld worden voortgezet, men had
eist met windstilte te kampen. Over het
algemeen is er veel te doen aan de te
verzaaien oesters, zocdat de arbeiders nog
wel eenigen tijd werk zullen hebben. Er
werden ook weer aenige partijen zaai-
oesters afgeleverd. Van 3-9 April zijn
van lerseke verzonden ongeveer 2'0 000
leverbwre oesters. De levering naar En
geland is betrekkelijk niet onbeduidend.
De prijzen zijn als volgtImperialen 100
110 KG. 70 tot 85 frs., prima le soort
80—85 K.G. 60 tot 65 frs.; gewone le
soort 70 75 K.G. 40 tot 45 frs.2e soort
60 65 K G. 25 tot 35 frs.3s soort 50
55 K.G. 18 tot 20 frs.; 4e soort 40 42
K.G. 8 tot 10 frs. (Th. CL)
Gisteren te 's Gravenhage als ad
vocaat en procureur bij den Hoogea Raad
beëadigd de heer mr. D. H. A. v. Voorst
Vader, aldaar.
De uitslag der herstemming voor (wee
leden der Provinciale Siaten van Utrecht
voor Utrecht II (vacature-dr. B. Reiger en
H. A. van Beuningen, aftreding in 1910)
is als volgt: Aantal kiezers 6198. Uitge
bracht 4059 geldige stemmen. Gekozen de
heeren rar. M. W. L. S Bilderdijk(antir.)en
H. P. Kol van Ouwerserk (lib.) met onder
scheidenlijk 1812 en 1381 stemmen. Op
den heer mr. W. L P. A. Molengraaf!
(vrijz.-dem werden 1196 en op den heer
P. de Haan (soo.-deaa.) 1106 stemmen uit
gebracht. Bij de eerste stemming verkregen
de heeren Bilderdijk, Kol, Molengraaf! en
De Haan onderscheidenlijk 1573, 1112,
1023 er, 929 stemmen. Hot aantal liberalen
in de Utreehtsohe Staters (de heeren Van
Beuningen en Reiger waren bsidenliberaal)
wordt dus weer met één verminderd, welke
plaats den antirevolutionairen ten deel valt.
Voorts merken wij op dat het gegaan is
gelijk wij voorspelden Een groot deel der
liberale kiezers stemden maar één oandi-
daat, en wel dien hunner eigene partij,
teneinde fa voorkomen dat deze bij den
oandidaat der met hen saamdoende vrij
zinnig-democraten in de minderheid bleef.
Dit kwam den antirevolutionairen Candi
das! ten goede. Eigenaardig is hier ook
dat van de 6200 slechts 4000 kiezers op
kwamen, en van deze nog geen 1400 den
liberaal begeerden, en deze toeh gekozen
werd. Dit ligt natuurlijk aan 'tfeit dat
in een herstemming da eindbeslissing ligt,
en 't daar niet geldt een volstrekte meer
derheid.
Rotterdam III. Bij herstemming ig
gekozen tot lid der Staten van Zuid-Hol
land (v<iea*ure mr. Kolkman, k mr. C. P.
Zaaijer (1.) roet 2027 van de 3832 geldige
stemmen. Mr. E. H, R. Ragout (k.) had
er 1805.
(Da uitslag der eerste stemming was, dat
uitgebracht werden 3460 stemmen, van
onwaarde 30, geldige 3430, volstrekte meer
derheid 1716. Herstemming tusschen mr.
E. R. H. Ragout (k.) met 1620, en mr. C.
P. Zaaijer (1.) met 1530 stemmen. De heer
H. Spiekman (soo.-dem.) had 280stemmen).
De Twee Buren.
Niettegenstaande zij concurrenten waren,
de twee warmoaziers uit den Hoek, zooals
zij genoemd werden naar de buurt, waarin
zij woonden, waren zij goede vrienden.
Goede vrienden en goede buren, want zij
woonden juist naast elkander. Uaar, als
zij mekaar een vlieg konden afvangen op
't gebied van hun vak, dan deden ze het
toeh. Zij benijdden elkanders voordeeltjes
of vooruitgang wel niet, maar ze wilden
hel toeh zelf ook wel hebben. Iu den
laatsten tijd had Janus, zoo heette de eeo,
met oogan vol verbazing het bedrijf van
buurman gadegeslagen. Zoo vreemd had
hij het nog nooit zien toegaan bij Willem.
Tot nu toe hadden zij beiden ongeveer op
denzelfden tijd dezelfde werkzaamheden
verricht. Daar hun grond en hun methode
niet verschilden, kregen zij beiden ook zoo
ongeveer dezelfde resultaten. Dooh ia de
laatste jaren was het anders geworden.
Reeds een paar voorjaars had Willem niet
meer zoo druk met de beerton geloopen
stalmest had bij niet méér gehad dan anders
en töahJanus moest, het bekennen
Willem was hem vooruit. Het eerst hsd
hij het gemerkt aan de ongewoon mooie
kooien, die hij verleden jaar uit buurma-os
hof had zden opladen. Zulke ex 'are»
