NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAN
No, 159. 1908.
Maandag 6 April
22e jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORiSGh
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed
S.'J. DE JONGE-VERWEST. te
F. P. D'HUU, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Si e c Is t s i a fc tl,
Binnenland
IEDERF.N WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers0,02".
4 April 1908.
Temperament.
Dat oud-minister Staal niet de rechte
man was, om als oorlogsminister in 'n kabi
net zitting te nemen, en vooral niet in een
kabinet als het nu afgetredene ministerie-
De Meester, dat eenigszins gelijk was aan
een oud, zwak, houten scheepje, zooais wij
in onze stille binnenwateren wel opmerken,
en zoo maar weinig stootjes noodig had om
lek te worden en aan den grond te komen,
bleek ook onlangs weer, toen Staal aan
het woord was, in de Eerste Kamer, over de
noodwet-Sabron, die in anti-revolutionaiie
kringen algemeen sympathiek werd opge
vat, vooral wijl er een degelijk beginsel aan
ten grondslag ligt.
Deze man laat zich geheel en al voort-
sleepen door zijn bruisend en artistiek aan
gelegd temperament. Dit maakt, dat hij
niet alleen spreekt zoo theatraal als of hij in
den schouwburg op de planken te decla-
meeren staat, maar zich ook uitdrukkingen
laat ontvallen, waarvoor hij later excuus
moet maken. Zoo noemde hij het huidige
bewind een schumsrechtsch kabinet.
Nu kan een krijgsman, van het bloed als
de heer Staal,daar wel eens nut van trekken
op het slagveld. 'tKen gebeuran, dat zoo
iemand met eigen hand het vaandel grijpt,
en door een dichten kogelregen op den
vijand instormt, om schitterende victorie te
behalen, en straks met de aureool van lau
rier door ieder te warden bekranst, edoch
achter de groene tafel is dit maar ballast
en heeft meu er last van.
Hoe gunstig steekt hierbij af de huidige
defensie-minister, Sabron. Deze is sober,
degelijk, en redeneert zoo,dat hij overtuigt,
meeneemt en bezielt.
Welk een fiasco de liberale coalitie met
haar verminderen der getalsterkte van hot
blijvend gedeelte, geslagen heeft, bleek ook
nu weer uit den geringen bijval, dia Staals
deel werd ondanks zyn warm en gloedvol
oreeren.
Dat de wet aangenomen werd met flinke
meerderheid kon, tenminst9 in de Tweede
Kamer, waar de christelijke partijen ïd da
minderheid zyn, zonder hulp van „links"
niet geschieden. De liberale coalitie be
schikte zelfs „links" over maar matigen
invloed.
God verleene minister Sabron gunst eu
gelegenheid, om ons vaderland menigen
goeden dienst te bewijzen. A. PRINS.
Van Qend Loos.
Bij het portret van wijlen P. J. H. Colig-
non geeft Eigen Haard een lezenswaardig
overzicht van 'amans werkzaamleven, en
van den loop der onderneming waaraan hij
zich heeft gewijd.
Het volgende is er aan ontleend
De naam van Colignon zal onafscheidelijk
verbonden blijven met den omnibuadienl
en het expeditiewezen in Nederland, meer
bekend onder den firmanaam Van Qend
Loos.
De diligences van Van Gend Loos! Die
lange wagens, van buiten geel en van bin
nen met voetstroo gevuld, herinneren zich
nog velen. Ze verdrongen de trekschuiten,
en waren de auto's, de electrische trams
van een vorig geslacht.
Toen het diligence-vervoer ernstig be
dreigd werd door de oonourrentie van den
spoorweg, was het de heer Colignon die
het initiatief nam om langzamerhand de
groote onderneming van v. Gend Loos
dienstbaar te maken aan de expeditie van
goederen en pakketteD. Hij zag in dat
het verstandiger was te profiteeren van
die spoorwegen, dan daarmee den strijd
aan te binden, en hij voerde uit bijna alle
plaatsen in Nederland de goederen aan naar
de spoorlijn of haalde ze daarvan af om
se de provincie in te expedieeren.
Het ontstaan der firma Van Gend en Loos.
In de Antwerpsche almanakken der 18e
eeuw is er voor de eerste maal melding van
een vervoerdienst Loos ten jare 1783 en
wel als volgt«Logementen der voerlieden
pn bodens tot het bestellen van Pa eken en
Brieven Nevens den spiegel (in de
Kammerstraat) bij Sr Loos Den Boden op
Loven bestelt ook packen en brieven op
Luijck".
Het volgende jaar gaat de bode reeds tot
Maastricht, enz.
In 1787 meldt de almanak „Nevens d6n
spiegel bij Sr Loos, den bode op Loven
bestelt packen en brieven op Luy'ck, Maas
tricht enz.'"
«Gemelden Loos expedieert alle goederen
voor Parijs, Ronen, Ilheims en Champagne,
Lions, Marseiliën, Toulouse, Bordeaux,
Brest, Havre-de-Graee, l'Orient, Amiens
en Bettune".
Ten jare 1790 is er bijgevoegd „als
ook voor de Diügentiön op Rijssel en Parijs
over Brasser'.
Do verzender Loos der afspanniDg naast
den spiegel, in de Kammerstraat, nu de
oude Koornmarkt, Jan Baptist Loos, over
leed op 20 Maart 1805, in den ouderdom
van vier-en-zeventig jaar.
Met dit afsterven hield die eerste ver
voerdienst Loos op, maar een tweede wes
reeds begonnen in 1796.
Tegen het einde van dit jaar werd de
almanak van 1797 gedrukt en deze ver
meldde: „Alle Dijusdagen, Donderdagen
en Zaterdagen een dilliegentie op Loven;
en alle Maandagen, Woensdagen en Vrij
dagen van Loyen op Antwerpen A 44 stuy-
vers. Bestelt ook onder guarant alle Paoka-
giegeld en brieven, zoo op Loven, Diest,
Thienen, Naemen en geheel Holland. T' Ant
werpen in het Hotel van Engeland in de
Keijserstraat en tot Loven in de Galde
Hand op de Vischmarkt."
De houder van het hotel van Engeland,
waaruit deze aangekondigde diligence ver
trokken, was Peter Jozef Loos, neef van
den reeds genoemden Jan Baptist Loos.
Hij kwam ten jare 1770 als zeventienjarige
landbouwerszoon te Antwerpen, eu trad
naar allen schijn in dienst van zijnen com,
den hospes Jan Baptist Loos. Betrekkingen
met zijnen medeverzaader van Leuven
brachten hem daar in kennis met Cecilia
Hstabrouck, die hij ais waardin in het
i/ Hof van Engeland" leidde en hun tweede
zoon was Jan Frans Loos, die burgemeester
van Antwerpen zou worden.
Toen Peter Jozef Loos zieh in het „Hof
van Engeland" vestigde, bleef zijne zuster
Maria Francieoa Loos de beheerster van
„De Kroon". Daar die last haar echter te
zwaar was, huwde zy op 18 Oot. 1796 den
Aatwerpschen koetsier Jan Baptist van
Gend en deze richtte in zijn afspanning ins
gelijks eenen vervoerdienst ïd, welke voor
de eerste uiaal in den almanak van 1797
werd aangekondigd.
Peter Jozef Loos overleed den 8sten
Juli 1809 en zijne weduwe zette den ver
voerdienst voort, doch in overeenkomst
met haren schoonbroeder, den houder van
het hotel „De Kroon, waardoor de firma
J. B. van Gend en de Weduwe Loos ont
stond.
In den almanak voor 1828 verschijnt
dan de volgende gewichtige aankondig-iDg:
„Uyt de Messagerie van Mr. Van Gend,
op de Eyermarkf, alle daegen ten 7 ueren
's morgens, ten 3 en ten 5 neren nae
den noen, tea 10 ueren 's avonds een
diligence op Brussel, Kortrijk in corres
pondentie direct met die van Bergen
Henegouwen, Valenoijn, Paris, Namen,
Luxemburg, Luyck, Aken, Gent, Brugge,
Ostende, geheel Vrankrijk en Duitsch-
land. Alle deeze voitueren zijn vereenigd
in een hetzelve Etablissement te Brussel,
bij de Ifaesemerkt 6d komen weder te
Antwerpen tep 7 en 8' 2 ueren 's morgens,
ten 3 ueren caermiddag en ten 10 ueren
's avonds.
Alle dagen ten <S'/a ueren 's avonds eene
diligence op Amsterdam langs Breda, Dort,
Rotterdam, Delft, I)en Haag en Haarlem,
in handel met geheel Holland en Hamburg
en ten 3 ueren namiddag op Amsterdam,
langs BredaGorcum en Uytrecht.
Daar is ook het oomptoir voor de Dili-
gentiën naar Gent, Kortrijk, Meenen,Rijssel
en geheel Vrankrijk."
V.kiK
Cecilia Hambrouek, Weduwe P. J. Loos
overleed op 29 Maart 1831 en haar schoon
broeder Jan Baptist van Gend volgde haar
tien dagen later in de eeuwigheid. Zijn
oudste, zoon Jan Baptist van Gend, werd
toen het boofd der firma Van Gend Loos,
wier zetel voortdurend bleef gevestigd in
hat lokaal van de Eiermarkt No. 33, van
daar werd in Juli 1889 het kantoor der
firma H. C. Colignon Co., opvolgers van
Van Gend Loos, overgebracht naar de
Leopoldstraat No. 10 te Antwerpen.
UIT DE PROVINCIE.
VHssingen. Een 11-jarig zoontje van
den heer ten Hacker is gisterenavond onder
een zwaar cementen stuk van de rioleering
gevallen, waardoor zijn rechtervoet werd
verbrijzeld, welk lichaamsdeel nog des
avonds is afgezet inoefen worden.
Vliasïngen. Heden is alhier aangeko
men H. M. „Reinier Claeszeo", welke
monitor aan „De Schelde" verschillende
belangrijke herstellingen moet ondergaan.
Goes. Met ingang van 16 April benoemd
tot brief- en telegrambesteller te Breskens,
M. P. Jeronimns, es-jongeüng-telegram-
besteller, thans le hulpbrievec besteller te
Goes.
Alle verstrekking van personeel en
materieel ten behoeve van de opkomende
landweerafdeeiingen te Ter Neuzen zal ge
schieden door het 2e bat. van het 3e reg.
inf. to Middelhui g. De luit.-kwartiermees-
ter van dat bataljon zal de verpleging voor
bereiden.
Neuzen. De heerenVan Rompu, Tholens
en Scheele hebben de banoeming tot lid der
kamer van koophandel aangenomen, en zyn
niet voornemens hun geloofsbrieven in te
zenden. M. O.
Benoemd tot militie tweede luitenant
by het 3e regiment infanterie de sergeant
J. B. van Milaan van het 6e.
Te Oud Vosgerneer wordt als Rijks
veldwachter geplaatstVaa Bezooijen, thans
in gelijke betrekking te Aruemuiden. De
Rijksveldwachter ia eerstgenoemde plaats
K, Rethass heeft met pensioen 's Ryks
dienst verlaten.
Baarland. Gisteren is de knecht van
den heer A. Bruggemau, burgemeester, op
hol geraakt met een driewielskar, wijl het
paard schrikte. De knecht viel van de kar
en brak een buon. Heelkundige hulp werd
verleend door dr. Schouten van Hoedekens-
herke.
Baarland. De vervaardiging en levering
van een nieuwen lykwagen voor deze ge
meente is door het gemeentebestuur opge
dragen aan den heer S. G. Meijler Lz
-wagenmaker te Gors, die op dit gebied
reeds meerdere uitnemende leveringen
heeft bewerkstelligd
De Marechaussee van Giesen is van
de brigade Breda naar zijn vorige stand
plaats te Oostburg verplaatst.
Te Stoppeldijk rolde Woensdag een
vierjarig meisje, al spelende van den dyk
in een sloot, waaruit het levenloos werd op
gehaald.
Zaamsiag Wie in eenige jaren de kom
onzer gemeente niet heeft bezocht, zal ver
wonderd staan als hy nu eens komt kyken.
Op het groote vierkante dorpsplein, om
zoomd door enkele ryen boomen en geheel
omgeven met echoone, net geschilderde
winkels en heerenhuizen, is een prachtig
gemeentehuis verrezen, opgetrokken in
oud-Hollandscfcen styl. Vele uren in den
omtrek zal men in een plattelandsgemeente
geen raadhuis vinden, dat met het Zaam-
slagsche vergeleken kan worden, terwijl de
gerestaureerde kerk er naast met haar Hin
ken toren ook een goed figuur maakt. En
wie verder do op't dorpsplein uitloopende
straten ingaat, ziet niets dan nieuwe of ver
nieuwde gebouwen, alle even helder en
goed in de verf en, evenals verschillende
woningen rond het plein, gedeeltelijk be
woond door rentenierende landbouwers.
Men zegt niet te veel, als men beweert dat
van 1—5 tegels 4C cent, iedere rege! meer cenu
Familieberichten van 1-5 tegels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Zaamsiag het mooiste, en daarbij een der
rykste en welvarendste dorpen is van Oos
telijk Zoeuwech-Vlaanderen. K Z. Crl.
Arrondissemnts- Rechtbank te Middelburg.
Voor deze rechtbank werd gisteren behandeld
de zaak tegen P. N. B., brieven- en telegrambe
steller, oud 25 jaar, geboren en wonende te Krui-
ningen, beklaagd van diefstal.
Als getuige werd gehoord de directeur van het
postkantoor, W. J. Romeijn, die verklaarde dat hij
den 5 Maart j.l. gezien had dat beklaagde bezig
was met een bakje met geld,dat zich op t kantoor
bevond en waaruit later f 2 bleek ontvreemd. De
beklaagde was sedert een paar jaar als hulpbe
steller werkzaam geweest. Beklaagde is niet ge
huwd en woont bij zijn ouders thuis. Hij gedroeg
zich vroeger steeds onberispelijk, maar in den
laatsten tijd hoorde getuige slechte geruchten van
hem. Op een vraag van den ambtenaar van het
O. M. deelde getuige mede dat hij meermalen
geld heeft vermist, o. a. eens vijf gulden op een
avond dat beklaagde in dienst was geweest. Deze
genoot een belooniDg van f 300.
Op een vraag van den verdediger, dhr. mr. L.
van Andel, advocaat te Middelburg, deelde ge
tuige nog mede, dat de beklaagde b j het ophalen
van wissels eeos f 200 te veel had ontvangen, die
aan den rechthebbende zijn teruggegeven.
De beklaagde bekende en gaf toe dat hij meer
malen geld van het kantoor had weggenomen.
H j had schuld en wilde die op die manier betalen.
Beklaagde beweerde geen groote verteringen ge
maakt te hebben.
De ambtenaar van het O. M. achtte het ten laste
gelegde wettig en overtuigend bewezen.
Het feit was, naat zijne meening, van zeer ern-
stigen aard. Bekl. maakte zich meester van gel
den, aan het rijk behoorende, zonder dat daar
voor eenige noodzaak bestond. Hij hadf3oo
tractement en woonde bij zijn vader thuis. Een
verzwarende omstandigheid is dat beklaagde 't
feit gepleegd heeft als ambtenaar. Spreker vor
derde veroordeeling van beklaagde tot een ge
vangenisstraf van een jaar, met aftrek der pre
ventieve hechtenis.
De verdediger zeide dat de reden, die be
klaagde tot de daad heeft geleid, hem een
psychologisch raadsel is. Eerst 6 Januari is hij
in vasten dienst bij de posterijen aangesteld cn
zijn traktement droeg hij zoo goed als geheel
aan zijn ouders af. Hij is voor de verleiding be
zweken. Hij heeft uit een ongesloten lade f2
weggenomen omdat hij bij iemand f 3 schuld
had en deze hem had aangemaand. Nadat de
directeur hem betrapt had, wilde hij het geld
teruggeven, maar het was te laat. Beklaagde is
uit 'siijks dienst ontslagen en nu wordt tegen
hem een jaar gevangenisstraf geëischt. Spreker
vroeg clementie bij het opleggen der straf. Het
gestolen bedrag is klein, de man stond niet
slecht bekend en zijn ouders zijn bejaarde men-
schen, die zijn hulp in hun bedrijf niet kunnen
ontberen. De verdediger vroeg de rechtbank
zijn cliënt een lichte straf op te leggen.
Hierna werd 't onderzoek geslotenuitspraak
10 April a. s.
Verder werd de behandeling voortgezet van
de 13 Maart uitgestelde zaak tegen J. de J., oud
20 jaar, klompenmaker te Hoedekenskerke, be
klaagd van jachtovertreding, appellant van een
vonnis van het kantongerecht te Goes.
Als getuige was thans opgeroepen de ge
meenteveldwachter van 's-Gravenpolder A. de
Kraker.
Beklaagde was te» laste gelegd dat hij 4 Nov.
jl. zou gejaagd hebben.
Bij de vorige terechtzitting is door een der
getuigen, H. H. genaamd, verklaard dat de be
klaagde op den bewusten middag van I tot 4
uur ten zijnen huizo was geweest.
Een ander verklaarde dat dit niet waar kon
zijn.
De getuige, thans gehoord, verklaarde dat
hij in den bewusten middag omstreeks kwart
over twee den beklaagde, zittende op een fiets,
in het dorp gezien heeft. Hij kwam uit de richting
van den getuige H. H.
De beklaagde ontkende dit. Hij gaf toe dat
hij op een fiets door 's-Gravenpolder was ge
komen maar wist niet hoe laat. Hij had eerst
appels getrokken bij zekeren Geus. Eerst
had hij beweerd van I tot 4 uur bij den getuige
H. geweest te zijn.
De ambtenaar van het O. M- was van oordeel
dat aan de verklaring van getuige H. bij de
eerste behandeling geen de minste waarde te
hechten is. De ambtenaar vorderde bevestiging
van het vonnis, den 27 Januari door den kanton
rechter te Goes tegen beklaagde gewezen.
Uitspraak in deze zaak ook 10 April a.s.
Polder Walcheren.
Heden vergaderde bovengenoemd pol
derbestuur. Voorzitter de heer H. P. den
Bouwmeester. Tegenwoordig 17 commis
sarissen, afwezig dhr, Corré wegens onge
steldheid. Da voorzitter sf?lt aan de orde
het onderzoek der geloofsbrieven van den
nicuwhenocmdon commissaris dhr. J R.
Tak en verzoekt de heeren Dumont Tak,
Allasrt, en Kodde zich hiermede te belaste a.
B.«j monde vari den heer Dumont Tak ad
viseert de commissie tot toe'ating van d m
gekozene. Alzoo besloten, waarop dhr. J.
R. Tak de voreischto ecden aflegt en na ge
lukwensen door den voorzitter zitting
neemt. De notu'en worden gelezen en goed
gekeurd.
Overgelegd wordt het verslag van den
toestand van dan Polder over 1907. Dit
wordt goedgekeurd mat algemeene stem
men. Door het dag8li:jksch besiuur wordt
de Polderbegi'ooting overgelsgd, welke
wordt geraamd op f4189,49 in ontvangst
eu uitgasivoor 1908. De commissie van on
derzoek adviseert tot aanneming daarvan.
De hear Louwerse vraagt eenige inlich
tingen omtrent don post in do bylagen art.
72 zijnde de oprit en do schelpweg tua-
schen de dijkpalea
De voorzitter zegt dat, de weg niet te ver
trouwen is met het oog op het spoor te
Westkapelle.
De heer J. de Visser vraagt of het da be
doeling is om dezen got d te verleggen.
De heer Syjsowv is overtuigd van de noo i-
z&kalybheid van deze vernieuwing hy was
meermalen getuige er van dat er biels over
den weg lagen.
Da voorzitter zegt dat juist daarom do
verbetering wordt aangebracht.
Bij art. 9 bijlage 2, vraagt de voorzitter
machtiging ora de Middelburgsohe haven
tot den Oranjepolder te doen verhoogen,
voor een bedrag van f3447 aan vld Velde
te gunneD, die daar juist het werk voor
de gemeente Middelburg heeft en dus veel
kleigrond heeft. Da vergadering verleende
deze machtiging.
Hierna wordt de begrooting met a'ge-
meene stemmen goedgekeurd.
Da voorzitter vraagt machtiging tot over
schrijving tot een bedrag van 5 po'., en
dat onderhandsohe aanbesteding wordt ge
daan. Dit wordt verleend, üe vervaldagen
worden bepaald op 1 Mei, 1 Juli, 1 Oct.
en 2i Deo, Wordt goedgekeurd.
Voorstel van hst dagelijkseb besluur
tot verkoop vaa een stuk wegeling en
zijkantweg aen W, A. Giaaf vm Lijnden
te Koudekerks, gelegen te Veere, tegen
een som van f 100. Wordt aangenomen
zonder stemming.
Niets meer te behandelen zijnde sluit
de voorzitter de vergadering.
Katholieken en Kiesrecht.
De R.-K. Kiesvereeniging te Enschede nam
een motie aan, waarin o.a. woidt gezegd dat
zij het betreurt, dat het bestuur van den Bond
de behandeling van het kiesrecht gedreven
heelt in een richting, alsof wij onze uitspraak
noodzakelijk met die der andere rechtsche par
tijen in overeenstemming hadden te brengen,
en waarin wordt geconstateerd, dat de ant
woorden van al die kiesverenigingen, die zich
door de circulaire van het bondsbestuur lieten
leiden, niet weergeven den wensch der katho
lieken en dat ook op de aanstaande vergade
ring van den bond geen conclusie, die dien
wensch bevat, kan worden genomen.
Drankwet
De Verlofhoudersbond heeft aan den minister
van Binnenlandsche Zaken een adres gericht
naar aanleiding van art. 6, eerste lid der
Drankwet.
Het Verlof geldt n.l. uitsluitend voor den
persoon van den verzoeker. Gehuwde lieden,
die verlof hebben voor een localiteit, die niet
voldoet aan de eischen van licht en lucht, zijn
bij algemeenen maatregel van testuur vrijge
steld van die eischen tot 1 Januari 19:6. Komt
nu een der echtgenooten, op wiens naam het
verlof stond te overlijden, dan vervalt die vrij
stelling. Doch nu gebeurt het dikwijls dat een
localiteit in zoodanig geval niet voot verbouwing
