NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 150. 1906.
Donderdag 26 Maart.
22e Jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
SOMEN.
necht
echts
rkneeht
ode
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed.
Raads v erkiezingen.
II. Jf, TICHELMAN.
JAN ROTTIER»
PAPEN DRÏCHL
FEUILLETON.
Een groot man in felbewogen tijd,
1. m JONGE VERWEST,
F. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
\Gi -
d Geld.
>'s
id.
- oplegging
3, Koude-
>ij H. K.
:erke.
Jz. Jr.
)aar.
van beslist
plaatst ter
g, bij een
gen in een
I D'HDIJ,
oodigd bij
ikerke
CTERDAM.
lelb. v. Rott.
15
45
15
15
15
15
15
15
15
15
15
15
15
15
45
45
8,45
8,45
8,45
8,45
8,45
8,45
8,45
8,45
8,45
8,45
8,45
8,45
8,45
8,45
8,45
8,45
45 8,45
geen vee
!)döje.
loortijd.
6,15<2)
6,45
vertrek van
en vm.8,30
rssolen en
orsselen en
uit Neuzen
1 Aug.
6.55
7-4
7.22
7-57
8.10
8-37
10.43
10.54
9.29
I0.03
12.19
11.12
7.36
746
7-53
8.1
8.8
8.17
8.25
8.32
8-37
8.47
8.54
9-7
9.20
9.29
9.40
10.56
11.36
Z. Duitschl,
idaalLage
150 KM.
2.6 16.17
1.296.3
3.097.16
342747
3.58(8.01
k. i «.15
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers0,026.
Wy herinneren dat de oandidaten der
anti-revolut. kiesvereenigingen zijn te
Vlissingen III
Kap e 11 e
KIEZERSLIJST.
Burgemeester en Wethouders van Middel
burg maken bekend, dat op heden de kiezers
lijst voor deze gemeente over 1908,1909 en de
in het tweede lid van art. 28 der kieswet
bedoelde lijsten door hen zijn vastgesteld en
van den 24 Maart tot en met den 21 April 1908
op de secretarie voor een ieder ter inzage
liggen en daar tegen betaling der kosten in
afschrift verkrijgbaar zijn.
Voor zoover de voorraad strekt, zijn afdruk
ken van de kiezerslijst aldaar te be
komen tegen betaling van f 0,75 per exemplaar.
Tot en met den 15 April 1908 is eenieder
bevoegd by burgemeesteren wet
houders verbetering van de kiezerslijst te
vragen, op grond dat hij zelf of een ander, in
strijd met de wet, daarop voorkomt, niet voor
komt, of niet behoorlijk voorkomt.
Middelburg, den 23 Maart 1908.
Burgemeesters en Wethouders voornoemd,
M. VAN DEN BRANDELER,
voorzitter.
G. J. SPRENGER, secretaris.
Door overneming van bovenstaande pu
blicatie hebben wij tevens gezegd dat
hetgeen hier voor Middelburg geldt, op
alle gemeenten van toepassing is, met uit
zondering van de afdrukken. Maar de ge
legenheid om de kiezerslijsten te gaan nazien
is er nu. En tot 15 April kan iedereen
op ongezegeld papier aan Burgemeester en
Wethouders in zijn gemeente plaatsing op
de Kiezerslijst verzoeken van een naam
die vergeten kon zijn, of schrapping van
een naam oi namen die er niet of niet
meer op behooren te staan.
De zaak is deze
In de Dordrechtsche Courant van 11 Sept.
1907 klaagde de werkman Garsthagen de
veldwachters de Mey en v. d. Berg aan
wegens mishandeling.
Herinnering
aan
JOHN MILTON.
Slechts enkelen was het gegeven dieper
door te dringen en de machtige worsteling
te begrijpeD, welke hier plaats vond en
reeds gedeeltelijk was gestreden tussohen
vrijheid en slavernij, een kampstrijd voor
waar fel en verwoed, dooh waaraan eene
onschatbare zege was verbonden, niet voor
Engelands volk alleen, maar voor dege-
heele raenschheid te zamen.
Miiton was een dier weinige geesten
gedurende het tijdvak der /Rebellion",
die als staatsman de ellende doorzag, waar
toe de tyrannie der Stuarts noodzakelijk
moest leiden, om n.l. de natie te berooven
van lang verkregen doch pas gewaar
deerde reohten en haar van lieverlede
terug te voeren in de armen van het
Katholioisme, waar zelfs de vrijheid der
gedachte in de geboorte wordt gesmoord.
En naar vrijheid op elk gebied dorstte
zijne ziel, niet voor zichzelf alleen, maar
wijl hij ze op elk gebied als een kostelijk
kleinood had leeren waardeeren, gunde
hij ze 0 zoo gaarne aan anderen, niet het
minst aan eene natie, wier kampvechter
en strijder bij was.
Hij beminde de vrijheid der gedachte en
kwam daarom op voor de vrijheid der druk
pers hij stond in zeker opzicht althans de
vrijheid van 't huwelijk voor en verdedigde
daarom voorwaardelijke echtscheiding, hij
beschermde de vrijheid van h9t geweten
$n verhiel' daarom zijne stem tegen de
In het gemeentehuis, en wel het gedeelte
door den veldwachter de Mey bewoond,
was een ruit stuk geslageri. Garsthagen
ging een paar dagen later naar 't gemeente
huis om daarover te spreken. Eo toen moet
de mishandeling hebben plaats gehad. Hij
kwam by dr. Brants met een stukken neus
en in de gang van het raadhuis lag bloed.
Hy diende een aanklacht aan tegen de ge
noemde veldwachters en verhaalde den
volgenden dag zyn wedervaren in de
Dordtsche Crt.
Toen is een aanklacht wegens smaad
tegen hem gevolgd van de beide genoemde
veldwachters. De zaak werd behandeld en
Garsthagen werd veroordeeld tot 2, later
(door 't Haagsche gerechtshof) tot 3 maan
den gevangenisstraf.
Uit de getuigenverklaringen in deze zaak
bleek dat de politie te Papendrecht dingen
doet die niet betamen. De politie slaat er
op als een arrestant zijn naam niet wil op
geven, en in 1904 heeft men haar zelfs een
man tot bloedens toe zien slaan.
De veldwachter Bouterse moet ook ge
tracht hebben sommige getuigen van het
afleggen van bezwarende verklaringen af te
houden.
De veldwachter de Mey verzekerde per
tinent Garsthagen niet te hebben geslagen.
Wel heeft hy gezien dat deze uit deu neus
bloedde en heeft hy hem tot den burge
meester by wien hy in verhoor moest ko
men, hooren zeggen dat hy met den neus
tegen de post van de dear geioopen was.
Garsthagen hield echter vol gestompt en
geslagen te zyn en dat de burgemeester
Bouten er by had gelachen. Hij had trou
wen tot dezen niet gezegd dat hij tegen de
deurpost was geioopen, maar daar heb jij
niet mee noodig.
Mr.W. Dicke, verdediger van beklaagde,
had tien getuigen medegebracht die allen
konden verklaren op het gemeentehuis te
Papendrecht te zyn mishandeld.
De getuigen veldwachters verklaren dat
Garsthagen is gevallen en zoo de neuswond
heeft opgeloopen, de mogelijkheid echter
waarvan door dr. Brants werd ontkend.
Toch werd Garsthagen veroordeeld
wegens smaad.
De rechtbank, en ook het Haagseh ge
rechtshof, nam aan, dat hier niet was
Presbyieriaaniche geweiendwingershij
pleitte voor de vrijheid der kerk en gaf
daarom eenige geschriften over dit onder
werp in het liohten eindelijk hij koos
partij tegen de Stuarts, omdat deze de vrij
heid der natie aan banden legde.
Hij trachtte zijn volk wakker te schud
den uit den sluimer, waaraan het zioh tot
dusver had overgegeven, en eenmaal als
een Simson van weleer uit den slaap ont
waakt, wees bij die krachtige natie als
met den vinger de verschijnselen der
naderende lente aan.
Hij hielp haar in het afleggen der ban
den en verbreken der boeien en voerde
ze voor zoover mogelijk uit het diensthuis
der slavernij.
Daartoe ontzag hij bisschoppen nooh
tiraancD, geleerden nooh ongeleerden,
vrienden nooh vijanden en tastte in de
hartader de diepgewortelde misbruiken
aan, welke den geest verhinderden aioh vrij
te bewegen. Dat was zijne grootsehe, edele
taakde wijze, waarop hij ze verriohtte,
strekt hem tot eere, daardoor heeft hij
de erkentelijkheid der mensohheid ten
zeerste verdiend.
Ja, ook der mensohheid Want zijn dorst
naar vrijheid en strijd tegen dwingelandij
maakte zijn hart warm en zijn blik ruim,
zoodat voor beide in dit opzioht de grenzen
van zijn geboortegrond met die der be
schaafde wereld samenvielen.
Steeds en overal W88 Milton bereid, de
zaak der verdrukten, vooral waar het ver
drukking van de vrijheid des gewetens
gold, met kracht te bepleiten.
Zelfs toen Frankvijks heerechzuohtige
koning Lodewijk XIV zich in 1650 niet
ontzag, om in bondgenootschap met den
machtigen hertog van Savoye, de Wal-
U1TGAVE OER FIRMA
EE4 VAN
„laster" en dus niet van toepassing art. 263
van het Wetboek van Strafrecht. Artikel
263 acht geen lasterlyke aantijging aan
wezig, wanneer de dader heeft gehandeld
in het algemeen belang of ter noodzakelijke
zelfverdediging, of wanneer ambtenaren
feiten worden ten laste gelegd, begaan in de
uitoefening hunner bediening-
En volgens de uitspraak van den rechter
waren de veldwachters, indien zy mishan
deling pleegden, niet in de bediening. Im
mers, volgens 't ingezonden stnk heeft De
Mey Garsthagen mishandeld, terstond, nog
voor er nog van eenig onderzoek naar den
dader van het vernielen der glasruit sprake
was. Ea omtrent v. d. Berg wordt niet op
gegeven dat hy mishandeld zou hebben
tydens het onderzoek.
//Overwegende dat dus het bewijs der
waarheid der ten laste gelegde feiten niet
kan worden toegelaten, op grond dat die
feiten zouden begaan zijn door de veld
wachters in de uitoefening van hun be
diening, heeft de rechtbank geen onderzoek
naar de waarheid der feiten noodig geacht".
Het Haagsche Gerechtshof heeft dit von
nis, wat de motiveering betreft, vernietigd,
dooh de straf een maand verzwaard.
Dit zijn in 'tkort de feiten, gelijk wij
ze in Het Volk vonden vermeld.
Na lezing er» herlezing van de stukken
kannen wij ons maar niet in de voorstel
ling vinden dat 't daar te Papendreeht
alles in 't reine is.
De minister vau jusiitie heeft een ernstig
onderzoek gelast en een volledige mede-
deeling der feiten aan de Kamer toegezegd.
Wij kunnen hierop derhalve met ver
trouwen waohten. Dat doen zelfs de sociaal
democraten, want zij hebben 'a ministers
mededeeling met hoera's begroet.
De Nieuive Courant stelt in deze quaesüe
een viertal vragen, die wij om 't belang
der zaak hier afdrukken.
De eerste vraagwat zal er verder ge
beuren kunnen wij voorbijgaan, dewijl
de minister haar reeds beantwoord heeft.
z,(Wij achten) een onderzoek van groot
belang, omdat naar aanleiding daarvan wel
licht tevens ter sprake kan komen deze
vraagof in het algemeen onze wetgeving
genoegzame waarborgen biedt, dat machts
misbruik van politiedienaars tegenover het
G08S
denzen in hunne valleien te iuohtigen en
hen te dwingen tot den Roomschen gods
dienst over ie gaan, was het Milton, die
zioh voor hen in de bres stelde, nadat hij
kennis kreeg van de gruwelen, daar ge
pleegd.
Een kreet van verontwaardiging klonk
door allo beschaafde landen van Europa,
als antwoord op de roerende klaohten van
jammer en ellend, door de arme bewoners
der valleien aangeheven. Ook Milton had
die klacht opgevangen en verstaan. Hij
gevoelt zioh hunner ééB, strijdend voor
eene zelfde zaak met eenzelfden God tot
koning en grijpt in weemoed naar de lier,
welke in dien tijd zoo zelden ruisohte.
Bij ziet in zijn verbeelding die schare
getrouwen, van have en goed beroofd, in
de klauwen van den leeuw, die dreigt hen
te verslinden, ja meer nog, hij ziet het
noodlottig oogenblik komen, waarin ouden
van dagen en jongen van jaren, vallen
onder het slagzwaard des dwingelands,
moeders van kinderen beroofd, weigerend
getroost te worden, omdat zij niet meer zijn,
kindereD, te pletter gestooten tegen de rot
sen, als de wreedheid geen grenzen meer
kent,; vaders, kermend van smart, meedoo-
genloos gefolterd, bij het gezicht, hoe hunne
vrouwen worden gesehonden en hunne
dochters verkracht.
Is het wonder, dat de kampioen van
Engelands vrijheid, als hij de rotsen hunne
klaohten hoort herhalen, klaohten naar
Albion overgebracht op den adem des
winds, is het wonder, dat hij zijn felge-
prangden boezem ontlast en metgeloovig
hart zijne stem tot Hem verheft, die ook
de tranen dier verdrukten naar des dichters
woord «in zijne flesoh" verzamelt.
Hoor, fyoe hij smeekt;
van 15 regels 40 cent, Iedere regel meer 8 cenv.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regei
meer 10 cent.
publiek tot de hooge uitzonderingen behoort.
De tweede vraag is of, niet naar tekst
en bedoeling, maar naar de interpretatie
die sommige ooileges haar blijkens de
ervaring geven, onze wet den burger vol
doende zekerheid geeft om ongestraft dit
eminente openbare belang te behartigen,
dat ambtelijke willekeur en machtsmis
bruik zoo spoedig mogelijk, zoo volledig
mogelijk en zoo onomwonden mogelijk in
liet openbaar worden gesignaleerd. Yeel
zal hierbij afhangen vau de opvatting van
den Hoogen Raad (Garsthagen heeft cas
satie aangeteekend) al geven èa de feite
lijke inkleeding der rechterlijke uitspraken
èa vroegere jurisprudentie van ons hoogste
ooilege weinig hoop op vernietiging.
De derde quaestie is, of onze geheele
staande en zittende magistratuur wel ge
noegzaam doordrongen is van het heilig
recht van den beklaagde. Of zij niet soms,
vooral waar het //openbaar gezag" in het
geding is, zich te veel met dat gezag ver
eenzelvigt in plaats van te beieffcD, dat
óók in strafzaken gelijk in ieder geding
de openbare macht is partij en niets
meer.
De laatste vraag eindelijk zal zijD, wat
er met den arbeider Garsthagen moet ge
beuren als hij, bij eindarrest in kraoht van
gewijsde, lot ettelijke maanden gevange
nisstraf is veroordeeld, terwijl inmiddels
gebleken is (of de mogelijkheid beBtaat
dat blijken zal) dat zijn beweringen be
treffende de Papendreohtsohe mishandelin
gen juist zijn. Hierop zou ieder antwoord
voorbarig zjjn, voordat er in de Papen
dreohtsohe geschiedenis meer klaarheid is
gekomen. Voor de opschorting van de uit
voering van straf totdat die hoogDoodige
klaarheid is verkregen, zal, vertrouwen
wij, in ieder geval wel worden gewaakt."
Ziedaar ernstige vragen, die wel bij de
behandeling der interpellatie Hugenholtz
in de Kamer, breedvoeriger zullen worden
herhaald. De publieke meening vraagt ook
op dat punt bevrediging, dat zelfs de
grootste boosdoener er aanspraak op hebbe,
dat hy niet worde mishandeld of beleedigd
door onzfr politiemannen, al kunnen wij er
inkomen, dat deze, die dagelijks blootstaan
aan verachting en beleedigicg van de zijde
van min-ontwikkelden of kwaadwilligen of
O God, zoudt Gij het bloed Uwer heiligen
[niet wreken,
Wier beenderen op de toppen der Alpen
[verspreid,
Op die kille hoogten zullen blijven verbleeken.
Daar niemand hun een stille rustplaats bereidt.
Neen, Gij zult niet vergeten, die van
[Uwe waarheid behielden,
Zoo heilig en rein als het dierbaarst
[kleinood,
Toen onze vaderen voor beelden en altaren
[knielden,
Want kostelijk o Heer, is in Uw oogen
[hun dood.
In Uw boek staan hun zuchten en tranen
[te lezen,
Het gekerm van U w schapen, gevoed
door het Woord)
In de kooi overvallen, door 't zwaard der
[Piemonteezen,
Daar weerloos met vrouwen en kinderen
[vermoord.
Die armen, die nergens zich konden
[verbergen,
In de diepte geslingerd van der heuvelen top.
Maar uit 't dal klonk hun zuchtende stem
[tot de bergen,
Ja, van daar tot den Hemel der Hemelen op.
Uit het bloed, wil de asch van deez'
[martelaars zaaien,
Overal, waar in Italië de driedubbele
[kroon wordt ontzien,
Opdat Ge eenmaal van dit zaad honderd
voudig moogt maaien,
Wie in tijds met den tyran, Babels vloek
[mochten ontvlien.
Maar Milton deed meer dan in aan
grijpende taal de wrake Gods inroepen
over de gruwelen in Piemonts valleien
bedreven. Hij voegde in letterlijken zin
de daad bij het woord, wendde al zijn j
invloed aan om Cromwell over te balea
tot het zenden van een gezant, die in naam
van vrijheid en recht voor de verdrukten
repnblikeinscbe gez»gsonderrnyners, wel
eens hun kalmte verliezen. Doch zij in de
eerste plaats hebben die te bewaren.
Men behoeft daarom uit de rechtspraak
in zake Papendrecht nog geen gapend recht
of slapend recht of haperend recht te distil -
leeren. Iedere rechtspraak veronderstelt
eerbied voor de wet, ea uitlegging dier wet
naar eerlijke overtuiging. Doch indien
altjjd gesteld dat de mededeelingen juist
zijn mishandelingen als die te Papen
drecht onder deze wet mogelyk zyn, mag
de vraag rijzen of dan de art. 261 en 263
van 't, Strafwetboek geen verduidelijking
behoeven.
Uit de besprekingen in de Kamer zal dit
weldra blijken.
25 Maart 1908.
Met oordeel des onderscheids
te lezen, boe de boefijzer correspondent
van Het Handelsblad de twee nieuwelingen
in de Kamer beschrijft s
I. Die voor Sliedrecht. Eeif reus. Stellig num
mer langst van de Kamer. Breed van schouders
en forsch van bouw. Zwart omlijst vol gezicht
met een verdienstelijken zwarten baard er onder.
Kijkt prettig fiks uit zijn donkere, wat diep-lig-
gende oogen. Handen van pak-aan en oogen van
durf-al. Vlug var. glimlach. Heeft schik in zijn
leven en in zijn Kamerlidmaatschap. Staat mi
nister Talma van nabij te beluisteren en te be
wonderen en te beknikken. Hoort blijkelijk lang
niet tot de sikkeneurige „fijnen" maar eer tot de
blijmoedige chris'enen, die meer voelen voor de
„joligheid", waartegen „De Standaard" dezer
dagen nog waarschuwde. Ziet er overigens uit
als een kampvechter, die voor geen kleintje ver
vaard is. Mooie figuur van een tooneel-paleis-
wachler in „Lazaro de Veehoeder". Of voor
„garde du corps" van dr. Kuyper.
20. Die voor Tietjerksteradeel. Ook lang.
Maar mager. En stil. Ietwat triestig en sloom.
Schraal van vleesch en schraal van haar. Glad
en mager van facie, 't Strakke aangezicht
spichtigt tusschen twee wijd-uit-luisterende
ooren. Toen draaide hij naar de rechterzijde
en zocht daar zijn bank op. En bleef daar.
Zijn collega-nieuweling had aanstonds voeling
gekregen, ook links, was terstond thuis, wis
selde handdrukken ook met paganisten (o. a.
met den heer Schaper). Maar ds. Van der
Voort van Zijp scheen zich met de linkerzijde
liefst niet in te laten misschien niet heel
zeker van de sympathiën, die hem daar wacht
ten na zijn verkiezingscampagne.
zou spreken om voor het vervolg dergelijke
gruwelen te voorkomen. Door zijne be
middeling kwam dan ook een voorloopig
verdrag tot stand.
De volgende jaren waren voor Milton
verre ven gelukkig.
Ia 1651 stierf zijne vrouw, hem nala
tende drie dochters en in het volgende
jaar trof hem een nieuwe slag, welken
hij diep gevoelde, dooh met onderwerping
en stille berusting verdroeg. Te midden
van zijn werkzaam leven werd zijne werk
kracht gebroken en zag hij zich waar
schijnlijk door bovenmatige inspanning en
aanhoudende studie van het gezichtsver
mogen beroofd, zoodat hij zich zelfs ge
noodzaakt zag zijne werkzaamheden als
secretaris van den Siaatsraad aan Andrew
Marvel (1620—1678), een zijner staat
kundige} vrienden, over te laten.
Welk treurig lot voor den diohlor, welk
eere droeve taak voor den vriend!
O, voorzeker, het is smartvol voorden
blindgeborene, de harmonie in vorm en
wezen, voor zoover zij op aarde wordt
gekend, slechts op gezag te moeten aan
nemen, zioh vreemdeling te gevoelen in
de wereld der kleuren, vooral els die
ongelukkige diep gevoelt en ernstig nadenkt,
tnsar neg treuriger voor hem, wiens oogen
eenmaal baadden in een zee van lioht en
door dat licht in staat gesteld werd, om
het verschil vau kleur ea tint na te gaan,
waardoor de Schepping zooveel aan be
koorlijkheid wint, cm de schoonheid en
verscheidenheid van vorm te bewonderen,
waardoor de Schepper in Zijn Welbehagen
Zijne schepselen heeft gesierd.
Wordt vervolgd.
