No. 129. 1908
Maandag 2 Maart.
2e Jaargang,
'f „Landzicht
ge Geiten
CHRISTELIJK
HISTORISCH
Te Huur
'enpakje
ersknecht
OOP
Buiinmiuei
o op.
'LOOP
of IN RUIL
lbury en een
iewielskar,
IOOP
agen, zoo goed als
nwers, bij
J£00P
eodragend Htrrie(ttard,
Schaapherder
ndknecht
dersfenecht
2v£eid.
t
t
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. j.
f. P.
0N6E-VERWEST. te
D'HEHJ, te Middelburg.
v EEN FLESCH WATER.
Pruisen.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
ante Oost-Sonburgr.
ppostkantoor Oost-
<1
te Middelburg.
'ERHULST.
Jsz., Koudekerke.
Ritthem.
model.
L Driewegen bij Goes.
DERMAN, V e e r e.
8 jaar oud, big W
olembaix
(Grijpskerke).
al onmiddellijk
IJSSEN, Kapelle.
Mei
"OLKERS Jz., Vaere.
a a g d
Arnemuiden.
Westkapelle, vraagt
ijk met Mei a.s.
shoudster
delbare leeftijd, liefst
in een klein gezin,
R te Kats.
Mei
Mei
IJSSE, landbouwer,
d.
aats in Zeeland wordt
eukenmeid
g. g. gevraagd, die
verrichten,
br. bij den Boekh.
rg, Middelburg.
URGZIERIKZEE.
1908.
g 's morgens 7,30 u.,
van 2331 Maart
dagsmiddags geen
rikzee.
n. Cortg.
n. Z.zee
Maan. 16
Dins. 17
Woen 18
Docd. 19
Vrjjd.20
Zater. 21
Zond. 22
Maan.23
Dins. 24
Woen 25
Dond. 26
Vrjjd.27
Zater. 28
Zond. 29
Maan. 30
Dins. 31
7,30 terug
9,-
6,30
7,-
6,15
6,30
7,30
7,30
7,30
7,30
7,30
7,30
6,30
7,30
7,30
7,30
7,30
6,30
3,-
3,-
3-
3,-
3,-
3,-
3,-
3,
3,
3,
■t-+-
[t:< «K
ENDSE, Middenhof
MAN, Langen Delft
vraagt tegen Mei
e-Verweet - Goes.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers0,02'.
L'tL J
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
FEUILLETON.
Een kleine 40 jaar geleden zaten enkele
dames in een coupé le klasse en spoorden
van New-Vork naar het Verre Westen. Bij
Pitsburg kwam een officier in den trein, en
daar deze zeer vol was verzocht hij aan de
dames hem toe te staan de eenige beschik
bare plaats in dezen waggon te bezetten.
Met Amerikaansehe rondheid stemden allen
in dat verzoek toe, en de officier van zijn
kant achtte het beleef d met het damespu-
bliek een gesprek aan te knoopen.
Ongedacht gaf het station, dat men juist
verlaten had, daartoe aanleiding want een
der jonge damss vroeg den militair«Kan
men te Pitsburg nog sporen zien van 't be
leg tijdens den oorlog tegen het Zuiden,
mijnheer f"
„Neen, mejuffrouw, in Amerika leeft men
te snel om lang werk te hebben met ver
nieuwen van gebouwen en het herstellen
van geleden sohade en toch zou ik er nog
wel teekeningen van kunnen vervaardigen,
want dat beroemde 47-daagsche beleg van
Pittsburg heb ik bijgewoond en menig
staaltje van krijgsmoed gezien, dien men
met de nieuwere wijze vau oorlogvoeren
niet meer zou verwachten.
Ruim 100,000 negers, vroeger weggeloo-
pen naar het Noorden of gedurende de 2
eerste jaren van den oorlog ontsnapt,namen
met de grootste doodsverachting plaats in
onze gelederen. Aandoenlijk of liever be
schamend was het voor ons, blanken, om te
zien, hoe die zwarten Christenen waren,
wddr ze zich ook bevondentrouw kwamen
zij voor hun godsdienst uit. Hoorde men
zingen, hardop bidden, laide prediken op
een eenzamen post of bij een groot bivouak,
men was er byna zeker van, dat het de
Christennegers waren. Stipt gehoorzaam
aan hun seperieuren.vol liefde om elkander
te helpen, waren zij een lavend getuigenis
yoor de rechtvaardigheid van den krijg.
Als u ze hadt kunnen hooren, dames
29 Februari 1908. j
Kiesrecht-vraagstuk.
Het Bestuur van den Algemeenen Bond
van It. K. Kiesvereenigingen in Nederland
heeft tot de leden een circulaire gericht,
waarin o.a. gezegd wordt, dat, na het
verschijnen van het rapport, het nu zaak
is tot een „'praktische conclusiete komen.
>ïo(i een practlsche conclusiede
katholieke staatspartij weet dat zij niet meerder
heid is en in afzienbaren tijd niet meerderheid
zal zijn in den lande en dat, wil zij haar
wenschen in daden zien omgezet, zij rekening
zal moeten houden met de wenschen der andere
partijen van rechts.
Ziet het er nu naar uit dat, welke richting
ook de katholieken willen uitgaan met betrek
king tot alle andere punten het kiesrecht
rakende, zij van hun medestanders rechts zoo
al geen steun, toch zeker geen tegenstand
zullen ondervinden, op één punt hebben de
andere partijen rechts zich vastgelegdhet
algemeen stemrecht, door hen gestempeld als
uitvloeisel van de leer der volkssouvereiniteit,
is voor de andere christelijke partijen beslist
onaannemelijk.
Nu moge deze of gene het algemeen stemrecht
al genegen zijn, zonder in het minst niet de leer
der volkssouvereiniteit aan te hangen; men
moge van oordeel zijn, dat hoe meesleepend
het organisch kiesrecht zich ook voordoe, de
historische lijn toch zal loopen naar het
algemeen kiesrechthet geldt zich thans uit
te spreken niet in het algemeen maar welke
verbeteringen op dit oogenblik en bij deze
politieke verhoudingen te krijgen zijn. Nu staat
dit eene toch wel vast, dat ook de voorstanders
van het algemeen Kiesrecht liever op één punt
hun lievelingswensch zullen laten varen dan,
door zich op dit eene punt blind te staren,
de zegeningen eener christelijke regeering zich
zullen laten ontglippen".
De Nieuwe Zeeuwsche, het Roomsch or
gaan voor onze eilanden, teekent hierbij
aan r
We zijn van meening, dat de aangesloten
kiesvereenigingen verstandig zullen doen ter
dege met de wenken ïd deze circulaire vervat,
rekening te houdeD.
En gezien dan het standpunt reeds met name
door de anti-revolutionaire part ij
in zake kiesrecht ingenomen, meenen wij niet
ver van de waarheid te zijn, als we durven
voorspellen, dat de ^praktische con
clusie" door den Algemeenen Bond te
nemen, hierop neerkomen zalkiesrecht van
gezinshoofden en daarmee ge'ijkgestelden
een meer uitgebreid capaciteit-kiesrecht.
Wat, hoezeer in theorie tegen het be-
gingel van algemeen stemrecht indruischend,
praktisch ongeveer tot algemeen kiesrecht
voeren zal.
De Standaard heeft dezer dagen terecht
gewezen, en wjj willen het in navolging
van hem doen, op de aanstaande ontwik
keling van het christelijk middelbaar
onderwijs.
Na ligt dat terrein nog braak, maar de
teekeccn des tijds wijzen er op, dat na
korten tijd wellioht in de periode van
het Kabinet Heemskerk de subsidieering
van het christelijk middelbaar onderwijs
zal doorgaan.
Maar als die wet doorgaat en scholen
kunnen gebouwd worden en disoipelen
zioh aanmelden, waar haalt men dan de
onderwijskrachten van daan
Ziedaar een toekomst voor onze zonen
die lust en gelegenheid hebben om zich tot
leeraar te bekwamen.
Ziedaar voor onze christelijke onder
wijzers die de capaciteiten bezitten om zioh
aan hoogere studiën te wijden, en daarin
niet door omstandigheden belemmerd wor
den, om in eervolle betrekking desohool
voor christelijk middelbaar onderwijs te
dienen.
De Polenwet ia na maandenlange wor
steling ook door het Heerenhuis aangeno
men. De Katholieken zien er in een aantas
ting der grondwettelijke gelijkheid van
alle onderdanen en van de onschendbaar
heid van den persoonlijken eigendom. Een
der bepalingen toch van deze wet is het
onteigeningsreoht der regeering. In ieder
geval is deze wet een poging om dc Polen
die anderhalve eeuw nog niet Pruisisch kon
maken, voor het //nieuwe" Duitsche vader
land te winnen, desnoods ze uit te dry ven
langs den weg van onteigening, zy 't ook
met wettelyke schadevergoedingen.
Rust en vrede zal ook deze ijzeren wet
van Von Bulow niet brengen.
Dat de Keizer in de aanneming der wet
belang stelde, moge blijken uit 't feit dat
de Kroonprins den geheelen dag de dis
cussies bijwoonde,welke aan de aanneming
voorafgingen.
Frankrijk.
Hoe radicaler da ministers en de meer
derheid der Kamer worden, hoe minder er
wordt uitgevoerd. Thans hebben de radico-
socialisten in de Kamer het hoogste woord,
en er komt niets tot stand. Dat is al jaren
zoo. Het arme //kiezersvolk" wordt daar
wat verlakt, en dat ondanks algemeen
stemrecht en democratiseering der party en.
Een aardige illustratie hiervan leverde
deze week een der afgevaardigden, een ra
dicaal, dus tamelyk zuiver op de graat.
Men moot namelijk weten dat er op het
oogenblik een ontwerp Inkomstenbelasting
aan de orde is. Art. I bepaalt dat alle be
staande belastingen worden afgeschaft.
Art. 2 stelt de Inkomstenbelasting voor.
Terecht wordt dit door sommigen een
spannen van het paard achter den wagen
genoemd. Eerst aannemenwat er voor in de
plaats komt, en dan iu een laatste artikel
afschaffing van 't bestaande, dat is de weg.
In dien geest diende een radicaal afge
vaardigde een voorstel indooh de socia
listen speelden hierover zoo op, dat de
uiterste zoom der radioalen er van opschrok
en hun steun aan 't amendement weigerden.
Toen ten slotte de premier de kabinets
wanneer zy verhaalden, wat zij of hun
bloedverwanten geleden hadden van hun
goddelooze meesters, u zoudt gezegd heb
ben, dat de Negerhut nog tienmaal grooter
en de tafereelen nog tienmaal zwarter
moesten geweest zy'n. En pyn konden ze
verdragen, dorst en honger uitstaan als
geen onzer.
Op een avond kom ik te paard langs een
afgelegen post en hoor om hulp roepen. Ik
styg af en myn paard steigert onmiddellijk,
het dier kon geen bloedlucht verdragen ik
voer het dus aan den toom can paar meter
achteruit en bindt het aan een boom vast.
By het licht der wassende maan ga ik op 't
geluid af eu voel my weldra by mijn been
grijpen «Stap niet verder of ge vertrapt
myge kunt mij niet zien, ik ben een neger,
caaar buk als 't u blieft."
Neergehurkt haaide ik een zaklantaarn
uit, stak haar met een lucifer aan en zag bij
het flauwe schijnsel een neger ruggelings
tegen den grond liggenzijn oogen glin
sterden van koortsgloed en met klappe
rende tanden zei hy //Dorst 1"
Ik laafde hem uit mijn veldïesch en zei,
dat ik hem op zou beuren en op mijn paard
meenemen naar het veldhospitaal.
j/Dat kan niet, massa, want ik stond hier
afgezonderd op posteen kogel nam myn
rechterbeen weg; ik kon met mijn broek
't bloeden niet stelpen en heb nu den stomp
iu den grond gedrukt, maar zal doodbloe
den als ik hem er uittrek".
Stel u zulk een vastberadenheid en koel
bloedigheid eens voor, dames Een oogen
blik dacht ik na toen zei ik «Kameraad,
ik zal spoorslag naar het hospitaal rijden en
hulp halenhier, houdt myD veldfieseh
kan ik eerst nog iets voor u doen
z/Hebt ge een Bijbel of Nieuw Testament
by u t Lees me dan enkele veraen voor,
maar liefst van onzen Heiland op 't kruis''.
Ik moest, helaas toen bekennen, dat ik
er geen bij mij hadzelfs bezat ik er geen
in die dagen. «Breng er dan een mee",
smeekte de zwaargekwetate nog, terwyl ik
opsteeg.
Deze schildwacht stond hoog aangeschre
ven bij zyn kapitein, die dadelijk hospitaal
soldaten, verbandmiddelen, een draagbaar
en 2 officieren van gezondheid beschikbaar
stelde. „Luitenant 1" zei de kapitein tot mij
„neem den kortst mogelyken wegdenk er
aan, die zwarte schildwacht is niet alleen
een dappere, trouwe kerel, maar ook een
lieve broeder in Christu s".
„Ik zou u moeilijk kunnen beschrijven,
wat ik bij die woorden dseht. Op de grens
der Zuider-Staten opgegroeid, waar we een
goede machine evenveel, zoo niet hooger
stelden dan een neger, had 't mij reeds ver
wonderlijk vertrouwelijk toegeschenen, dat
ik den gewonden zwarte „kameraad had
genoemdmaar een zeer geacht, bekwaam
en aanzienlijk man van een kleurling te
hooren zeggen, dat hij „een have broeder
was, zulks ging mijn begrip toen ter tyd
geheel te boven".
//Is die arme neger spoedig gestorven
vroeg 'n bejaarde dame, vol belangstelling,
niet naar de gevoelens van den officier,
maar naar de rest vau zijn verhaal.
„Neen, mevrouwhij werd voorloopig,
hoewel zorgvuldig verbonden, in de draag
baar gelegd, naar het hospitaal vervoerd en
genas niet alleen, maar leeft nog en is de
voorganger eener kleine negergemeente in
den staat Ohio.
In Mei van 1864 was ik zelve in een ont
moeting betrokken, die ik zeker nooit ver
geten zal.
Generaal Grant zond my toen met dépê
ches, die geen uitstel konden lyden, naar
een post, 4 uur rijdens verder gelegen.
Reeds hadden wij twee dagen van den zas-
daagschen slag achter den rugmyn ver
moeid paard weigerde eiken dienst't kon
niet meer voort, kreupel als het aan twee
pooten was. Zonder uitstel doe ik 'n ander
voorbrengen, maar dit was zoo onhandel
baar, dat verscheidene minuten verliepen,
eer ik op kon stijgen eindelijk waB ik in
het zadel, maar nu wilde 't niet vertrekken.
Het sloeg achteruit, steigerde, draaide iu
de rondte, trachtte steeds my af te werpen,
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cenr.
Familieberichten van 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
qaaeslie stelde, was het lot vau 't amen
dement beslist. Het werd verworpen.
Een verslaggever van de vrijzinnige
N. R. C. (dus betrouwbaar) heeft na't uit-
gaau der vergadering een gesprek gehad
met een Kamerlid der linkerzijde, beslist
voorstander der inkomstenbelasting. Wordt
het nu waarlijk ernst, zoo vroeg hij, met
de Inkomstenbelasting?
In de Kamer wel, luidde het antwoord;
maar in den Senaat, dat geloof ik niet.
Meu zegt dat wij, Kamer, het ontwerp
zullen aannemen, om toch iets van ons pro
gram uitgevoerd te hebben, wanneer wij in
1910 voor de kiezers moeten komen en dat
wij zelf de bygedachte hebben dat de Se
naat wel zoo wijs zal zijn hat te doen ver
werpen. Het is mogelijk dat er onder de
meerderheid verscheidenen zyn die zoo
denken.
Ziedaar de erkentenis. Men zet een groo-
ten mond op by de verkiezingen en doet
dan, tegen dat de Kamerontbinding komt,
heel democratisch (op gelijke manier als
bijvoorbeeld de acteurs op de planken hard
loopen zonder vooruit te komen Vondel
zou er van zeggenZoo legt men 't volk te
slapen.
Engeland.
Het Engelsche liberale ministerie houdt
van aanpakken. Thans heeft minister As-
quith in het Lagerhuis ingediend een wets
ontwerp tot wyziging der Drankwet.
Wanneer men do voornaamste bepalin
gen zoo leest zou men zeggen dat de Neder-
landsohe Drankwet (wet-Kuyper) door
dezen minister geraadpleegd is. Immers
enkele bepalingen der Nederlandsche
Drankwet zijn in 't Engelsche ontwerp
opgenomen, bijv. 't beperkingsrecht der
overheid van 't aantal vergunningen en
den duur van 't vergunningsrechten ver
scherpt toezicht op de wet ontduikende tot
sociëteit gestempelde drankgelegenheden.
Voorts ook in beperkingsrecht der over
heid wat aaDgaat 't openstellen der her
en toen ik er ten laatste in geslaagd was
zyn tegenstand t® overwinnen,stond het bij
de minste hindernis stil en begon opnieuw
zich te verzetten.
Ik moest echter vooruitde belangrijk
heid mijner zending duidde geen uitstel en
da weg, versperd door allerlei materiaal en
afdeelingen artillerie, maakte myn tocht
nog bezwaarlijker. Om twaalf uur was ik
nog nauwelijks halverwege gekomen. De
lucht was gloeiend, wolken stof deden myn
tong aan mijn gehemelte kleven; mijn veld-
fiesch was leeg en ik voelde my op het punt
te bezwijken, toen ik bij een kromming van
den weg 'n frissche bron bemerkte, waarbij
enkele soldaten uitrustt.n of er bun veld-
flesschen vulden.
Ik wil afstijgen, mijn paard laten drin
ken, mij verfrisschen en myn Assch vullen,
doch op hetzelfde oogenblik begint het
dier te steigeren en de dolste sprongen te
maken, zoodat aan afstijgen geen denken
meer was. De bokkesprohgen'van mijn
rijdier hadden den lach- en spotlust der
fcampeerenden opgewekt en hun tartende
uitroepen maakten mij kwaad.
Snel gespte ik den riem van myn veld-
flesch los en riep den eenigen soldaat, die
zich niet over mij vroolyk maakte, toe, mijn
ilssch aan te nemen en te vullen het paard
moest dan maar wachten tot het bedaard
was.
Het was een lange kerel mat een scherp
geteekend gelaat en hardvochtig oogtoch
was ik er ver van af de schimpende taal te
vermoeden, die hy mij toesnauwde, be
sluitend met het woord: «Wil jij je üescli
vol hebben, luitenantje! vul ze dan zalf."
Bij deze woorden kon ik mij niet meer
inhouden en riep met heesche stem „God
geve, dat ik jou eens terugvind, stervende
van dorst en smeekende om water, en dan
zal ik het jou weigeren en mij op jou
wreken". Kokend van toorn gaf ik het
paard de sporen en reed in vollen draf
verder, zonder op de stemmen der anderen
te letten, die mij toeriepen terug te kearen.
Ruim een myi verder bracht een neger-
bergen op Zondag (wanneer de plaatse
lijke overheden van dat recht dan maar
meer gebruik maken dan in Nederiand 1)
het sluiten der kroegen op verkiezings
dagen en 't niet toelaten van kindereu
beneden 16 jaar in de dranklokalen, enz.
Uit de indiening van dat ontwerp spreekt
moed. Er zijn miljoenen bij betrokken, en
de grocte brouwers en stokers, mitsgaders
het heir van mindere grootheden in den
drankhandel vormen een machtige partij
in Engeland.
Overigens is het aantal drankgelegen
heden in Engeland en Wales, voor welke
alleen de wet bestemd is Ierland en
Schotland vallen er buiten! veel te groot:
cir«i 28 op de 10 duizend inwoners.
In het Lagerhuis zal het een heete strijd
geven. Politieke gevolgen voor dit Kabinet
zal dit echter wel niet hebben. Zyn meer
derheid in het Lsgerhuis is groot genoeg,
en de brouwers en branders, slijters en
tappers zyn ongeveer allen aan den conser-
vatief-unionistischen kant.
De oorlog tegen de Zakke Khels loopt
goed voor Engeland, dank zy de nieuwe
vechtwijza der Engelschen in Zuid-Afrika
door Kitchener van de Boeren afgezien, en
dus ook den Engelschen troepen van Azië
ingeprent. Met die taktiek konden de En
gelschen thans met drie- of vierduizend
man in een vlakte voortrukkken te midden
van bergen, waar da vijanden nestelden,
terwyl slechts enkele compagnieën de
vleugels der Engelschen beschermden en
zjj niet meer geschut dan eenige bergstuk-
ken by zich hadden. Zoo konden zy den
vyand gevoelige verliezen toebrengen zon
der *eif veel te lijden.
In het Hoogerhuis kwam Macedonië eer
gisteren weder tersprake. Lord Fitzmauriee,
de vice-minister van Buitenlandsche Zaken,
zei dat, na een geringe verbetering, in
Macedonië, de toestand opnieuw zeer erg
is geworden. De minister kenschetste dien
als volgt
jongen my water en drenkte ook myn
paard, en schonk my by het wegryden nog
bovendien zyn eigen waterfleschik had
hem een handvol centen gegevendoch,
terwijl ik zijn gedienstigheid om mij te
helpen vergeleek met het hondsch gedrag
mijner landgenooten, ontbrandde de haat
in mijn binnenste al feller onuitwischbaar
griften zich de trekken van dien soldaat
in myn verhitte verbeelding en ik zwoer,
hem te z»llen zoeken, tot ik mij aan hem
gewroken haiGod vergeve my al
die gruwelijke, wreede gedachten en voor
nemens.
Bijna 't gansche jaar zette ik, als mijn
dienst het mij toeliet,dit goddelooze zoeken
voort onder gekwetsten en stervenden op
het slagveld en in de hospitalen.
De gevolgen eener verwonding hielden
my eenigen tyd in een hospitaal open
hoewel niet in staat weder in actieven
dienst te treden, kon ik mij echter vrij
bewegen.
Toen leerde ik tweeërlei, waarvan het
slagveld mij geen begrip kon geven diep
medelijden met do slachtoffers van den
kryg, eE een geheimzinnig verlangen naar
den geloofsmoed, wasrdoor velen onver
schrokken de donkere vallei der schaduwen
des doods betraden.
Ik schepte er een waar genoegen in, my
bezig te houden met de zieken en gewon
den; brieven voor hen te schrijven, ze
eAsiding te bezorgen, ze te verkwikken of
op *e vroolijken. Was ik er getuige van,
zoo trachtte ik door belangstelling de
laatste oogenbükken van hen, die eterven
gingen, te verzachten.
Bovenmate aandoenlijk vond ik dielange
rijen kisten, die uitgedragen warden,
slechts van een veldprediker en een kleine
afdeeling soldaten vergezeld, om op de be
graafplaats de lüatste ear aan die vele
slachtoffers te bewijzen, meestal zonder de
aanwezigheid van een enkelen bloedver
want of vriendals ik eenigszins kon, ging
ik met den treurigen stoet mede.
(Slot volgt.)
