NIEUWSBLAD VOOB ZEELAND, No 162. 1906, Donderdag 9 April 22e Jaargang. CHRISTELIJK- HISTORISCH H. J. TICHELMAN. RALLIEMENT. VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed, 5. 1 DE JONGE-VERWEST. te Goes F. P. O'HUL', te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIES VLISSINGEN III. 11 FEUILLETON. Een groot man in felbewogen tijd, IEDEREN WERKDAG DES AVONDS, Prijs per drie maanden franco p, p, i ,'25. Enkele nummers 0,02'. UITGAVE DER FIRMA EK VAK van S—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent Familieberichten van i—5 regels 50 cent, iedere regeï meer 10 cent. Voor de herstemming op Donderdag a.s. blijven wij aanbevelen De antirevolutionaire partij heeft be hoefte aan hereeniging. Niet in de eerste plaats aan hereeniging om personen. Personen gaan, beginselen blijven. Voor onze partij ligt het vereeni- giogspunt in haar Program, in haar be ginselen. Daarmede wordt niets te kort gedaan aan het feit dat dr. Kuyper nog altijd is de aangewezen leider onzer partij. Niets zon ons aangenamer zijn dan dat dr. Kuyper aieh liet overhalen om zioh van zijne studiën zoover los te maken als noodig is om weder een zetel in de Tweede Kamer aan te nemen en daarmede weder als na 1894 de actieve leiding onzer partij te knnnen aanvaarden. En evenmin willen wij te kort doen aan den plicht onzer partij om het Ministerie- Heemskerk, waarin drie onzer uitnemendste mannen zitting namen te steunen. Wanneer de tegenwoordige samenstellingderTweede Kamer het Kabinet eenigermate belemmert, dan is daaruit voor onze partij alleen dit af te leiden dat wij het onze moeten doen om zoodra de gelegenheid daarvoor aan gebroken zal zijn door verovering van eenige setels het Kabinet in zijn arbeid te steuneD. De oritiek blijve onzerzijdsbeperkt tot het hoogst noodzakelijke. Gxitiek te oefenen (het is ons in vroeger dagen meer dan eens herinnerd) is de meer eigenaardige taak der oppositie van haar geestverwante partijen mag de Regeering in de eerste plaats steun verwachten bedenkingen van iaotisohen aard althans tegen enkele hande- Herinnering aan JOHN MILTON. (S1 o t.) Zonder op de waarde dezer moraal ook in verband met dit epos maar iets te willen af dingen, meenen wij tooh, veilig te kannen aannemen, dat het ideaal van Milton in deze hooger lag dan bovengenoemde be schouwingen aangeven. Dediobter van hetVerlorenParadijsgeeft ons eene Theodice, Gods wegen rechtvaar digend voor den mensoh, en teekent tevens in de gevolgen van den val der Paradijsbe- wonere, de geheele, droeve geschiedenis van het mensohelijk geslacht, als gevolg van de worsteling, welke niet door den mensoh, maar door God zelf tegen het kwa de wordt gevoerd. Een verloren Paradijs neen, niet alleen in 't leven van den dichter, maar in de verscheidenheid zijner vor men helaas, altijd en overal te aan schouwen. Immers boven het eentonig geklots van de rustelooze baren der wereld- en levens zee wordt een somber geluid vernomen, het is de droeve weeklacht van het zuchtend schepsel, dat Daar des Apostels woord hij gend uitziet naar herstel. Het gevolg van dien strijd is'niet maar eene tragédie, het is de tragedie, de tragédie van den mensoh. Hier tooh is meer dan de mensoh Adam, hier is de vertegenwoordiger der mensoh- heid. Zijn kroon was haar kroon, daarom is zijn val ook de hare. Duidelijk, zegt dr. Kuyper in zijn //Cal vinisme en de Kunst", doet Milton aan het slot de bedoeling van zijn epos, om intro ductie op heel onze mensohelijke geschie denis te zyD, uitkomeD, als hij Adam enEva den heuvel af de wereld laat inwandelen en PU SÏDgt lingen van het Kabinet blijven in het open baar beter achterwege. Er kan voor iedere partij een oogenblik komen om zioh los te maken van een haar aanvankelijk sym pathiek Kabinetmaar zoolang dat niet het geval is, is er iets waars in het woord van een Engelsohen minister tot zijn geest verwanten „steunt mij vooral, wanneer z/ik een flater begaals ik gelijk heb zal z/ik mijzelf wel redden, maar als ik ongelijk z/heb, behoef ik uw steun". Wanneer een onzer bladen te avond of morgen in eenige daad van het Ministerie-Heemskerk een taotisohe fout mooht ontdekken, ooh, loopt dan met uw vondst niet naar de markt, om haar aan de oppositie te koop te bieden Zeer begeerenswaard achten wij her eeniging onzer party om dr. Kuyper als leider in het Parlement, tot steun van het Ministerie-Heemskerk. Maar van veel meer beteekenis is meerdere eensgezindheid over de vraag welke eischen onze be ginselen stellen voor den tegenwoordigen tyd. Zeker, daarover is verschil mogelijk, daarover zal wel nooit volkomen eenstem migheid worden bereikt. Menschelijk inzicht en menschelijk onderzoek is altijd onvolmaaktde waarheid wordt niet zon der strijd verkregen. Maar dut verschil en die stry'd behoeven onze partij geen schade te doen. Een party, die niet kan verdragen een zakelijk gevoerden atryd over de toe passing harer beginselen, zou ten doode opgeschreven zyn. Dit neemt echter niet weg, dat znlke stryd niet behoeft te worden gezocht, en dat de party er het beste by varen zal wan neer de kracht wordt geconcentreerd op die vragen waarover eenstemmigheid be reikbaar echynt. Vragen die niet zonder bitterheid kunnen worden behandeld blij - ven béter zooveel mogelijk rusten. Het komt ons nog altijd betreurenswaard voor (dit blad wees daarop reeds een paar De gansche wereld lag hun open, om naar lust Een plaats te kiezen tot de lang begeerde rust, Een alvoorzienig God zou hem als gids geleiden En bloemen van geduld op 's werelds doornen [spreiden, Zij gingen hand aan hand, met trage en [wankle schreÊn, Maar verder, verder steeds op 't eenzaam [pad daarheen. Nieb ten onrechte heeft men dit sohoone kunstwerk met een statigen dom vergele ken, welke door de forschheid der lijnen, door de evenredigheid der vormen niet het minst door het indrukwekkende van het ge heel, den bezoeker met stil ontzag vervult. Zal echter de vergelijking niet geheel on volkomen zijn, dan dient men te spreken van eene oude kathedraal in Gothisehenstijl opgetrokken, wier gewelven gedragen wor den door bogen, rnstend op slanke en mas sieve zuilen, terwijl de spitse torens in stille majesteit heenwijzen naar omhoog. Immers alle lijnen, alle beelden, alle ver sieringen, als men ten minste hier van ver sieringen spreken mag, drukken zeldzaam schoon de grondgedachte, van het kruis der verzoening en tevens als gevolg daarvan den oorsprong van de gave der kunst uit. In deze groofsohe schepping vaD den geest bezingt Milton de eerste ongehoorzaamheid der mensohen en hare ellendige gevolgen, tot straks de Godmensoh, //zeeghaftig opge treden" het verloren Paradijs herwon. Voor des dichters blik is niets verborgeD, voor zijae vlucht geen afstand te ver. Met de grootste kalmte daalt hij afin de ontzag wekkende diepte, verlicht daar de sombere duistere holen met de fakkel der waarheid en toont ons de vorsten en machthebbers, ontdaan van vroegeren luister, doch niette min door één lot vereenigd, stoutmoedig en fier de kraehteD verzamelend tot een wan hopiger! strijd. En heeft dan de dichter den afgrond met al zijue verschrikkingen en de demonen in al hunne lage tochten en zelfzuchtige be doelingen ten toon gesteld, zoodal uw hart siddert en beeft bij de gedachte, dat die geesten ook uwe ziel kunnen beroeren, jaar geleden) dat onze anti-revolutionaire pers en onze leiders niet meer hunne aan dacht schonken aan het vraagstuk van de organisatie van den arbeid. Prof. Fabius heeft wel twintigmaal aangohaald 'n woord van dr. Kuyper in 1891, dat de anti-revo lutionaire partij hare kracht moest concen- treeren op de organisatie van den arbeid en het arbeidscontract. Dat woord heeft nog altyd bateekenis; en watonsspytis niet, dat prof. Fabins zoo vaak dat woord aaDhaalt, maar wel dat hij tot nog toe niet zelf het voorbeeld gaf door de organisatie van den arbeid in onze partij ernstig aan de orde te stellen. Naar onze vaste overtuiging is er geen vraagstuk waarover eenstemmigheid in onze party en in de geheele rechterzyde eerder bereikbaar is dan dit. Ter toelichting van deze meening wyzen wjj slechts op de volgende feiten. Ten aan zien van de verkorting van den arbeidstijd werd reeds in 1891 op het Sociaal Congres (door dhr. De Waal Malefijt) de meening geuit dat beter dan door de Overheid hier in te grypen zou zjjn door een publiekrech telijke organisatie van den arbeid. Niet alleen de heer Van der Molen (in Patrimo nium) maar ook dr. Kuyper (o. a. in zijne Memorie van Toelichting bij het ontwerp- arbeidswet) bleken deze meening te deelen. Vooral by de bespreking van de afschaffing van den bakkersnachtarbeid kwam de «be- dryfsvereeniging" (of hoe mendeorgani- tatie anders noemen wilherhaaldelijk ter sprake. Wees dr. Kuyper onlangs op de mislukking onzer Kamers van Arbeid, uit de kringen der Kamers van Arbeid zelf werd een commissie gevormd om grondige reorganisatie te overwegen, in welke com missie o. ade heer Talma zitting had. Wij zouden kunnen voortgaan. Maar reeds genoeg om te doen zien dat de pu bliekrechtelijke vakorganisatie de belang stelling en de studie onzer party overwaard dan is hij dadelijk gereed, uw gemoed de vorige kalmte te hergeven en u op de wieken zijner verbeelding te voeren naar de oorden van vrede en geluk, om ge tuige te zijn van eene liefde des Vaders en eene overgave des Zoons, welke de Engelen verrukt en hun de kronen doet neèrwerpen voor de voeten van het Lam, dat die hulde tot in eeuwigheid verdient. Maar ook op aarde weet de dichter met den gloed eener oostersohe verbeelding het leven der liefde te teekenen zoowel als den fellere haat en de fijne list der demonische machten welke schijnbaar zegevieren door en in den val des mensohen, doch reeds vroe ger door den Zoon zijn verwonnen en ge oordeeld. Eu als dan eindelijk de zanger den ge vallen mensoh in zijne ellende en smart, maar ook den berouwvollen zondaar in zijn uitzicht en verwachting heeft getoond, dan wordt dit ernstig, droevig tooneel besloten als beide, man en vrouw, den heuvel afdalen en na nog een enkelen weemoedigen blik op het oord des vredes ges'agen te hebben, met z/'rage en wankle sohrt én", hand aan hand het Verloren Paradijs verlaten. De gansche wereld lag hun open om naar lust Een plaats te kiezen tot de lang begeerde rust. Een alvoorzienig God zou hen als gids geleiden En bloemen van geduld op 's werelds doornen [spreiden. Vier jaren later versoheen zijn //Herwon nen Paradijs" voor welk epos de dichter groote voorliefde gevoelde, eene voorliefde, welke echter door de publieke opinie niet werd gedeeld. Beide, hoewel in rang ver schillend, behooren ontegenzeggelijk bij el kander. Is in [het verloren Paradijs hoofd gedachte, hoe Satan eene ijdele poging waagde, om in en door den val des men sohen den troon des Almachtigen te bestor men, in het «Herwonnen Paradijs" daaren tegen bezingt Milton met de verzoeking in de woestijn de volkomen overwinning van den Zone Gods over den duivel en zijne tra wanten, waardoor een oord, oneindig heer lijker dan het Verloren Paradijs voor Adam en zijn verkoren nakroost is ontsloten. is. Wy wijzen slecht nog op een artikel van mr. Aalberse in 't Katholiek Sociaal Week blad van 4 April j 1. Mr. Aalberse schreef daarin over publiekrechterlijke vakorgani satie, waarbij hy wees op het Duitsche ont werp tot instelling van Kame s van Arbeid, aan welke Kamers, die vrijwel gelijk zullen zyn aan de Nederlandsche, een kwijnend bestaan voorspeld kan worden. Maar mr. Aalberse kan ook op gunstiger teekenen wyzen. Hij herinnert aan het ontwerp tot het instellen van Landbouwkamers van minister Oyensaan 't door de Staatscom missie voor den Middenstand ontworpen ontwerp betreffende Middenstandskamers aan den aandraDg tot reorganisatie onzer Kamers van Koophandel. Hij wijst voorts op een zeer belangrijk ontwerp door zes Katholieke Fransche kamerleden ingediend betreffende publiekrechtelijke vakorgani satie. Deze organisatie zou de bevoegdheid hebben onder goedkeuring van overheids wege verordeningen voor het bedrijf vast te stellen als raad van arbitrage op te tre den zou belast worden met de uitwerking en de uitvoering der sociale verzekering en zou over sociale wetsontwerpen steeds geraadpleegd moeten worden. Mr. Aalberse besluit zyn artikel aldus Willen wij in ons land een deugdelijke sociale wetgeving mogelijk maken, dan zullen wij moe ten aanvangen met een reorganisatie van onze Kamers van Koophandel en Kamers van Arbeid in gelijke richting (als het ontwerp der Fransche Kamerleden), benevens de oprichting, daar naast, van Landbouw- en Middenstandskamers. Zóó zullen wij komen tot een behoorlijk soci ale vertegenwoordiging, zal ook aan een defi nitieve oplossing vanhetkiesrechtvraagstuk kunnen gedacht woiden. Immers nóch het enkele gezinshoofdenkies recht, noch en dat nog veel minderhet algemeen mannen en vrouwenkiesrecht, zullen ons die brengen. De publiekrechtelijke organisatie van den arbeid is van fundamenteel belangvoor Nog eenmaal het was in 1671 heeft Milton zijne diohterlijke stem verheven en wel in zijn Samson Agonistes, een zang, waarvan we reeds te voren spraken. Ia dit gedicht behandelt hij in dramati- sohen vorm de gevallen zaak derPuriteineD, SimBon stelt in de verguizing en den smaad waaraan hij blootstaat in der Filistijnen land de schijnbare nederlaag zijner partij voor, maar evenzeer de werkelijke overwinning, als hij in Dagons tempel zijne vernieuwde kracht gebruikt, om zioh in zijn dood aan zijne vijanden te wreken. Reeds in dit gedicht is het te bemerken, dat de zanger aan den avond zijns levens is gekomen. Het is, of hij, even als de held, dien hij teekent, zijne laatste krachten ver- zamelt om van alien hartstocht vrij, kalm van geest, zijn zwanenzang te zingeD, in het vertrouwen, dat de taak, aan welke hij zijn gansche leven en welk een leven heeft gewijd, is volbracht en de rechtvaardigheid der zaak, voor welke hij heeft gestreden, eenmaal luisterrijk zal zegevieren. Voor die zaak had hij zijn rust en kraobf, zijn roem en naam veil gehad ja zelfs in de bange oogenblikken, dat hij peinaens- en strijdensmoede, de vleugelen eener duive begeerde, om weg te zwerven nasw een ver verwijderd oord, stortte de gedachte aan zijn ideaal den vermoeiden strijder bij ver nieuwing kracht in de ziel. Door de vele wederwaardigheden des Jevens en aanhou dende, afmattende, nachtelijke studiewas zijn gestel dermate verzwakten ondermijnd, dat een lang leven onmogelijk zijn deel kon zijn. Daarbij werd hij door jioht en rheuma- tische pijnen gekweld. Tooh, ocdauks zijne blindheid en de zwakheden des ouderdoms, schitterde het inwendig lioht met on vermin derden glans en bleef de kraoht van zijn geest ongebroken tot op het laatste oogen blik zijns levens. Dit oogenblik kwam spoe dig. Öp Zondag 8 Nov. 1674 ging de groote Milton, den onversaagden kampioen der vrijheid, den koninklijken dichter bij de gratie Gods, ja meer nog dan dit alles, door dezelfde gratie erfgenaam vau het Her won- Ben Paradijs, zacht en kalm, tot derustzijos scoiale wetgeving en kiesrecht. In de rech terzijde is op dit punt eenstemmigheid mo gelijk. Van links is hier niet te veel te verwach ten. Eenige steun van sommige vryzinnig- democraten. Theoretische bijval en practische bestrijding van de sociaal democraten. Het is de rechterzyde die hier een roe ping heeft voor ons vaderland. En in het betrachten van die roeping kan de antire volutionaire party ralliement vinden. Mr. V. H. RUTGERS. 8 April 1908. Een koninklijk initiatief. Prins Hendrik der Nederlanden heeft 't volgende schrijven gericht aan de voor zitter der landbouwvereenigingen, en dus ook aan den voorzitter der Zeeuwsche Maatschappij van Landbouw en Veeteelt -Terwijl het een onmiskenbaar feit is, dat in de laatste jaren een opgewekt leven valt waar te nemen onder de 'andbouwers, waartoe in zonderheid de krachtige ontwikkeling van het vereenigingsleven heeft bijgedragen, valt toch moeilijk te ontkennen, dat op het gebied van het landbouwtentoonstellingswezen nog veel is te verbeteren. -Alhoewel door de provinciale landbouw- maatschappijen of haar afdeelingcu meermalen belangrijke tentoonstellingen zijn gehouden, waarvan de gunstige invloed zich niet zelden deed gevoelen ook buken de 'grenzen van de betrokken provincie of streek, zoo heeft de ervaring, welke in het vorige jaar is opgedaan, op de met zulk een goeden uitslag bekroonde nationale- en internationale landbouwtentoon stelling, alhier gehouden, duidelijk aan het licht gebracht van hoe groote beteekenis voor de ontwikkeling van den geheelen Nederlandschen landbouw aldus ingerichte tentoonstellingen kunnen zijn. »Zullen dergelijke tentoonstellingen,op regel matige jijden terugkeerende, aan de Neder landsche landbouwers de gelegenheid, bieden, een overzicht te krijgen van den stand van het bedrijf op een bepaald oogenblik, zullen deze Heeren in, om daar, boven strijd en lijden verheven.tot in eeuwigheid te prijzen «Hein, den Vorst, verwinnaar, Heer der Heeren, den zoon en erfgenaam, die 't Godsrijk blijft regeeren, getroond voor eeuwig en aan 's Vaders rechterhand". Eenige oogenblikken mochten wealzoo verwijlen bjj de beeltenis van een man, die door zijne maohtige persoonlijkheid en ge niale geestesgaven zeer hoog boven zijne tijdgenooten was verheven. Onwillekesrig trok die reuzengestalte ons aan en vervulde ons beurtelings met diep ontzagen dankbare waardeeringdo stille majesteit van hare verschijning wist echter het ontzag te tem peren en die waardeering te verhoogeD. Ontegenzeggelijk was deze beeltenis ons sa men te liever geweest en het pleit voor onzen nationalen zin indien deze kun stenaar op onzen bodem ware geboren en de grootheid van zijn roem daardoor on zen nationalen trots had kunnen etree- len. Het heeft aldus niet mogen zijD. Ook hierin moet de souvereiniteit van Gods bestel door ons worden geëerbiedigd. Zijns is ook het genie, want hij heeft hetgevormd om Zijnzelfs wil in Zijne ondoorgrondelijke wijsheid zoowel de plaats bepaald waar als den tijd, waarin het zou optreden. Maar daarenboven, zulk eene forsobe en verhevene gestalte behoort niet uitsluitend aan eenig land of volk, ze is het onver vreemdbaar eigendom der geheele mensoh- heid en is eene natie waarlijk groot te noe men, welke hare heldengestalten eert, nog grooter is het voik, dat in ditopziehtalthans boven alle gevoel van nationaliteit verhe ven, als eene gave Gods het genie bewon deren en waardeeren kan, ai is het ook onder een anderen hemel geboren. Hoe het ook zij, voor ons is het wensohe- lijk, ja noodig, dat de aanschouwing van de grrotsohe, edele fignur van dezen wijsgeer, staatsman en dichter eene edele geestdrift in ons verwekt voor de zaak, welke bij tot het einde zijns levens met vo'krmene toe wijding en onkreukb're trouw heeft gediend.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1908 | | pagina 1